فصل اول:
1-مقدمه
مرکز اصناف و بازرگانان ایران که از این پس مرکز نامیده می شود، یک مرکز دولتی وابسته به وزارت بازرگانی است که بر اساس ضوابط و مقررات قانونی فعالیت می کند. با توجه به اینکه اصناف کشور مهمترین رکن بازرگانی داخلی محسوب شده و امکان فعالیت در حوزه بازرگانی خارجی و امر مهم صادرات را دارند و نیز با عنایت به اجزاء تاثیر گذار و متاثر از فعالیتهای اصناف یعنی دولت، بازار کالا و خدمات، بازارهای پولی و مالی، مصرف کنندگان، بخش تجارت خارجی و ... بخش حاکمیتی امور اصناف به گونه ای طراحی شده که بتواند پاسخ گوی نیازهای حوزه اصناف در بستر تحولات جدید جامعه جهانی باشد. به عبارت دقیق تر، گذار از وضع موجود( شناخت ضعفها و قوتها، فرصتها و تهدیدها) و نیل به وضع مطلوب( احراز جایگاه شایسته در اقتصاد ملی) مستلزم تدارک برنامه هایی (استراتژی، سیاستهای اجرایی و مکانیسمهای نظارت و ارزیابی ) است که قبل از هر چیز خود مبتنی بر ترسیم ماموریتها و اهداف کلان اصناف است. بر این اساس، نمودار، شرح وظایف سازمانی، ماموریتها، اهداف و..... مرکز بر مبنای الگوی تئوریک زیر ترسیم شده است.
دیدگاه Vision
ماموریت Mission
آرمانها Goals
وظایف Objectives
برنامه ها Plans
دیدگاه ( Vision ) :
با توجه به گذار جامعه از اقتصاد سنتی به پیشرفته، خصوصی سازی و کاهش تصدی گری و تحدید دولت به امور حاکمیتی، مهمترین دیدگاه مورد نظر مرکز است. بنا بر این، آماده سازی اصناف برای ایفای نقش در یک جامعه مبتنی بر اقتصاد آزاد رقابتی و پویا، بر مبنای توانائیها و ارزشهای ملی و مذهبی جمهوری اسلامی ایران، مهمترین مشخصه مرکز خواهد بود.
ماموریت (Mission ) :
حمایت و پشتیبانی از اصناف از طریق توسعه و تقویت روح همکاری و فعالیت شبکه ای، مشارکت در تقویت بنیانهای اقتصادی جامعه، رقابت پذیر کردن تولیدات صنفی، نوین سازی و بهینه سازی نظام توزیع کالا و ارائه خدمات ، تنظیم رابطه سیستمی صنف با صنعت و تجارت، مبتنی ساختن تصمیم گیری بر تحقیق و پژوهش، ارتقاء سطح علمی و فنی و نیز توسعه فرصتهای اشتغال پایدار در حوزه اصناف.
آرمانها (Goals ):
< > نوسازی و توسعه اصناف کشوراحراز جایگاه واقعی اصناف در اقتصاد ملیاصلاح روشهای اطلاع رسانی اصناف و بازرگانان تقویت روح همکاری شبکه ای و جمعی در اصنافارتقا سطح دانش و مهارت تخصصی اصناف توجه به مقوله خدمات برقراری نظام کارآمد و دانش محور ارتباطات مدیریتی در حوزه اصنافجلب مشارکت و توجه مدیران ارشد بخشهای دولتی و غیر دولتی به اصنافترسیم مسئولیت اصناف در برابر محیط پیرامون ارتقاء جایگاه اقتصادی اصناف در بازارهای صادراتی و تجارت بین المللساماندهی نظام توزیع کالاارتقاء سطح بهره وری در اصناف کشور خصوصاً اصناف تولیدی.توجه به معیشت مطلوب افراد صنفی در سیاستگذاری های مربوط به اصناف.تامین امنیت اصناف وخریداران کالاها و یا دریافت کنندگان خدمات.
