این گزارش پیرامون تخریب و ساخت یک ساختمان چهار طبقه می باشد که کارهای آن در چند مرحله صورت می گیرد .
تخریب
ابتدا تخریب بنای قدیمی جهت آماده سازی محل اجرای ساختمان جدید و احداث پروژه مسکونی جدید در این مرحله با توجه به اهمیت مکان و همچنین بناهای اطراف بایستی ساختمان تخریب گردد .اولین قدم در تخریب بنای قدیمی توجه به نوع بناهای اطراف آن از حیث استحکام می باشد که در این پروژه بناهای سه طرف آن که سمت غرب و شرق آن ساختمان مسکونی قدیمی و فاقد اسکلت بندی بوده و فونداسیون هم ندارند و ساختمانهایی بسیار ضعیف از نظر بار جانبی می باشند و سمت شمال آن هم که دیوار حیاط همسایه می باشد که آن هم به جهت قدیمی بودن و همچنین مجاورت با باغچه دارای پی بسیار ضعیف و قابل نشست می باشد .لذا با توجه به دو طبقه بودن ساختمان به محض تخریب طبقه دوم بایستی دیوارهای همسایه های شرقی وغربی شمع بندی گردد و از وارد کردن ضربه های خیلی زیاد به آنها خودداری کرد پس از تمام شدن تخریب طبقه دوم نوبت به تخریب طبقه اول می گردد که در اینجا با توجه به اینکه نسبت ارتفاع پروژه از ارتفاع دو بنای مجاور کمتر است و به جهت اینکه این بناها بصورت ناخواسته تکیه گاه هم در برابر نیروهای جانبی بوده اند لذا کار کمی مشکلتر می گردد و باید بسیار با احتیاط این طبقه برداشته شود .
به محض برداشته شدن سقف طبقه اول و تخلیه نخله ها شمع هایی بصورت مایل از وسط ساختمان در حال تخریب به ساختمان ها ی مجاور زده می شود بدین صورت (شکل 1)
ابتدا تخریب بنای قدیمی جهت آماده سازی محل اجرای ساختمان جدید و احداث پروژه مسکونی جدید در این مرحله با توجه به اهمیت مکان و همچنین بناهای اطراف بایستی ساختمان تخریب گردد .اولین قدم در تخریب بنای قدیمی توجه به نوع بناهای اطراف آن از حیث استحکام می باشد که در این پروژه بناهای سه طرف آن که سمت غرب و شرق آن ساختمان مسکونی قدیمی و فاقد اسکلت بندی بوده و فونداسیون هم ندارند و ساختمانهایی بسیار ضعیف از نظر بار جانبی می باشند و سمت شمال آن هم که دیوار حیاط همسایه می باشد که آن هم به جهت قدیمی بودن و همچنین مجاورت با باغچه دارای پی بسیار ضعیف و قابل نشست می باشد .لذا با توجه به دو طبقه بودن ساختمان به محض تخریب طبقه دوم بایستی دیوارهای همسایه های شرقی وغربی شمع بندی گردد و از وارد کردن ضربه های خیلی زیاد به آنها خودداری کرد پس از تمام شدن تخریب طبقه دوم نوبت به تخریب طبقه اول می گردد که در اینجا با توجه به اینکه نسبت ارتفاع پروژه از ارتفاع دو بنای مجاور کمتر است و به جهت اینکه این بناها بصورت ناخواسته تکیه گاه هم در برابر نیروهای جانبی بوده اند لذا کار کمی مشکلتر می گردد و باید بسیار با احتیاط این طبقه برداشته شود .
به محض برداشته شدن سقف طبقه اول و تخلیه نخله ها شمع هایی بصورت مایل از وسط ساختمان در حال تخریب به ساختمان ها ی مجاور زده می شود بدین صورت (شکل 1) سپس نسبت به برداشتن دیوارهای جانبی پروژه اقدام گردد تا اینکه ریشه دیوارها نیز بیرون بیاید .
و بدین صورت تقریباکار تخریب پایان می یابد .اما قسمت مشکل تر اجرای پروژه در خاکبرداری آن است .زیرا با توجه به نقشه یک طبقه جهت استفاده برای مکان ورزشی و….بایستی ارتفاع پایین تر از سطح زمین ساخته شود .
بدین منظور ابتدا تا نصف پلان زمین در دو جهت هر دو ساختمان شرقی وغربی خوب شمع بندی می گرددتا آنکه ارتفاع آن تقریبا نیمی از پلان ساختمان باشد خاک آن نیم دیگر زمین تا ارتفاع مورد نظر برداشته می شود.
