احتراق عبارت است از سوختن مخلوط سوخت و هوا در اطاقک احتراق و تبدیل آن به انرژی.
این انرژی تولید شده ناشی از احتراق توسط پیستون و شاتون و میل لنگ به انرژی مکانیکی چرخشی تبدیل می شود تمامی این عملیات داخل محیطی که موتور نام دارد صورت می گیرد ( همچنین به عبارتی دگر در وسیلع ای که انرژی را از حالتی یا نوعی به حالت و نوع دیگر تبدیل می کند موتور نام دارد .
) بطورکل دو نوع موتور
1- بنزینی
2- دیزیلی
وجود دارد که ساختمان و عملکرد آنها با هم متفاوت بوده و دارای تفاوت های عمده ای از لحاظ نوع سوخت مصرفی ، نحوه احتراق ماده سوختنی ، نحوه مخلوط کردن سوخت و هوا مقدار نیرو و قدرت تولیدی و … می باشند احتراق در موتور بنزینی نیاز ضد ایجاد جرقه در داخل محفظه احتراق زمانی که مخلوط سوخت و هوای داخل آن به حد کافی فشرده شده اند می باشد این جرقه نیز به نوبه خود نیازمند قسمتهای مختلفی از قبیل باطری ، دینام .
کوئل ، دلکو ، شمع می باشد همچنین در این موتورها ( موتور بنزینی) جهت مخلوط کردن هوا و بخار بنزین به یک دستگاه کاربراتور نام دارد نیاز داریم .
اما نحوه احتراق در موتو دیزل به این شکل است که ابتدا تنها هوا در داخل سیلندر تا حد زیادی متراکم می شود بطوری که دمای آن تا حد بسیار زیادی بالا می رود وقتی که هوا کاملا فشرده شد سوخت توسط انژکتو ر با فشار زیاد بصورت ذرات بسیار ریزی داخل محفظه احتراق پاشیده می شود و دمای بسیار زیادی هوای داخل سیلندر را باعث احتراق سوخت می شود پس در موتور های انوع دوم به شمع و سایر قسمتهاییی که در بالا ذکر شد برای تولید جرقه نیازی نیست همچنین کاربراتور نیز در نوع دوم حذف می شود و یک انژکتور به همراه بارل و پلانجرجای تمامی این قسمتها را می گیرد .
پس از توضیحات کوتاهی که در مورد این موتو ارائه کدم با توجه به اینکه نوع موتورهای که در دوره کارآموزی مورد تعمیرقرار گرفتند از نوع اول ، یعنی بنزینی بود پس در این جزوه به تعمیر و بازسازی موتورهای بنزینی می پردازیم .
بطور کلی پیاده کردن قطعات موتور ممکن است بعلل مختلفی از قبیل شکستگی رینگها ، چسبیدن یاتاقاهای میل لنگ چسبیدن رینگ های پیستون ، کاهش کمپرس سیلندر ، سائیدگی رینگ های پیستون و سیلندر های موتور که به مرور بر اثر کارکرد کوتور پیش می آید .
در اینصورت لازم است که قطعات موتور باز شده و تعمیر و تعویض گردند .
· مراحل کلی تعمیر موتور · باز کردن قطعات موتور باز کردن قطعات موتور : پس از باز کردن موتور از رو شاسی اتومبیل و قرار دادن آن بر روی پایه مخصوص و یا بر روی میز کارک محسمتها زیر نیز بایستی بترتیب از موتور جدا گردد .
1- دینام یا آلترناتور را با باز کردن پیچ های آن ( معمولا سه عدد می باشد ) از موتو جدا نمود .
2- پیچ های استارت را باز و آنرا بیرون آورد .
3- در اغلب موتورها ، 4- واتر پمپ را بیرون آورد ( سعی گردد که واشر آن سالم از جای خود کنده شود ).
5- صفحه کلاچ و خورشیدی کلاچ (چدنی کلاچ ) را با بازکردن پیچ های اطراف آن از موتور جدا کرد .
6- پیچ های اطراف سینی جلو را باز ، 7- سینی و واشر آنرا در آورد .
لازم بیاد آوری است که قبل از باز کردن پیچ های اطراف سینی ، 8- بایستی پیچ بزرگ سر میل لنگ را بوسیله دو پیچ گوشتی بزرگ یا بزرگ تایرلیور بیرون آورد (برای جلوگیری از حرکت میل لنگ ، 9- میتوان با قراردادن پیچ گوشتی روی دندانه های چرخ دندانه های چرخ دندانه های چرخ دندانه دار فلایویل ، 10- از حرکت آن جلوگیری بعمل آورد ).
