مقدمه - نوع محصول: نوع محصول کارخانه عبارتست از انواع نوشابه بدون گاز به صورت آبمیوه جات به غلظت 14-10 درجه بریکس که از کنسانتره به غلظت 70-60 درجه بریکس بازسازی شده و در بطری های نوشابه به ظرفیت 285 سی سی و با درب طشتکی بسته بندی خواهد شد.
بطری مذبور دارای ارتفاع 240 میلیمتر و قطر 57 میلیمتر است و بر روی آن بر چسب مربوطه به ابعاد 80*200 میلیمتر چشبانده خواهد شد.
آبمیوه تولیدی با استفاده از کنسانتره پرتقال، سیب و انگور و به صورت آب این میوه جات تهیه می گردد و در مورد آب پرتقال بر اساس نوع کنسانتره مصرفی تهیه آن تا بریکس 7 نیز معمول است.
- ظرفیت تولیدی و مدت زمان کار کارخانه: ظرفیت تولید سالانه کارخانه در حدود 2000 تن آبمیوه و معادل 2000000 لیتر است که با توجه به ظرفیت بطری ها و با در نظر گرفتن ضایعات و غیره کلاً در حدود 7 میلیون بطری 285 سی سی آب میوه خواهد شد که شامل موارد زیر است: نام محصول تعداد بطری ظرفیت(سی سی) ظرفیت(لیتر) آب پرتقال 3.000.000 285 857.000 آب سیب 2.500.000 285 713.000 آب انگور 1.500.000 285 430.000 مدت زمان کار کارخانه با توجه به تعطیات و غیره عملاً 250 روز کاری و در یک شیفت کار 8 ساعته در نظر گرفته می شود.
به این ترتیب ظرفیت تولید روزانه کارخانه 28000 بطری که معادل 4000 بطری در ساعت و بالاخره 68 بطری در دقیقه می باشد.
- میزان مواد اولیه مورد نیاز کارخانه: مواد اولیه مورد نیاز کارخانه شامل کنسانتره پرتقال، سیب و انگور، شکر، بطری، کارتن و برچسب مربوطه می باشد.
با توجه به نسبت اختلاط کنسانتره و آب به نسبت یک قسمت کنسانتره و 5 قسمت آب در مورد سیب و انگور و یک قسمت کنسانتره و 6 قسمت آب در مورد کنسانتره پرتقال، عملاً میزان کنسانتره مورد نیاز جهت تولید به شرح زیر است: ردیف نام ماده مورد نیاز مقدار 1 کنسانتره پرتقال 143 تن 2 کنسانتره سیب 143 تن 3 کنسانتره انگور 86 تن 4 شکر بر مبنای 10-5% در صورت مصرف برای آب پرتقال 50 تن 5 بطری 285 سی سی 7 میلیون بطری 6 برچسب 7 میلیون عدد 7 کارتن 24 عددی 300.000عدد آشنایی جزیی در مورد کار کارخانه روش کار و نحوه فرآیند: عملیات بازسازی یا Reconstitution جهت تولید آبمیوه با فزودن آب به کنسانتره و رساندن بریکس کنسانتره از حدود 65 درجه به 12 درجه انجام می شود و در این سیستم چنانچه کنسانتره در شرایط استاندارد تهیه شده باشد عملاً نیازی به اضافه کردن مواد افزودنی برای بهبود طعم و شیرینی آبمیوه نیست.
لیکن با توجه به نوع پرتقال ایران و ترشی مربوطه افزودن شکر به آب پرتقال تا میزان 10% جهت بعبود طعم و مزه قابل انجام است.
این عملیات شامل مراحل زیر است: 1-نگهداری کنسانتره مصرفی: کنسانتره معمولاً در گالن های پلاستیکی 120 کیلوئی به کارخانه تحویل می گردد و از آنجائیکه این بشکه ها معمولاً به کارخانه سازنده کنسانتره برگردانده می شود، لذا کارخانه باید حداقل برای مصرف یک هفته کنسانتره مورد نیاز مجهز به مخازن استیل نگهداری به ظرفیت هر کدام در حدود 4000 لیتر باشد.
2-بازسازی آبمیوه از کنسانتره در این مرحله کنسانتره با 6-5 برابر خود آب مخلوط و به غلظت مورد نظر می رسد.
این عملیات در دستگاه بازسازی که شامل 2 مخزن استیل است انجام می شود که دو مخزن تحتانی به صورت دو جداره و مجهز به همزن با دور سریع و محزن فوقانی جهت ذخیره آبمیوه بازسازی شده می باشد.