در این مرحله از قسمت خاک برداری شده زیر ساختمانها شمع بندی می شود .
البته لازم به ذکر است که گود برداری با فاصلاه یک متر ویا هفتاد سانتی متر از دو ساختمان صورت می گیرد.سپس بوسیله کارگر و نه با لودر جای چند شمع از جداره گود برداشته می شود تا شمعها دقیقا در مرز ساختمانها کاشته شوند بدین صورت (شکل ۲) وبدین صورت نصف بعدی هم گود برداری می شود .البته بایستی توجه داشت که پای شمع هاییکه در زیر ساختمان قرار می گیرند چه شمع های مایل و چه شمع های عمودی نبایستی شناژها قرار گیرند در مورد شمع های عمودی باید در ارتفاع تا یک متر بالاتر از سطح گود قرار گیرند تا در داخل بتن فونداسیون قرار نگیرند و برای فونداسیون مشکلی پیش نیاید .
و بدین صورت کار خاکبرداری هم پایان می گیرد .
فونداسیون مرحله بعدی کرسی چینی فونداسیون (ویا پیاده کدن واجرای شناژها ) می باشد .
در این قسمت طرح شناژها با گچ ریخته شده وبا آجر و ملات و ماسه و سیمان عیار خیلی پایین چیده می شود اکنون نوبت به کندن و برداشتن خاک مانده (فاصله تا مجاورت پی ساختمانها جانبی )میرسد که با توجه به مقاومت خاک منطقه و مقاومت آن از زیر خاک برداشته می شود تا پی های جانبی ساختمان هم ساخته شود .
پس از اجرای شناژها نوبت به کشیدن ملات مگر در کف فونداسیون می رسد .ملات مگر ملات ماسه وسیمان با عیار پایین است که صرفا جهت بدست آوردن یک سطح صاف در زیز فونداسیون می باشد و هم چنین قطع ارتباط بین بتن فونداسیون ریخته شده و خاک می باشد .زیرا در صورت ارتبا ط سیمان داخل بتن بهمراه آب بتن در زمان پس دادن آب از بتن خارج شده و به داخل خاک می رود و بدین ترتیب بتن پوک می شود .همچنین بتن مگر ارتباط بین میلگردهای قرار گرفته در فو نداسیون و خاک که باعث زنگ زدگی آنها می شود جلوگیری می کند .برای اجرای بتن مگر بایستی توجه داشت که سطح فونداسیون پس از کشیدن بتن مگر باید کاملا تراز و صاف باشد تا ارتفاع ساختمان در نقاط مختلف ساختمان برابر باشد .شکل (3) مرحله بعدی آرماتور گذاری در فونداسیون می باشد .این کار بوسیله خبره این کار صورت می گیرد و از شبکه های میلگردی خاصی که به شکل سبد می باشد در زیر ستونها اتفاده می گردد.پی های ستونها هم بوسیله شناژها به همدیکر وصل می شود وظیفه شناژها فقط ارتباط دادن پی ها به یکدیگر بوده و از حرکت آنها به سمت همدیگر جلوگیری می کنندو هیچ گونه نقشی در تحمل بارها ی ثقلی که از ستون به فنداسیون وارد می شود ندارند .البته لازم ابه ذکر است که این موضوع در مورد پی های باسکولی تفاوت دارد .در زمان آرماتور بندی موارد زیر تکرار می شود : 1)فاصله میلگردهای سبدها معمولا بیشتر از مس 7 است البته این موضوع به میزان بار وارده بر فونداسیون بستگی دارد .ولی حتی الامکان باید این فواصل به گونهای باشد که عبور بتن و ویبره به راحتی صورت گیرد .در زمان اجرای آرماتور گذاری صفحات ستونها هم که با میلگردهای بصورت عمود بر آنها بر روی سبدها طوری قرار می گیرد که میلگردهای متصل به صفحات بعنوان ریشه ستون در لابلای شبکه سبد قرار گیرد و دقیقا تا زیر سطح صفحه بتن ریخته می شود .البته در زمان قرار گیری صفحات آنها را تنظیم می کنند یعنی آنها را از نظر اینکه در یک راستا باشند ودر محلهای مورد نظر در نقشه قرار گرفته باشند و همچنین در یک تراز بودن آنها را دقیقا چک می کنند .
البته لازم به ذکر است که پس از ریخته شدن بتن در فونداسیون سطح ترازی صفحات بهم می خورد و بایستی دوباره آنها را چک کرد .زیرا تراز نبودن آنها با توجه به اینکه ستونها قبلا ساخته شده اند باعث اختلاف تراز سقفها ونامساوی بودن ارتفاع در نقاط یک یا چند طبقه می شود .