توجه : موقع باز کردن قطعات موتور ، باید دقت بیشتری شده و محل قطعهو طرز قرار گرفتن آنرا بخاطر سپرده یا یادداشت نمود تا در موقع بستن موتور ، کار بسهولت انجام گیرد .
حتی بعضی نکات لازم را روی بر چچسب نوشته و به قطعه چسباند .
11- پس از جدا نمودن سینی جل و ، 12- لازم است که بعلامت های تایمینگ روی چرخ دنده ها ی میل لنگ و میل سوپاپ توجه نموده و از بودن آنها مطمئن شد .
در غیر اینصورت باید روی هر دنده علامت گذاشـت.
سپس پیچ و واشر قفلی (واشر بر گردان ) سر چرخ دنده میل سوپاپ را باز کرده و با اهرم اگر در مکانیزم سوپاپ ها از زنجیر استفاده شده باشد .
ابتدا خار زنجیر را بیرون کشیده و سپس زنجیر را در آورد .
چرخ دنده میل سوپاپ نیز بایستی بروش فوق از موتور جدا گردد .
( در صورت وجود زنجیر سفت کن باید با باز کردن دو پیچ آنرا در آورده و زنجیر را آزاد نمود .
) در بیشتر موتورها ، چرخ دنده سر میل لنگ بوسیله خار ، خیلی محکم روی محور میل لنگ قرار گرفته و رد آوردن آن ضروری نیست .
13- بلک موتور را روی پایه میچر خانند تا کارتر روغن رو سمت بالا قرار گیرد .
سپس بستهای پایه را سفت کرده و پپچ های اطراف کارتر ( سینی روغن ) را باز می کنند .
14- اویل پمپ در محفظه کارتر قرار گرفته و بوسیله دو پیچ به بلوک موتور بسته شده است که با باز کردن پیچ ها ،15- اویل پمپ از موتور جدا می شود .
16- در این حالت بلوک موتور را بر روی پایه میگردانند تا پیستون ها در وضعیت افقی قرار گیرند .
حالا ضمن باز کردن پیچ های شاتون ها ،17- پیستون ها را نیز از پهلو خارج می کنند .
برای این کار فلایویل را می چرخانند تا کپه های شاتون ها در حالتی قرار گیرند که باز کردن مهره های آنها به آسانی انجام شود .
برای باز کردن مهده های شاتون ها بایستی از آچار بوکس یا آچا رینگ مناسب استفاده نموده و از بکار بردن آچار دوسر ( تخت ) خود داری نمود .
در غیر این صورت گوشه های مهره ها سائید شده و نه تنها باز کردن چنین مهره هایی مشکل خواهد بود بلکه موقع بستن موتور باید آنها را عوض نمود .
ترتیب باز کردن مهره ها یا پیچ های شاتون دبدین شرح است که ابتدا هر کدام را چند رزوه شل نمود و بنوبت باز می کنند و بعد کپه یاتاقان متحرک ( سر بزرگ شاتون ) را بیرون می آورند .
در صورتیکه پس از باز کردن مهره ها کپه به آسانی از شاتون جدا نشود ، با ضربه چکش فیبری یا قسمت چوبی چکش معمولی می توان پیچ ها را عقب زده و کپه پائینی شاتون را بیرون کشید و اگر باز هم کپه جدا نشد با زدن ضربه خفیف به دو طرف ، آنرا از شاتون جدا نمود .
سپس با فشار دادن شاتون بسمت خارج پیستون شماره یک را بیرون کشیده و کپه پائین را روی شاتون می بندد و بهمین ترتیب بقیه شاتون ها را جدا کرده و پیستون ها را بیرون می آورند و بترتی روی میز کار قرار می دهند .
توجــه : در موقع بستن کپه به شاتون باید دقت شود که شماره های روی کپه و شاتون د یک قسمت قرار گرفته و زبانه ( چاک ) پوسته یاتاق ها نیز روی هم قرار گیرد .
در صورتیکه شماره های فوق الذکر روی کپه های شاتون نوشته نشده باشد بایستی به وسیله سوهان سه گوش ، علامت گذاری نمود تا موقع بستن مشکلی پیش نیاید .
ضمناً باید معلوم شود که سمت شماره دار شاتون یا سوراخ پا شش روغن در کدام طرف موتور قرار گرفته است .
( زیرا اگر اشتباه بسته شود ، موقع کارکدن موتور ، عمل روغنکاری دیواره های سیلندر ها و رینگ های پیستون و بوشها گجن پین مختل خواهد شد) .
