انواع پستهای فشار قوی : 1- انواع پستهای فشار قوی از نظر عملکرد 1-پستهای از نظر وظیفه ای که در شبکه بر عهده دارند به موارد زیر تقسیم بندی می شوند الف: پستهای افزاینده ولتاژ این پستها که به منظور افزایش ولتاژ جهت انتقال انرژی از محل تولید به مصرف بکار می روند معمولا در نزدیکی نیروگاهها ساخته می شوند.
ب: پستهای کاهنده ولتاژ: این پستها معمولا در نزدیکی مراکز مصرف به منظور کاهش ولتاژ ساخته می شوند.
ج: پستهای کلیدی: این پستهای معمولا در نقاط حساس شبکه سراسری و به منظور برقراری ارتباط بین استانهای مختلف کشور ساخته می شوندو معمولا رینگ انتقال شبکه سراسری را بوجود می آورند در این پستها تغییر ولتاژ صورت نمی گیرد و معمولا بخاطر محدود کردن تغییرات ولتاژ از یک راکتور موازی با شبکه استفاده می شود در بعضی از مواقع از این راکتورها با نصب تجهیزات اضافی مصرف داخلی آن پست تامین می شود.
د: پستهای ترکیبی تا مختلط این پستها هم به عنوان افزاینده یا کاهنده ولتاژ و هم کار پستهای کلیدی را انجام می دهند و نقش مهمی در پایداری شبکه دارند.
2- انواع پستهای از نظر عایق بندی الف: پستهای معمولی پستهایی هستند که هادیهای فازها در معرض هوا قرار دارند و عایق بین آنها هوا می باشند و تجهیزات برقرار و هادیها بوسیله مقره هایی که بر روی پایه ها و استراکچرهای فولادی قرار دارند نصب می شوند این پستها در فضای آزاد قرار دارند در نتیجه عملکرد آنها تابع شرایط جوی می باشد.
ب: پستهای گازی یا پستهای کپسولی ) G.I.S) در این پستها بجای استفاده از عایق های چینی و شیشه ای p.v.c از گاز هگزا فلوئور سولفور به عنوان عایق استفاده می شود این گاز نقاط برقدار را نسبت به یکدیگر و نسبت به زمین ایزوله می کند در این نوع پستها کلیه تجهیزات درون محفظه قرار دارند و طوری طراحی شده اند که گاز به بیرون نشت نکند از محاسن این پستها اشغال فضای کم می باشد و چون در فضای بسته قرار دارند تابع شرایط جوی نمی باشند و از معایب آنها به دلیل تکنولوژی بالای که دارند تعمیر و نگهداری آنها مشکل است.
*** اجزاء تشکیل دهنده پستها *** سوئیچگیر(سوئیچ یارد):Switchgear ترانسفورماتر قدرت:Power Transformer ترانسفورماتور زمین:Ground Transformer ترانسفورماتور مصرف داخلی:Staition Service ( T ) جبران کننده ها:Componsators تاسیسات جانبی: *سوئیچگیر: به مجموعه ای از تجهیزات که در یک ولتاژ معین رابطه بین دو باس را برقرار می کند گفته می شود وشامل قسمتهای زیر است: 1- باسبار (شینه): Bas bar 2- کلیدهای قدرت:Circuit Breaker 3- سکسیونرها: Disconector Switch 4- ترانس جریان: Current Transformer 5- ترانس ولتاژ:Voltage Transformer 6- مقره اتکایی: (P.I) برقگیر:Lighting Arester 8- تله موج: Line Trap واحد منطبق کننده:L.M.U= Line Matching Unit * جبران کننده ها: 1-خازنها 2-سلفها(راکتورها) *تاسیسات جانبی: اتاق فرمان.
اتاق رله .
باطریخانه.
دیزل ژنراتور.
تابلو توزیع AC تابلو توزیع DC باطری شارژر.
روشنایی اضطراری.
روشنایی محوطه.
10- تاسیسات زمین کردن و حفاظت در مقابل صاعقه.
*بی خط: به موقعیت ست و تعداد ورودیها و خروجیها بستگی دارد و به مجموعه ای از تجهیزات که تشکیل یک خط ورودی یا خروجی را بدهند بی خط گفته می شود که شامل: 2-برقگیر ترانس جریان لاین تراپ سکسیونر ارت سکسیونر خط ترانس جریان سکسیونر بریکر 10-سکسیونر *بی ترانس: به تعداد ترانسهای قدرت بستگی دارد و به مجموعه تجهیزاتی که ارتباط باسبار و ترانسفورماتور را برقرار می نماید بی ترانس گفته می شودو شامل: 1- سکسیونر بریکر سکسیونر ترانس جریان ترانس ولتاژ 6-برقگیر *تله موج یا تله خط یا موج گیر:Line Trap, vawe Trap از خطوط انتقال نیرو به منظور سیگنالهای مختلف نظر سیگنال اندازه گیری و کنترل ار راه دور,مکالمات تلفنی,تله تایپ,حفاظت جهت ارسال و دریافت فرمان از پست های دیگر نیز استفاده می شود.