بتن ریزی پی ساختمان : قبل از ریخته شدن بتن در پی ساختمان ابتدا دیوارهای جانبی فونداسیون و شناژها را بطور کامل با نایلون می پوشانند این عمل به چند دلیل صورت می گیرد : 1)اول اینکه ارتباط بتن ریخته شده با خاک و یا دیوارها قطع گردد و در نتیجه آجرهاییکه در کرسی چینی استفاده گردیده اند .مجددا قابل استفاده باشند دلیل دوم و در واقع مهمترین دلیل اینست که از خروج آب و سیمان بتن از داخل بتن که باعث پوک شدن بتن می گرددجلوگیری شود .
پس از آنکه دیوارهای شناژها و پی ها با نایلون کاملا عایق گردید بتن ریزی انجام می گیرد .
ریختن بتن از یک جهت شروع می شود بتن تا پر شدن کامل شناژها و فونداسیون در هر مرحله ریخته می شود .
و سپس ویبره می شود .
در زمان ویبره شدن باید دقت کرد که خیلی زیاد و خیلی کم هر دو برای بتن مضر می باشد زیرا ویبره زیاد باعث ته نشین شدن سنگدانه ها در بتن گشته و در نتیجه همگنی بتن به هم می خورد و بتن پس از خشک شدن مقاومت مورد نظر را نخواهد داشت .و یا ویبره کم باعث می شود که بتن بخوبی متراکم نشود که در این حالت هم بتن مقاومت خوبی از خود نشان نمیدهد .در زمان ریختن بتن باید بدین نکته توجه داشت که اگر بهر دلیل بتن ریزی بصورت کامل انجام نشود مقطعی که بتن ریزی از آنجا قطع شده بایستی بصورت شیبدار باشد .و قرار دادن ماننع در بین بتن برای جدا کردن بتن ریخته شده و بتنی که بعدا ریخته می شود کار درستی نمی باشد .
خصوصیات بتنی که مصرف می گردد : این بتن باید خواص مورد نظر از لحاظ اسلامپ –عیار سیمان- نوع سنگدانه داشته باشد.مثلا نوع سنگدانه نباید خیلی درشت و یا خیلی ریز باشندو هم چنین نوع ماسه و شن موجود در کارگاه باید تا حدودی با منحنی دانه بندی مطابقت داشته باشد (دانه های موجود همه از یک اندازه باشند .) در مورد اسلامپ هم که بسیار مهم است بعضی برای اینکه روانی بتن را بالا ببرند آب به آن اضافه می کنند این کار اگر چه باعث روانی بیشتر بتن و ریخته شدن راحت تر آن میشود اما به مقاومت مشخصه بتن را کاهش می دهد پس از این لحاظ بتن ساخته شده را بخوبی کنترل کرد همچنین عیارسیمان هم مهم است .زیرا در شرایط فعلی که سیمان کمیاب است امکان استفاده کمتر از سیمان و پایین آوردن عیار آن وجود دارد.البته شدت این کار به مهمی افزودن آب نمی باشد .زیرااین موضوع را همه حتی آنهائی که بتن را می سازند میدانندکه کم کردن سیمان در بتن چه آثار سوئی رابدنبال دارد.اما مهمترین نکته همان توجه به اسلامپ بتن است.
پس از ریختن بتن نوبت به تراز کردن وتنظیم کردن صفحه ستونها میرسد.که این کار معمولا یک تا دو ساعت پس از بتن ریزی صورت میگیرد.صفحاتی که از سطح تراز بالاترند با زدن ضربه پایین میروندو آنهائی که پایین ترندپس از شل کردن پیچها آنهارا بالا آورده وزیرشان ملات ماسه سیمان با عیاربالا ریخته میشود سپس با زدن ضربه با صفحات دیگر ترازشان میکنند.
