به نام خالق هستی که شیر را نوشیدنی گوارا گردانید تا اهل ایمان را عبرتی از قدرت لایزال او باشد و بهشتیان را به نهرهای آن وعده داد تا لذت رضوان خویش را کامل گرداند.
اگرچه این نوشیدنی حیات بخش، منبع غنی از ترکیبات مورد نیاز بدن بوده ودانشمندان هر روز ابعاد تازه ای از اسرار این غذای کامل را کشف و به جوامع ارائه می دهند متاسفانه به دلیل عدم آگاهی مصرف سرانه آن در ایران حدود نصف استانداردهای مطلوب می باشد.
کلیات در رابطه با شرکت :
کارخانه فرآورده های لبنی کلات( لبنوش) سهامی خاص یکی از مراکز تولید مهم ترین مواد غذایی در کشور می باشد.
این کارخانه و سایر کارخانجات تولید کننده محصولات لبنی در استان خراسان زیر نظر مستقیم شرکت تعاونی تولید کنندگان فرآورده های لبنی پاستوریزه خراسان قرار دارد.
شرکت تعاونی تولید کنندگان محصولات لبنی در سال 71 با همکاری جهاد کشاورزی و اداره کل تعاون استان خراسان جهت ارائه خدمت به واحد های فرآوری لبنیات پاستوریزه و تامین نیاز آن ها و فروش تولیداتشان تشکیل گردید و هم اکنون 45 کارخانه را در استان خراسان تحت پوشش خود دارد.
کارخانه فرآورده های لبنی کلات( لبنوش) سهامی خاص یکی از مراکز تولید مهم ترین مواد غذایی در کشور می باشد.
نحوه جمع آوری اطلاعات کارکرد ماهانه الف)حساب های ترازنامه ای دارایی های جاری : بدهی های جاری: موجودی نزد بانک ها(سپه،رفاه،کشاورزی) صندوق اسناد پرداختنی تنخواه گردان چک های دریافتنی حساب های پرداختنی اسناد دریافتنی(مشتریان) حساب های دریافتنی چک های پرداختنی ذخیره مطالبات مشکوک الوصول ملزومات حقوق و دستمزد پرداختنی مواد اولیه تعدیل موجودی ها سایر اقلام پرداختنی کالای در جریان ساخت کالای ساخته شده مالیات بر در امد پرداختنی یش پرداخت خرید مواد اولیه پیش پرداخت خرید لیبل سایر بدهی های جاری پیش پرداخت بیمه ادامه فهرست حسابهای ترازنامه ای سایر پیش پرداختها بدهی های بلند مدت: دارایی غیر جاری: زمین وام بلند مدت پرداختنی ساختمان و تاسیسات استهلاک انباشته ساختمان ماشین الات حقوق صاحبان سرمایه: استهلاک انباشته ماشین آلات وسائط نقلیه سرمایه استهلاک وسائط نقلیه اثاثه و منصوبات اداری سود و زیان انباشته سرقفلی امتیازات و علائم تجاری اندوخته قانونی فهرست حساب های سود و زیانی: فروش ها: درآمد حاصل از فروش ماست خامه ای درآمد حاصل از فروش کره پاستوریزه درآمد حاصل از فروش پنیر اولیه درآمد حاصل از فروش خامه صبحانه درآمد حاصل از فروش پنیر پیتزا درآمد حاصل ازفروش پنیر پتزا تند درآمد حاصل از فروش خامه قنادی شیرین شده درآمد حاصل از فروش رکوتا درآمد حاصل از فروش دوغ پاستوریزه کوچک درآمد حاصل از فروش دوغ پاستوریزه بزرگ درآمد حاصل از فروش پنیرسفید صبحانه درآمد حاصل از فروش کشک پاستوریزه برگشت از فروش و تخفیفات تخفیفات نقدی فروش تخفیفات ناشی از آسیب دیدگی بهای تمام شده کالای فروخته شده: بهای تمام شده کالای فروخته شده(شامل ماست خامه ای، خامه قنادی، پنیر صبحانه،پنیر پیتزا،دوغ پاستوریزه کوچک و بزرگ،کشک مایع،خامه صبحانه، کره پاستوریزه، پنیر اولیه) سربار جذب شده کارخانه ، انحرافات مواد ،انحرافات دستمزد ،انحرافات سربار،اضافه یا کسر جذب سربار،خرید مواد اولیه(شیر ،شکر،...) هزینه دستمزد مستقیم پرسنلکنترل سربار کارخانه شامل حقوق و دستمزد غیر مستقیم ، مواد غیر مستقیم ( نمک ، فلفل ، سیترات، اسانس،سیترات سدیم تجاری، کلر، اسید سولفوریک، برموزول، کارتن، مایع پنیر،افشره کاکوتی ، پلاستیک، گلاب، کارتن 3 لایه سفید ،مارگارین، بطری 5/1 لیتری ،شیشه، درب شیشه، درب بطری، مواد شوینده، مواد شیمیایی، لیبل، شیر خشک) هزینه ایاب و ذهاب ، هزینه آزمایش و آزمایشگاه، هزینه حمل و نقل به داخل ،اضافه کاری ،دستمزد ایام مرخصی ،اوقات تلف شده،بیمه،سوخت و روشنایی، تلفن و e - mile ، ابزار