معمولاً روی پیستون ها شماره های 1 و 2و 3 و …… و همچنین فلش ، کلمه فرانت (1) یا علامت های دیگری که جهت قرار گرفتن پیستون را به سمت جلو موتور نشان می دهد حک شده است .
10 – قبل از جدا نمودن میل سوپاپ از موتور ، بایستی ابتدا میل تایپ ها و تایپ ها را بیرون اورد ( در موتور هائی که سوپاپ ها در بلوک سیلندر قرار گرفته اند .
سوپاپ ها نیز باید پیاده گردد ) .
سپس شافت اویل پمپ و میل وسط دلکو را که معمولاً حرکت خود را از میل سوپاپ می گیرند نیز از موتو جدا ساخت .
قبل از باز کردن صفحه نگهدارنده باید روی بلوک موتور و صفحه هر دو را علامت گذاشت تا در موقع بستن اشکالی پیش نیاید .
حالا با باز کردن دو پیچ ، صفحه نگهدارنده میل سوپاپ (2) را با چرخ دنده سر ان بیرون آورد ( لازم به توضیح است که چرخ دنده میل سوپاپ را موقتا روی میل سوپاپ بسته و پس از در آوردن میل سوپاپ مجدداً باز می کنند ) .
این عمل بایستی خیلی به آرامی و با چرخانیدن میل سوپاپ و رد کردن بادامک ها از داخل بوشها میل سوپاپ انجام گیرد .
اگر در این عمل دقت کافی نشود ، بوش های میل سوپاپ صدمه خواهد دید .
11-واشر های برگردان پیچ های فلایویل را تخت کرده و پیچ های فلایویل را که معمولاً پنج عد هستند شل نموده و باز می کنند .
سپس بارد کردن خارروی فلنج میل لنگ فلایویل از موتور جدا می شود .
12-بلوک موتور را روی پایه موتور می گردانند تا میل لنگ موتور در سمت بالا قرار گیرد .
سپس پیچ های ثابت را نیز بهمان ترتیب باز کردن پیچ ها شاتون ها باز نموده ، کپه های ثابت را با پیچ های مربوط در می آورند .
در حین کار ممکن است که کپه آخری بعلت وجود کاسه نمد عقب میل لنگ مشکل تر از بقیه جدا شود .
لذا لازم به ذکر است که با ضربه های چکش فیبری یا تکه چوب سفت آنرا شل نموده و از بلوک جدا نمود.
سپس میل لگ را با آرامی از روی بلوک بلند کرده و روی میز کار یا تشت مخصوص شستشو قرار می دهند .
توجه شود که میل لنگ در جائی گذاشته شود که احتمال افتادن نداشته و یا ضربه سختی به آن وارد نشود و یا اینکه لنگ ها و ثابت های میل لنگ با جسم سختی تماس پیدا نگرده و خراشی بر ندارد .
سپس کپه های ثابت سیلندر را با پیچ های مربوطه روی بلوک موتور می بندند .
توجــه : اغلب روی کپه های ثابت سیلندر ، شماره آنها حک شده و موقع بستن باید دقت شود که کپه ها در جای خود بسته شده و حتی پیچ ها نیز جابجا نشده باشد .
2- آزمایش قطعات موتور : کلیه قطعات موتور را پس از باز کردن با نفت شسته و بدقت بازدید نموده و قسمتی که بیش از اندازه سائیده شده باشد باید تعمیر یا تعویض گردد .
1- زنجیر و چرخ دنده ها ی موتور را بازدید نموده ،2- در صورتیکه دو پهلوی یک دندانه ها عوض شده و یا قسمت مقعر دندانه ها خوردگی داشته باشد ،3- باید چرخ دندانه ها عوض شود .
زنجیر را بازدید نموده و خالصی آن را حول محورهای اتصال بررسی می کنند در این صورت نبایستی بیش از اندازه خلاصی داشته باشد ، همچنین با اندازه گیری دقیق طول زنجیر کار کرده و مقایسه آن با طول زنجیر نو ، می توان فهمید که زنجیر بیش از اندازه سائیده شده و باید عوض شود .
زنجیر سفت کن را نیز بازدید نموده و در صورتیکه عیبی مشاهده شود باید تعویض گردد.
اگر ارتباط میل لنگ و میل سوپاپ فقط بوسیله چرخ دنده باشد ، بایستی دنده ها بازدید شده ، چنانچه دندانه ها خوردگی یا خلاصی بیش از اندازه (1) داشته باشد باید تعویض نمود .
