زندگی جستجو است، تلاش برای دست یافتن به مرزهای نو، مرزهای علم و دانش، باید پیوسته آموخت، دانست، و به بار نشاند، می توان با هربار ساختن لحظه های زندگی دوباره زنده شد.
به راستی عشق به دانستن بهترین عشق هاست.
باید لحظه ای از آموختن غافل نشد،لحظه های زندگی باید دوباره زنده شوند.
پس باید جستجو کرد، و لحظه های بی بار خود را با آموختن به پربارترین دقایق تبدیل کرد.
یکی از مراحلی که در دوران تحصیل در اختیار داریم که همواره بیاموزیم، به کار بگیریم و بهره ببریم، دوران کارآموزی است که هم اکنون غالب دانشجویان باید این واحد را بگذرانند.
امیدوارم که تمامی دانشجویان در این دوران بحرانی و مهم زندگی و تحصیل خویش موفق باشند.
این REPORT در سه بخش عمده تنظیم شده است:
1.
چارت داخلی سازمان شرکت برق منطقه ای خراسان را به تصویر کشیده و توضیح میدهیم.
2.
شامل فعالیت ها و کارهائی است که در داخل آزمایشگاه رلیاژ انجام شده است.
3.
شامل یک فعالیت تحقیقی می باشد که در زمینه A1700 ALPHAبود.
اکنون که با یاری خداوند توانستم این دوران را بگذرانم از تمامی مسئولان و دست اندرکارانی که مرا در این امر یاری فرمودند کمال تشکر را دارم.
امیدوارم که همواره موفق و کامیاب باشند.
با تشکر و احترام
نصیبه خاکشور- دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تربت حیدریه
تابستان 83
شرکت برق منطقه ای خراسان و امور انتقال
1.
شرکت توزیع نیروی برق خراسان
توزیع نیروی برق در حوزه عملیاتی شرکت توسعه، تعمیر و نگهداری و تاسیسات توزیع تا سطح ولتاژ 20 کیلو وات، انجام کلیه خدمات فنی و اداری بالغ بر1650000مشترک برق بر عهده این شرکت توزیع نیروی برق خراسان است.
2.
شرکت مدیریت تولید برق طوس
بهره برداری از تاسیسات نیروگاه حرارتی طوس به منظور فروش به طور عمده بر عهده این شرکت می باشد.
3.
شرکت مدیریت تولید برق شهر
بهره برداری از تاسیسات نیروگاه مشهد به منظور فروش برق به طور عمده بر عهده این شرکت می باشد.
4.
شرکت فنی طوس نیرو
طراحی و احداث شبکه ها و پست های هوائی و زمینی توزیع برق به همراه طراحی و ساخت کالاهای برق و غیر برقی مورد نیاز بر عهده این شرکت می باشد.
5.
شرکت احداث تاسیسات انتقال نیرو (اتانیر) شرکت احداث تاسیسات انتقال نیرو (اتانیر) احداث ساختمان خطوط و پست های فشار قوی و سایر خدمات وابسته بر عهده این شرکت می باشد.
شرکت نصب و تعمیرات نیروی خراسان طراحی و برنامه ریزی و نصب تعمیرات توربورژنراتورها، دیزل ژنراتورها و تاسیسات وابسته بر عهده این شرکت است.
واحد رلیاژ که جزئی از امور انتقال می باشد، امور مربوط به کنترل و حفاظت سیستم ها را انجام می دهند و شامل قسمت های زیر می باشد: واحد محاسبات کنترل و حفاظت پست ها کنترل و حفاظت نیروگاه ها آزمایشگاه رلیاژ برق استان خراسان به طور مستقل از شبکه سراسری توسط پنج نیروگاه بزرگ و چندین نیروگاه دیزلی کوچک و متوسط تامین می گردد.
انرژی تولیدی نیروگاه ها به جز در دو نقطه منفرد کلات نادر و نهبندان توسط دو شبکه انتقال 132KVمستقل از یکدیگر به مراکز مصرف منتقل می گردد.
شبکه شمال از مرزهای شمالی استان شروع و تا مرکز استان(روستاهای مهند از توابع فیض آباد تربت حیدریه) امتداد دارد، شرق و غرب استان را نیز تحت پوشش قرار می دهد و فقط شهر کلات نادر (به دلیل موقعیت خاص جغرافیائی و کمی مصرف در این نقطه ) تحت پوشش نبوده و توسط نیروگاه دیزلی منفرد برق آن تامین می شود.