2.شرح وظایف مرکز اصناف و بازرگانان ایران (Objectives ):
< >تدوین قوانین و مقررات مورد نیاز برای ایفای نقش کارآمد اصناف در اقتصاد ملی.برنامه ریزی و سیاست گذاری انتخابات تشکلهای صنفی در چارچوب قانون نظام صنفی.تهیه و تنظیم آیین نامه ها، ضوابط و دستورالعملهای مربوط به امور اصناف و بازرگانان.برنامه ریزی و سیاست گذاری برای ارتقاء سطح آموزش، دانش و مهارت فنی_حرفه ای اصناف.ایجاد بانکهای آمار، اطلاعات و پایگاههای اطلاع رسانی اصناف، بازرگانان و تشکلهای صنفی.برنامه ریزی و سیاست گذاری ایجاد و پراکنش واحدهای صنفی.برنامه ریزی و سیاست گذاری برای ساماندهی واحدهای صنفی بدون پروانه کسب.بررسی مسائل و مشکلات کلان اصناف، بازرگانان و تشکلهای صنفی کشور.برگزاری گردهمایی و نشستهای تخصصی اصناف، بازرگانان و تشکلهای صنفی.پیگیری سیاستهای خاص در سطح اصناف ( نصب بر چسب قیمت، صدور فاکتور، رعایت استانداردهای اجباری و ...).تعیین ضابطه قیمت گذاری کالا و خدمات صنفی با همکاری دستگاههای ذیربط در چارچوب قانون نظام صنفی.پیگیری مشکلات کلان حقوقی اصناف با هماهنگی دستگاههای ذیربط.برنامه ریزی ، سیاست گذاری و تدارک مجاری قانونی برای بهره مند سازی اصناف و تشکلهای صنفی از تسهیلات حمایتی و معافیتها.برنامه ریزی و سیاست گذاری لازم برای بهره مند سازی اصناف از دانش و فناوری روز (تجارت الکترونیکی و ... ).بستر سازی تعامل اصناف و تشکلهای صنفی با بنگاههای اقتصادی داخلی، خارجی و نهادهای مدنی.تعامل با سازمانهای بین المللی و تخصصی به منظور بهره مندی اصناف و تشکلهای صنفی کشور از اطلاعات، خدمات و فرصتهای برنامه ریزی، پشتیبانی و آموزشی.برنامه ریزی و سیاست گذاری برای ایجاد و تقویت فرهنگ تحقیق و پژوهش در تشکلهای صنفی.حمایت و پشتیبانی از اصناف تولیدی کشور از طریق ارائه برنامه های مناسب جهت تامین مواد اولیه، قطعات و دستگاههای مورد نیاز.هدایت اصناف کشور در راستای ارتقاء بهره وری در تولید و خدمات.هدایت و حمایت از اصناف کشور در زمینه برگزاری نمایشگاههای داخلی و خارجی .هماهنگی با موسسات مالی و اعتباری، بانکها و شرکتهای سرمایه گذاری و بیمه به منظور تسریع و بهبود در انجام فعالیتهای اقتصادی و بازرگانی اصناف کشور.بررسی و تجزیه و تحلیل مقایسه ای جایگاه اصناف در اقتصاد ایران و سایر کشورها.برنامه ریزی برای تشویق و ترغیب واحدهای صنفی به ایجاد تشکلهای صادراتی با هدف حضور موثر در بازارهای خارجی.اعمال سیاستهای تشویقی و ترغیبی برای مشارکت اصناف در ایجاد بانک، بیمه ، موسسات و شرکتهای سرمایه گذاری.تعامل با شرکت های بازرگانی و صنعتی از قبیل اتاقهای بازرگانی و صنایع و معادن و اتاق تعاون.برنامه ریزی ، سیاست گذاری و نظارت بر مراحل تاسیس و فعالیت فروشگاه های زنجیره ای و چند منظوره ای. بررسی مسائل و مشکلات خاصی که تاثیر قابل توجه بر فعالیت های عادی اصناف دارد، از قبیل: حراج ها، نمایشگاههای خاص، بازارهای مقطعی، روز بازارها و.....