4- ساقه سوپاپ ها ،5- گاید( گیت ) سوپاس ها ،6- سیت و نشیمن سوپاپها ،7- انگشتی و سر سیلندر ها باید بازدید شود )- پیستونها ،9- سیلندرها ،10- گجن پین ها ،11- شاتون ها ،12- لنگ های میل لنگ را با میکرومتر داخلی و میکرومتر خارجی اندازه گیری نموده و با اندازه های استاندارد آنها که در کتابچه تعمیرات هر موتونر نوشته شده مقایسه می نمایند .
13- بازدیددندانه های چرخ دنده0فلایویل ( چرخ لنگر ) و تعویض آن در صورت سائیدگی تعداد زیادی از دندانه ها و همچنین بازدید سطحی از فلایول که صفحه کلاچ روی آن بسته می شود .
اگر این سطح فلایول بیش از اندازه خط افتادگی ( پله کردن ) داشته باشد .
بایستی بوسیله تراشکار تا حد مجاز تراشیده شده و صاف گردد .
بوش و یاا بولبرینگ روی فلایول یا روی فلنج میل لنگ را بازدید نموده و در صورتیکه سائیده و یالقی بیش از اندازه داشته باشد و بایستی تعویض شود ( خلاصی بین انتهای شافت کلاچ و بوش ).
تاپت ها و میل تاپت ها، با دامک های میل سوپاپ ، بوشهای میل سوپاپ، تکیه گاههای میل سوپاپ نیز بازدید گردد یادآوری : در صورتیکه قطعات نو موتور در دسترس باشد ، قطعات کار کرده را می توان با آنها مقایسه نموده و میزان سائیدگی آنها را مشخص نمود .
تشخیص قطعات معیوب و لزوم تعمیر یا تعویض آن از مهمترین قسمت تعمیر موتور است زیرا اگر از تعمیر قسمت معیوب صرف نظر شود ، کار به درستی انجام نشده و موتور پس از کار کردن مجدداً احتیاج به تعمیر خواهد داشت و این خود هزینه زیادی را در بر می گیرد ، همچنین تعویض قطعاتی که احتیاج به تعمیر یا تعویض ندرند باعث تخحمل هزینه اضافی و بی مورد خواهد بود .
بنابراین تشخیص موققع تعمیر و آشنائی به عمر مفید قطعات موتور ، اهمیت زیادی دارد .
به طور کلی تعمیرات موتور را می توان بدو دسته تقسیم نمود .
1- تعمیرا اتفاقی 2- تعمیرات ادواری تعمیرات اتفاقی همانطوریکه از اسم آن پیدا است قابل پیش بینی نبوده و در اثر بی اطلاعی یا سهل انگاری یا بطور تصادفی پیش می آید ( یخ زدن موتور ، بی آب و بی روغن کارکردن موتور ، عیب فنی موتور و یا عیب هائی که دراثر تصادف اتوموبیل پیش می آید .) تعمیرات ادواری که به طور معمول وسیله تولید کنندگان موتور اتومبیل ها پسش بینی شده و در مدت عمر مفید موتور باید انجام شود .
موقع تعمیر قسمتهای مختلفه در کتابچه نگهداری اتومبیل ها به صورت جدول نوشته می شود .
در این جا فرض شده که موتور با اندازه کافی کار کرده و فرسوده شده و باید تعمیر اساسی گردد .
لذا پس از پیاده کردن موتور ، بلوک سیلندر ، میل لنگ ، میل سوپاپ ، سر سیلندر شاتون ها ، فلایویل ( در صورت لزوم ) به کارگاه تراشکاری فرستاده می شود .
3- خلاصه کراهائی که در کارگاه تراشکاری انجام می شود .
1- اندازه گیری ثابت ها و لنگ های میل لنگ با میکرومتر خارجی و قطر اصلی سیلندرها ، با میکرومترداخلی و یا ساعت داخل سنج و تعیین اندازه پوسته یا تاقان های ( آندرسایز ) و اندازه پیستونهای ( اورسایز ).
2- سنگ زدن میل لنگ روی دستگاه میل لنگ تراش .
3-تراش سیلندرها روی دستگاه سیلندر تراش ، در صورتیکه موتور ، بوش های سیلندر داشته باشد ( اعم از بوش یا بوش خشک ) فقط بوش های آنها تعویض می شوند .
4- آزمایش خمیدگی یا پیچیدگی شاتون ها به وسیله دستگاه مخصوص کج گیری شاتون انجام می شود .
5- تراش ثابت های موتور به وسیله دستگاه ثابت تراش .