پس از اتمام این کار باید مدتی صبر کرد تا بتن سفت شودوبه عبارتی به مقاومت مورد نظر برسد.از لحاظ استاندارد این زمان 14تا 21روز است (بسته به نوع آب و هواوشرایط محیط).ولی متاسفانه در ایران معمولا بعد از 7روزستونها و اسکلت را روی فونداسیون سوار میکنند واین کار بسیار نادرست میباشدوحتی در جائی (در کارگاهی دیگر)دیده شده است بعلت اینکه ستون خیلی سنگین بر روی فونداسیونی که مقا ومت فشاری بتن آن کامل نگردیده بود قرار گرفته بود باعث بوجودآمدن ترک در اطراف فونداسیون و در مرز با شنا ژها گردیده است.در پروژه هائی که تا حدودی اصولی اجرا میگردند این زمان بین 14تا21روز است که البته دراین زمان بتن توا نسته است تا حدودی به مقاومتی برسد که بتواند فشار مورد نظر را تحمل کند.علاوه بر ریخته شدن بتن هم نگهداری آن بسیار مهم میباشد که بهترین شکل نگهداری آن آب دادن مرتب و بموقع تا زمانیکه بتن بطور کامل به مرحله خود کیری برسد (معمولا 28روز)بطور مستقیم در معرض آفتاب نبودن و مرطوب نگهداشتن سطح بتن بهترین راه وصول بدین منظور است.در این مورد توصیه میشود روزی دو تا سه باربه بتن آب داده شود.این امردرمورد بتن سقفها هم خیلی مهم میباشد.البته با توجه به اینکه بتن سقفها نازکتر از بتن فونداسیون است و زودتر خشک میشود آبدادن به آن در دو یا سه روز اول کفایت می کند .
سنگ چینی زیر ساختمانبعلت کم بودن مقاومت زیر پی ونا همواری محل عایق کاری زیر ساختمان جهت جلوگیری از حرکت نم به سمت بالا ستون گذاری وشروع اسکلت بندی انواع ستونها: ستون اصولا به اجزائی از ساختمان گفته می شود که برای تحمل نیروهای ثقلی محوری وارد بر ساختمان و همچنین تحمل لنگر های ناشی از بارهای جانبی به ساختمان بکار می روند.در حقیقت در یک ساختمان ستون به معنای تحمل نیروی محوری تنها نمیباشدستونها علاوه بر اینکه ستون اند تیر هم هستند یعنی تیرستون .ستون بدین معنی که نیروی محوری را انتقال می دهد و تیر بدین معنی که لنگر ناشی از بارهای جانبی را تحمل میکند.ستونها با توجه به نوع کاربری آنها با اشکال مقاطع گوناگونی ساخته میشوند از جمله بصورت اشکال زیر: وهمچنین با توجه به نوع بارهای وارده بر آنها از مقاطع خاصی استفاده می شود.مثلا در ساختمانهای خیلی بزرگ و با اهمیت اصولا از ستونهای با مقاطع باکس استفاده میشود.این ستونها در دو شکل مقطع مربع و مستطیل ساخته میشوندکه با توجه به ابعادساختمان وهمچنین جهت بادبندی وموارد دیگر استفاده از آنها متفاوت است.درسا ختمانهای با اهمیت کمتر و سبکتر اصولا ستونها از ترکیب نیمرخها با ورق جانبی (بسته به میزان بار وارده جانبی و شماره نیمرخ )ساخته می شوند.در ستونهائی که مقطع آنها از دو نیمرخ با ورق جانبی تشکیل گردیده است معمولا در طبقات اول ورق جانبی بصورت یکپارچه در قسمت جانبی (روی بالهای نیمرخها)جوش زده میشود.با توجه به نیروها ومقدار آنها در ضخامت هی گوناگون می باشند در طبقات بالاتر که نیروهای ثقلی کمتر می شوند از یکسره بودن بودن ورقهای جانبی چشم پوشی می شود .و این ورق بصورت وصله های (جهت اتصال بال ستونها در صورتی که دو نیم رخ با هم فاصله داشته باشند )اجرا می گردد البته بهتر آن است که با توجه به زیاد شدن ارتفاع و زیاد شدن نیروی زلزله ورق جانبی هم یکسره اجرا می گردد .نکته دیگر در مورد اجرای ستونها اینست که با توجه به محدودیت طولنیم رخها (که در حدد 12متر می باشند )ستونها ساختمانهای مرتفع دو تکه می باشند و ابتدا قطعه زیرین نصب شده و پس از رسیدن نصب تیرها و سقفها به جاییکه ستون کوتاه است ستون بالاتر روی آن سوار می گردد.در اینجا اتصال ستونها به یکدیگر و طول وصله ها و نوع جوش و اجرای جوش بسیار مهم است .زیرا این وصله ها باید به گونه ای اجرا گردد که گویی جزیی از ستون است و همه عملکرد ستون را یکپارچه کند همچنین در ساختمانهای بلند که با بالا رفتن طبقات معمولا با توجه به اینکه میزان بارها کاهش می یابد مقطع ستون نیز ضعیف تر در نظر گرفته می شود .این کاهش مقطع از مقطع بزرگتر به مقطع کوچکتر با وصله صورت می گیرد اجرای این وصله ها نیز دقت زیادی می طلبد که باید در حین اجرا نظارت کافی صورت گیرد .یکی دگر از مسائل ستونها اجرای ورقها یا صفحات سخت کننده در اتصال ستون به صضفحه ستون کار گذاشته شده در فونداسیون می باشد .هدف از کاربرد این صفحات سخت کننده جلوگیری از کمانش صفحه ستون در اثر نیروی زیاد ستون بهآن می باشد که در اجرای این سخت کننده ها هم باید دقت کافی صورت گیرد .