جهت جلو گیری از تداخل این سیگنالها که دارای فرکانس بالا می باشند و جدا کردن آنها از فرکانس سیستم قدرت و هم چنین به منظور جلو گیری از انتقال سیگنال به قسمتهای دیگر و امکان ایجاد عملکرد صحیح از موج گیر استفاده می شود.موج گیرباید طوری باشد که بتواند حداکثر جریان نامی و جریانهای اتصال کوتاه را تحمل نماید, موج گیر بطور سری در انتهای خطوط انتقال نیرو و در ایستگاهها نصب می شود و بعد از ترانسفورماتورهای ولتاژ قرار می گیرد) در انتها و ابتدای خطوط قرار می گیرد).
سیگنالهای p.L.c دارای فرکانس بالا بوده و در شبکۀ ایران از 30khz تا500khz تغییر می کند.موج گیرها معمولا از یک سلف که دارای هسته می باشد و یک مجموعه خازن و مقاومت که مجموعا بطور موازی با هم قرار گرفته اند تشکیل می شود از سلف(سیم پیچ) جریان خط بطور مستقیم عبور نموده و مجموعه خازن و مقاومت معمولا در داخل سیم پیچ نصب می گردند.
در یک موج گیر برای تغییر فرکانس و پهنای باند مسدود کننده فقط با تعویض خازن و تغییر ظرفیت آن این عمل صورت می گیرد.
به منظور حفاظت لاین تراپ در مقابل اضافه ولتاژهای ناگهانی که ممکن است در دو سر لاین تراپ پدید آید از برقگیر استفاده می شود.
*موج گیرها در پستهای فشار قوی به سه طریق نصب می شوند: 1- بصورت آویزی 2- نصب موج گیر بر روی مقره اتکایی 3- نصب موج گیر بر روی ترانسفورماتور ولتاژ.(مزیت این طرح صرفه جویی در زمین پست است.) *تذکر :موج گیرها فقط در دو انتهای خطوطی که سیستم P.L.C بین دو پست برقرار باشد نصب می گردد و معمولا بر روی دو فاز نصب می شوند.( گاهی بر روی یک فاز ویا هر سه فاز نیز نصب می گردند.) *کلیدهای قدرت (بریکر): کلیدهای فشار قوی تنها یک وسیلۀ ارتباطی بین مولدها و ترانسفورماتورها و مصرف کنندها و خطوط انتقال انرژی و یا مجزا کنندۀ آنها از یکدیگر نیستند,بلکه حفاظت دسیگاهها و سیستمها الکتریکی را در مقابل جریان زیاد بار و جریان اتصال کوتاه به عهده دارند.
شرایط و مشخصات بریکر ها: **در حالت بسته: باید در مقابل عبور جریان بار و حتی جریان شدید اتصال کوتاه از خود مقاومت قابل ملاحظه ای نشان ندهند و نیز در مقابل اثرات حرارتی و دینامیکی این جریانها در یک زمان طولانی دارای پایداری و ثبات قابل ملاحظه ای باشند **در حالت باز : بریکرها باید قادر باشند اختلاف سطح الکتریکی موجود بین دو کنتاکت باز را بطور کاملا مطمئن تحمل نماید.
- تمام قسمتهای کلید در شرایطی که هم پتانسیل فشار را الکتریکی شبکه هستند باید در موقع قطع و یا در حالت وصل بطور کاملا مطمئن نسبت به زمین و نسبت به قطبها و تیغه های دیگر ایزوله و عایق باشند.
- بریکرها باید قادر باشند مدار الکتریکی را در زیر ولتاژ نامی ببندند( بریکرها معمولا برای ولتاژ ماکزیمم شبکه طراحی می شوند).
- بریکرها باید قادر باشند مدار الکتریکی را در ضمن عبور جریان باز کنند.
- بریکه ها باید قابلیت سرعت عملکرد بالایی در قطع و وصل مدار الکتریکی را داشته باشند.
- بریکرها محدودیت جریانی ندارند و برای بزرگترین جریانهای اتصال کوتاه ساخته می شوند.
- یکی از مشخصات مهم بریکرهای قدرت زمان تاخیر در قطع کلید است.
این زمان عبارت است از حدفاصله بین لحظه فرمان قطع توسط رله مربوط و آزاد کردن ضامن قطع کلید تا خاموش شدن کامل جرقه.