6- تراش دو سرشاتون ( سر بزرگ و سر کوچک ) یا سنگ زدن آنها بوسیله دستگاه شاتون تراش .
7- تعویض بوش های میل سوپاپ .
8- سنگ زدن کف سرر سیلندر و سطح فوقانی بلوک سیلندر بوسیله ماشین سنگ کف زنی ( سنگ کف ) 9- بازدید و تشخیص ترک های موئی بلوک ،10- سیلندر ها ،11- سر سیلندر ،12- میل لنگ و هم چنین کجی میل لنگ ( کج گیری میل لنگ ) 13- تعویض بوش های سر کوچک شاتون ( بوش گجن پین ) 14- فیت کردن یاتاقان های ثابت و متحرک و همچنین پولیش سیلندرها و فیت کردن پیستونها و سیلندر ها و شماره گذاری آنها .
15- تراش سطح فلایویل در صورت نیاز .
یادآوری : کارهای فوق پس از بازدید و آزمایش کامل و اندازه گیری دقیق در صورت نیاز انجام می گردد .
زیرا ممکن است که بکلیه کارهای فوق الذکر نیازی نبوده و فقط چند قلم از آنها انجام شود .
پس از اتمام کارهای مربوط به تراشکاری ، عموماً تعمیر کارها با همان توصیه های ت راشکار موتور را جمع می کنند .
البته این کار در صورتی صحیح است که تراشکار فردی کاملاً با تجربه بوده و تعمیر کار به صحت و دقت کار او اطمینان داشته باشد و گرنه مسئولیت تعمیر موتور بعهده تعمیر کر است .
لذا تعمیر کار باید کلیه خلاصی ( لقی ) های موتور را طبق استاندارد و دستور کارخانه سازنده آزمایش کرده و در صورت مشاهده هر گونه اشتباه نسبت به رفع آن اقدام نموده و در صورتیکه نیاز دوباره ققطعه معیوب را به کارگاه تراشکاری برگرداند .
4- کارهائی که در فاصله زمان بازکردن موتور و اتمام کارهائی می توان انجام داد .
1- بازدید و تعمیر سرسیلندر و سوپاپ ها و آب بندی آنها .
2- ً واتر پمپ و رادیاتور ( در صورتتی گرفتگی یا سوراخ شدن لوله های رادیاتور بایستی توسط رادیاتور ساز تعمیر گردد .
3-بازدید و تعمیر اویل پمپ .
4.
بازدید و تعمیر کاربراتور و پمپ سوخت رسانی .
5- ً و ً دینام و استارت ، شارژ کردن باتری (توسط باتری ساز ) .
6- تعویض کاسه نمد جلو میل لنگ ( روی سینی جلو قرار گرفته است ) .
7-تعویض بوش فلایویل ( در صورت نیاز ).
8- بازدید و تعمیر دلکو ، آزمایش کوئیل و وایر ها ، تمیز کردن شمع ها وفیلر گذاری آنها 5 – تهیه صورت قطعات مورد نیاز در تهیه صورت ریز قطعات مرود نیاز اولاً باید شماره سریال موتور و مدل و سال تولید اتومبیل قید شود .
همچنین شماره قطعه که در کتابچه لوازم یدکی موتور نوشته شده در جلو اسم قطعه ذکر گردد .
از تهیه قطعات یدکی طبق نمونه که بیشتر بین تعمیر کارها مرسوم است حتی الامکان خودداری نموده و روش صحیح را بتدریج جایگزین ان نمود ، البته در مورد خرید یک یا چند قلم معدود ،از روی قطعه نمونه ، شاید اشکالی پیش نیاید ولی در تعمیر گاه های بزرگ که روزانه چندین موتور پیاده شده و جمع می شود خرید قطعات موتور بصورت فوق امکان پذیر نبوده و یا خالی از اشکال نخواهد بود .
6- شستشوی قطعات موتور پس از برگشت از تراشکاری پس از انجام تراشکاری و تحویل قطعات موتور ،( سر سیلندر ، میل لنگ ، بلوک موتور ، شاتون ها ،پیستون ها ، میل سوپاپ ، فلایویل ) آنها را داخل تشت بزرگی قرار داده و با نفت و هوای فشرده که با پیستوله انجام می شود ، قطعات فوق را کاملا شستشو داد .
توجه شود که تمامی براده ها ی آهن که در حین تراشکاری به وجود آمده بایستی شسته شده و باز گردد برای اطمینان باید دهانه پیستوله را در یک سر مجرای روغن قار داده و یکی از انگشتان دست چپ را روی انتهای دیگر مجرا گذاشت تا جریان هوای فشرده کاملاً احساس گردد همچنین مجاری آب اطراف سیلندرها و سرسیلندر نیز کاملاً شسته و تمیز گردد حالا قطعات شسته شده را برداشته و روی میز قرار می دهند و سپس با پارچه تمیز ( کرباس ، ململ) خشک می نمایند .