پس از آنکه بتن فونداسیون خشک شد و آماده قرارگیری ستونها گردیدبوسیله جرثقیل ستونهادر جاهای خود قرار داده میشوند .در زمان نصب ستونها آنها را شاقول میکنندوابتدا آنهارابه صفحه ستون خال جوش میزنند و سپس آنها را محکم میکنند.مهمترین نکته در نصب ستونها شاقول کردن دقیق آنها میباشد زیرا در صورت داشتن کمترین نا شا قولی اثر خود را در نما ویا شکل سازه ای ساختمان میگذارد.بسیار دیده شده است که اگر ستونی ناشاقول کار گذاشته شده باشدبجای آنکه از همان ابتدا آنرا اصلاح کنندطبقات را تیر ریزی کرده و همزمان با بالارفتن طبقات آنرا به ستونهای طبقات دیگر وصل میکنندتا کشیده شودو در سر جای خود قرار گیرداین کار اگرچه در ظاهر باعث شاقول شدن ستون میگردد اما ایراد بسیار مهمی پیش می آیدو آن این است که باعث بوجود آمدن تنش هائی در خود ستون ناشاقول و ستونهای دیگر شده و این به نوبه باعث ایجاد کشش و فشار در اجزای مختلف ساختمان میگردد .بهمین دلیل شاقول کار گذاشتن ستونها بسیار بسیار مهم می باشد .پس از کار گذاشتن ستونها نوبت به نصب تیرهای اصلی سقف اول می گردد.تیر ریزی تا حدودی ساده تر ازستون گذاری می باشد و شامل قرار دادن تیرهای اصلی در جاها ونشیمنگاههای خود وسپس زدن جوشهای اولیه میشود مهمترین نکته در اجرای تیرها عملیات جوشکاری وساختن اتصالات میباشد بخصوص اتصالات صلب که اجرای آنها احتیاج به دقت بسیار بالائی دارد و کوچکترین کوتاهی و اشتباه میتواند از رسیدن به نتایج مورد نظر جلوگیری کند .
اتصال ستون به صفحه ستون وصفحه بادبندی تیرها درمورد تیرها و نحوه انتخاب آنهاتوسط طراح موارد زیر رعایت می گردد:با توجه به طول ونوع ومیزان لنگرونیروی برشی وارد بر آن وهمچنین مقدار خیز مجاز .بعضی از تیرها در ساختمان نقش باربری زیادی ندارند تنها به جهت ارتباط آنها ستونها بکار می روند .طول این تیرها به گونه ای انتخاب می شوند که حداکثر تحمل لنگر ناشی ا ز یک دیوار جانبی و نیز خود را داشته باشند و در طول مورد نظر از خیز مناسبی برخوردار باشند .مانند تیرهایی که در دهانه های باد بندی شده بکار می روند زیرا در دهانه های بادبندی شده جهت تیر ریزی بگونه ای است که با ر سقف به تیر عمود بر جهت بادبندی شده (که معمولا تاب صلب است ) وارد می گردد در این موارد از تیرهای سبک و پاممان اینرسی بالا استفاده می گردد(تیرهای لانه زنبوری ) شکل مقطع تیر لانه زنبوری مورد بعدی در انتخاب تیرها نوع بارهای وارده بر تیر میباشد مثلا در صورتیکه دهانه بلند باشد و نیروهای وارد بر آننیز زیاد باشد نباید از تیرهای جان باز (لانه زنبوری )استفاده کرد بلکه باید از تیرهای با مقاطع فشرده و نمره بالاتر استفاده کرد همچنین در برخی موارد که بارهای وارده زیاد است سعی می شود که از تیرهای دوبل استفاده می گردد.البته در این مورد معولا تیرهای دوبل لانه زنبوری هستندو حسن این کار آن است که فضای مابین دو تیر توسط بتن پر می شود که این خود بر سختی خمشی مجموعه تیر میس افزاید مقطع تیرهای مورد استفاده در ساختما نهای معمولی ودر این ساختمان از نیم رخهای IPEیاINPمی باشد که بهترین پاسخگویی را در مورد بارهای وارد بر ساختمان دارند .