آلات، ضایعات ،هزینه نظافت کارخانه، استهلاک ماشین آلات ، استهلاک ساختمان کارخانه،تعمیرات و نگه داری ماشین آلات و تجهیزات تعمیرات ساختمان و محوطه هزینه ها هزینها به 2 قسمت هزینه های اداری تشکیلاتی و توزیع و فروش تقسیم میشود هزینه های توزیع و فروش: هزینه حقوق(سرپرستان، فروشندگان ،رانندگان) ،هزینه حمل به خارج، ملزومات، سوخت وسائط نقلیه، استهلاک وسائط نقلیه،پست،آگهی و تبلیغات،سررسید، هزینه تعمیرات وسائط نقلیه، هزینه بیمه ثالث وسائط نقلیه هزینه های اداری: هزینه بهره،کارمزد بانکی، هزینه بیمه مطالبات بانکی، هزینه حقوق پرسنل اداری ، بیمه پرسنل اداری، تلفن، تمدید و صدور پروانه، هزینه مسافرت، هزینه پذیرایی، هزینه آبدارخانه هزینه استهلاک اثاثه اداری، هزینه پست اداری، خدمات حسابداری، سایر درآمد ها: درآمدهای متفرقه ، درآمد جریمه ، درآمدهای غیر مترقبه ، درآمد حاصل از فروش های جزء کسور در آمد: مالیات بر درآمد سیستم حسابداری صنعتی کارخانه: حسابداری صنعتی کارخانهشامل 4 بخش مهم و اساسی است: حسابداری مواد،حسابداری حقوق و دستمزد، حسابداری سربار کارخانه ، حسابداری انبار(به علت اینکه کالای در جریان ساخت مرتبا به انبار منتقل شده و برای مرحله بعد بر میگردد.) این کارخانه بر مبنای هزینه یابی مرحله ای قیمت تمام شده تمام محصولات را محاسبه می کند.همچنین دارای پیش بینی هایی برایهزینه های بودجه ای می باشد که درآخر هر سیکل انحرافات محاسبه شده و دلایل آنها نیز بررسی میگردد.
سیستم هزینه یابی مرحله ای به این صورت می باشد که ابتدا هزینههای انجام شده را گردآوری نموده و هزینه هایرا به واحد های تولیدی تسهیم می نمایند.
هزینه ها به وقوع زمان گرد آوری شده ولی تا زمانی که عملیات ساخت به پایان نرسیده محاسبه قیمت تمتام شده با مشکلاتی مواجه است از این رو برای بدست آوردن قیمت تمام شده از گزارش هزینه تولید و معادل آحاد محصولات تولید شده استفاده می شود .
بهای تمام شده یک واحد کالای ساخته شده در اکثر کارخانجات از طریق تقسیم جمع هزینه های تولیدی بر مقدار محصولات ساخته شده طی یک دوره محاسبه میشود.محصولات کارخانه طی چند مرحله تولیدمی شوندوبعضی از محصولات ماده خام دایره ای دیگر به شمار می روند.
از نقطه نظر مدیریت داشتن ارقام کلی در مورد هزینه ها نمی تواند جهت اعمال کنترل موثر واقع شود بنابر این در این مرکز بهای تمام شده یک واحد کالای ساخته می شود .
هزینه های واقع شده در هر دایره را به حساب بهای کالای در جریان ساخت همان دایره بدهکار می کنند ،کالای در جریان ساخت برای تعیین بهای تمام شده کالای تولید شده به صورت معادل آحاد تکمیل شده بیان می شود.برای بدست آوردن بهای تمام شده از گزارش هزینه تولید استفاده می شود .ضایعات این کارخانه معمولا غیر عادی و غیر قابل فروش است و ارزشی ندارد مانند به هدر رفتن شیر خام هنگام عملیات پاستوریزاسیون شیر؛این ضایعات معمولا به بهای تمام شده محصولات سالم اضافه می شود و ثبت آن به طریق زیر انجام میگردد: ضایعات غیر عادی *** کالای در جریان ساخت *** برای بدست آوردن مواد مصرفی از گزارش مصرف مواد و صورت دریافت شیر خام در ماه استفاده میشودو ثبت خرید مواد به صورت زیر می باشد: کنترل مواد(شیر) ***** حسابهای پرداختنی/چکهای پرداختنی/صندوق/بانک ***** وقتی از شیر برای تولید محصولی مثلا پنیر سفید استفاده می شود ثبت زیر صورت می گیرد کالای در جریان ساخت (پنیر سفید) *** کنترل مواد(شیر) *** هر یک از اقلام مواد خریده شده اعم از مستقیم و غیر مستقیم به تفکیک در کارتهای مواد به ثبت می رسند.جمع اقلام مندرج در کارت های مواد باید با مانده حساب مواد در دفتر کل مطابقت داشته باشد.
ثبت هزینه ها در دفاتر براساس مدارک اولیه صورت می گیرد که باید بررسی و تاییدگردیده و پس ازصدور سند مربوطه در دفاترروزنامه وکل ثبت شود.