بررسی مسائل مربوط به صدور مجوز برگزاری نمایشگاه های عرضه مستقیم کالا.مشارکت در تعیین ضوابط و مقررات مربوط به فعالیت پیله وران، شرکتهای تعاونی مرزنشینان و بازارچه های مرزی. < >تعیین ضوابط و نظارت بر عملکرد شرکتهای خارجی، شعبات و نمایندگی های آنها از جهت عرضه کالا وخدمات، خدمات پس از فروش، ممنوعیت فعالیت در حوزه کالاهای قاچاق، صدور تائیدیه عملکرد و تعداد مراکز آنها و سایر موارد مرتبط.تعیین ضوابط و نظارت بر نحوه فعالیت نمایندگی و شعبات شرکتهای خودروسازی خارجی که اقدام به ورود خودرو می نمایند از نظر خدمات پس از فروش و تعداد نمایندگی های مورد نیاز و سایر موارد مرتبط.حمایت و هدایت از اصناف در راستای استفاده از ظرفیت های ایجاد مشاغل پایدار.مطالعه و تحقیق در راستای ایفای نقش کارآمد اصناف در ارتقاء تولید ناخالص داخلی و ملی.بررسی و مطالعه محدودیتها و قابلیت های موجود در بخش اصناف به منظور تاسیس شهرکهای صنفی و هدایت واحدهای صنفی جهت استقرار در آنها.مشارکت در برنامه ریزی نظام تجاری شهرها.انجام وظایفی که به موجب مصوبات هیئت عالی نظارت و یا ابلاغیه وزارت بازرگانی به مرکز محول می گردد.تهیه گزارش دوره ای عملکرد اجرای ق.ن.ص بویژه ارائه گزارش سالانه به کمیسیونهای اقتصادی ، برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی.انجام سایر وظایف ناشی از قوانین و مقررات مربوط.
برنامه ها ( Plans):
برنامه ریزی خود فرایند مستقلی است. برای تدوین هر برنامه، ترسیم چشم انداز، تعیین شاخصها، تدوین اهداف کلی شامل اهداف کیفی و کمی، تدوین سیاست کلی، مدل برنامه ریزی، راهبردها، سیاستها و نهایتا رویه ها و روش های اجرای برنامه ضروری است. البته با توجه به این که شاخص های فوق الذکر در برنامه های مختلف متفاوت است، لذا نیازی به طرح آنها در اینجا نیست بلکه با توجه به ابزار و امکانات و دوره زمانی، برنامه در افق های محدودتر یا وسیع تر تدوین خواهد شد.
3. نمودار سازمانی مرکز اصناف و بازرگانان ایران
در این نمودار ساختار سازمانی مرکز اصناف و بازرگانان ایران بگونه ای طراحی وسازماندهی شده تا وظایف حاکمیتی که براساس قانون نظام صنفی کشور و شرح وظایفی که به کلیات آن در بند دوم اشاره شده است و بعهده مرکز می باشد را در برگرفته و به نحو مطلوب به انجام برساند.
مهمترین ویژگی های این نمودار عبارتند از:
1. توجه به جنبه های کارشناسی:
رسالت اصلی مرکز امور اصناف و بازرگانان تولید فکر است. این ساختار نه از طریق یک دستگاه عریض و طویل اجرایی، بلکه بر اساس تشکیلاتی کارشناسی فرایند تولید فکر و مکانیسم های انتقال این دانش را به درون حوزه اصناف مدیریت خواهد کرد. توجه به تحولات جدید عرصه اقتصاد جهانی، در کنار کاستی های علمی و کارشناسی در حوزه اصناف ، اصلاح و نوسازی ساختار اصناف و نیروی انسانی آن را اجتناب ناپذیر کرده است.