جزئیات یک تیر ورق با سخت کننده های طولی و عرضی وهمچنین اتصال آن به ستون ورقهای سازنده تیرورقها سطح مقطع یک تیر ور جزئیات اتصال ساده تیرها به ستون ودر جهت دیگر استفاده از ورق سخت کننده جان نکاتی در مورد جوشکاری در ساختمان : 1)استفاده از نیروهای متخصص و کارامد و نظارت دقیق مهندس ناظر .در این مورد باید بسیار دقت شود .زیرا در ظاهر هر کسی می تواند جوشکاری کند اما هر جوشی جوش مقاوم نیست و نمی تواند جوش مورد نظر مهندس محاسب ایجاد نماید و اگر جوش به قطر کافی نباشد دارای مقاومت کافی جهت پاسخگویی به نیروهای وارده نمی باشد .
2)استفاده از دستگاههای مخصوص و پیشرفته این کار این مورد هم بسیار مهم است که از دستگاههایی با قدرت جوش متناسب با نوع فولاد استفاده شدهو توانایی جوش موردنظر داشته باشد .مثلا گاهی از دستگاهها ی جوش معمولی ACبرای جوش دادن قطعات برزگ در ساختمانها استفاده می کنند که علی الظاهر جوش خوب است اما نمی تواند قطعات ضخیم را را بطور کامل ذوب کرده و بهم دیگرجوس می دهند .واین یکی از برزگترین اشتباهاتی است که معمولا در کارگاههائیکه دقت زیادی در اجرا صورت نمی گیرد بوجود می آید 3)جوشکاری محیط مناسب و خشک .محیطی که جوشکاری در آن صورت میگیرد باید کاملا خشک بوده و عاری از هر گونه رطوبت چه در الکترود وچه بر روی قطعات باشد.که خوشبختانه این مورد تا حدودی در این کارگاه رعایت میشود لازم به ذکر است که نوع الکترود استفاده شده در این ساختمان از نوع E60 میباشدکه معمولترین الکترودهای ساختمانی میباشد .
شکل جوشها الکترودهای مصرفی برای جوش اتصال اولیه صفحات باد بند به تیر وستون اجرای سقف پس از قرار دادن تیرها و تیرهای اصلی نوبت به اجرای سقف می شود .برای این کار ابتدا تیرچه ها در جهت مشخص ریخته شده و زیر آنها با استفاده از تیرهای چوبی یا فلزی که بصورت افقی و عمودی در زیر تیرجه قرار می گیرند این کار برای این است که پس از ریختن بتن با توجه به اینکه سقف هنوز خود را نگرفته است از خیز تیرچه ها جلوگیری می کند .پس از شمع بندی زیر تیرچه ها وقرار دادن سفالها در بین آنها اکنون میلگردهایی که خیلی نازک هستند بصورت افقی و عمودی و عمود بر هم بر روی سقف نصب می شود .ته این میلگردها بصورت عصا گچ می گرددهدف از کاربرد این میلگردها هم یکپارچه کردن بتن می باشد هیچ گونه وظیفه تحمل بار را ندارد .این میلگردهاکه بدون آج هستند بنام میلگرد حرارتی در بازار شناخته می شوند .
پس از ریخته شدن بتن سقف وخشک شدن آن شمعها برداشته میشوند .ازلحاظ استاندارد برداشتن شمعها این زمان بین 14تا 21روز است اما در حین اجرا بدلیل نیاز چوبها معمولا حداکثر پس از یک هفته تا ده روز شمعها برداشته میشوند که این بخصوص در زمانیکه زیر سقف بدون شمع باشد وشمعهای سقف بالائی روی آن قرار گیرد باعث بوجود آمدن ترکهای ریزی در بتن میگردد نگهداری بتن سقف همانند فونداسیون میباشد .البته تعداد آب دادنها کمتر است خصوصیات تیرچه ها تیرچه ها تیرهائی هستند که جهت تحمل نیروهای ثقلی (فقط ثقلی)و انتقال آنها به تیرهای اصلی بکار می روند تی رچه ها تشکیل گردیده از سه قسمت که تعدادی میلگرد به همراه یک قالب بنام فندوله در قسمت تحتانی تیرچه ویک میلگرد زیگزاگ و یک میلگرد در بالای تیرچه بنام میله حمل و نقل .هر کدام از این اجزا وظیفه خاصی به عهده دارند مثلا میلگردهای قسمت پائین تیرچه جهت تحمل لنگر و میلگردهای زیگزاگ برای تحمل نیروهای برشی و میله حمل و نقل دارای وظیفهای بینابین این دو میباشد وهمچنین جهت ارتباط بین زیگزاگها و حمل ونقل تیرچه می باشد بنا به کاربرد و نوع ومقدار نیروهای وارد بر تیرچه تیرچه در طولهای گوناگونی ساخته میشود مثلا در کاربردهای معمولی که در ایران رایج است این طول حداکثر 8متر میباشد.