دفاترشامل دفاتر کارخانه فقط میباشد و کلیه حساب های مالی نیز در همین دفاتر کارخانه ثبت می شود .مثلا همانطور که بیان شد حساب های صندوق ،دریافتنی ها ،پرداختنی ها ،بانک،تنخواه گردان در کارخانه نگه داری می شود.حقوق و دستمزد کارکنان تولید نیز از طریق دفاتر کارخانه ثبت میشود.
بدهی های مربوط به مالیات بر درآمد ،وام پرداختنی بلند مدت و سایر بدهی ها(بیمه)در دفاتر کارخانه ثبت میشود.
مدارک اولیه برای مواد شامل قبض درخواست خرید مواد ،قبض تحویل مواد و گزارش برگشت مواد، فاکتور خرید مواد و تخفیفات و...
می باشد.
مدارک اولیه برای دستمزد شامل کارت اوقات کار که ساعت کاری هر کارگر و اضافه کاری در آن ثبت میشود ،می باشد.
و بالاخره مدارک اولیه برای سربارو کلیه هزینه های غیرمستقیم تولید سند های تهیه شده برای ثبت استهلاک ،قبض های آب و برق ،،کلیه فاکتور های خرید مواد غیر مستقیم،کارت اوقات کاردستمزد کارکنان غیر مستقیم تولید و مواردی از این قبیل شامل می شود.
حساب کسر و اضافات مواد: این حساب معمولا برای مواد غیر مستقیم ( بسته بندی ) ، گلاب ،وانیل ، مارگارین شیر خشک ،استو بلایزر و ...استفاده می شود.چون مواد مستقیمی مانند شیر و خامه معمولا در انبار باقی نمی ماند و برایتولید سریعا مصرف می شود کسری و اضافات مواد برای آنها به ندرت ایجاد می شود.
چنانچه موجودی واقعی موادکمتر از مانده کارت های مواد باشد کسری انبار ایجاد می گردد.
همچنین اگر موجودی واقعی مواد انبار بیشتر از مانده کارت های مواد باشد اضافات انباروجود خواهد داشت.
دلایل وجود کسری یا اضافات انباردر این مرکز تولیدی: اشتباه در ثبت مقدار مواد وارده یا صادره در کارت انبار اشتباه در ثبت قبض و حواله انبار ضایعات مواد در انبار اختلاس و سرقت مواد اشتباه انباردار حوادث مختلفی که ممکن است اتفاق بیفتد.
چنانچه درپایان دوره های کسری یا اضافی مواد انبار قابل ملاحظه نباشد مانده کارت ها اصلاح می شود ولی اگر کسری یا اضافی موجودی انبار قابل توجه باشد باید ثبت های زیر انجام گردد،در صورت وجود کسری انبار ثبت زیر صورت می گیرد: حساب کسری و اضافی انبار XX کنترل مواد(شکر) XX در صورت وجود اضافی مواد انبار ثبت زیررا انجام می دهند: حساب کنترل مواد(شکر) XX حساب کسری و اضافی انبار XX حساب کسری و اضافات یک حساب موقت است که در پایان دوره مالی با حساب سود و زیان بسته می شود.
اگر هزینه هایی که به بهای تمام شده مواد اولیه مثل شیر اضافه می گردد مشخص نباشدبا توجه به تجارب گذشته از یک نرخ برای تعیین هزینه های واقعی که به نرخ پیش بینی هزینه های تهیه وتحصیل مواد موسوم است استفاده میشود.
بنابراین حسابی به نام پیش بینی هزینه های تهیه و تحصیل مواد که دارای مانده بستانکار است در دفتر کل منظور می گردد و ثبت آن به صورت زیر می باشد: حساب کنترل مواد XXX صندوق / بانک / چک پرداختنی/*** پرداختنی/ XX پیش بینی هزینه های تهیه و تحصیل مواد X پس از دریافت اسناد هزینه های واقعی انجام شده مربوط به تهیه مواد ثبت زیر صورت می گیرد: معین کل کل حساب کنترل تهیه و تحصیل مواد(شکر) XX هزینه حمل X سایر هزینه ها X بانک/ حسابپرداختنی/صندوق xx حساب کنترل تهیه و تحصیل مواد و حساب پیش بینی هزینه های تهیه و تحصیل مواد در پایان دوره بسته می شودو اختلاف این دو حساب به حساب تعدیل هزینه های تهیه و تحصیل مواد بدهکاران یا بستانکار می گردد و ثبت آن به صورت زیر صورت می گیرد: حساب پیش بینی هزینه های تهیه و تحصیل مواد XX حساب تعدیل هزینه های تهیه و تحصیل مواد X حساب کنترل تهیه وتحصیل مواد XXX چنانچه یکی از قسمت های تولیدی برای ساخت محصول نیاز به مواد داشته باشد با تکمیل فرم درخواست مواد،مواد مورد نیازراازانبار دریافت می کنند و حسابداری صنعتی مواد صادره به خط تولید را به روش اولین صادره او اولین وارده محاسبه می کند ، روش نگه داری آن دائمی می باشد و ثبت زیر را انجام میدهد: حساب کنترل کالای در جریان ساخت XX کنترل مواد XX ثبت بابت صدور مواد مورد نیاز از انبار به خط تولید هم چنین اگر مواد خریداری شده برگشت داده شود(به فروشنده) اولا ممکن است به دلایل زیربرگشت داده شود.