*ویژگیهای مشترک بریکرها: 1- داشتن مکانیزم عملکرد قطع و وصل : operating Mechanism 2- داشتن مکانیزم خاموش کردن جرقه در اتاق جرقه: Arcextinction Inarcing Chamber 3- داشتن کنتاکتهای اصلی بریکر(کنتاکتهای ساده و متحرک): Fixed& Moving Contacts 3- داشتن کنتاکتهای اصلی بریکر(کنتاکتهای ساده و متحرک): Fixed& Moving Contacts 4- داشتن سیم پیچ های قطع و وصل: Triping coil& Closing Coil 5- داشتن کنتاکتهای فرعی: Auxiliary Contact 6- داشتن مدارات کنترل بریکر: Control Circuits Circuit Breaker *انواع بریکر از نظر محل نصب: 1- نصب در فضای آزاد:Out Door 2- نصب در تاسیسات داخلی: In Door *بریکرها بر اساس مکانیزم خاموش کردن جرقه بصورت زیر تقسیم بندی می شوند: بریکر تانک روغن یا روغنی: Bulk Oil Circuit Breaker 2- بریکر کم روغن یا نیمه روغنی: Minimum Oil Circuit Breaker 3- بریکر گازی SF6 : Sulphur- hexafluoride(sf6) C.B 4- بریکر با محفظهء خلاء: Vacuum Circuit Breaker 5- بریکر هوایی: Air Circuit Breaker بریکر هوای فشرده: Air Blast Circuit Breaker *بریکرهای روغنی: جرقه , روغن دی الکتریک را تجزیه می نماید و گازهای ناشی از این تجزیه باعث افزایش فشار درون محفظه ای که قطع کننده درآن نصب می شود می گردد.
گازها از طریق سوراخ هایی درون محفظه هدایت می گردند و جرقه درون سوراخ ها کشیده شده و توسط جریان گاز خنک میگردد.
هنگامیکه بریکر یک مدار فعال را قطع می نماید, روغن بخاطر گرمای شدید تجزیه شده و گازها و بخارات همچون گازH2 به مقدار 70 درصد C2H2به مقدار 20 درصد و CH2 به مقدار 10 درصدو مقدار کربن از روغن متصاعد می شود که از میان گازهای مذکور هیدوژن( H2 ) از قدرت دی الکتریک خوبی برای حذف و از بین بردن قوس الکتریکی برخوردار است , پس از قطع جرقه فضای کنتاکتها توسط روغن دی الکتریک تازه پر می گردد و قدرت عایقی کافی بین کنتاکتها تامین می گردد.
*نقش روغن در بریکرهای روغنی: 1- برای عایق کردن کنتاکتها از بدنه تانک روغن و نیز از زمین.
2- برای آماده کردن یک واسطۀ عایقی در میان کنتاکتها بعد از خاموش شدن جرقه.
3- برای تولید هیدروژن در مدت بوجود آمدن قوس.
نکته: در این نوع کلیدها عموما یک کنتاکت متحرک و دو کنتاکت ثابت وجود دارد.
*نکات ضعف بریکرها روغنی: 1- روغن باعث کربونیزه شدن و ایجاد رسوبات در داخل کلید می شود.
2- ترکیب هوا و هیدروژن باعث ایجاد انفجار و آتش سوزیهای خطرناک می شود.
3- ترشح و نشت از مخزن امکان آتش سوزی و انفجار را در بر دارد ,این محدودیت نیاز به یک تانک روغن بزرگ دارد که در ولتاژ و جریانهای خیلی زیاد امکان ساخت تانک روغن متناسب با آن جریان و ولتاژ وجود ندارد.
4- حجم بسیار زیادی را اشغال می نماید بخصوص در ولتاژ های بالا.
5- به سرویس و بازدید مرتب از کنتاکتها و روغن نیاز دارد.
6- برای کلید زنی های مکرر مناسب نیستند.
7- در بریکرهای روغنی هر سه فاز می توانند داخل یک تانک قرار داشته باشند و یا اینکه هر فاز تانک مخصوص به خود را داشته باشند.
*دلایل خاموش شدن جرقه: طولانی شدن قوس( ناشی از عملکرد بازوی مکانیکی).
خنک شدن جرقه.
*با افزایش طول جرقه,سطح تماس جرقه با روغن بیشتر شده در نتیجه انتقال حرارت روغن بیشتر و قوس خنک تر می شود.
*دسیکانکت( سکسیونر): Discon nect کلیدهای غیر قابل قطع و وصل در زیر بار و جریانهای اتصال کوتاه می باشند,این نوع کلیدها فاقد محفظۀ خاموش کنندۀ جرقه هستند و تیغه ها کاملا قابل رویت می باشند و هدف از بکار گیری آنها در پست های فشار قوی جدا کردن دو قسمت پست از یکدیگر می باشند.
*سکسیونرها در ولتاژهای متفاوت ساخته می شوند و از سه قسمت اساسی ساخته می شوند: تیغه های حامل جریان مقره های اتکایی مکانیزم عمل کننده و اهرمهای مربوطه *مکانیزم عمل کنندۀ سکسیونرها: 1-دستی: که در اینحالت مکانیزم عمل کننده توسط دست تحریک می شود.
2-موتوری: که مکانیزم عمل کننده توسط یک موتور الکتریکی که به یک سیستم گیربکس متصل است به اهرمهای عمل کننده نیرو وارد می کنند و باعث باز و بسته شدن سکسیونرها می شود.
*انواع دیسکانکتها: دورانی( دوستونی): در ولتاژهای 132kv و بالاتر مورد استفاده قرار می گیرند و عملکرد آنها بصورت موازی با سطح زمین با زاویۀ 90 درجه صورت می گیرد.
