دانلود گزارش کارآموزی اجرای یک پروژه ساختمانی

گزارش حاصل ماحصل حضور اینجانب در محل اجرای یک پروژه ساختمانی و مشاهدات عینی و تجربیاتی است که در طول مدت اجرای پروژه به صورت شخصی کسب نموده ام.
اکثر مطالب این گزارش از طریق دریافت های شخصی جمع آوری شده و موضوعاتی که به صورت مجهول از دید اینجانب می گذشت از طریق پرس و جو و تحقیق از عوامل اجرایی اعم از مهندس، معمار، بنا و کارگر مرتفع گردیده است.
در این گزارش سعی شده است حتی المقدور از اشاره به جزئیات ریز مختص این پروژه صرف نظر شود و صرفاً مطالبی عنوان گردد که به صورت کلی برای تمامی پروژه های ساختمانی از این قبیل عمومیت دارد لذا تا جایی که امکان داشت از ذکر جزئیاتی از قبیل شماره تیر آهن های مصرفی، نوع ورق و آرماتورها و .

.

پرهیز شده است.
در هر بخش از این گزارش ابتدا مطالبی را که در طول مدت تحصیل در مورد موضوع مورد نظر آموخته بودم و با مشاهدات خود در محل اجرای پروژه مطابقت داشت ذکر نموده ام و سپس موضوعاتی را که علاوه بر آموخته های خود در ساختمان مذکور مشاهده نموده ام به صورت نکاتی ذکر کرده ام.
پی ریزی
پی یا فونداسیون پایین ترین قسمت ساختمان و در واقع قسمت حائل بین ساختمان و زمین است که ساختمان بر روی آن استوار می گردد.
وظیفه پی در یک ساختمان انتقال بارهای وارده از طرف ساختمان به زمین است لازم به ذکر است که ترتیب انتقال بارهای یک ساختمان به صورت زیر است:
1 سقف 2 تیر 3 ستون 4 پی 5 زمین
و به همین علت است که ستون ها را بر روی پی ها قرار می دهند زیرا ستون ها حامل بارهای وارده از طرف ساختمان هستند.
و به همین علت است که ستون ها را بر روی پی ها قرار می دهند زیرا ستون ها حامل بارهای وارده از طرف ساختمان هستند.

پی یا فونداسیون جسم صلبی است که در هنگام تحت فشار قرار گرفتن از طرف ستون هیچ گونه تغییر شکلی از خود نشان نمی دهد و تمامی بارهای وارده از طرف ستون را عیناً به زمین منتقل می کند.

اگر قرار بود که در یک ساختمان از پی استفاده نشود ما ناگزیر بودیم که ستون ها را بر روی زمین قرار داده، همین بار ساختمان را مستقیماً و بدون هیچ واسطه ای به زمین وارد کنیم که در چنین حالتی زمین تاب تحمل وزن زیاد ستون را نداشته و در قسمت زیر ستون سوراخ می شود.

پی علت استفاده از پی ها در ساختمان ها برطرف کردن ضعف زمین در باربری است.

به بیان دیگر اگر زمین مقاومت کافی را در تحمل وزن ساختمان داشت دیگر احتیاج به اجرای پی در ساختمان نبود و ما می توانستیم بار ساختمان را مستقیماً بر روی زمین وارد کنیم و از طرفی طبق قوانین فیزیک بار وارده بر یک جسم با سطح مقطع آن جسم نسبت عکس دارد یعنی هر قدر سطح مقطع پی بزرگتر باشد بار کمتری به اجزای پی وارد می شود و در واقع بار وارده از طرف ستون در پی پخش می شود و به همین علت است که سطح مقطع پی از سطح مقطع ستون بزرگتر است.

از طرف دیگر اگر ما بخواهیم ستون را مستقیماً بر روی پی قرار دهیم به دلیل تیز بودن لبه های ستون، سطح پی را سوراخ کرده و در آن فرو می رود به همین خاطر در قسمت اتصال ستون به پی صفحه ای فولادی قرار می دهیم که این عیب را برطرف کند.

این صفحه فولادی به صفحه ستون موسوم است که آن را به وسیله بولت هایی( پیچ هایی) به پی متصل می کنند.

این بولت ها قبل از بتن ریزی پی درون آن قرار داده می‌شوند و پس از بتن ریزی درون پی محکم می شوند.

پی جسمی مکعب است که اجزاء آن را بتن و آرماتور( میلگرد) تشکیل داده است.