اگر مواد شیر باشد به دلیل آب اضافه نمودن فروشنده به شیر و یا ترشی آن و مرغوب نبودن اگر مواد مورد نظر سایر مواد غیر مستقیم باشد ممکن است به دلایل مختلفی از جمله نامطلوبی و نداشتن کیفیت و یا این که مواد با نمونه درخواستی مطابقت نداشته باشد برگشت داده شود.
دوما به صورت زیر مواد برگشتی به فروشنده ثبت می شود: حساب صندوق/ پرداختنی/ بانک XX حساب کنترل مواد xx نکته مهم این است که مواد برگشتنی به فروشنده دقیقا همان مواد است و از روش های ارزیابی موجودی مواد استفاده نمی شود.
ممکن است مواد برگشتی از خط تولید باشد بنابراین دلایلی دارد مثل قطعی برق که با این وجود نمی توان به تولید ادامه داد،مواد صادر شده به تولید بیشتر از حد مورد نیاز باشد و یا عوامل دیگر.
نحوه ثبت مواد برگشتی به انبار: مواد برگشتی به انبار با همان نرخی که به تولید صادر شده بود به انبار برگشت داده می شود و اگر چند نرخ موجود باشد با آخرین نرخ برگشت داده می شود.انبارداری این مواد را بارنگ دیگری در کارت های انبارداری و سیستم کامپیوتری ثبت می کند تا با مواد خرید شده اشتباه نشود.
ثبت برگشتی مواد از خط تولید به انبار به صورت زیر انجام می شود.
حساب کنترل مواد XX حساب کنترل کالای درجریان ساخت XX بابت برگشت مواد از خط تولید به انبار * توضیحات بیشتردررابطه با ارسال مواد به خط تولید و یاخرید مواد و ثبت در کارت ها و نرم افزارهای انبارداری در بخش انبارداری بیان خواهد شد.
هزینه های مشترک و فرعی کارخانه: بعضی از محصولات از نظر فیزیکی به یکدیگرمتصل و پیوسته اند که تولید هم زمانی دارند هزینه های تولید محصولات تا نقطه تفکیک یا نقطه ای که محصولات به شکل واحدهای جداگانه ظاهر می شوند را هزینه های مشترک می گویند.
هزینه های مشترک غالبا با هزینه های عمومی(سربار)اشتباه گرفته می شود در حالی که وجه تمایزی بین آن ها نیست.
هزینه های مشترک غیرقابل تفکیک و هزینه های عمومی سربار قابل تفکیک هستند.
هزینه های عمومی کارخانه بین دوایر تولید و خدماتی تسهیم می شود.به عنوان مثال وقتی هدف پاستوریزاسیون شیر است محصول اصلی شیر پاستوریزه شده است اما در جریان این فعالیت ها محصول دیگری به نام خامه ایجاد می شود که یک محصول فرعی می باشد یعنی دریک فرآیند مشترک و به طور توام و هم زمان ایجاد می شوند.
اما ارزش لبنی این محصول فرعی به مراتب زیاد است.
برای تسهیم هزینه های مشترک بین دو محصول فرعی و اصلی ازروش مقداری تولید استفاده می شود.
به عنوان مثال اگر در مرحله پاستوریزه کردن شیر با صرف 1500000ریال مواد و 1200000ریال دستمزد و500000ریال سربار50 کیلو گرم شیر و 10 کیلوگرم خامه تولید شده باشد تسهیم هزینه های مشترک بین این دو محصول به صورت زیر می باشد.
محصول تولید نسبت سهم هزینه مشترک شیر 50 6/5 2750000 خامه 10 6/1 550000 جمع 60 1 3300000 2750000 = 6 /5*3300000 550000 = 1 /6*3300000 (کلیه اعداد و ارقام رسمی نیست) محصول فرعی در این کارخانه به صورت یک ماده جدید ثبت می شود یعنی هنگامی که شیر برای خط تولید ارسال می گردد: کنترل کالای درجریان ساخت XX کنترل مواد(خامه) X کنترل مواد (شیر) XXX ثبت بالا ماده فرعی (خامه) را نشان می دهد که براثر پاستوریزه شدن شیر به دست آمده است.
روی این محصول فرعی هزینه هایی انجام می شود یعنی ارزش افزوده ای ایجاد می گردد و آن به یک کالای دیگری مانند خامه صبحانه و یا خامه شیرین قنادی تبدیل می شود.
هر یک از عوامل هزینه (مواد، دستمزد وسربار) از قلم استانداردها و پیش بینی ها با هزینه های انجام شده واقعی باید مورد بررسی و تجزیه و تحلیل و مقایسه قرار بگیرند تا قیمت تمام شده واقعی به دست آید و یا کنترل هزینه ها و پیش بینی آن ها دقیق تر انجام گیرد.