شبکه جنوب از شهرستان گناباد شروع شده و به جز شهرستانها،نهبندان (به دلیل بعد مسافت و کمی مصرف ) بقیه شهرهای جنوب استان را دربر می گیرد.
مجموع قدرت عملی نیروگاهای استان 1200مگا وات می باشد که به ترتیب ؛ نیروگاه طوس 600مگا وات، نیروگاه مشهد 300مگا وات، نیروگاه شیروان 94مگا وات، نیروگاه قائن 36مگا وات و نیروگاههای دیزلی مجموعا 70مگا وات می باشد.
تعدد مشترکین برق استان بیش از 150000مشترک می باشد که برق تولیدی %34به مصرف خانگی، % 29به مصرف کشاورزی، % 27به مصرف عمومی و تجاری و % 8به مصرف صنعتی می رسد و الباقی در اماکن متبرکه و مراکز آرد و نان مصرف می شود.
شرکت برق تا زمان سال 1376 کاملا به شکل دولتی اداره می شد و شامل شرکتهای تابعه ای بود که همه زیر نظر شرکت برق منطقه ای بودند ولی از تاریخ فوق قسمتی از امور به بخشهای خصوصی جدیدی واگذار شد و شرکتهای تابعه نیز به شکل خصوصی درآمدند.
به خصوص بخشی از امور انتقال به شرکت خصوصی مهام شرق (تعمیرات و نگهداری تاسیسات نیرو ) واگذار شد که بخش رلیاژ نیز جزئی از این شرکت می باشد.
واحد محاسبات: این قسمت، محاسبات مربوط به بخش بارشبکه ها و بهینه سازی آن و محاسبه تلفات در استان خراسان را انجام می دهد.
کنترل و حفاظت پست ها: این قسمت مسئولیت و حفاظت پست ها در استان را بر عهده دارد.
سرکشی به پست و بر طرف کردن مسائل و مشکلات موجود از جمله وظایف این واحد می باشد.
کنترل و حفاظت نیروگاه ها:این قسمت مسئولیت کنترل و حفاظت نیروگاه ها در استان را بر عهده دارد.
سرکشی به نیروگاه و برطرف کردن مسائل و مشکلات موجود از جمله وظایف این واحد است.
آزمایشگاه رلیاژ: این قسمت مسئولیت تعمیر وسایل و رله ها و انجام برخی طراحی ها و پروژه ها را بر عهده دارد.
همچنین این قسمت به پست ها و نیروگاه ها سرکشی می نمایند و معایب را رفع می کنند.
سیستم حفاظت سیستم قدرت شامل بخشهای تولید، انتقال و توزیع می باشد.
در این سیستم خطوط انتقال و شبکه واسطه بین نیروگاه ها و مصرف کننده می باشد.
پایداری در شبکه قدرت از مباحث مهمی است که در بخشهای مختلف مورد توجه می باشد.
عواملی از قبیل بروز اتصال کوتاه در خطوط انتقال انرژی، خارج شدن یک واحد تولید از مدار، خارج شدن ناگهانی بارهای زیاد از سیستم و 000 باعث بروز ناپایداری می شوند.
علاوه بر این ؛ نوع اتصال کوتاه، محل وقوع، سرعت برطرف کردن و روشهای برطرف کردن آن نیز در پایداری سیستم مؤثرند.
تجهیزات تولید، انتقال و توزیع نیرو به طرق مختلف در برابر انواع fault و ناپایداری حفاظت می شوند.
اجزاء یک سیستم حفاظتی عبارتند از: وسایل تشخیص دهنده (pt,ct) ؛ وسایل تصمیم گیرنده ( رله های حفاظتی ) ؛ عمل کننده ها (کلیدهای قدرت ) و وسایل کمکی (رله های کمکی ) و برق گیرها می باشد.
اساس کار رله های محافظ اساس کار رله های محافظ، حذف فوری یک اتصال کوتاه در سیستم و یا در یکی از تجهیزات سیستم است.
( عملکرد رله مانند یک فیوز است ) همچنین ممکن است هنگام کار نرمال، عیوب و یا نواقصی در دستگاه ایجاد شود که روی تجهیزات دیگر نیزاثر نامطلوب داشته باشد و در این مواقع رله محافظ باید با یک کلید قطع کننده مدار آسیب دیده را از سیستم جدا کند گر چه اغلب رله های محافظ برای کم کردن اثر اتصال کوتاه به کار می روند ولی در ژنراتورها و ترانسفورماتورها برای پیشگیری از بسیاری از حالات طبیعی نیز رله های محافظ بکار می رود.
از خصوصیات دیگر رله محافظ شان دادن محل و کیفیت خرابی در سیستم است بدین ترتیب تعمیر خرابی آسانتر می شود بلکه مانع آسیب دیدن سایر قسمتها می گردد.
به طور کلی یک مدار الکتریسیته از قسمتهای زیر تشکیل شده است: ژنراتورها، تغییر دهنده ها و یکسو کننده ها، کلیدها، خطوط انتقال و مدارهای توزیع.
قسمتهای ذکر شده اغلب توسط یک قطع کننده circuit breakerبه هم مربوط شده اند.
به طوری که قطع یکی از کلیدهای فوق باعث مجزا شدن آن قسمت از بقیه مدار می شود.
برای اینکه مدار دارای اطمینان کامل باشد، کلیدها باید بتوانند در مواقع لازم و اتفاق اتصالی، مدار را قطع کنند.
ساختمان رله های محافظ طوری است که در موقع اتصال اتفاقی به کلید فرمان را بدهد.
رله های کمکی تنها برای محافظت اتصال کوتاه به کار می برند، زیرا اتصال کوتاه بزرگترین خرابی در یک سیستم است؛ تجربه نشان داده است که محافظت کمکی مطمئن تر از محافظت معمولی می باشد.
عواملی که باعث عدم کار رله اولیه می گردد عبارتند از: منبع جریان یا ولتاژ رله منبع جریان دائم رله تجهیزات خود رله محافظ مدار قطع یا مکانیسم قطع کننده کلید اساس کار رله های کمکی بر این اصل است که اگر رله های اولیه نتوانستند کار خود را انجام دهند این رله انجام وظیفه می کند.
شرایط کار سیستم محافظ موقعی که یک اتصال کوتاه در خط اتفاق بیفتد رله محافظ باید کلید نزدیک به محل اتصال را قطع کند.
در زمان اتصال کوتاه جریان خیلی زیادی از مدارات و اجزاء مربوطه عبور می کند.
اگر کلید انتهایی مدار اتصال، درست عمل نماید، رله مجاور مدار نباید عمل کند و به کلیدهای مربوطه فرمان قطع می دهد.
اگر کلید مدار اتصالی به موقع قطع نکند رله های مخصوص مدارات مجاور باید به کلید مربوطه فرمان قطع دهد.
زمان عملکرد رله محافظ باید به اندازه ای کوتاه باشد که در این مدار استابیلیته خود را از دست نداده و از خطر وارده به سیستم جلوگیری شود.
آشنایی با شرکت برق و پستها شرکت برق منطقه ای خراسان نظارت بر امر تولید برق منطقه ای خراسان و توزیع و انتقال دارد.
شرکت مدیریت تولید برق طوس: نیروگاه طوس که چهار واحد 125 مگا وات بخاری دارد.
شرکت مدیریت تولید برق مشهد: نیروگاه مشهد یک نیروگاه بخاری و گازی با هم است.
شرکت مدیریت تولید نیروگاهای گازی: نیروگاه شریعتی، نیروگاه شیروان، نیروگاه قائن، نیروگاه نیشابور.
در کل نیروگاه ها 2364.5 مگا وات انرژی استان خراسان است.
نیروگاه های دیزلی قائن، بیرجند، گناباد، نهبندان، فردوس و طبس مقدار کمی برق تولید می کنند که در زمان پیک مقرون به صرفه می باشد که کار کنند در اواخر سال 77 برق خراسان به شبکه کشوری متصل شد.
( از طریق اسفراین و استان مازندران که حدود 200 مگا وات برق به شبکه می دهند ).
شرکتهای توزیع نیروی برق توزیع نیروی برق استان: مابقی شهرستانهای استان توزیع نیروی برق مشهد: مشهد، سرخس، فریمان، چناران انواع پستها انواع پستها از نظر شبکه عبارتند از: پستهای نیروگاهی (بالا برنده ) پستهای کلیدی (sw-sub) اگر بخواهیم از پست A به پست C ولتاژ را انتقال دهیم، از نظر اقتصادی نباید به صورت یکسره وصل شوند بلکه باید آن را نصف کرد در این صورت ایجاد خطا کمتر می شود.
((Sub مخفف کلمهstation Sub یعنی پستهای انتقال و توزیع.
انواع پستها از نظر ساختمانی عبارتند از: بیرونی Out door پستهای سنتی (conventional) پستهای مدولاتور یا نیمه متحرک پستهای موبایل پستهای GIS ((Gas Insulation Sub داخلی In door تجهیزات در داخل اتاقی است.
پست موبایل: تجهیزات روی شاستی قرار دارند.
پست نیمه متحرک: این پستها روی آهن آلات هستند و تجهیزات به سرعت قابل جابجائی می باشد.
پست GIS : تجهیزات پستها در داخل لوله هائی با گاز است.
این عمل ، ارزان و مقرون به صرفه است که در موارد زیر استفاده می شود: از نظر استراتژیکی از نظر جوی ( رطوبت و آلودگی ) جا و مکان و زمین ( اگر از نظر جا دچار کمبود باشند آن را با روش GIS و در چند طیف می سازند).
عوامل مؤثر در طراحی پست (عوامل محیطی ) جنس خاک باد و زلزله ارتفاع از سطح دریا مسیر سیل و رودخانه تعریف Bay هر bay شامل : سکسیونر، برقگیر، ترانس ولتاژ و بریکر است.
از نظر تقسیم بندی ولتاژ 20 KV مربوط به توزیع، ولتاژهای 132 KVو63 مربوط به فوق توزیع و ولتاژهای 230 KV و 400مربوط به انتقال می باشند.
انتقال واسطه ای بین تولید و توزیع است و دیسپاچینگ آن یک حالت فرماندهی دارد.
ترانس و خط نیاز به حفاظت دارند و یک سری حفاظتهایی در نظر می گیرند که به عنوان یک ترکیب هوشمند عمل می کند که مشکلی در شبکه به وجود نیاید.
یکی از این حفاظتها رله دیفرانسیل است که بر اساس تفاضل جریانها عمل می کند.
شبکه برق یک شبکه پیوسته است و سیستم حفاظت باید با سایز رله ها در شبکه هماهنگ باشد، یک سیستم حفاظتی چند مشخصه ثابت باید داشته باشد: قابلیت اطمینان: در جایی که خطا دارد عملکرد داشته باشد و در جایی که خطا وجود ندارد عملکرد نداشته باشد.
سلکتونیه: رله را طوری طراحی کنیم که بخشی از سیستم را حفاظت کند ( قابلیت انتخاب رله ) یعنی همان قسمتهای معیوب را از مدار جدا کند و قسمتهای سالم را در مدار نگه دارد.
سرعت: متناسب با زمانی که برای آن تعیین کرده ایم، قسمتهای معیوب را جدا کند یعنی با فرمول عمل کند زیرا اگر خیلی سریع عمل کند باعث تداخل می شود.
اصولAMP OP- OP-AMP ها در ابتدا برای یک سری تقویت کننده های تزویج مستقیم، عملکرد بالا در کامپیوترهای آنالوگ طراحی شدند.
این تقویت کننده ها اعمال ریاضی ( جمع، مقیاس دهی، انتگرال گیری و000 ) را انجام می دادند.
امروزه در دسترس بودن IC های تقویت کننده ارزان، بسته های OP-AMP را به عنوان جایگزینی برای هر تقویت کننده ای مناسب ساخته است.
تست OP-AMP برای چک کردن OP-AMP مدار بافر را می بندیم یعنی به صورت زیر: بدین صورت که پس از تشخیص پایه های OP –AMP به کمک data book ورودی منفی اپ امپ را به خروجی وصل کرده و پس از اتصال V+ و V- به پایه های مورد نظر، به ورودی مثبت به همراه مقاومت، ولتاژ سینوسی می دهیم و شکل موج ورودی و خروجی را با کمک اسکوپ مشاهده می کنیم، در صورتی که Vin = Vout باشد نتیجه می گیریم که اپ امپ مورد نظر سالم است.
این مدار Emitter follower است اما بهتر است از مدار Inverter به شکل زیر استفاده کنیم: اگر به Vin ولتاژ سینوسی بدهیم باید شکل موجی با زاویه 180 اختلاف فاز داشته باشیم یعنی: بازدید از پست کوهسنگی پست در حقیقت، ایستگاه تقویتی و توزیع است.
در ابتدای بازدید از پست 132KV کوهسنگی دیدن کردیم.
به طور کلی پستها به چهار دسته تقسیم می شوند: پستهای مادر یا نیروگاهی که در کنار نیروگاه واقع می شوند و در واقع پست اصلی هستند.
پستهای انتقال انرژی یا بین نیروگاهی که کارشان توزیع برق فشار قوی است.
پستهای فوق توزیع پستهای توزیع که در محله ها هستند.
پست انتقال انرژی درنیگ شمال، پست مشهد؛ خواجه ربیع و درنیگ جنوب آن پست کوهسنگی قرار دارد.
قسمت 132KV دارای دو Bas bar ،A وB می باشد.
آرایش تجهیزات یک خط به ترتیب زیر است: برقگیر: که برق اضافی را به زمین تخلیه کرده و از بروز خطرات احتمالی جلوگیری می کند.
CUT& UT : که ترانس ولتاژ است که برای حفاظت و برای سیستم اندازه گیری استفاده می شود.
Lin trap : برای سیستم مخابراتی PLC سکسیونر زمین: سکسیونر کلید خشکی است زیر بار آن قابل قطع نیست.
CT : ترانس جریان است.
بریکر خط: بریکر کلید خشکی است قطع و وصل خط در زیر بار است.
بریکر از نوع مکانیزم، هیدرولیک و از نوع خاموش کننده جرقه ازنوع گاز SF6 است.
کلیدهای قدرت (بریکر) کلید قدرت معمولاً یک کلید روغنی است که وظیفه قطع جریانهای بالای بار را بر عهده دارد بلکه جریانهای سیار بزرگترین خطا را که ممکن در مدار به وجود آیند قطع می نمایند.
برخی از بریکرها طوری طراحی شده اند که کنتاکتهای آنها در خلاء یا در محیطی از گاز SF6 باز می شوند.
مکانیزم بریکرها به دو صورت کلی یا به وسیله نیروی شارژ فنر، یا ذخیره فشار هوا عمل می کند.
بریکرها به سه دسته تقسیم می شوند: الف› بریکرهای M.M.C.L که سیستم خفه کننده آن روغنی است.
ب› بریکر SF6 که سیستم خفه کننده آن گاز SF6 است.
ج› بریکر خلاء سکسیونر سمت bus bar : در دو طرف هر بریکر، سکسیونر وجود دارد.
سکسیونر سکسیونرها کارشان قطع و وصل خطوط بی بار می باشد و نباید تحت هیچ شرایطی که جریان بار از آنها عبور می کند باز شوند.
استفاده از آنها عموماً به مواردی که هیچ جریان باری قطع نشده یا فقط جریان شارژ اندکی می بایست قطع گردند محدود می شود.
سکسیونرها معمولاً در جایی از مدار نصب می گردند که بخواهیم خط یا یکی از تجهیزات از بقیه قسمت برق مجزا گردند.
نوع اتصال سوئیچ های ترانس در سکسیونرها درسمت فشار قوی، ستاره و در سمت فشار ضعیف به صورت مثلث می باشد.
تجهیزات ترانس قدرت سیستم tap enenger مخزن ذخیره روغن فن ها و رادیاتور برای خنک نگه داشتن دستگاه لوله های ارتباط دهندگی دستگاههای اندازه گیری یا گیج ها برای اندازه گرفتن سیستم هوای تنفسی یا سلیکاژون سیستم حفاظت شامل رله مخزن روغن سیستم پیچهای داخلی ترانس قسمت بعدی پست، باس بار 63KV بود که همان آرایش تجهیزات 132KV را داشت اما چون فشار برق در اینجا ضعیف تر است در نتیجه تجهیزات کوچکتر بودند.
باس بار این قسمت دارای شش خط خروجی است که چهار خط خروجی، هوائی است که از طریق دکل هایی که سر آن به شکل مثلث است به خارج هدایت می شود و دو خط دیگر آن زمینی می باشد.
چهار خط هوائی به پستهای طرق، ملک، طوس و آب و برق می رود و دو خط زمینی به پستهای سیموئی و امام رضا می رود.
قسمت بعدی پست، برق 20KV است.
نوع بریکرهای این قسمت از نوع مکانیزم، فنری و از نوع ماده، خلاء می باشد.(در داخل محفظه ها خلاء است و با هربار fault یا جرقه هوائی که تجزیه شود و ایجاد خطر می کند).
برق 20KV به برق 400V برای مصرف، تبدیل می شود که در واقع 400V سه فاز می باشد.
هر پست فشار قوی دارای اتاق فرمان است که کنترل پست از اتاق فرمان انجام می شود.
کارهای انجام شده در آنجا عبارتند از: تبدیل ولتاژ (انتقال انرژی از نیروگاه به مصرف کننده ) حفاظت سیستم سوئیچ یا کلیدزنی سه نوع تغذیه در پست وجود دارد: آداپتور ( شارژر ): که یکسوسازی با تریستور انجام می دهند.
AC / DC 380V / 110V اینورتر DC / AC 220V / 48V کنورتر DC / DC 48V /24, 15V انواع رله هایی که در آنجا مورد استفاده قرار می گیرد عبارتند از: رله دیستانس: که مشخص کنند فاصله خطا است.
اگر در خط fault ایجاد شود، برای تشخیص مکان fault بر اساس مقاومت R ، مکان خطا را تشخیص می دهند چون هر قسمت از خطا یک مقامتی دارد.
رله Over current : که خود بر سه نوع می باشد: Normal inverse Very inverse Extermly inverse رله Recloser : بعضی از اتصالها کم دوام و گذرا هستند با در نظر گرفتن اینکه باید خط دوباره وصل شود ( اگر قطع خط ناشی از حوادث گذرا باشد ) رله فرمان وصل مجدد را می دهد.
باتری خانه 36 باتری وجود دارد، برای اینکه جریان زیاد و در نتیجه توان زیادتر شود آنها را بطور موازی می بندند که در حقیقت 18 باتری 6v است که برابر 108v می شود.
برای تنظیم ولتاژ 115- 118v مورد استفاده قرار می گیرد و نیز 8 باتری 6v موجود است که برابر 48v می شود که برای تامین ولتاژ 48v موجود است.
قسمت بسیار مهم دیگری که در پستهای فشار قوی وجود دارد ترانسها هستند.
جهت حفاظت این ترانسها، رله هائی وجود دارد که عبارتند از : رله بوخ هلتس: وقتی جریان در ترانس زیاد شود، روغن تبخیر می شود و بخار حاصله در لوله به رله بوخ هلتس می رود و مانع از بالا رفتن درجه حرارت سیم پیچها و سوختن عایق بوبین ها می گردد.
رله دیفرانسیل: وقتی در ترانس جریان جاری می شود، روی ct جریان القاء می شود.
هنگامی که بین اولیه و ثانویه ترانس اختلاف جریانی نداشته باشیم از رله جریان نخواهد گذشت اما هنگامی که بین اولیه و ثانویه اختلاف جریانی داشته باشیم، مقداری از جریان از Relay خواهد گذشت و در این هنگام بریکرهای دو خط که در طرفین هستند باز می شود.
رله over current رله REF رله over flux : این رله نسبت v به f را می سنجد، اگر نسبت v به f تغییر کند رله این تغییر را احساس می کند که فلوی زیادی گذر کرده و داغ شده و در این هنگام است که رله عمل خواهد کر.
رله های درجه حرارت سیم پیچی ترانس رله Earth fault رله Directional جرقه گیر جرقه گیر جرقه گیر دو عدد میله فلزی است که در بالا و پائین بوشینگ های ترانس نصب می شود.
میله پائینی به بدنه ترانس و در نتیجه به زمین متصل است، هنگامی که ولتاژ به دلایلی از حد مورد نظر تجاوز کند ، فاصله هوایی بین دو میله دیگر عایق نمی ماند و جریان برق به صورت جرقه هایی از میله بالائی به میله پائینی تخلیه می گردد و بدین صورت از صدمه رسیدن به ترانس جلوگیری می شود.