بتن برای انتقال بار از ساختمان به زمین و آرماتور برای حفظ حالت ثابت پی بکار می رود تا در اثر بار زیاد، پی متلاشی نگردد و اجزای بتنی آن در کنار یکدیگر باقی بمانند، چون مقاومت کششی بتن بر عکس مقاومت فشاری آن بسیار ضعیف است.

بتنی که برای ساختن پی استفاده می شود باید دانه بندی توپر و عیار بالای سیمان داشته باشد تا به بهترین نحو کار انتقال بار را انجام دهد.

همچنین میلگردهای مصرفی در پی باید عاری از زنگ زدگی باشند و در ضمن آجدار نیز باشند تا بدینوسیله اتصال خوبی بین بتن و آرماتور بوجود آید.

برای اجرای پی، پس از آنکه محل اجرای فونداسیون بر روی زمین حفر شد( عملیات پی کنی) دور تا دور پی مورد نظر را با ارتفاع معینی دیوار چینی نموده تا فضای لازم برای آرماتور گذاری و بتن ریزی پی بوجود آید.

در واقع با این دیوار چینی مکعبی بوجود خواهد آمد که چهار طرف آن دیوار، کف آن زمین و روی آن باز است تا از طریق آن بتن و آرماتور مربوط به پی در جای خود اجرا شود.

اگر به جای دیوار چینی پی از همان دیوارهای خاکی بوجود آمده در اثر پی کنی، برای پی ریزی استفاده کنیم مشکلات زیر به وجود خواهد آمد.

اول آنکه در هنگام پی کنی به هیچ وجه نمی توان دیوارهای اطراف پی را دقیقاً صاف به همان اندازه مورد نظر حفر کرد، چون اگر حفاری به وسیله کارگر صورت گیرد رد اثر کلنگ وی بر روی دیوارها باقی خواهد ماند علاوه بر آنکه دیوارها کاملاً عمود نخواهد بود و اگر حفاری با ماشین صورت گیرد تقریباً هیچگاه فاصله دیوارهای پی با طول ماشین مورد نظر برابری نخواهد کرد و با توجه به این مطلب که در هنگام طراحی پی از طرف مهندس محاسبه بر روی تک تک اجزاء پی از لحاظ باربری حساب شده است لذا اگر پی مورد نظر ذره ای از اندازه طراحی شده کوچکتر باشد دیگر قدرت باربری مورد نظر را نخواهد داشت و اگر پی مورد نظر از اندازه طراحی شده بزرگتر ساخته شود از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نخواهد بود.

دوم آنکه در هنگام بتن ریزی یا آرماتورگذاری پی امکان دارد قسمتی از خاک های دیواره اطراف پی به دخل بتن ریخته شود که این عمل باعث کم شدن مقاومت بتن پی مورد نظر خواهد شد.

لذا به منظور جلوگیری از به وجود آمدن اشکالات فوق و مسائلی از این قبیل در هنگام پی ریزی، اطراف پی مورد نظر را به وسیله دیوارهای آجری مهار می کنند.

نکته: قطر دیوارهای آجری مذکور معمولاً 20 سانتی متر است و به منظور جلوگیری از تخریب این دیوارها در هنگام بتن ریزی به علت فشار زیاد وارده بر این دیوارها، پشت این دیوارها را با خاک و نخاله های ساختمانی پر می کنند.

چون دیوارهای مذکور فقط به منظور اجرای دقیق پی و بتن ریزی صاف و تمیز ساخته می شود لذا در برخی از کارهای ساختمانی و به صلاحدید پیمانکار، پس از بتن ریزی پی و خشک شدن بتن، این دیوارها خراب و از آجرهای آن در جاهای دیگر ساختمان استفاده می کنند.

چون این دیوارها عمدتاً موقت بوده و پس از خشک شدن بتن خراب می شوند معمولاً این دیوارها را به ارزان ترین نحو می سازند یعنی برای ملات این دیوارها از سیمان استفاده نمی کنند بلکه آن را از گل می سازند که هم ارزانتر است و هم راحت تر تخریب می شود.

به منظور جلوگیری از نفوذ آب بتن، دیوارهای داخلی پی را به وسیله پلاستیک یا ماده ای مانند آن که آب را از خود عبور نمی دهد می پوشانند و سپس بتن ریزی را انجام می دهند تا بدین طریق آب بتن جذب دیوارهای اطراف پی نشود.

در هنگام دیوار چینی پی، بنا داخل پی ایستاده و عملیات دیوار چینی را اجرا می کند تا بدینوسیله سطح صاف دیوار در داخل پی قرار گیرد.

به عبارت دیگر بنا دیوار مذکور را از داخل شاقول می کند.