انحراف هزینه های تولید از روش زیر محاسبه می گردد: انحراف از هزینه تولید= هزینه استاندارد تولید – هزینه واقعی تولید انحرافات مواد:انحراف مواد در این کارخانه برای موادی چون شکرو مواد غیر مستقیم بیشتر مد نظر است و محاسبه می شود.
انحرافات مواد شامل 2 انحراف نرخ مواد مصرفی و انحراف مصرف مواد می باشد: انحراف نرخ مواد مصرفی= (نرخ واقعی مواد- نرخ استاندارد مواد)*مقدارموادمصرف شده واقعی انحراف مصرف مواد مصرفی=(مصرف واقعی مواد- مصرف استانداردمواد)*نرخ استادارد مواد سیستم حقوق ودستمزد شرکت : هزینه دستمزد بیانگر سهم نیروی کار در تولید محصولات است و به عنوان یکی از عوامل مهم هزینه ، مستلزم اندازه گیری، کنترل و تجزیه و تحلیل مهم تر می باشد.
افزایش تولید که به کاهش بهای تمام شده هر واحد منجر می گردد توام با افزایش نرخ های دستمزد و مزایای مربوطه موجب افزایش روند استفاده از تجهیزات ماشینی و پیشرفته به منظور تولید بیشتر با ساعات کمتر گردیده است.
تغییرات در استفاده از نیروی کار اغلب تغییرات در روش های پرداخت پاداش را ایجاب می کند و این امر خود موجب تغییراتی در نحوه حسابداری هزینه های دستمزد می گردد.
طبق آخرین تجزیه و تحلیل ها، پرداخت های دستمزد به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر مبنای درجه مهارت کارکنان صورت می گیرد به عنوان مثال یکی از کارکنان این کارخانه به علت مهارت و تجربه خاصی که در زمینه انواع تولیدات کارخانه دارد ماهیانه 190000 ریال اضافه بر حقوق دریافت می دارد.بنابراین انگیزه،کنترل و نحوه حسابداری مناسب این هزینه یکی از مسائل بسیار مهم و مؤثر در مدیریت واحدهای تجاری محسوب می گردد.
مشارکت و همکاری کارکنان و اعتقاد آنان به اهداف و خط مشی های واحد تجاری ، می تواند تاحد زیادی افزایش کارایی و کاهش هزینه های عملیاتی را به دنیال داشته باشد.
هزینه یابی دستمزد تنها یکی از عوامل مؤثر در ایجاد روابط نامطلوب بین کارکنان و کارفرما می باشد.
مدارک کافی که به آسانی قابل فهم بوده و در دسترس باشد نیز یکی از عوامل مهم در برقراری روابط همگن بین مدیریت،کارکنان و کارگران و مجامع عمومی می باشد.
چگونگی محاسبه حقوق ونحوه پرداخت آن : وظیفه این دایره تهیه و تنظیم لیست حقوق و دستمزد و تعیین مبالغ خالص و ناخالص حقوق و دستمزد می باشد.کلیه مدارک مربوط به حقوق دستمزد کارکنان در این قسمت نگه داری می شود.هم چنین کارگران کارخانه در اول هر روز کاری اول باید ساعت شروع کارخود را در این قسمت با نظارت مسئول ثبت نمایند و در آخر هر روز کاری کل ساعت استاندارد و قانونی و اضافه کاری آن ها ثبت می شود.
بنابراین کلیه اوقات کاری آنان در کارت ساعت (کارت حضور و غیاب ) ثبت می شود.
اطلاعاتی که برای محاسبه حقوق و دستمزد کارکنان و کارگران استفاده می شود شامل : حقوق پایه (نرخ حقوق)که برای هرروز کاری که هفت ساعت و چهل دقیقه می باشد 40864 ریال است.
یعنی برای به دست آوردن حقوق تعداد روزهای عادی را ضرب در نرخ فوق می نمایند .
حق مسکن که یکی از مزایای کارکنان و کارگران می باشد،در هر ماه 80800 ریال به حقوق کارکنان اضافه می گردد حق اولاد نیز به حقوق کارکنان اضافه می گردد برای 3 فرزند معادل 3روزدستمزد یعنی (40864*3) وبرای 3 فرزند بیشتر معادل 6 روز دستمزد محاسبه و به حقوق اضافه می شود.
بیمه سهم کارگر معادل 7/0 حقوق پایه بدون مزایا می باشد یعنی اگر کارگری در ماه 20 روزکارکرده باشد: حق بیمه 57210 = 7% *(40864 *20) کسورات شامل مساعده،کالا،مالیات حقوق، بیمه سهم کارگر(بیمه سهم کارفرما همراه با بیمه سهم کارگر به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می شود و به عنوان یک هزینه غیرمستقیم شناسایی می شود) ساعات کارواقعی در هر هفته 44 ساعت می باشد و اضافه بر آن اضافه کاری محسوب می شود که برای دستمزد فوق العاده اضافه کاری 40% اضافه بر مزد هر ساعت کاری پرداخت می شود.