7- کلیات مربوط به بازدید قسمتهای موتور پس از شستشوی قسمتهای موتور و خشک کردن آنها بایستی کلیه قطعات تراشکاری شده و یا تعویض شده بازدید گردد .
همچنین خلاصی ( لقی ) قسمتهای موتور کنترل شده و با ارقام مندرج در کتا راهنمای تعمیرات موتور اتومبیل مقایسه و تطبیقق داده شود ، در صورتیکه کتاب راهنما در دسترس نباشد می توان ارقام مربوط به مشخصات فنی موتور را از تراشکار با تجربه پرسیده و یادداشت نمود .
لازم به یادآوری است که هر تعمیر کاری ، بایستی ارقام مربوط به مشخصات فنی موتور را که به طور تجربی بدست آمده و بین تعمیر کاران معمول است در دفترچه ای یادداشت کرده و در صورت لزوم از آنها استافده نماید .
در این فصل سعی شده که خلاصی های لازم موتور به طور میانگین ذکر شود هم چنین در جدول های 1و 2 مقدار سفتی پیچهای موتور با تورک متتر ( آچار مدرج ) نسبت به بزرگی و کوچکی آن ( قدرت موتور ) و نسبت به قطر و جنس پیچ به طور نمونه ذکر شده است .
8- بازدید فشار کپی و فشار یاتاقانی سر بزرگ شاتون شاتون شماره یک را انتخاب کرده و 1س از تمیز کردن ، آنرا به گیره روی میز کار بسته ( لازم به تذکر است که بین دودها نه گیره ، ورق آلومینیوم یا هر فلز نرمی که بتواند فشار گیره را تحمل کرده و از صدمه زدن به قطعه جلوگیری کپه شاتون ، پوسته های یاتاقان آن را بیرون آورده و مجدداً با آچار رینگ و بعداً با آچار مدرج با اندازه لازم ( به جدول های 1و2 مراجعه شود .) سفت می کنند .
در این حالت یکی از پیچ های شاتون را تا آخر باز کرده و با نازک ترین تیغه فیلر فاصله محل بستن کپه پائین به شاتون را آزمایش می کنند .
اگر دو لبه طوری روی هم قرار گرفته باشند که امکان ورود نازک ترین تیغه (یک هزارم اینچ ) نیز نباشد عمل تراش صحیح بوده در غیر این صورت بایستی دوباره به تراشکاری برگردانیده شود .
در صورت صحیح بودن ، پیچ دومی را نیز بازکرده و پوسته های یاتاقان را داخل شاتون قرار داده و دوباره پیچ های شاتون را ابتدا با آچار رینگ و سپس با آچار مدرج می بندند .
حالا یکی از پیچ ها را باز کرده و فاصله دو له کپه شاتون را بوسیله فیلر بهمان روش فوق اندازه می گیرند این کار به آزمایش فشار یاتاقان معروف است و این فاصله بایستی 001/0 – 0025/0 اینچ باشد .
در صورتیکه فاصله بیش ا 0025/0 اینچ شد بایستی پوسته های یاتاقان ها را بیرون آورده و لبه آنها را روی سنگ مخصوص با مقداری روغن رقیق سائیده و پس از تمیز کردن مجددا داخل شاتون قرار داده و فشار یاتاقان را آزمایش نمود تا خلاصی لازم بدست آید .
در بعضی از کارگاه ها بعوض سائیدن روی سنگ ، یا سوهان خیلی نرم لبه یاتاقان را سوهان می زنند .
توجـه : موقع سائیدن یا سوهان زدن لبه پوسته یاتاقان ها بای دقت نمود که بیش از اندازه سائیده نشود .
ضمنا پوسته یاتاقان ها را طوری با دست نگهداشت تا لبه آن کاملا گونیا روی سنگ قرار گیرد .
ضمنا به علت نرم بودن جنس پوسته یاتاقان ها باید دقت نمود که هنگام در آوردن و جا زدن پوسته ها روی آنها خط نیفتاد .
اگر در حین آزمایش ، فاصله دو لبه کمتر از 001 / 0 اینچ باشد .
بایستی پوسته های یاتاقان ها را عوض نمود .
این آزمایش را باید بقیه شاتون ها نیز عمل نمود .