قبل از بتن ریزی پی و به منظور تمیز بودن و صاف بودن کف پی ها و شناژها در هنگام بتن ریزی، بتنی با عیار پایین و قطر حدود 5 سانتی متر در کف پی ها و شناژها ریخته می شود که وظیفه تمیز نگهداشتن و صاف کردن کف پی را به عهده دارد که به آن، بتن مگر یا بتن نظافتی گفت می شود .

در ضمن این بتن باعث جلوگیری از خروج آب بتن از کف پی می شود.

نکته: برای تراز کردن سطح بتن اعم از مگر، پی و .

بدین گونه عمل می کنیم که پس از بتن ریزی و ماله کشی روی بتن، شمشه ای را روی آن قرار داده( از طرف پهنای شمشه) به گونه ای که زیر شمشه کاملاً بتن پر باشد و سپس تراز را روی شمشه قرار داده و صاف بودن سطح بتن را بدین وسیله بررسی می کنند.

پس از بتن ریزی، واکنش های شیمیایی بین سیمان و آب آغاز شده و سفتی بتن بدینوسیله تأمین می شود.

در مدت زمان انجام این واکنش ها که قسمت اعظم آن در هفت روز اول بتن ریزی صورت می گیرد، توقف این واکنش ها به منزله از دست رفتن مقدار زیادی از مقاومت بتن می باشد.

به همین دلیل در طول این هفت روز رطوبت بتن باید حفظ گردد.

در صورت عدم مراقبت از بتن در هفت روز اول به وسیله مرطوب نگه داشتن آن، در روی سطح بتن ترک هایی ایجاد می شود که نشانه ضعف در مقاومت فشاری آن است.

اگر این ترک ها بیش از حد مجاز در بتن بوجود آید می توان به وسیله تزریق بتن در این ترک ها، ضعف ناشی از مقاومت پایین بتن را تا حدودی مرتفع نمود.

با توجه به این موضوع که رطوبت بتن فقط از قسمتی از آن از دست می رود که در مجاورت هوا قرار دارد، باید پس از آنکه بتن کمی سفت شد شروع به مراقبت از آن نمود که این امر به وسیله آب پاشی روی بتن هر چند ساعت یک بار صورت می گیرد( منظور از مراقبت از بتن، حفظ رطوبت و دمای مناسب بتن در هنگام سفت شدن است) رطوبت بتن را علاوه بر آب پاشی از طریق قرار دادن پوشش های خیس روی بتن و یا تشکیل حوضچه های آب روی آن نیز می توان تأمین نمود.

آرماتورهای پی نیز به صورت شبکه های به هم بافته شده در بالا و پایین پی قرار می گیرند که فاصله این شبکه ها از اطراف پی در حدود 5 سانتی متر می باشد که به آن کاور آرماتور می گویند.

همانطور که اشاره شد وظیفه پی انتقال بار وارده از طرف ستون به زمین است.

با توجه به این موضوع که در یک ساختمان بارهایی را که ستون های مختلف به پی ها وارد می کنند ممکن است متفاوت باشد، پی احتمال اینکه ابعاد پی ها در ساختمان باهم متفاوت باشد وجود دارد.

زمینی که در زیر پی وجود دارد در اثر بارهای وارده عکس العمل نشان داده و اگر مقاومت کافی را دارا نباشد، نشست کرده و در نتیجه باعث نشت پی و در واقع باعث نشست ساختمان می گردد.

با توجه به این موضوع که هیچ راه علاجی برای جلوگیری از نشست ساختمان در چنین شرایطی وجود ندارد، ما فقط می توانیم با بکارگیری شناژها که در واقع رابط بین پی های ساختمان است نشست را در کل ساختمان به صورت یک اندازه به وجود آوریم.

پس در واقع وظیفه شناژ اتصال کلیه پی ها به یکدیگر است تا در هنگام نشست یک پی کل پی های ساختمان به همان اندازه نشست کرده و مانع از تخریب ساختمان شود.

لازم به ذکر است کلیه اعمالی که در پی ریزی انجام می شود در اجرای شناژها نیز باید اجرا شود.

در هنگام بتن ریزی پی ها و شناژها و به منظور جلوگیری از ریزش دیوارهای ساختمان مجاور فقط قسمتی از خاک های کنار دیوار را که زیر ستون واقع می شود( قسمت مربوط به پی) را خاکبرداری و بتن ریزی کرده و اجرای شناژهای کناری که با دیوار همسایه مجاور است را به بعد از اجرای اسکلت و مهار دیوارهای همسایه به وسیله پشت بندی ستون های کناری در تماس با دیوار موکول می کنیم.

همچنین می توان به منظور جلوگیری از ریزش دیوارهای مجاور ساختمان به وسیله قرار دادن شمع هایی آنها را مهار نمود.

همانطور که قبلاً نیز ذکر شد پس از دیوار چینی اطراف پی ها و کار گذاشتن آرماتورهای آن و قبل از بتن ریزی، صفحه ستون و بولت های آن را بر روی پی کار گذاشته و سپس اقدام به بتن ریزی می نمائیم.

چند روز پس از بتن ریزی، صفحه ستون پی باز شده و زیر آن را مجدداً بتن ریزی می کنند که هیچ گونه فضای خالی در زیر صفحه ستون باقی نماند که اصطلاحاً به این عمل رگلاژ صفحه ستون گفته می شود.

نکته: پس از رگلاژ صفحه ستون و اطمینان از تراز بودن صفحه ستون آن را به وسیله خال جوش به بولت هایی که به صفحه ستون پیچ شده است جوش می دهند و با این کار مانع از برهم خوردن تراز صفحه ستون در هنگام اجرای اسکلت می شوند.

انواع قالب 1ـ قالب بندی پی ها: در ساختمانهای کوچک که بیشتر مورد نظر این کتاب می باشد معمولاً برای قالب بندی پی ها از آجر استفاده می کنند.

بدین طریق که بعد از خاک برداری و تعیین محورها اندازه پی ها را با آجر چیده و بعد شناژها را نیز به آن متصل می نمایند ضخامت این آجر چینی حتی می تواند 10 سانتی متر هم باشد بهتر است در این مورد از ملات گل استفاده شود زیرا در اینصورت بعد از سخت شدن بتن می توان آجرها را برداشته و مجدداً استفاده نمود ولی در این طریق( دیوار 10 سانتیمتری و ملات گل) ممکن است در موقع بتن ریزی دیوارهای قالب تحمل وزن بتون را ننموده و از همدیگر متلاشی شود که در این صورت می باید قبل از بتون ریزی پشت کلیه قالب ها را با خاک و یا آجر و یا مصالح دیگر بسته می شود بطوریکه بخوبی بتواند تحمل وزن بتون را بنماید.

مشکل اساسی در این نوع قالب بندی آنست که آجر آب بتون مجاور خود را مکیده و ان را خشک نموده و فعل و انفعالات شیمیائی را در آن متوقف می نماید و در نتیجه حداقل به ضخامت 5 سانتیمتر بتون مجاور خود را فاسد می نماید برای جلوگیری از این کار بهتر است که رویه آجر با یک ورقه نایلون پوشانیده شود تا اجر و بتون مستقیماً در تماس نباشند.

مزیت دیگر این ورقه نایلون آنست که بعد از سخت شدن بتون آجرها براحتی از قالب جدا شده و می تواند در محلهای دیگر مورد استفاده قرار گیرد.

بهیچ وجه نباید تصور نمود که قبل از بتون ریزی می توان دیواره های قالب آجری را با پاشیدن آب سیراب نموده بطوریکه آجرها آب بتن را نمکند زیرا اولاً با پاشیدن آب آجر کاملاً سیراب نمی شود و در ثانی مقدار زیادی آب در قالب جمع شده که خارج کردن آن از قالب بسیار مشکل و حتی غیر ممکن می باشد و این آب داخل پی جای بتون را گرفته و موجب پوکی قطعه می شود.

2ـ قالب بندی ستونها اغلب ستونها بصورت چهار ضلعی( مربع یا مستطیل) می باشد گاهی نیز ممکن است آرشیتیکت ساختمان از نظر زیبائی مقاطع دیگری را از جمله دایره ـ بیضی و غیره پیشنهاد نماید برای قالب بندی ستونها ابتدا ابعاد ستون را از روی نقشه تعیین نموده و دو ضلع قالب را بهمان میزان از تخته های مناسب بریده و به چوبهای تخته چهار تراش که به آن پشت بند می گویند میخ می نمایند.

با توجه به اینکه در قالب ستونها دو ضلع مقابل داخل دو ضلع دیگر قرار می گیرد در نتیجه پهنای دو ضلع دیگر قالب باید باندازه کلفتی تخته از ابعاد قید شده در نقشه بیشتر باشد تا از داخل ابعاد مورد نظر را بما بدهد.

باید توجه نمود که پشت بندهای اضلاع مقابل اولاً در حدود 10 الی 15 سانتی متر از پهنای قالب بیشتر باشد در ثانی پشت بندهای اضلاع مقابل درست مقابل همدیگر قرار بگیرد تا موقع اتصال چهار ضلع ستون بیکدیگر با بستن سیم تجاری به این زایده ها امکان اتصال آنها بیکدیگر به سهولت انجام پذیر باشد.

در مورد ستونها معمولاً به محض آنکه بتن حالت روانی خود را از دست داده و بتون بتواند شکل هندسی خود را حفظ کند قالب آنرا باز می کنند و این در حدود 48 ساعت بعد از بتون ریزی می باشد در موقع باز کردن قالب باید توجه شود که قالب را با احتیاط طوری جدا نمایند که گوشه های ستون خراب نشود برای جلوگیری از اینکار بهتر است در گوشه های قالب فتیله های مثلثی شکل نصب نمایند تا در داخل قالب پخی هائی ایجاد گردد تا بتون ریخته شده در قالب تیز گوشه نبوده و در نتیجه شکننده نباشد.

3ـ قالب تیرهای اصلی در اغلب موارد بتون تیرهای اصلی و سقف یکپارچه ریخته می شود و آرماتورهای سقف و تیرهای اصلی بیکدیگر متصل می باشد.

اگر ضخامت تیرهای اصلی از سقف بیشتر باشد اغلب این تفاوت ضخامت را از پائین منظور نموده و آنگاه آنرا با سقف کاذب اصلاح می نماید و گاهی نیز این تفاوت ضخامت را از بالا منظور نموده و برای هم سطح کردن کف و فرش نمودن اطاقها این اختلاف ارتفاع را با بتون سبک پر می نمایند.

در مورد اول تیرهای اصلی از دو قسمت تشکیل می شود که این دو قسمت عبارتند از کف و گونه های چپ و راست ولی اگر ضخامت تیرهای اصلی و سقف مساوی باشد و یا اختلاف ضخامت در بالا منظور شود در نتیجه تیرهای اصلی فقط احتیاج به کف دارد و آن بدین طریق است که پایه هائی مطابق شکل زیر به تعداد لازم بین دو ستون قرار داده و کف تیر اصلی را به پهنای تعیین شده در نقشه که از قبل ساخته شده است روی این پایه ها نصب می نمایند و به آن میخ می کنند تعداد این پایه ها باید آنقدر باشد که بخوبی بتواند وزن آرماتور و بتن و کارگران و وسائل بتن ریزی را تحمل نماید.

معمولاً هر قدر تخته قالب بندی نازکتر باشد باید فاصله پایه ها کمتر باشد تا بتواند بارهای وارده را تحمل نماید.

4ـ قالب بندی سقف: در مورد سقف ساختمانهای بتونی آنچه که در ایران معمول است اغلب تیرچه بلوک می باشد.

گاهی نیز دال بتونی پیش ساخته و یا بتون ریخته شده در محل می باشد در مورد دال بتونی پیش ساخته احتیاج به قالب بندی نیست زیرا کارخانه سازنده با توجه به دهانه و بارهای مرده و زنده دالهای مورد لزوم را به عرض حدود یک متر ریخته و با جرثقیل در محل روی تیرهای اصلی که قبلاً ریخته شده و کاملاً سخت گردیده است قرار می دهند ولی در مورد سقفهای بتونی ریخته شده در محل و سقفهای تیرچه بلوک برای هر کدام احتیاج به قالب بندی مخصوصی می باشد برای سقفهای بتونی که احتیاج به قالب بندی مفصل تر و محکم تر دارد معمولاً از بهم میخ کردن تخته ها و تشکیل صفحه ای به ابعاد مورد نیاز استفاده می کنند که این تخته ها را روی داربست های چوبی قرار داده آنگاه شبکه های فلزی( آرماتور بندی) را روی آن قرار می دهند و بتن ریزی می نمایند در مورد داربست سقف و تیرهای اصلی در طبقه هم کف که پایه های چوبی روی زمین قرار میگیرد و حتی ممکن است که این پایه ها روی خاک دستی واقع شود در اثر وزن بتن که به پایه ها منتقل می شود این پایه ها نشست کرده و تیر بتونی و یا سقف از جای خود حرکت نموده و از تراز خارج شده و در نتیجه شکم بر میدارد برای جلوگیری از این مطلب باید حتماً زیر این پایه ها تخته هائی به ضخامت 4 تا 5 سانتیمتر و بعرض حدود 20 سانتیمتر و به طول حدود 4 متر قرار دارد تا فشار وارده از تیر یا سقف در اثر وزن بتن نقطه ای نبوده و به سطح منتقل شده و خطر نشست پایه ها را کمتر بنماید به این تخته ها تخته زیر سری می گویند برای تنظیم قالب بندی و سهولت در قالب برداری از گوه استفاده می نمایند بدین طریق که دو عدد گوه زیر هر پایه قرار می دهد و بوسیله چکش آنرا در جای خود محکم نموده و آنگاه آنرا بوسیله گچ در محل خود محکمتر می نمایند تا خطر هر گونه جابجائی پایه به حداقل برسد.

در مورد سقفهای تیرچه بلوک احتیاج به بستن تمام سقف یا تخته نیست فقط باید کمر تیرچه ها به فاصله های حدود 5/1 تا 2 متر بسته شود تا از شکم دادن آنها جلوگیری شود برای داربست سقفهای تیرچه بلوک نیز باید همان مطالبی را که در مورد سقفهای بتونی گفته شد رعایت گردد در قسمت سقف تیرچه بلوک در این مورد توضیح بیشتر داده خواهد شد.

باز کردن قالب اصولاً قالب برداری از ساختمان بتونی وقتی باید انجام شود که اجزاء بتونی بتوانند حداقل وزن خود را تحمل نمایند برای ستونها و گونه تیرها همینقدر که شکل هندسی آنها تشکیل گردید می توانند قالب را باز کنند ولی باید دقت شود که در مورد قالب برداری به گوشه آنها آسیب نرسد زیرا به علت سست بودن بتون در اثر کوچکترین ضربه گوشه آنها خواهد ریخت ولی در مورد تیرها و سقفها حداقل 2 الی 4 هفته بعد از بتن ریزی باید قالب برداشته شود این مدت هرقدر هوا سردتر باشد قالبها باید دیرتر برداشته شود زیرا همانطوریکه گفته شد در هوای سرد بتن دیرتر سخت می شود برای اینکه از سخت شدن بتون و باربر بودن آن مطمئن شویم بهتر است در موقع بتون ریزی چند نمونه از بتون را برداشته و در همان شرایط قطعه مورد نظر قرار دهیم و قبل از قالب برداری مقاومت نمونه ها را آزمایش کرده و در صورت رضایت بخش بودن اقدام به قالب برداری بنمائیم.

طبق نظر موسسه استاندارد صنعتی مدت زمانی که باید از اجزاء مختلف ساختمان بتونی قالب برداری شود بقرار زیر می باشد: قالب گونه تیرها ـ دیوار و ستون ( قالب عمودی) 2 روز قالب دالهای دو طرفه 8 روز قالب دالهای یک طرفه و کف تیر و دالهای قارچی و تخت 16 روز قالب کف تیرهای بزرگ و شاه تیرهای بزرگ 21 روز پایه های اطمینان پس از برداشتن قالب 14 روز زمانهای مذکور در فوق برای هوای مناسب که درجه حرارت آن از 5 درجه سانتیگراد کمتر نباشد.

قالب های فلزی قالب های فلزی به مراتب از قالب های چوبی گرانتر تمام می شود و در ساختمانهای معمولی بهیچوجه مقرون به صرفه نیست.

در دو حالت در ساختمانهای بتونی از قالب فلزی استفاده می شود اول آنکه بخواهیم از بتن اکسپوز استفاده نمائیم بعبارت دیگر بعد از قالب برداری روی بتون را با مصالح دیگر از قبیل گچ و خاک و یا سیمان و یا سنگ نپوشانیم در این حالت باید سطح بتون کاملاً صاف و بدون کرمو بودن باشد.

قالب چوبی سطح بتون را تا این حد صاف تحویل نمی دهد لذا مجبوراً در این قسمتها از ساختمان که بتون در نما دیده می شود از قالب فلزی استفاده می نمائیم.

فولاد کلیه مصالح بنائی از جمله بتون تاب تحمل کشش را نداشته و در اندک مدت در مقابل نیروی کششی از همدیگر گسسته می شوند و حداکثر نیروی کششی که بتون می تواند تحمل نماید 32 کیلوگرم بر سانتیمترمربع می باشد و این در صورتی است که بتون با مشخصات عالی ساخته شود که در کارگاه های معمولی کمتر می توان باین نتیجه رسید برای اینکه تاب تحمل نیروی کششی در بتن بحد دلخواه برسد از فولاد که معمولاً بصورت میله گرد آجدار یا ساده می باشد استفاده می نمایند در مقاطعی که بتون تحت تأثیر نیروی کششی باشد فولاد گذاری می شود.

فولاد آلیاژی است که از آهن و کربن تشکیل شده هر قدر درصد کربن بیشتر باشد فولاد سخت تر و شکننده تر شده و خاصیت شکل پذیری آن کمتر می شود فولادی که در ساختمان مصرف می شود باید به راحتی شکل پذیر باشد.

آرماتور بندی آرماتور بندی از حساس ترین و با دقت ترین قسمتهای ساختمان بتونی می باشد، بدین لحاظ در اجرا آرماتور بندی بتونی باید نهایت دقت بعمل آید.

برای تعیین قطر و تعداد میله گردهای هر قطعه بتونی دو منبع تعیین کننده وجود دارد اول محاسبه ـ دوم آئین نامه در مورد اول مهندس محاسب با توجه به مشخصات قطعه بتونی قطر میله گرد را تعیین نموده و در نقشه های مربوطه مشخص می نماید.

کارگاه آرماتور بندی باید در قسمتی جدا از کارگاه اصلی تشکیل گردد.

در کارگاه های کوچک آرماتورها را با دست( آچار گوساله و کارگاه) خم می نمایند ولی در کارگاه های بزرگ خم کردن آرماتور بوسیله ماشین انجام می شود مسئول کارگاه آرماتور بندی باید از روی نقشه تعداد و شکل هر آرماتور را تعیین نموده و به کارگران مربوطه داده و خم کردن هر سری را دقیقاً زیر نظر داشته باشد تا طول آرماتور و محل خم کردن و زاویه خم کردن و طول قلابها طبق نقشه انجام شود.

میله گردها باید از نوع ذکر شده در نقشه باشد.

در کارگاه های کوچک که مصرف کل آرماتور آن از 50 تن بیشتر نیست اگر میله گرد خمیدگی موضعی داشت می باید این خمیدگی ها قبلاً بوسیله کشیدن صاف گردیده بعد اقدام به شکل دادن آرماتور بشود.

برای صاف کردن میله گردها چکش کاری مجاز نیست آرماتورها باید تمیز بوده و در موقع کار فاقد گل و مواد روغنی و مواد رنگی باشد.

میله گردهای نمره پایین مثلاً نمره 8 و 10 که گاهی بصورت کلاف به کارگاه آورده می شود این میله گردها را باید قبلاً بطول های مناسب بریده و بوسیله کشیدن صاف نموده و آنگاه مصرف نمائیم.

آرماتورها باید طوری بهم بسته شود تا در موقع بتون ریزی از جای خود تکان نخورده و جابجا نشود و فاصله آنها از یکدیگر باید طوری باشد که بزرگترین دانه بتون براحتی از بین آنها رد شده و در جای خود قرار گیرد.

خم کردن آرماتور آرماتورهای تا قطر 12 میلیمتر را می توان با دست خم نمود ولی آرماتورهای بزرگتر از 12 میلیمتر بهتر است با دستگاه مکانیکی مجهز به فلکه خم شود قطر فلکه خم متناسب با قطر آرماتور بوده و باید بوسیله مهندس محاسب و مهندس کارگاه تعیین گردد.

وصله کردن آرماتورها با توجه به اینکه طول میله گرد که به بازار عرضه می شود 12 متر می باشد در اغلب قسمتهای ساختمانها مخصوصاً در شناژها میله گردهائی با طول بیشتر مورد نیاز می باشد و همینطور قطعات باقیمانده از شاخه های بلند که بالاخره باید مصرف شود.

ناگزیر از وصالی میله گردها هستیم، بهتر است دقت شود حتی المقدور این وصالی به حداقل برسد و در صورت اجبار این اتصالات با نظر مهندس ناظر در جائی باشد که تنش ها در آنجا حداکثر نیست.

اتصال دو آرماتور در ساختمانهای بتون آرمه اغلب بصورت پوششی بوده و با روی هم آوردن دو قطعه انجام می شود.

این نوع اتصال برای آرماتور تا نمره 32 مجاز می باشد و آن بدین طریق است که دو قطعه آرماتور را در کنار هم قرار داده و بوسیله سیم آرماتور بندی بهم دیگر متصل می نماید طول روی هم آمدن دو قطعه باید به اندازه قید شده در نقشه باشد و چنانچه در نقشه ها قید نگردیده باشد باندازه 40 برابر قطر میله گرد مصرفی است.