فعالیت کارخانه جمعه ها نیز انجام می شود به جز روزهایی چون روزعاشورا،شهادت امیرالمؤمنین(ع) ، ولادت امام زمان (عج)،عید غدیر، اولین روز سال شمسی،رحلت پیامبراکرم، عید سعید فطرو شهادت امام رضا (ع).
در روزهای جمعه 40درصد اضافه برمزد هرساعت کارواقعی پرداخت می شود.
فوق العاده اضافه کاری و جمعه کاری به حساب کنترل سربارساخت بدهکار می شود.
دستمزد اوقات تلف شده: اوقات تلف شده در اکثر مواقع به خاطر قطع جریان برق صنعتی یاخراب شدن ناگهانی ماشین آلات صورت می گیرد.اوقات تلف شده دراین کارخانه به عنوان یک هزینه غیرمستقیم تلقی می شود و به حساب کنترل سربار ساخت بدهکار می شود.
پاداش کارکنان: معمولا در پایان هردوره مالی مبلغی به عنوان پاداش وعیدی سالانه به کارگران و کارکنان پرداخت می شود،این مبلغ توسط هیات مدیره کارخانه تعیین می شود، برای پاداش پایان سال ذخیرهای طی سال در هرماه در نظر می گیرند تاازبالا رفتن قیمت تمام شده کالا در پایان سال جلوگیری نمایند بنابراین در پایان هر ماه حساب ذخیره پاداش به کنترل حقوق و دستمزد اضافه می گردد: کنترل حقوق و دستمزد XXX ذخیره پاداش کارکنان XXX ثبت پاداش ها – ماه به حساب ذخیره پاداش در پایان سال که پاداش کارکنان و کارگران پرداخت گردید ثبت زیر انجام می شود: حساب ذخیره پاداش XXX وجه نقد/بانک XXX ذخیره دستمزد ایام مرخصی: مطابق قانون کار به کارگران در مدتی که از مرخصی استحقاقی استفاده می کنند، حقوق پرداخت می شود.یعنی هرکارگر با انجام 11 ماه کار 12 ماه حقوق می گیرد،چون در زمان مرخصی به حساب کنترل حقوق و دستمزد بدهکار می شود: کنترل حقوق و دستمزد XX ذخیره دستمزد ایام مرخصی XX ثبت ذخیره دستمزد ایام مرخصی ماه................
و در زمان پرداخت دستمزد مرخصی کارگران ثبت زیر انجام می شود: حساب ذخیره دستمزد ایام مرخصی XX وجه نقد/ بانک XX ثبت پرداخت دستمزد مرخصی آقای .........................................
ثبت حقوق و دستمزد در هر ماه به شکل زیر انجام می گیرد: کنترل حقوق و دستمزد ذخیره پاداش کارکنان حق بیمه اجتماعی (سهم کارگر) مساعده کالا حساب ذخیره دستمزد ایام مرخصی حقوق پرداختنی ثبت حقوق .................................
ماه .
ثبت هزینه بیمه اجتماعی کارکنان و یا بیمه بیکاری به صورت زیر انجام میشود: هزینه بیمه اجتماعی XX هزینه بیمه بیکاری XX حق بیمه پرداختنی XXXX ضمنا حق بیمه اجتماعی سهم کارفرما 20% حقوق و دستمزد و حق بیمه بیکاری 3% حقوق دستمزد می باشد.ثبت سهمیه حقوق و دستمزد به هر بخش به شکل زیر صورت می گیرد تا مشخص شود هر دایره چه مقدار هزینه حقوق در بر داشته است: کنترل کالای در جریان ساخت XXX کنترل سربار ساخت XX کنترل سرباراداری (خدماتی) X کنترل سربار فروش X کنترل حقوق و دستمزد XXXX هزینه بیمه اجتماعی X هزینه بیمه بیکاری X حساب کالای در جریان ساخت معادل حقوق و دستمزد مستقیم بدهکار می شود.
حساب کنترل سربار ساخت معادل حقوق و دستمزد مستقیم و غیر مستقیم مانند بیمه،سهم کارفرما،حق بیمه بیکاری،هزینه دستمزد اوقات تلف شده،هزینه دستمزد ایام مرخصی، ذخیره پاداش، اضافه کاری و اقلام مربوط به حقوق و دستمزد مستقیم و غیر مستقیم کارخانه بدهکار می شود.
حساب کنترل سربار اداری و خدماتی معادل دستمزد غیرمستقیم کارکنان اداری و خدماتی بدهکار می شود.
و حساب کنترل سربار فروش معادل دستمزد غیرمستقیم کارکنان فروش بدهکار می شود.
با ثبت فوق حساب کنترل حقوق و دستمزد بسته می شود.
ثبت پرداخت کلیه موارد پرداختنی مربوط به حقوق و دستمزد: حقوق پرداختنی XX وجه نقد/ بانک XX بابت پرداخت حقوق و دستمزد پرداختنی ماه .................................
حق بیمه پرداختنی XX بانک XX بابت پرداخت بیمه کارگروکارفرما ضمنا این شرکت از پرداخت مالیات حقوق معاف می باشد.