9- آزمایش خلاصی یاتاقان های متحرک : فلنج میل لنگ را به گیره روی میز کار بسته و برای اطمینان انتهای دیگر آنرا روی پایه چوبی قرار می دهند .
برای اندازه گیری صحیح خلاصی یاتاقان ها اصولا بایستی از پلاستی گیج (1) استفاده شود .
ودر صورت عدم دسترسی به آن می توان صفحات کاغذی را به ضخامت های متفاوت (001/0 ، 0015/0 ، 002/0، 0025/0 ، 003/0، اینچ ) انتخاب کرده و پس از اندازه گیری با میکرومتر ،اندازه آنها را روی کاغذ ها یادداشت نمود .
بعد باندازه سه بر چهار در نیم اینچ (5/19 *7/12 میلیمتر ) از هر کدام را در صورت لزوم بریده و بین لنگ های ، میل لنگ و پوسته ها قرار داده و خلاصی هر یک از یاتاقان ها را بشرح زیر مشخص نمود: ابتداء ثابت ها و لنگ های میل لنگ را با پارچه تمیز نموده ، سپس پیچ های شاتون شماره یک را باز کرده و پوسته یاتاقان ها را بیرون آورده و با پارچه پوسته یاتاقان ها و سر بزرگ شاتون را تمیز نموده و پوسته ها را در جای خود قرار می دهند .
حالا یک قطره روغن موتور بوسیله روغندان روی لنگ متحرک شماره یک میل لنگ متحرک شماره یک میل لنگ ریخته و کاغذی به ضخامت 001/0 اینچ ( 025/0 میلیمتر ) را بطریقه فوق بریده و روی قطره روغن می چسبانند و شاتون را روی میل لنگ بسته و پیچ های انرا با آچار مدرج باندازه لازم ( به جدول 1 و 2 مراجعه شود )سفت می نمایند و حالا شاتون را به آرامی حرکت می دهند در صورت سفت بودن ، خلاصی یاتاقان درست بوده و در غیر این صورت پیچ های آنرا باز کرده و کاغذ 015/0 اینچ (03/.0 میلیمتر) را بروش فوق قرار داده و آزمایش می کنند و در صورت شل بودن .
ازکاغذ 002/0 اینچ 05/0 میلیمتر) استفاده می کنند تا بالاخره مقدار خلاصی یاتاقان متحرک معلوم گردد .
مقدار خلاصی یاتاقان ها متحرک معمولا بین 001/0 – 002/0 اینچ (025/0 –05/0 میلیمتر) بوده و در صورت زیاد بودن می توان لبه بودن میتوان لبه دو پوسته یاتاقان ها را روی سنگ سائیده و خلاصی آنرا کم نمود .
ور این عمل را بایستی در مورد بقیه یاتاقان های متحرک نیز بتریب شماره آنها انجام داد .
روش دیگری که برای آزمایش خلاصی یاتاقان های متحرک دراغلب تراکاری ها مرسوم است بدین شدرح است که سر بزرگ شاتون ها و پوسته یاتاقان های آنها و همچنینثابت و متحرک میل لنگ را با پارچه تمیز کرده و شاتوه ها را با پوسته های یاتاقان ها روی میل لنگ بترتیب شماره ،بدون قرار دادن کاغذ یا پلاستی گیج با آچار بوکس بسته و با آچار مدرج سفت می کنند .
در این حالت سفتی یا آنهالقی یاتاقان ها با حرکت دادن شاتون ها معلوم میگردد .
10- آزمایش فشار کپی و فشار یاتاقانی یاتاقان های ثابت بلوک موتور را روی میز قرار داده و یا به پایه مخصوص ، طوری می بندند تا کپه های ثابت در سمت بالا قرار گیرد .
حالا بهمان ترتیبی که برای آزمایش فشار کپی های شاتون ها گفته شد از کپه ثابت شماره یک شروع می کنند .
لذا اول پیچ های کپه ها را باز کرده و پوسته یاتاقان ها را بیرون می آوردند.
حالا کپه ثابت شماره یک را در جای خود قرار داده و هر دو پیچ را باندازه معینی با آچار مدرج سفت می کنند ( به جدول های 1و2 مراجعه شود ) در این حالت یکی از پیچ ها را باز کرده و با نازکترین تیغه فیلر ، فاصله لبه کپه را بازدید می کنند در صورتیکه فیلر نتواند داخل شود عمل تراش صحیح بوده و در غیر این صورت باید دوباره به کارگاه تراشکاری برگردانده شو.د .
در صورت درست بودن فشار کپی ، هر دو پیچ را باز کرده و پوسته های یاتاقان مربوط را در جای خود قرار داده و با آچار مدرج پیچ ها را سفت می نمایند سپس یکی از پیچ ها را باز کرده و بهمان روش فوق ، فاصله دو لبهکپه را اندازه میگیرند در این حالت فاصله دو لبه بایستی بین 001/0-004/0 اینچ (025/0-1/0میلیمتر ) باشد و در صورت کم یا زیاد بودن باید بهمان روشی که قبلاً گفته شده عمل نمود .
11- آزمایش خلاصی یاتاقان های ثابت پس از آزمایش فشار کپی و فشار یاتاقانی ، پیچ های کپه های ثابت را باز کرده و کپه ها را با پیچ های مربوط در آورده و در یک سمت موتور قرار می دهند .
سپس میل لنگ را روی میز گذاشته و کلیه یاتاقان های ثابت و متحرک آنرا با پارچه ، کاملاً تمیز می نمایند .
حالا میل لنگ را به آرامی بدون اینکه پوسته های یاتاقان ها از جای خود تکان بخورد روی بلوک موتور قرار داده و کپه ها را روی ثابت ها گذارده و پیچ های آنها را باستثنای ثابت شماره یک ابتدا با دست سپس با آچار رینگ تا آخر سفت می کنند .
حالا به همان روشی که برای آزمایش خلاصی شاتون ها گفته شد از کاغذی به ضخامت 001/0 اینچ ، به اندازه یک در نیم اینچ ( 25*5/12میلیمتر ) بریده و یک قطره روغن، روی ثابت میل لنگ ریخته و کاغذ را روی آن قرار می دهند .
کپه را در جای خود گذاشته و پیچ های آنرا به اندازه معین سفت می کنند سپس میل لنگ را به آرامی می چرخانند ، در صورتیکه میل لنگ کاملاً سفت بوده یا بسختی حرکت نماید اندازه خلاصی یاتاققان صحیح می باشد و اگر لق بوده و یا راحت بگرد باید از کاغذ ضخیم تری (0015/0اینچ ) استفاده نمود .
این آزمایش را باید آنقدر ادامه داد تا خلاصی یاتاقان ثابت مشخص شود اسن خلاصی معمولاً بین 001/0-003/0 اینچ می باشد در صورت کم بودن خلاصی باید پوسته یاتاقان ها عوض شود ، اگر خلاصی بیش از حد مجاز باشد می توان با سائیدن لبه پوسته یاتاقان ها روی سنگ یا ب وسیله سوهان نرم خلاصی را به یاتاقان ثابت داد .
بهمین ترتیب بایستی خلاصی بقیه یاتاقان های ثابت اندازه گیری شود .
یادآوری : 1- توجه شود که کلیه پیچ ها در جای خود بسته شده و جابجا نشوند .
2- توجه شود که کپه ها درست در محل خود بسته شوند لذا باید به شماره حک شده روی کپه ها بیشتردقت نمود .
3- توجه شود که کاغذهای اندازه گیری پس از هر آزمایش از روی میل لنگ برداشته شود .
12- آزمایش بازی طولی میل لنگ میل لنگ موتور ها ، حرکت طولی مختصری داشته که بنام بازی طولی میل لنگ گفته می شود این بازی بوسیله واشرهای بغل یاتاقانی کنتترل می گردند .
بدین معنی که پس از آزمایش خلاصی یاتاقان های ثابت ، کپه ای که بایستی واشر های بغل یاتاقانی روی آن سوار شود باز کرده سففت نمود .
توجه شود که موقع قرار دادن واشر ها ، رویه ای که دارای مواد یاتاقانی است ، باید در سمت بیروئن کپه ثاببت قرار گیرند .
حالا بوسیله پیچ گوشتی بزرگ ، میل لنگ را بیک سمتت حرکت داده و بازی طولی میل لنگ را بوسیله فیلر اندازه می گیرند و این بازی معمولاً بین 002/0- 006/0 اینچ (05/0-15/0میلیمتتر ) می باشد .
بازی طولی میل لنگ را هم چنین می توان بوسیله میکرومتر ساعتی نیز اندازه گرفت بدین ترتیب که پایه میکرومتر ساعتی را روی بلوک موتور ( سمت فلنج میل لنگ ) بسته و نوک میکرومتر ساعتی را روی فلنج میل لنگ قرار می دهند ، در این حالت میل لنگ را بوسیله پیچ گوشتی حرکت داده و انحراف قربه میکرومتر ساعتتی ، مقدار بازی وطلی میل لنگ را نشان خواهد داد .