دورانی( عمودی): که در تمام سطوح ولتاژ مورد استفاده قرار می گیرند.( سکسیونر تیغه ای) قیچی شکل( پاندو گراف): در جاهایی که اختلاف ارتفاع دارند معمولابکار می رود.
دسیکانکتهای زانوئی( چاقویی): 5- دیسکانکت زمین: Earthing Switch & Grounding Switch این دیسکانکتها معمولا دارای یک اینترلاک الکتریکی و یا مکانیکی با سکسیونرهای خط و یا ترانسها,راکتورها, بانکها خازنی می باشند بدین مفهوم که تا سکسیونر سر خط یا ورودی به ترانس باز نباشد بسته نخواهد شد و تا زمانی که سکسیونر زمین بسته باشد سکسیونر مربوط بسته نخواهد شد.
*شرایط باز و بسته شدن دیسکانکتها: 1- تنها در مدار جریانهای شارژ خازنی خطوط یا جریانهای مغناطیس کنندگی ترانسهای توزیع کوچک وجود داشته باشد.
2- با باز و بسته شدن کلید ولتاژ دو سر کلید تغییر نکند.
3- بعلت اینکه کلیدها در زیر جریان باز و یا بسته نمی شوند و جریان عبوری از آنها تقریبا صفر است زمان قطع و وصل در سکسیونرها خیلی بیشتر از بریکرها است.
4- برای اطمینان از عملکرد دیسکانکتها در ارتباط با بریکر مدارات فرمانی بنام اینترلاک سیستم در نظر گرفته می شود که این سیستم اینترلاک هم می تواند الکتریکی باشد و هم مکانیکی.
**برقگیر(L.A) Lighting Arester * برای حفاظت تجهیزات در مقابل اضافه ولتاژهایی که می توانند توسط دو عامل زیر در شبکه قدرت ایجاد شود از برقگیر استفاده می شود: 1- عوامل بیرونی از قبیل صاعقه و رعدوبرق 2- عوامل داخلی که بر اثر اختلالات شبکه و مواردی نظیر سوئیچینگ,اتصال کوتاه و یا رزونانس ممکن است پیش آید.
*خصوصیات تجهیزات حفاظتی در مقابل اضافه ولتاژ بطور کلی عبارتند از: 1- در مقابل ولتاژ نامی شبکه هیچ عکس العملی نشان ندهند.
2- در مقابل اضافه ولتاژهای بوجود آمده بسیار سریع عکس العمل نشان دهند تا به تجهیزات سیستم آسیب نرسد.
3- قابلیت عبور جریان های بسیار زیاد را داشته باشند.
4- پس از رفع اضافه ولتاژ و رسیدن ولتاژ به مقدار نامی عبور جریان از برقگیر قطع و مدارات کاملا باز گردد.
*انواع برقگیرها: برقگیر میله ای برقگیر سوپاپی برقگیر اکسید روی z no *مشخصات برقگیر: 1- ولتاژ نامی : Rated Voltage - که عبارت است از حداکثر مقدار مؤثر ولتاژی که برقگیر در دو سر خود می تواند کند و عملکردی نداشته باشد.
2- فرکانس نامی : Rated Fregaency F=50 Hz or 60 Hz - , فرکانس شبکه ایکه برقگیر در آن نصب می شود 3- ولتاژ جرقه با فرکانس صنعتی: Paver Frequency Spark Over Voltag - عبارت است از حداقل مقدار ولتاژی که در فرکانس صنعتی و در صورت اعمال به برقگیر باعث ایجاد جرقه در دو سر آن می شود.
4- ولتاژ جرقه ای ناشی از موج ضربه ای: Impulse Spark Over Voltag - مقدار پیک موج ضربه ای 1.2/50 میکرو ثانیه که در صورت اعمال به برقگیر باعث آن می شود.
5- حداکثر جریان تخلیه:Rated Discharge Current - حداکثر جریانی که از برقگیر می تواند عبور نماید در هنگام تخلیه بدون آنکه به برقگیر صدمه ای وارد گردد.
6- ولتاژ باقیمانده:Residerad Voltage - مقدار ولتاژی که در صورت عملکرد برقگیر در دو سر آن ظاهر می شود که بستگی به جریان برقگیر دارد.
*کنتور برقگیر: Arester Conter -برای اینکه تعداد دفعاتی را که برقگیر در اثر اضافه ولتاژها عمل کرده واز خود جریان عبور داده است از جهت کاربرد آن در طراحی های آینده و برداشتهای آماری داشته باشیم از کنتور استفاده می کنیم.
به ازای هر بار عملکرد برقگیر کنتور یک شماره را ثبت خواهد کرد که با توجه به آن تعداد عملکردها در پایان هر ماه , فصل یا سال قابل قرائت و ثبت خواهد بود.
((( ترانسفورماتورهای اندازه گیری ))) در شبکه قدرت ولتاژ و جریان بقدری زیاد هستند که نمی توان از آنها مستقیما برای عملکرد رله ها و دستگاههای اندازه گیری(آمپر متر و ولتمتر) استفاده کرد به همین دلیل از وسایلی به نام ترانسهای جریان و ولتاژ استفاده می شود تا کمیات الکتریکی را متناسب با ولتاژ و جریان شبکه در سطحی قابل استفاده برای رله ها و دستگاههای اندازه گیری در اختیار آنها قرار دهند.