توضیحاتی راجع به برخی از کسورات دستمزد: بیمه : واحدهای تجاری مزایای گوناگونی از قبیل حق مسکن،حق اولاد ،بیمه و غیره را برای کارمندان خود فراهم می نمایند.تسهیم هزینه های مربوط به کسور اختیاری فوق بین واحد های تجاری و کارمند به ترتیبی که سهم کارمند در لیست حقوق و دستمزد از مبلغ دریافتی وی کسر گردد، موضوعی عادی می باشد.
در مواردی که کارخانه حق بیمه را پیش پرداخت کرده باشد یک حساب دارائی تحت عنوان « پیش پرداخت بیمه عمر و تصادفات » ، افتتاح نموده و مبالغ پرداختنی را به این حساب بدهکار می نمایند و در هنگام تهیه لیست حقوق و دستمزد مانند سایر موارد، نگاهداری دفاتر و مدارک معین که مانع پرداختی به هر یک از کارکنان را نشان دهد و هم چنین وجود دو یا چند حساب دفتر کل ضروری می باشد.
پرداخت مساعده(علی الحساب): پرداخت مساعده به کارکنان و کارگران ممکن است به دلایل گوناگون صورت گیرد.
علی الحساب ممکن است به صورت وجه نقد، مواد یا کالای ساخته شده باشد به منظور اعمال کنترل های مؤثر فرمی تحت عنوان « مجوز پرداخت علی الحساب » تهیه می گردد و توسط مسئول مربوطه تائید و به حسابداری (حقوق و دستمزد) ارسال می شود.
به منظور نشان دادن دریافتنی های واحد تجاری ، یک حساب دارایی تحت عنوان « پیش پرداخت حقوق و دستمزد» ممکن است افتتاح شود که بابت پرداخت های علی الحساب بدهکار می شود.
در مواردی که علی الحساب پرداختنی به صورت موجودی جنسی باشد و با بهای تمام نقد و به حساب کارکنان منظور شود، حساب مواد یا کالای ساخته شده بستانکار شود.
در صورتی که موجودی های مزبور به بهائی بیش از بهای تمام شده به حساب کارکنان منظور شود طرف بستانکار در حساب فروش عمل شود.
در صورتی که موجودی های مزبور به بهایی بیش از بهای تمام شده ولی به مراتب کمتر از بهای فروش به حساب کارکنان منظور شود حسابی تحت عنوان فروش به کارکنان یا فروش داخلی افتتاح می شود.
هنگام تهیه لیست حقوق و دستمزد، دریافتی کارکنان در این لیست ثبت شده و مبلغ علی الحساب از مبلغ پرداختی به کارکنان کسر می شود.
مبلغ علی الحساب که بدین ترتیب از دریافتی کارکنان مربوطه کسر می شود به «حساب علی الحساب حقوق و دستمزد» بستانکار می شود.
کنترل های لازم برای کارکردها وپرداخت حقوق : همان طور که بیان گردید، حقوق و دستمزد بر مبنای کارت ساعت (کارت اوقات کار) و سایر اطلاعات ارائه می شد، به دایره حقوق و دستمزد،محاسبه می شود.
مدارک مزبور اطلاعات لازم برای محاسبه انحرافات دستمزد در ارتباط با هزینه های استاندارد فراهم می آورد.
اطلاعات لازم برای محاسبه انحرافات دستمزد شامل ساعات کارکرد واقعی ، نرخ واقعی دستمزد، مبادلات استاندارد برای تولید واقعی و نرخ استاندارد دستمزد می باشد.
کلیه نرخ های بودجه و استاندارد توسط مهندسین امور مالی و سرپرستی با نظارت مدیرعامل سنجیده شده است .
ثبت دستمزد واقعی بدون در نظرگرفتن کسورات به صورت زیر می باشد: کنترل حقوق و دستمزد XX حقوق پرداختنی XX همچنین در زمان تسهیم هزینه ها ثبت زیر صورت می گیرد (بدون در نظر گرفتن هزینه های بیمه و سایر کنترل ها) : کالای در جریان ساخت XXX انحراف نرخ دستمزد XX انحراف کارائی دستمزد XX کنترل حقوق و دستمزد XXXXXXX انحرافات دستمزد از فرمول زیر محاسبه می شوند ساعات کارواقعی*(نرخ واقعی دستمزد – نرخ استاندارد دستمزد)= انحراف نرخ دستمزد نرخ استاندارد دستمزد*( زمان واقعی دستمزد – زمان استاندارد دستمزد)= انحراف کارائی دستمزد کنترل سربار کارخانه: یک حساب کنترلی و موقت است وهمچنین یکی از اجزای اصلی قیمت تمام شده کالای تولید شده می باشد.با استفاده از این حساب می توان بسیاری از هزینه ها را کنترل نمود وبهترین شیوه تولید از طریق کاهش این هزینه را برگزید.
در این کارخانه از نرخ جذب سربار ساخت به منظور تخصیص سهم مناسبی از هزینه های سربار به محصولات استفاده می شود.