پی سازی پس از خاک برداری باید کلیه محورهای شمالی جنوبی و شرقی غربی را از خط ثابتی که در زمین وجود دارد تعیین نمائیم و این خط ثابت را بوسیله ای در خارج از محوطه ای که پی سازی در آن انجام می شود مشخص نموده و ثابت نگه داریم( مثلاً روی کناره های پیاده رو یا در محوطه حیاط به وسیله روپرهای ساخته شده بوسیله بتون) آنگاه بوسیله این امتداد ها قالب پی های نقطه ای را با تخته و یا با آجر قالب بندی می نمائیم قبل از اقدام به پی سازی باید از استحکام خاک محل مطمئن باشیم و بدانیم که آیا زمین محل ساختمان می تواند بار ساختمانی را تحمل نماید یا خیر در ساختمانهای بزرگ این کار بوسیله آزمایشگاههای مکانیک خاک انجام می شود و مقاومت مجاز زمین تعیین می گردد ولی در ساختمانهای کوچک باید طبق آنچه قبلاً گفته شد با آزمایشات محلی مقاومت مجاز تقریبی زمین را تعیین کنیم.

پس از تعیین محورها و قالب بندی چنانچه از قالب آجری استفاده می نمائیم باید داخل آنرا با یک ورقه از پلاستیک بپوشانیم تا مانع مکیدن آب بتون بوسیله آجر بشویم و اگر از قالب چوبی استفاده می نمائیم باید کلیه قالب ها را از داخل با روغن چرب نمائیم باید توجه داشته باشیم که آرماتورهای داخلی پی چرب نشود زیرا اگر آرماتور پی چرب بشود بتون به آن نمی چسبد و قطعه یک پارچه نخواهد شد آنگاه باید شبکه کف پی را که قبلاً طبق نقشه بافته و آماده شده است در ته پی قرار دهیم اگر در ته پی از بتون مگر استفاده می نمائیم حداقل فاصله خارجی شبکه زیر پی از بتون مگر 3 سانتیمتر است و اگر از ریختن بتون مگر صرف نظر کرده ایم حداقل این فاصله 6 سانتیمتر می باشد.

حداقل ارتفاع پی نقطه ای در محل تلاقی با ستون سی سانتیمتر و حداقل ارتفاع آن در لبه پی نباید از 15 سانتیمتر کمتر باشد.

آرماتورهای ریشه یا انتظار که برای اتصال شالوده به ستون بکار می رود تا سطح آرماتورهای زیرین پی ادامه داشته باشد ولی اگر ارتفاع پی از 25/1 متر تجاوز کند می توان فقط 4 عدد آرماتورهای گوشه های ستون را تا آرماتور زیرین پی ادامه داده و بقیه آرماتورهای ستون را باندازه 40 داخل بتون پی نمود کلیه آرماتورهای ریشه باید در انتها دارای خم نود درجه باشد.

این آرماتورها باید بوسیله خاموت بیکدیگر متصل شده و داخل پی بخوبی مستقر شود و یا بعبارت دیگر باید خاموت های ستون تا داخل پی ادامه یابد.

طول آن قسمت از آرماتور ریشه که باید خارج از پی قرار گیرد تا میله گردهای ستون به آن بسته شود باید بوسیله مهندس محاسب تعیین گردد ولی هیچگاه نباید از 50ـ60 سانتیمتر کمتر باشد.

در موقع قالب برداری پی باید دقت شود تا به بتون تازه ریخته شده شالوده آسیبی نرسد و قالب ها تکه به تکه به آرامی جدا شود اگر از قالب آجری استفاده شده و ورقه نایلون روی آجر کشیده نشده است بهتر است از آجرها صرف نظر کرده و اقدام به برداشتن آجر ننمائیم زیرا در این صورت آجر و بتن به یکدیگر کاملاً چسبیده و جدا کردن آن غیر ممکن می باشد و اگر قبل از سخت شدن بتون بخواهیم آجرها را جدا کنیم حتماً به پی آسیب خواهد رسید.

ستون بعد از بتون ریزی پی قفسه آرماتورهای ستون را که از قبل بافته و آماده شده است به آرماتورهای ریشه متصل می نمایند این کار باید حداقل 3ـ4 روز بعد از بتون ریزی پی انجام شود زیرا در غیر اینصورت با توجه به اینکه بتون پی هنوز سخت نشده است در اثر لنگر آرماتورهای ستون میله گردهای ریشه از جای خود تکان خورده و پی متلاشی می شود.

بعد از بستن آرماتورهای ستون برای تثبیت موقعیت هر ستون ابعاد آنرا بوسیله تیرهای چوبی در پای ستون مشخص می نمایند باید توجه داشت که هیچوقت نباید برای تثبیت ابعاد ستون با ریختن بتون در پای آن اقدام نمود.