همچنین نمره و تعداد میلگردهای تحتانی بر حسب طول و مقدار بارهای وارد بر آنها تفاوت دارد .تیرچه ها بر حسب بلوکهائیکه در بین آنها قرار میگیرند در فاصله های خاصی نصب میشوند مثلا در سقف تیرچه بلوک معمولی که بلوکهای سفالی در بین تیرچه ها قرار میگیرند فاصله تیرچه ها در حدود 40تا 50سانتیمتر است .دربعضی دیگر از سقفها بجای بلوکهای سفالی از بلوکهای سیمانی استفاده می گردد .و در جاهای دیگر از بلوکهای سیمانی که با استفاده از ملات بتن پوکه ساخته شده اند و به جهت سبک بودن و راحتی کاربری مقبولیت گسترده ای یافته اند استفاده میشود اخیرا از نوعی فوم بنام یونولیت نیز استفاده میگردداین فوم دارای معیب و مزایائی است از جمله مهمترین مزایای آن پیشرفت سریع کار و نیز سبکی و راحتی کاربرد میباشد و از مهمترین معایب آنهم ضعف در برابر آتش سوزی است زیرانوع اولیه آن که نسبت به آتش سوزی بسیار حساس است و براحتی اشتعال پذیر می باشد ودر ثانی در انواع جدیدی که اخیرا به بازار آمده است که نسوز هستند در برابر آتش جمع شده وحجم شان تغییر میکند(این جمع شدگی از یک نقطه آغاز میشود ودرطول کل فوم ادامه می یابد)در حین تغییر حجم گچ و یا گچ وخاک زیر آنها نیز از بدنه آنها جدا می شود و فرو میریزد واین از بزرگترین معایب این مصالح است .علاوه بر اینها گفته میشودکه در زمان سوختن این موادگازهائی از خود آزاد میکنندکه مسموم کننده و خطرناک است .اما در کل وبا توجه به معایب و مزایای آنها استفاده از این مصالح در ایران روزبروز در حال افزایش است .بطور کلی هدف از بکارگیری مصالح پر کننده در بین تیرچه ها بدست آوردن یک سطح صاف در زیر سقف وهمچنین زیر سازی و آماده کردن سقف جهت بتن ریزی می باشد و به هیچ نقش باربری در سازه ندارند .لازم به ذکر است که پس از ریخته شدن بتن و خشک شدن آن عملکرد تیرچه از لحاظ باربری همانند یک تیر T شکل است که دارای یک جان ودو بال می باشد که عرض بال آن در حدود 50سانتیمتر وعرض جان در حدود 10سانتیمتر وارتفاع جان تیر در حدود30سانتیمترمی باشد همچنین در صورتیکه در کل سقف نیروهای برشی زیاد باشد از دو میلگرد آجدار که بصورت ضربدری هر چهار کنج سقف را به یکدیگر وصل میکنداستفاده میگردد.مهمترین عملکرد سازه ای آن تحمل برش زیاد وارد بر سقف و نیز جلوگیری از تغغییر شکل زیاد سقف میباشد.روش ساختن تیرچه در کارگاه بدین صورت است که ابتدا باید قسمت زیرین تیرچه ساخته شود لذا مطابق نقشه تیرچه نوع و تعداد میگردها ی لازم در داخل قالبها (فندوله)قرار می گیرد سپس در جائی دیگر که زیگزاگها ساخته می شوند این زیگزاگها به میلگردهای تحتانی جوش می شوند .
البته قابل ذکر است که این کار درست نمی باشد و بهتر است که میلگردها با زیگزاگ ها بصورت قلاب با هم ارتباط داشته باشند .
سپس میلگرد حمل ونقل به آنها اضافه می گردد و در داخل قالبها (پس از خیس کردن قالبها که قبلا در کنار هم قرار گرفته اند )از بتن با عیار خواسته شده در طرح ریخته میشود .و اجازه می دهند تا بتن به خود گیری برسد سپس (پس از حدود 8تا10ساعت )تیرچه ها را در داخل یک حوض آب قرار میدهند و تیرچه در حدود 20روز در داخل آب می ماند که متاسفانه در عمل این کار هیچگاه به بیشتر از چند روز نمی رسد و سپس تیرچه ها را برای استفاده در سقف بکار می برند .
در حین حمل و نقل تیرچه ها نکاتی باید رعایت گردد از جمله اینکه:(1)اگر طول تیرچه زیاد است حتما علاوه بر دو سر تیرچه باید قسمت وسط آنهم نگه داشته شود تا از خیز زیاد تیرچه جلو گیری بعمل آید .(2):در حین زمین گذاشتن و یا تخلیه تیرچه ها باید از پرتاب کردن و یا انداختن آنها بر روی زمین پرهیز کرد زیرا این کار باعث ترک خوردن بتن داخل تیرچه ها شده وباعث میشود تیرچه عملکرد بهینه خود را نداشته باشد (3):اگر تیرچه به هر علت برای مکان در نظر گرفته شده بلند است برای کوتاه کردن آن نباید بهیچ عنوان ضربه بدان وارد کرد و جهت کوتاه کردن آن باید از دستگاه فرز استفاده کرد یعنی از محل مورد نظر بریده شود .متاسفانه دیده می شود در ساختمان جهت کوتاه کردن تیرچه در محل مورد نظر با چکش و یا .....ضربه هائی به تیرچه زده می شود تا بتن آن ریخته شود و سپس نسبت به بریدن آن اقدام میگردد که این کار غلط بوده و باعث ترک خوردن تیرچه در نقاط مختلف و همچنین لق شدن میلگردها در داخل بتن می گردد .که اینهم باعث می شود که تیرچه عملکرد بهینه خود را نداشته باشد .
اجزای مختلف تشکیل دهنده تیرجه ها شکل مقطع بلوکهائی که در بین تیرچه ها قرار می گیرند شمع بندی زیر سقف قبل از بتن ریزی تیرریزی طبقات دیگر وبادبندی ساختمان تیرریزی طبقاتدیگرهم مانند تیرریزی طبقه اول می باشد .البته لازم بذکر است که پس از اتمام تیرریزی در هر طبقه بادبندی های آن هم در سر جای خود جوش می شوند .البته این جوش جوش اولیه است و صرفا جهت نگهداری بادبند در سر جای خود زده می شود و جوشهای اصلی بادبندها معمولا پس از زدن سقف در هر طبقه زده می شود .در زمان بادبندی شرایط زیر رعایت می گرد)1)بادبند ویا بعبارتی صفحه ای که عضو بادبند را به تیر وستون وصل می کند باید دقیقا در وسط عرض ستون کار گذاشته شود تا بهترین عملکرد را داشته باشد در صورتیکه بادبند دقیقا در وسط ستون قرار نگیرد به محض وارد آمدن بارهای جانبی نه تنها کمک زیادی به تحمل بارها نمی کند بلکه به علت بوجود آمدن لنگرپیچشی در آن سبب پیچاندن ستون می گردد .که این خود یکی از مهمترین نکات در حین اجرای بادبند می باشد .(2)در صورت هم محور بودن بادبندها (بادبندها بشکل ضربدری بوده ویا همدیگر را قطع کنند )بایستی در یک راستا بودن (در یک صفحه بودن)اعضا رعایت گردد.زیرا در غیر اینصورت وارد آمدن نیروهای جانبی باعث کمانش بادبند در یک جهت می گردد.
(3)در صورتیکه برای بادبندی از نیم رخهای دوبل (دو نیم رخ در کنار هم)استفاده شود باید به مکانهای جوش آنها به یکدیگر بسیار توجه کرد وجوش باید به قدری محکم و مناسب زده شود که دو نیم رخ با هم بصورت یکپارچه عملکنند ودراثر نیروهای جانبی جوشها در نقاط مختلف چه نقاط بین نیم رخها وچه محل اتصال پروفیلها به صفحات آسیب نبیند .
اتصال اجزای مختلف بادبند نوع بادبندی در این ساختمان در جهت شمال –جنوب از نوع ضربدری ودرجهت غرب –شرق از نوع قاب صلب می باشد .همچنین باید توجه داشت که اجرای اتصال صلب بسیار مهم می باشد و برای این کار باید از نیروهای متخصص استفاده کرد و نظارت دقیق هم صورت گیرد چه در اجرای نشیمن تیر و چه در جوش ونوع ورق بکار رفته در روی و زیر تیر در تکیه گاه .لازم بذکر است که به موازات تیر ریزی طبقات و بادبندی ساختمان راه پله ها هم اجرا می گردند و شمشیری های راه پله هم نصب می گردند و با استفاده از طاق ضربی سقف بین شمشیری ها زده می شود گفتنی است که معمولا برای زدن طاق ضربی راه پله از آجرهای مجوف به جهت سبک بودنشان استفاده می گردد.
نمائی از شمشیری های راه پله اتصال شمشیری ها به تیر اصلی وستون