بعبارت دیگر ترانسفورماتورهای اندازه گیری , ترانسفورماتورهای کاهنده ای هستند با قدرت خیلی کم که جریان و ولتاژ را به مقدار قابل سنجش برای دستگاههای اندازه گیری کاهش می دهند و وسایل اندازه گیری و حفاظتی(رله ها) از شبکه قدرت ایزوله و مجزا می گردند.
*ترانسفورماتور ولتاژ: (P.T) ترانسفورماتوری است که در آن ولتاژ ثانویه متناسب و همفازی با ولتاژ اولیه بوجود می آید.
و برای تبدیل ولتاژ یک سیستم به ولتاژی مناسب جهت وسایل اندازه گیری و یا حفاظتی بکار می رود و نیز مدارات اندازه گیری وحفاظتی را از مدار قدرت ایزوله می سازد.
این ترانسفورماتورها نیز نظیر سایر ترانسفورماتورها بر اساس القاء الکترومغناطیس عمل نموده و ولتاژ فشار قوی را به ولتاژهای استاندارد تبدیل می نماید.
P.T- ها در ولتاژهای زیاد دارای مخزن روغن بوده که سیم پیچهای اولیه وثانویه را درون خود جای می دهد و شامل قسمتهای زیر است: - سیم پیچ فشار قوی - سیم پیچ فشار ضعیف - مواد عایقی که در ولتاژهای بالا معمولا روغن و در ولتاژهای پایین از نوع خشک می باشد - هسته - جدار عایقی خارجی آن *ترانسفورماتورهای ولتاژ از نظر ساختمان به دو دسته تقسیم می شوند: نوع تک بوشینگی:Single Bushing نوع دو بوشینگی: Double Bushing برای اندازه گیری ولتاژ فاز به زمین از P.T های تک بوشینگی استفاده می شود.
P.T های تک بوشینگی از نظر ساخت ارزان قیمت بوده و بصورت ستاره تهیه می شوند.
P.T ها کلا بصورت موازی در شبکه قدرت نصب می شوند.
P.T ها باید دارای خصوصیات زیر باشند: افت ولتاژ و افت توان در سیم پیچ های اولیه و ثانویه حداقل باشد.
فلوی پراکندگی بسیار کم باشد.
هسته به اشباع نرود.
نکته مهم: بهترین حات برای P.T این است که ثانویه آن باز باشد یعنی امپدانس بالایی داشته باشد تا جریان عبوری از آن بسیار محدود گردد.
*تفاوت P.TوC.T : تفاوت آنها در پارامترهای مدار معادل یعنی: تفاوت در مقاومت سیم پیچها تفاوت در مشخصه هسته ها **نکته** عموما P.T ها بصورت تکفاز مورد استفاده قرار می گیرند.
*کاربرد P,T ها: - در سیستم حفاظت - در سیستم اندازه گیری که کاربرد P.T ها بصورت مشروح چنین است: - اندازه گیری ولتاژ - اندازه گیری توان - اندازه گیری ضریب قدرت - بهره گیری برای مدار سنکرون چک - استفاده در حفاظتهای O/V---U/V---Directional *P.T باید در جایی نصب گردد که از بی برق بودن فیدر مطمئن شویم پس محل نصب P.T: - در دو سر خطوط انتقال ودر کنار Line Trap.
- در ورودی و خروجی ترانس قدرت.
- در زیر هر شین باید P.T وجود داشته باشد.
* ملاحظات عمومی در P.T* در ثانویه P.T می توان از چندین کر استفاده کرد که هر کر امکان دارد از چندین تپ تشکیل شده باشد.
از یک دسته از کرها برای اندازه گیری واز دسته دیگر برای حفاظت استفاده می شود که کلاس دقت کرهای اندازه گیری باید بالاتر از کرهای حفاظتی باشد.
در بعضی از موارد امکان دارد که ثانویه P.T اتصال کوتاه گردد که باعث می شود جریان زیادی از ثانویه P.T عبور نماید که چون هسته P.T در نزدیکی اشباع کار می کند باعث صدمه دیدن P.T خواهد شد به همین منظور از فیوز (MCB) استفاده می شود و هر کر یک (MCB) برای خودش باید داشته باشد.
- ترمینال های ثانویه در P.T با حروف کوچک و در طرف اولیه با حروف بزرگ مشخص می گردند.
تپ ها در ثانویه در قسمت راست و تعداد کرها در ثانویه با رقم در سمت چپ مفهوم می شوند.
تعاریف و کمیات مهم در P.T : * ولتاژ نامی * نسبت تبدیل و همیشه فاز به زمین مد نظر است * بار در ثانویه P.T( بردن) * خروجی نامی ترانس * درصد خطای ولتاژ * خطای جابجایی فاز * کلاس دقت سطح عایقی: ضریب ولتاژ نامی: مصرف میزان اضافه ولتاژ مجاز روی p.T است که این ضریب به مدت زمان اضافه ولتاژ بستگی داردمثلا: p.T ها بطور معمول10 درصد اضافه ولتاژ را تحمل می نماید.
P.T ها بطور معمول 50 درصد اضافه ولتاژ را به مدت 60 Secتحمل می نماید.
p.T ها بطور معمول 100 درصد اضافه ولتاژ را به مدت 30 Sec تحمل می نماید.
Capacitor Voltage Transformer Or C.V.T ترانسفورماتور ولتاژ خازن عبارت است از یک وسیلۀ تقسیم کنندۀ ولتاژ با استفاده از خازن ویک ترانسفورماتور الکترومغناطیسی.
دستگاه تقسیم کنندۀ ولتاژ از تعدادی خازن بصورت سری درست شده است با انتقال یک ولتاژ به دو سر مجموعۀ خازن بعلت وجود مقاومت خازن Xc افت ولتاژهایی در دو سر هر یک از خازنها بوجود می آید.
در صورتی که خازنها را با ظرفیت یکسان انتخاب کنیم افت ولتاژ دو سر هر یک از خازن ها برابر خواهد بود.
در ولتاژهای بالاتر از 63 kv بعلت سهولت در طراحی و از نظر اقتصادی از C.V.T استفاده می نمایند.
قدرت خروجی( بردن Burden ) C.V.T یا P.T ها به طریق استاندارد IEC یکی از مقادیر زیر است (160,200,350,500 Va) از ترانسفورماتورهای ولتاژ خازن در سیستم های مخابراتی پست موسوم به( P.L.C ) power line Carrier نیز استفاده می شود.
Current Transformer Or C.T C.T ها بصورت سری با شبکه قرار می گیرند و هدف عدم تاثیر C.T بر روی شبکه است و به همین دلیل باید: امپدانسی مغناطیسی کنندگی C.T بسیار کم باشد.
در حالت بی باری ثانویۀ C.T باید حتما اتصال کوتاه گردد.
دلایل اتصال کوتاه شدن ثانویۀ C.T: در ترانسهای جریان یا C.T ها جریان اولیه تویط شبکۀ قدرت می شود و بار C.T( امپدانسی که در ثانویۀ C.T قرار می گیرد نظیر آمپرمتر و رله) تاثیری بر روی جریان اولیه نداشته و جریان شبکۀ قدرت را تغییر نمیدهد زیرا این امپدانس در مقایسه با امپدانس بار شبکۀ قدرت مقدار ناچیزی است ,در حالتی که ثانویۀ C.T باز می باشد فلوئی که در هستۀ C.T بوجود می آید ناشی از جریان اولیه که همان شبکۀ قدرت است می باشد و بعلت اینکه جریانی در ثانویۀ ایجاد نمی شود که این ولتاژ می تواند سبب آسیب رساندن به عایقهای C.T و در نهایت سبب منهدم شدن C.T می شود, علاوه بر این القاء ولتاژ زیاد در ثانویۀ C.T می تواند خطرات جانی برای اپراتور پست که در ارتباط با تابلوهای فرمان است ایجاد نماید.
*نکتۀ قابل توجه در مورد: در مورد C.T ها این است که همیشه یک سر سیم پیچ ثانویۀ کلیۀ ترانسهای جریان را باید زمین کرد, علت این امر این است که در شرایط مختلف احتمال القاء ولتاژ بسیار زیاد در سیم پیچ ثانویه وجود دارد, از طرف دیگر از بین رفتن عایق بین ثانویه و اولیه می تواند برای افرادی که در حال کار کردن با دستگاه می باشند خطرناک باشد به این ترتیب زمین کردن ثانویه موجبات حفاظت افراد را فراهم می نماید.
ملاحضات عمومی در مورد C.Tها: * از اولیۀC.T جریان شبکه عبور می کند.
* جریان ثانویه در C.T تابعی از جریان اولیه است.
* بار C.Tوسایل اندازه گیری و حفاظتی است.
* از مهمترین مشخصات C.T lp/ ls است.
* جریان ثانویۀC.T ها معمولا یک و پنچ آمپر است.
* تعداد کرهای C.T به شش تا هم می رسد.
* جنس هستۀ C.T معمولا از سیلیکن ,آهن ,یا نیکل –آهن است.
عایق های بکار رفته در C.T ها: عایق خشک Low Voltage مقره چینی , عایق زرین قالب گیری شده Medium Voltage روغن و کاغذ آغشته به روغن High Extera High Voltage کمیات و مشخصات الکتریکی دقتی C.T ها: 1- نسبت تبدیل جریان lp/ls 2- بردن, امپدانس در ثانوبۀ C.T 3- درصد اختلاف بین جریان نامی و جریان واقعی 4- خطای جریان یا خطای نسبت تبدیل 5- جابجایی در فاز جریان, اختلاف فاز بین 1p/1s 6-خطای مرکب 7- حد دقت جریان اولیه 8- ضریب حد دقت نامی 9- کلاس دقت 10- سطح عایقی 11- ولتاژ نامی 12- حد حرارتی جریان کوتاه مدت) 1th) 13- حد جریان دینامیکی Idyn 14-ولتاژ شروع اشباع *دلیل عمدۀ خطا در C.T : امپدانس مغناطیس کنندگی و موءلفۀ جریان بی باری 10 است.
*تفاوت عمدۀ C.T ها و ترانسها قدرت: در نقطۀکار آنها می باشد.
ترانسهای قدرت همیشه در زانوی منحنی کار می نمایند در حالیکهC.T باید دور از زانوی منحنی ناحیۀ عملکرد قرار داشته باشد تا خطای اندازه گیری کم شود مخصوصا در کرهایی از C.T که برای حفاظت استفاده می شوند نقطۀ کار C.T باید بسیار پایین باشد تا هنگام بروز فالت C.T به اشباع نرود.
*نکته: C.T باید دارای هسته ای با ضریب نفوذپذیری بالا باشد که در نتیجه مقطع هسته بزرگتر می شود.
*مکان نصب C.T : ملاحظات فنی برای اندازه گیری و حفاظت طرح شینه بندی سهولت انجام تعمیرات 5- ملاحظات اقتصادی هر C.T حداقل چهار کر دارد: یک کر برای اندازه گیری یک کر برای حفاظت اصلی یک کر برای پشتیبان یک کر برای حفاظت شین می دانیم که روغن C.T روغن بسته ای بوده که در طول عمر C.T نیاز به تعویض ندارد, پس اگر C.T دارای نشتی روغن گردد می بایستی در همان مراحل توسط اپراتور ایستگاه و در اسرع وقت به واحد تعمیرات اطلاع داد تا نسبت به برطرف کردن آن اقدام گردد.
زیرا اگر قسمتهای عایقی C.Tبدون روغن باقی بماند: C.Tدر مدت کوتاهی منفجر و خسارات زیادی را به تجهیزات جانبی وارد می کند.
پس اپراتورهای هر شیفت باید نسبت به روغن C.Tبسیار حساس و هر گونه نشتی را بلافاصله به واحدهای ذیربط اطلاع دهند.پس موارد زیر از وظایف اپراتور هر شیفت می باشد: *در صورت وجود هر گونه نشتی از روغن C.T مخصمصا از قسمت زیر مقره ها و یا از ترمینال باکس C.T می بایستی موضوع توسط اپراتور شیفت بدون درنگ به سرپرست واحد بهره برداری و واحد تعمیرات اطلاع تا در مورد تعمیر و یا خروج اضطراری آن اقدام گردد.
*چنانچه میزان نشتی روغن در حدی باشد که نمای C.T خالی از روغن گردد, اپراتور شیفت بایستی ضمن اطلاع به مرکز کنترل, بلافاصله C.T را از مدار خارج و آن را کاملا ایزوله نماید.
سپس موضوع را به سرپرست واحد بهره برداری ایستگاه و گروه تعمیرات اطلاع و گزارش نماید.
روشهای تولید برق DC: باطری ژنراتور برق DC مبدل AC-DC( یکسو ساز): Reactifair *مصرف کنندگان برق DC در پست: لامپها وآلامهای هشدار دهنده رله های حفاظتی سیستم و دستگاههای مخابراتی = ) voc 48-50( ) (voc بوبین قطع ووصل بریکر و سکسیونرها روشنایی اضطراری: Emergency light موتورهای بریکر و سکسیونر 125(voc)= زنگ اعلان خطر موتور تپ چنجر ترانسهای قدرت.
*روشهای تامین برق DC در ایستگاه: 1-استفاده از باطری.
2-استفاده از باطری شارژر.
Battry Charger -در صورتی گه برق AC مورد نیاز ایستگاه بهر دلیلی قطع گردد, باطریها برق DC مورد نیاز ایستگاه را به مدت زمان معینی تامین می نماید که این مدت زمان بستگی به آمپر ساعت باطریها و مقدار مصرف از باطریهاست.
موارد مصرف باطریها: 1- سیستم های مخابراتی و روشنایی اضطراری U.P.S 2- سکوهای نفتی درون دریا که از ساحل دورند و نیاز به انرژی دائمی دارند.
3- بیمارستانها و سیستم اعلان خبر.
تغذیۀ DC ایستگاهها و نیروگاههای برق.
انواع شارژرها: استاتیک که از یکو سازها هستند.
دینامیک- موتور ژنراتور DC-کوپل موتور ژنراتورDC .
باطری و باطری شارژر: در هر یک از ایستگاههای انتقال حداقل یک دستگاه باطری شارژر و یک سری (110,120,127)12Vdc برای حفاظت تجهیزات و یک دستگاه شارژر48 Vdc و یک سری باطری 48Vdc برای لامپهای سیگنال و سیستم P.l.C وجود دارد در بعضی از دستگاههای بزرگ دو دستگاه شارژر همراه با دو سری باطری و یا یک دستگاه باطری شارژر و دو سری باطری وجود دارد.
بهترین حالت استفاده از دو دستگاه باطری شارژر و دو سری باطری می باشد زیرا که حفاظت کلی پست یعنی عملکرد رله های حفاظتی و چراغهای آلام و سیستم P.l.C از طریق برق DC یعنی باطری تامین می گردد,لذا اگر بعضی باطری شارژر صدمه ببینند و یا برق AC پست قطع گردد.
اولا در صورت سالم بودن باطریها , نیز فقط چند ساعت دوام خواهند داشت و وقتی که ولتاژ آنها به 80% ولتاژ نامی برسد قطع و وصل بریکرها با مشکل مواجه خواهد شد, ثانیاچون که باطریها به صورت سری می باشند در صورتی که یکی از باطریها تخلیه یا صدمه ببینند مشکلاتی را ایجاد خواهند کرد که در صورت بروز فالت در شبکه و بر روی تجهیزات و یا خطوط می تواند عواقب وخیمی در پی داشته باشد پس باید: * در کلیۀ ایستگاههای انتقال و حتی فوق توزیع مهم از دو دستگاه باطری شارژ و دو سری باطری استفاده کرد.
* حداقل یک دستگاه باطری شارژ و چند عدد باطری در پست و یا در محلی در دسترس وجود داشته باشد تا در هنگام بروز حوادث بتوان در اسرع وقت از آنها استفاده کرد.
* باید بطور مرتب و دقیق و بکارگیری دستورالعمل های مربوط در نگهداری باطریها نهایت تلاش را بعمل آوریم.
پس با توجه به نکات ذکر شده در بالا بطور مرتب و مداوم از باطریها بازدید و سرویس بعمل آورد که این مهم در سه قسمت صورت می گیرد: 1- از لحاظ ظاهری *چک کردن Plag Vent( دریچه ها) اگر در پوش آنها بسته نمی شدند و یا معیوب بودن آنها را تعویض نمائیم.
* چک کردن کانکتورها از لحاظ استحکام اتصالات *در صورت وجود شوره بر روی سلها و اتصالات آنها را با بورس سیمی تمییز کنیم( از حلال آلی و یا معدنی استفادن نکنیم).
* اتصالات نهایی باطری به شارژر را از طریق فیوز( کلید) چک کنیم.
2- چک کردن وضعیت الکترولیت و الکترودها: *سطح الکترولیت را چک می کنیم که باید بین دو علامت MinوMax روی باطری و نزدیک Maxباشد.
* غلظت الکترولیت را با غلظت سنج اندازه بگیریم که در حد نرمال باشد.
Kg/lite 1.24(+/-) 0.01 * دمای الکترولیت را توسط دماسنج مخصوص اندازه می گیریم این دما باید بین 45 C –15C باشد.
* رنگ الکترودها را بازدید می کنیم اگر بیش از حد روشن شده باشند نشان دهندۀ وجود سولفات سرب بر روی الکترودها می باشد پس باید طبق دستورالعمل رفتار نمائیم.
3- چک کردن ولتاژ باطریها: * ولتاژ کل سلهارا از زیر فیوزها چک نمائید.
* ولتاژ هر سل را اندازه بگیرید و دقت کنید در رنج مجاز خود باشند حدود2.2ولت در هر سل باشد.
تعریف پیل الکتروشیمیایی: تبدیل انرژی شمیایی به الکتریکی که از دو قسمت اساسی ساخته می شود: قسمتهای اصلی پیل که از دو فلز مشابه ساخته شده اند.
2- الکترولیت که از مایع و جامد ساخته می شود از نظر واکنش درونی پیل ها به دو دسته تقسیم می شوند: پیل های گالوانی : در واکنش خودبخودی که در درون آن صورت می گیرد در اثر واکنش شیمیایی الکتریسیته تولید می شود.
پیل های الکترولیتی : پیل الکتروشیمیایی که از الکتریسیته منبع خارجی برای انجام واکنش غیر خودبخودی در داخل آن استفاده می شود.
که این پیل را اصطلاحا باطری می نامند, همانطوری که می دانیم این منبع خارجی در ایستگاه برق شارژر است.
عامل احیاگر الکترود دهنده (کاتد) و عامل اکسیدگر الکترود گیرنده( آند) است.
الکترودی که در آن عمل اکسیداسیون صورت می گیرد آند و الکترودی که در آن احیا صورت می گیرد کاتد است.
در پیل های گالوانی پتانسیل کاتد از آند بیشتر است یعنی مثبت تر است چون الکترودی که احیا می شود الکترونهای آن بخادج رفته و بار مثبتی روی آن باقی می گذارد.
در انداکسیداسیون باعث انتقال الکترون بدون الکترود گردیده و در آن ایجاد بار منفی می نماید.
در پیل های الکترولیتی باز هم اکسیاسیون در آند صورت می گیرد ولی چون فرایند بخودی خود انجام نمی گیرد الکترونها باید از آن قسمت خارج گردیده و کاتد ذخیرهای از الکترونها برای انجام واکنش احیا داشته باشد پس در باطریهای الکترولیتی پتانسیل آند از کاتد مثبت تر است.