در مخازن تحتانی ابتدا آب وارد شده و گرم می شود و سپس کنسانتره به داخل مخزن پمپ می گردد و عمل اختلاط توسط همزن با دور خیلی سریع انجام می شود.
عملیات افزورن و اختلاط شکر به آبمیوه نیز در این مرحله انجام می گیرد.
3-پاستوریزاسیون آبمیوه: جهت تولید آبمیوه سالم و قابل نگهداری که دارای عمر مفید (SHELF_LIFE) بالا باشد می بایستی با انجام عملیات حرارتی در حداقل زمان ممکن کلیه میکرو ارگانیسمهای احتمالی در آن را از بین برد که این عمل توسط دستگاه پاستوریزاتور از نوع فلاش FLASH- PASTEURIZER انجام می شود.
4-هواگیری آب میوه: از آنجائیکه در هنگام اختلاط و خصوصاً با توجه به دور همزن مقداری هوا و اکسیژن در آب میوه وارد می شود و چنانچه این هوا تخلیه نگردد، موجبات اکسیداسیون و کاهش ویتامین C و نیز سایر واکنش های شیمیایی گردیده وط بعاً با تغییراتی در طعم و رنگ کیفیت فرآورده کاهش می یابد، لذا باید عملیات هواگیری یا DEAERATION توسط دستگاه مربوطه به نام دی اریتور انجام شود.
5-پرکنی آبمیوه در بطری: پرکنی آبمیوه تولیدی در بطری ها به صورت گرم و توسط دستگاه فیلر بطری همراه با طشتک زن مربوطه انجام می شود.
البته بطری ها قبلاً در دستگاه بطری شور توسط آب و بخار آب کاملاً شستشو گردیدهاند.
6-استریلیزاسیون یا انجام پروسس حرارتی: پروسس حرارتی برای استریلیزاسیون بطری های محتوی آبمیوه در دستگاه استریلیزاتور تونلی انجام می شود.
در این دستگاه ابتدا بطری ها تا حرارت 95-85 درجه سانتیگراد گرم شده و سپس در طی مسیر خود تا انتهای تونل در دو مرحله سرد شده و درجه خنکی نهائی بطری ها 25 درجه سانتیگراد خواهد بود.
7-برچسب زنی، کارتن کنی و انبار: در آخرین مرحله و پس از خروج بطری ها از استریلیزاتور تونلی، بطری ها بر چسب خورده و به تعداد 24 عدد در کارتن مربوطه قرار گرفته و بسته بندی و انبار می شوند.
در صفحات بعد چگونگی خط تولید آبمیوه از کنسانتره و مراحل مختلف صورت نمودار ملاحظه می گردد.
سؤال- فرآیند انتخابی تولید کالا را شرح دهید و (Process Flow Sheet) را رسم کنید.
عملیات بازسازی یا Reconstitution جهت تولید نوشابه شامل مراحل زیر است: اختلاط کنسانتره با آب بر اساس درجه بریکس مورد نظر در مخازن مجهز به گرم کن و همزن با دور سریع- پاستوریزاسیون نوشابه تولیدی به صورت فلاش هواگیری نوشابه توسط DEAERATOR- هموژنیزه کردن نوشابه جهت جلوگیری از دو فاز شدن محلول- شستشوی بطری های خالی- پرکن نوشابه در بطری و طشتک زنی توسط دستگاه فیلر و طشتک زن اتوماتیک- انجام پروسس حرارتی بر روی بطری ها در استرایلیزاتور تونلی بر چسب زنی- کارتن کنی و انبار.
نمودار مراحل مختلف تولید (process floe sheet) در طرح ضمیمه ملاحظه می گردد.
فرآیند صحیح و قابل توصیه جهت تولید نوشابه بازسازی شده در تمام دنیا روش فوق است و در صورت اجرای این فرآیند محصول دارای عمر مفید- shelf life) بالا خواهد بود.
نمودار مراحل مختلف تولید نوشابه غیر گازدار با استفاده از انواع ذخیره کنسانتره بازسازی نوشابه اختلاظ کنسانتره و شکر با آب ذخیره پاستوریزاسیون نوشابه هواگیری پرکنی نوشابه در دریافت، شستشو و گرم کردن طشتک زنی بطری استریلیزاسیون برچسب زنی کارتن کنی و انبار محاسبه اجزاء و میزان دارایی های ثابت: - ماشین آلات و تجهیزات خط تولید ریالی ارزی به دلار 650.000.000 543.500.000 50.000.000 100.000.000 480.000.000 46.500.000 30.000.000 177.500 دلار 1.900.000.000 177.500 دلار - ماشین آلات و تجهیزات تأسیسات عمومیهزینه نصب و راه اندازی ماشین آلات و تأسیسات - زمین - ساختمان و محوطه سازی -دانش فنی و مهندسی - پیش بینی نشده - هزینه های قبل از بهره برداری جمع داراییهای ثابت جمع داراییهای ثابت مساحت زمین و برآورد قیمت آن: 10000 متر مربع زمین در محدوده X- هزینه واگذاری و انتقال 100.000.000 ریال.
مساحت و هزینه های ساختمانی: بنابراین کل هزینه های ساختمانی شامل دیوار کشی، خاکبرداری، محوطه سازی ساختمانها 480.000.000 ریال و با محاسبه هزینه انتقال زمین کلاً 580.000.000 ریال می گردد.
هزینه ماشین آلات و تجهیزات خط تولید: قسمتی از ماشین آلات مورد نیاز طرح به علت تکنولوژی بالای ساخت در داخل کشور می بایستی حتماً از خارج کشور تهیه گردد.
بر این مبنا لیست و قیمت ماشین آلات به تفکیک ایرانی و خارجی برای طرح به شرح زیر است: 1-ماشین آلات ایرانی سرمایه ثابت مورد نیاز کارخانه هزینه های تولید سرمایه در گردش -هزینه های خرید مواد اولیه مورد نیاز سالانه جهت تولید: مواد اولیه مورد نیاز سالانه جهت تولید کارخانه به شرح زیر است: 1-کنسانتره پرتقال کنسانتره پرتقال توسط کارخانجات ماریان کرج و عالیفرد از قرار کیلویی 12.500 ریال قابل تأمین است.
هزینه تأمین 143 تن کنسانتره پرتقال به شرح زیر محاسبه می گردد: ریال 17.787.500.000= 12.500 143.000 کیلو 2- کنسانتره سیب و انگور کنسانتره سیب و انگور توسط کارخانجات شهید ایران مشهد و اروم دشت ارومیه از قرار کیلویی متوسط 5/250 ریال قابل تأمین است.
هزینه تأمین مجموعاً 229 تن کنسانتره سیب و انگور به شرح زیر است: ریال 1.202.250.000= 5.250229.000 کیلو 7- محاسبه سرمایه در گردش مورد نیاز: سرمایه در گردش مورد نیاز برای یک دوره تولید سه ماهه به شرح زیر در نظر گرفته می شود: محاسبه کل سرمایه گذاری: کل سرمایه گذاری حاصل جمع سرمایه ثابت و سرمایه در گردش محاسبه شده در بخش های قبل و به شرح زیر است: چنانچه مبالغ ارزی را بر اساس نرخ توجیهی رقابتی 8000 ریال محاسبه و منظور نماییم، کل سرمایه گذاری بر حسب ریال در حدود 4.840.000.000 ریال خواهد شد.
نحوه سرمایه گذاری و تأمین منابع مالی: سرمایه گذاری بر مبنای 30% سهم متقاضیان (نقدی) و 70% استفاده از تسهیلات بانکی بر مبنای عقود اسلامی (وام) و به شرح زیر است: الف- سهم متقاضی (30%) نقدی 1.452.000.000 ریال هزینه های ثابت و متغیر تولید با محاسبه هزینه های ارزی مربوطه بر مبنای نرخ ارز سایه و کلاً به صورت ریالی و به میزان 868.955.000 ریال و 5.848.855.000 ریال محاسبه می گردد.
ملاحظه می گردد که نقطه سر به سر در رقم 3.177.913.000 ریال بوده و چنانچه درصد این رقم را نسبت به فروش کل محاسبه کنیم، نقطه سر به سر در مقدار تولیدی برابر 5/39% کل تولید اتفاق می افتد.
5/39%=100 ـــــــــــــــــــ به عبارت دیگر پس از تولید در حدود باغ بر 5/27 میلیون بطری نوشابه کارخانه به نقطه سر به سر خواهد رسید.
سودآوری و چگونگی برگشت سرمایه: با توجه به قیمت تمام شده ریالی محصول به مبلغ 8/972 ریال برای هر بطری نوشابه تولیدی و نیز تبدیل قیمت تمام شده ارزی(حتی با محاسبه نرخ ارز بر مبنای ارز ترجیحی رقابتی) عملاً قیمت تمام شده هر بطری نوشابه تولیدی حداکثر 1000 ریال می گردد.
نام محصولتعداد بطریظرفیت(سی سی)ظرفیت(لیتر)آب پرتقال3.000.000285857.000آب سیب2.500.000285713.000آب انگور1.500.000285430.000 ردیفنام ماده مورد نیازمقدار1کنسانتره پرتقال143 تن2کنسانتره سیب143 تن3کنسانتره انگور86 تن4شکر بر مبنای 10-5% در صورت مصرف برای آب پرتقال50 تن5بطری 285 سی سی7 میلیون بطری6برچسب7 میلیون عدد7کارتن 24 عددی300.000عدد عنوانمتراژقیمت هر متر مربعمبلغ کلسالن تولید540 متر مربع400.00 ریال216.000.000 ریالانبارها360 متر مربع350.000 ریال126.000.000 ریالتعمیرگاه و تأسیسات60 متر مربع300.00018.000.000 ریالاداری و آزمایشگاه72 متر(دو طبقه)480.000 ریال34.560.000 ریالنمازخانه و سرایداری28 متر مربع326.400 ریال9.140.000 ریالتوالت، حمام و دستشویی30 متر مربع350.000 ریال10.500.000 ریالجمع کل1090 متر مربعـــــ414.200.200 ریال عنوانمتراژهزینه(به ریال)سالن تولید540 متر مربع216.000.000 ریالانبارها360 متر مربع126.000.000 ریالساختمان های کمکی72 متر مربع34.560.000 ریالتعمیرگاه، غذاخوری، تأسیسات، نمازخانه، سالن ورزش و 118 متر مربع37.640.000 ریالدیوارکشی1000 متر مربع40.000.000 ریالمحوطه سازی2500 متر مربع25.800.000 ریالسایرــــــــجمع480.000.000ریال عنوانهزینه(به ریال)هزینه های خدمات، پیمانکاری، مهندسی و مطالعات و مشاوره15.000.000هزینه های دریافت وام بانکی5.500.000سایر هزینه ها قبل از بهره برداری4.500.000جمع25.000.000 ردیفعنوانتعدادمبلغ (به ریال)1مخزن ذخیره کنسانتره کار 3500 لیتری3 دستگاه225.000.0002دستگاه بازسازی کنسانتره2 دستگاه170.000.0003استریلیزاتور تونلی1 دستگاه150.000.0004میزهای کار و برچسب زنی4 دستگاه16.000.0005گاری حمل و نقل داخل کارخانه4 دستگاه8.000.0006لوله و اتصالات و پمپ و غیره بر اساس نقشه استقرار ماشین آلاتــ81.000.0007هزینه نصب و راه اندازیــ50.000.000جمع کل هزینه های ماشین آلات ایرانیجمع کل هزینه های ماشین آلات ایرانیجمع کل هزینه های ماشین آلات ایرانی700.000.000 موارد هزینهریالیارزی(به دلار)1-زمین و ساختمانهای کارخانه شامل: -زمین -ساختمانها، محوطه سازی و دیوارکشی100.000.000 480.000.000جمع زمین و ساختمان580.000.0002-ماشین آلات تولیدی با نصب: -ماشبن آلات تولید -نصب و راه اندازی650.00.000 50.000.000477.500جمع ماشین آلات و نصب و راه اندازی700.000.000177.5003- تأسیسات و تجهیزات عمومی با نصب شامل: تأمین برق تأمین آب تأمین بخار فاضلاب صنعتی سایر هزینه های تأسیساتی120.000.000 55.000.000 250.000.000 31.000.000 29.000.000جمع تأسیسات و تجهیزات عمومی با نصب485.000.0004- سایر هزینه های احداث: احداث آزمایشگاه کنترل کیفی لوازم حمل و نقل و جابجایی هزینه لوازم اداری و کانتین و غیره مقدماتی و قبل از بهره برداری پیش بینی نشده (5/2% کل)9.500.000 40.000.000 9.000.000 30.000.000 46.500.000جمع کل سرمایه ثابت1.900.000.000177.500 ردیفعنوانهزینه(به ریال)1هزینه تأمین مواد اولیه847.437.500 ریال2هزینه تأمین مواد بسته بندی546.250.000 ریال3هزینه حقوق و بیمه کارکنان79.642.500 ریال4هزینه انواع انرژی10.457.500 ریال5سایر هزینه های جاری (غیر مستقیم)12.125.000 ریال6هزینه بیمه کارخانه (2 در هزار)1.037.500 ریال7هزینه های توزیع و فروش و دفتر مرکزی19.800.000ریال8متفرقه و پیش بنی نشده3.250.000 ریالجمع کل سرمایه در گردش سه ماهه1.520.000.000 ریال ردیفعنوانریالیارزی به دلار1سرمایه ثابت1.900.000.000ریال177.500 دلار2سرمایه در گردش1.520.000.000ــــجمع کل سرمایه گذاریجمع کل سرمایه گذاری3.420.000.000177.500 دلار 3.177.913.000=8.050.000.000868.955000 ریال3.177.913.000=5.848.855.000-8.050.000.000868.955000 ریال