سربار ساخت معمولا به هزینه هایی چون مواد غیر مستقیم ،دستمزد غیر مستقیم و سایر هزینه هایی که به آسانی قابل شناسایی یا به طور مستقیم قابل منظور شدن به محصولات و مراحل تولید نیستند اطلاق می شود .
پس سربار تولید شامل کلیه هزینه های تولید به جز هزینه های مواد مصرفی مستقیم و دستمزد کارکنان مستقیم تولید جزیی ازهزینه های تولید به شمارمیرود.در ابتدای دوره مالی و به منظور محاسبه سربار محصولاتی که طی دوره مالی ساخته می شوند بااستفاده ازمبنای ازپیش تعیین شده نرخی را به دست می آورند که نرخ جذب سربار کارخانه است.
برآورد هزینه های سربار: این مرحله از کار حسابداری صنعتی بسیار مهم است چون اگر به واقعیت بیشتر نزدیک باشد مدیریت را در تصمیم گیری ها یاری می کند.
برای این کار شرکت از نتایج به دست آمده از تسهیم هزینه های سربار که نشان دهنده سهم هزینه های سربار واقعی هریک از دوایر تولیدی می باشد استفاده می کنند.
پیش بینی ها بر اساس هزینه های تسهیم شده دوره قبل (ماه قبل ) صورت میگیرد.(بودجه متداول) برای تسهیم هزینه های سربار ابتدا کلیه هزینه های عمومی و اداری وفروش مشخص و گردآوری شده و با توجه به مبنای تسهیم این کار انجام می شود.
مبنای تسهیم هزینه های شرکت فرآورده های لبنی لبنوش به صورت زیر میباشد: هزینه ها مبنای تسهیم هزینه بیمه اجتماعی کارکنان دستمزد مستقیم بیمه حوادث ناشی از کار تعداد کار کنان هزینه بیمه ساختمان وماشین آلات ارزش هر یک از آنها هزینه سوخت و روشنایی مساحت زیر بنا هزینه برق صنعتی ساعت کار ماشین هزینه رفاهی کارکنان تعداد کار کنان هزینه آب برآورد های فنی هزینه حمل مواد مصرفی هزینه سر پرستی تعداد کار کنان هزینه تلفن تعداد مکالمات هزینه تعمیرات ساختمان مساحت زیر بنا هزینه تعمیرات ماشین آلات ساعت کار ماشین آلات هزینه آزمایش و آزمایشگاه مقدار محصولات تولید شده هزینه سوخت وسایل نقلیه ساعت کار کرد وسیله نقلیه هزینه آگهی مقدار محصول تولید شده هزینه های واقعی سربار با استفاده از مبناهای مناسب و تعیین شده در بالا بین دوایر تولیدی تسهیم می شونداما چون هر ماه حجم تولید تغییر می کند هزینه ها از کنترل خارج می شوند ، به همین دلیل کارخانه فرآورده های لبنی لبنوش از سربار از پیش تعیین شده استفاده می کند .
در حالی که با توجه به سیستم هزینه یابی مرحله ای بهای تمام شده را می توان بدون نرخ های جذب سربار محاسبه کرد اما این کار به خاطر تورمی که در کشور موجود است از نظر مدیریت شرکت مفید نیست و برای بدست آوردن سود واقعی از نرخ جذب سربار بر اساس مقدار محصول تولید شده (کیلو گرم)برای هر دایره به صورت جداگانه محاسبه می شود.
برآوردهزینه های سربار نرخ جذب سربار برای هر کیلو گرم محصول = مقدار محصول تولید شده همچنین نرخ جذب برای سربار ثابت و متغیر هم با استفاده از فرمول بالا محاسبه می شود که فقط صورت کسر سزبار متغیر برآورد شده یا ثابت برآورد شده می باشد و تا پایان دوره ملاک محاسبه سربار محصولات تولید شده همین نرخ جذب سربار است.
سربار واقعی کارخانه: پیش بینی هزینه های واقعی سربار کارخانه،انتخاب مبنای تسهیم و محاسبه نرخ جذب سربار همگی قبل از وقوع و پبت هزینه های واقعی صورت می گیرد.
هزینه های سربار واقعی مستقل از هزینه های سربار جذب شده پبت می شود و در پایان هر دوره مشخص به دوایر تولیدی تسهیم می شود.در پایان هر ماه سربار واقعی تخصیص یافته به هر دایره و سربار جذب شده آن دایره مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد .
مقایسه بین ار قام واقعی و پیش ئبینی شده ممکن است به محاسبه انحرافات منجر شود.
مستندات ثبت هزینه های سربار واقعی ، اسناد و مدارک اولیه ایست که شامل مدارک و فاکتورهای خرید ،برگ های در خواست مواد، کارت های ثبت اوقات کار و ........
می باشد.کلیه هزینه های سربار واقعی به علت وجود سرفصل ها ی زیاد در حساب کنترل سربار ساخت ثبت میشود و بلعکس سربار جذب شده در بستانکار حساب کنترل سربار ساخت ثبت میشود که به ندرت با هم مساوی می شوند.ثبت روزنامه مربوط به جذب هزینه های سربار در این کارخانه به صورت زیر انجام می شود: