دانلود گزارش کارآموزی اداره پست

آشنایی با تجهیزات پست
ترانسفورماتور:
وسیله ای است که می تواند سطح ولتاژ را کم و یا زیاد کند در ترانسفورماتور فرکانس تغییر نمی کند و ثابت باقی می ماند .

مثلاً برای یک ترانس افزاینده سطح ولتاژ افزایش یافته و سطح جریان کاهش می یابد و در مورد ترانس کاهنده عکس این مطلب صادق می باشد ترانسفورماتور ها نه تنها به عنوان اجزا اصلی سیستم های انتقال و پخش انرژی مطرح هستند بلکه در تغذیه مدارات الکترونیک و کنترل یکسوسازی و اندازه گیری جریان و ولتاژ های فشار قوی نقش مهمی دارند.

تلفات در ترانسفورماتورها :
1) تلفات مسی : چون سیم پیچ های اولیه و ثانویه دارای مقاومت هستند پس مقداری تلفات روی این سیم پیچ ها خواهیم داشت
2) تلفات نشتی : در ترانسهای هسته آهنی کلیه خطوط قوای ایجاد شده توسط سیم پیچ اولیه و ثانویه از هسته آهنی عبور می کنند بعضی از این خطوط به هوا نشت کرده و از اولیه و ثانویه برنمی گردند که این سبب افزایش تلفات می شود
3) افت هیسترزیس : در یک ترانس با هسته آهنی هسته توسط میدان مغناطیسی که در اثر عبور جریان از سیم ها ایجاد می گردد مغناطیس می شود جهتی که هسته مغناطیس می شود همان جهت میدانی است که باعث مغناطیس شدن می شود پس هر بار که میدان سیم پیچ ها کم و یا زیاد شود جهتی که هسته مغناطیس می شود نیز تغییر می کند وقتی هسته برای بار اول مغناطیس می شود مولکول های آهن هسته همه در جهت میدان قرار می گیرند اما وقتی میدان مغناطیسی صفر شود آنها کاملاً بصورت در هم و نامنظم به حالت اولیه بر نمی گردند سپس با آنکه میدان مغناطیسی صفر شده است ولی هسته هنوز دارای خاصیت کم مغناطیسی است برای اینکه هسته به حالت اولیه خود بر گردد بایستی نیروی مغناطیسی تغییر جهت داده و در جهت عکس به آن نیرو وارد کند که این نیرو و انرژیی که باید به مولکول ها داده شود تا آنها را به حالت اول برگرداند افت هیسترزیس می باشد که به جنس هسته بستگی دارد
4) افت مربوط به جریان های گردابی : از آنجا که هسته آهنی یک ترانس یک ماده هادی است میدان مغناطیسی ترانس ولتاژی در هسته القا می کند و این ولتاژ باعث بوجود آمدن جریان کوچکی در هسته می شود و به این جریان ها جریان های گردابی می گویند .

جریان های گردابی را می توان با تقسیم کردن هسته به تعداد زیادی ورقه که این ورقه ها توسط روکش عایق از یکدیگر جدا شده اند به حداقل رساند افت بوجود آمده هم با فرکانس و هم با دامنه جریان ترانس متناسب است
5) افت مربوط به اشباع : هنگامیکه جریان در اولیه ترانس افزایش می یابد خطوط قوای ایجاد شده در مسیری از داخل هسته به درون سیم پیچ های ثانویه می روند و از آنجا به هسته و سیم پیچ های اولیه باز می گردند اولین بار که جریان شروع به افزایش می کند تعداد خطوط میدان در هسته به شدت افزایش می یابد وقتی جریان به اندازه ای زیاد شود که تعداد خطوط موجود در هسته خیلی زیاد شود افزایش خطوط موجود در هسته خیلی زیاد می شود و با افزایش بیشتر جریان فقط تعداد کمی خطوط قوای اضافی ایجاد می شود در این هنگام هسته اشباع شده است هر افزایشی در جریان پس از آنکه هسته اشباع شود نشان دهنده قدرت تلف شده است چرا که میدان مغناطیسی نمی تواند این قدرت اضافی را به ثانویه منتقل کند افت مربوط به اشباع : هنگامیکه جریان در اولیه ترانس افزایش می یابد خطوط قوای ایجاد شده در مسیری از داخل هسته به درون سیم پیچ های ثانویه می روند و از آنجا به هسته و سیم پیچ های اولیه باز می گردند اولین بار که جریان شروع به افزایش می کند تعداد خطوط میدان در هسته به شدت افزایش می یابد وقتی جریان به اندازه ای زیاد شود که تعداد خطوط موجود در هسته خیلی زیاد شود افزایش خطوط موجود در هسته خیلی زیاد می شود و با افزایش بیشتر جریان فقط تعداد کمی خطوط قوای اضافی ایجاد می شود در این هنگام هسته اشباع شده است هر افزایشی در جریان پس از آنکه هسته اشباع شود نشان دهنده قدرت تلف شده است چرا که میدان مغناطیسی نمی تواند این قدرت اضافی را به ثانویه منتقل کند انواع ترانسفورماتورها بر حسب وظایفشان بصورت زیر دسته بندی می شوند: ترانسفورماتورهای قدرت در نیروگاه و پستهای فشار قوی ترانس های توزیع در پستهای توزیع زمینی و هوایی برای پخش انرژی در سطح شهر ها و کارخانه اتو ترانس جهت تبدیل ولتاژ با نسبت کم ترانس های ولتاژ () و جریان () جهت مقاصد اندازه گیری و حفاظت ترانس های الکترونیک ترانس های قدرت برای مقاصد خاص مانند کوره های ذوب آلومینیوم ترانس های زمین برای ایجاد نقطه صفر از نظر عایق بندی و ماده خنک کننده می توان ترانس ها را به صورت زیر طبقه بندی کرد: ترانس های های روغنی ترانس های خشک (رزینی) ترانسفورماتورها با عایق گازی () ترانس های روغنی ترانس هایی که هسته و سیم پیچ آنها داخل روغن قرار گرفته است کاربرد آنها خیلی زیاد است ولی در جاهاییکه احتمال آتش سوزی وجود دارد از آنها کمتر استفاده می شود در ترانسهای نوع خشک هوا در بالا و پایین ترانس دمیده می شود و مشکل ترانس های روغنی را ندارد انواع سیم پیچ های ترانسفورماتور ها: سیم پیچ های حلزونی سیم پیچ های لایه ای سیم پیچ های دیسکی سیم پیچ های چند طبقه سیم پیچ های لایه ای: در ترانسهای فشار ضعیف معمولاً از این نوع سیم پیچ استفاده می شود .

در جاهاییکه میدان الکتریکی قوی و مشکل ساز باشد از سیم پیچ نوع دیسکی استفاده می شود ساختمان ترانس های روغنی قسمتهای اصلی در ترانسفورماتور های روغنی عبارتند از : هسته یا مدار مغناطیسی سیم پیچ اولیه و ثانویه تانک اصلی روغن بوشیگها برای خروج سر سیم های اولیه و ثانویه بجز موارد فوق اجزای دیگری در ترانس ها وجود دارند: کنسرواتور یا منبع انبساط روغن تپ چنجر ترمومترها نشان دهنده های سطح روغن رله بوخهلتس سوپاپ اطمینان یا لوله انفجار(شیر فشار شکن) رادیاتور یا مبدل حرارتی نشان دهنده های جریان روغن شیرهای نمونه برداری از روغن در بالا و پایین تانک (10مجرای تنفسی وسیلیکاژن مربوط به تانک اصلی و تب چنجر شکل ترانس روغنی را در زیر می بینیم هسته ترانسفورماتور : هسته ترانسفورماتور یک خوب با حداقل فاصله هوایی و حداقل مقاومت مغناطیسی تا فلوی مغناطیسی به راحتی از آن عبور کند هسته بصورت ورقه ورفه ساخته شده و ضخامت ورقه ها حدود ()میلیمتر و حتی کمتر است و این کار را بری کاهش تلفات گردابی انجام می دهند همچنین هسته سیم پیچ های ترانس را نیز نگه می دارد و باعث القا مغناطیسی می شود و اگر هسته در ترانس نباشد بدلیل پراکندگی مغناطیسی این عمل انجام نمی شود سیم بندی ترانسفورماتورها: ترانس ها از لحاظ سیم بندی بصورت تک فاز ٬ دو فاز٬ سه فاز می باشند که در نوع تک فاز جهت سیم بندی ترانس از یک سیم فاز و یک سیم زمین استفاده می شود و سیم پیچ اولیه و ثانویه آن تک فاز می باشد اما ترانس های قدرت را به صورت سه فاز سیم بندی می کنند و سیم پیچ اولیه و ثانویه ان به در صورت سه فاز می باشد و معمولاً در ترانس هایی که قدرت زیادی داشته باشند جهت کاهش اندازه و حمل و نقل راحتر از ترانس تک فازاستفاده می کنند اتصال سیم پیچ های ترانسفورماتور سه فاز : در سیستم سه فاز ٬هریک از سیم پیچ های اولیه و ثانویه ممکن است بصورت ستاره٬ مثلث ٬ ویا زیگزاگ بسته شود .

معمولاً در جایی که جریان بیشتر است مثلاً در یک ترانس کاهنده چون سمت ثانویه آن جریان بیشتر ازسیم پیچ اولیه است از اتصال مثلث استفاده می شود پس در ترانس های کاهنده که اغلب در پستهای ما استفاده می شود از اتصال مثلث استفاده می شود که در صفحه بعد سیم بندی ترانس صفحه قبل را می بینیم که بصورت ستاره ستاره است .

موازی کردن ترانس ها : در ایستگاه ها جهت افزایش قدرت معمولاً از چندین ترانس استفاده می شود که این ترانس ها باید به صورت موازی در مدار قرار بگیرند شرایط موازی بستن ترانس ها: ولتاژ و فرکانس نامی آنها با شبکه ای که به آن وصل می شوند ٬ برابر باشد فازهای هم نام به هم وصل شوند نسبت تبدیل سیم پیچ های هر دو ترانس یکی باشد درصد ولتاژامپدلنس هر دو ترانس یکسان باشد نسبت مقاومت معادل به راکتانس در هر دو ترانس یکی باشد گروه برداری آنها یکسان باشد قدرت آنها نزدیک به هم باشد و حداکثر از 1 به 3 تجاوز نکند پارالل کردن واحدها با سیستم: زمانی که واحدهای تولید با سیستم پارالل می‌شوند و یا این که بخواهیم سیستمهای مجاز به یکدیگر متصل نماییم جهت جلوگیری از برقراری جریان‌های نامناسب و همچنین خسارات وارد به دستگاهها در لحظه بستن کلید رابطه و اتصال دو سیستم به یکدیگر باید به دقت موارد مهمی را همواره مورد نظر داشته و به کار برد.

به طور مشابه اتصال یک واحد تولیدی و یا یک سیستم موردنظر نیز دارای همان مسایل است.

به هنگام اتصال دو سیستم به یکدیگر، میزان ایزسی بیشتر بوده و باید دقت بیشتر به عمل آید و قبل از بستن کلید از همه جهات اطمینان حاصل گردد.

عملاً به هنگام انجام عمل سنکرونیزاسیون (پارالل) باید 4 عامل مهم را در نظر داشت: 1ـ جهت گردش فازها باید یکی باشد.

2ـ سرعت الکتریکی ماشین با سیستم پارالل شونده باید سرعت سیستم مورد نظر مساوی باشد 3ـ ماشین و سیستم یا دو سیستم با یکدیگر هم فاز بوده و یا فازهای مشابه دارای، اختلاف کمی باشند.

4ـ ولتاژ ماشین و سیستم و یا دو سیستم با یکدیگر در محل اتصال انجام عمل پارالل تقریباً با یکدیگر مساوی باشند.

معمولاً ترتیب و گردش فازها برای اپراتورها مسئله به وجود نمی‌آورد.

زیرا این گونه عامل قبلاً توسط یگان‌های دیگر مورد آزمایش قرار می‌گیرند و در نتیجه می‌توان با اطمینان از این موضوع سایر موارد را در نظر گرفت.

تغییر گردش فازها معمولاً ممکن است که بعد از انجام تغییرات بر روی شینه‌ها و یا خطوط بوجود آید و همانطور که گفته شد دستگاههای مخصوص مورد آزمایش قرار، گرفته و از صحت ترتیب فازها اطمینان حاصل می‌گردد.

در زیر دستگاه سنکروپ را مشاهده می کنیم مدار ساده سنکرونیزاسون ترانسفورماتور ولتاژ ابتدا ولتاژ ماشین و سیستم را کاهش می‌دهد.

ولت‌مترهای V2 , V1 به ترتیب ولتاژ ماشین و سیستم را مشخص می‌نماید.

و لامپهای بالا در حالتی که دو سیستم هم فاز شدن خاموش و به هنگام غیر هم فاز شدن به نسبت اختلاف سرعت دو سیستم روشن می‌شوند.

عقربه دستگاه سنکرونسکوپ با سرعتی تابع اختلاف سرعت دو سیستم به حرکت درآمده و جهت آن نیز بستگی به این دارد که سرعت ورودی و خروجی کدام بیشتر باشد.

زمانی که بخواهیم یک واحد تولیدی را به سیستم متصل نماییم.

اینرسی ماشین از سیستم فوق‌العاده کمتر می‌باشد بعلاوه ولتاژ و فرکانس ماشین نیز ممکن است که با سیستم مساوی نباشد.

در این حالت اپراتورها باید شرایط را برای سنکرونیزاسیون آمده نماید.

و وسایل مورد نیاز در این مورد عبارت است.

سنکروسکوپ و لتمتر و چراغهای مخصوص سنکرون تا بتواند واحد را با سیستمها پاراس نموده و آن را وارد به مدار نمایند.

سنکروسکوپ دستگاهی است که میدانی متناسب با اختلاف سرعت بین دو منبع ایجاد می‌نماید.

یک صفحه مندرج نیز میزان اختلاف زاویه را مشخص می‌سازد.

چنانچه ماشینی با سیستم هم فاز شد شرایط برقرار گردید و عمل پاراس انجام می‌پذیرد.

صفحه مدرج دستگاه سنکروسکوپ در این حالت اختلاف زاویه را صفر نشان می‌دهد.

سنکرون بهتر شده و خسارت به حداقل ممکن می‌رسد.

چنانچه که سرعت ماشین به عللی از سرعت مجاز و نرمال بیشتر باشد و کلید در حالتی که سنکروسکوپ چراغهای سنکرونیزاسیون معمولاً بین ترانسفورماتورهای ولتاژ سنج ورودی و خروجی متصل شده و اختلاف ولتاژ را نشان می‌دهد.

این چراغها را می‌توان طوری متصل نمود که اگر چنانچه خاموش شدن و یا نورشان زیاد شد نشان دهنده حالت هم فاز بودند دو سیستم باشند.

اگر چنین چه ماشین با سرعت کمتری از سرعت سنکرون در حال گردش باشد و در این حالت کلید اتصال بسته شود.

و دستگاه سنکروسکوپ نیز نشان دهد که دو سیستم هم فاز می‌باشد، با این حال از طرف سیستم یک جریان انرژی به سمت ماشین برقرار شده و سرعت آن را بالا می‌برد.

اگر چنانچه اختلاف سرعت سیستم و ماشین زیاد باشد وارد شدن خسارات به دستگاهها زیاد است زیرا ممکن است جریان زیادی در سیم بندی ماشین به طور ناگهانی روان شده و در نتیجه گشتاور موتور در جهت ایجاد شتاب کافی افزایش دهد، هر دو سیستم از نظر سرعت و اختلاف فاز به یکدیگر نزدیکتر باشند شرایط نشان دهنده حالت هم فاز است بسته شود، در این حالت یک جریان انرژی از ماشین به سیستم برقرار می‌شود و در نتیجه سرعت ماشین کاهش می‌یابد در این حالت نیز مقدار انرژی متناسب با تعداد اختلاف سرعت است.

اگر چنانچه ماشینی با سرعت نرمال در حال حرکت گردش باشد ولی عقربه سنکروسکوپ نشان دهنده اختلاف فاز بین دو منبع باشد و در این حالت کلید را ببندیم جریان بسیار زیادی جهت افزایش و کاهش ماشین برقرار شده و دو سیستم هم فاز می‌گردند.

با توجه به مطالب فوق ملاحظه می‌شود که عمل سنکرونیزاسیون موقعی انجام می‌گیرد که دو سیستم از نظر فاز و سرعت با هم مشابه بوده و در نتیجه انرژی بین دو سیستم به هنگام اتصال برقرار نشده و یا مقدار آن بسیار کم و جزیی باشد.

اتصالات ترانس(گروه برداری) طرف فشار قوی ترانس را با حروف بزرگ و طرف فشار ظعیف با حروف کوچک نشان داده می شود شماره یا اعداد نمایشگر وضعیت در جهت عقربه های ساعت و نشان دهنده جابجایی ولتاژ طرف فشار ضعیف نسبت به بردار نول و نسبت به ولتاژ فشار قوی است اتو ترانسفورماتور: نوع خاصی از ترانس است که از نقطه نظر فیزیکی دارای یک نوع سیم پیچ است اما از نظر عملکرد همین سیم پیچ هم به عنوان اولیه و هم ثانویه به کار می رود وقتی یک اتو ترانس برای افزایش ولتاژ بکار می رود بخش کوچکی از سیم پیچ به عنوان اولیه و بقیه به عنوان ثانویه بکار می رود و وقتی اتو ترانس به عنوان کاهنده ولتاژ بکار می رود تقریباً تمام سیم پیچ به عنوان اولیه و بقیه به عنوان ثانویه بکار می رود قدرت با تغییر میدان مغناطیسی از اولیه به ثانویه منتقل می شود و ثانویه به نوبه خود جریان اولیه را طوری تنظیم می کند که شرایط لازم برای ایجاد قدرت مساوی در اولیه و ثانویه بوجود آید یکی از معایب اتو ترانس ها این است که مدارات اولیه و ثانویه از هم جدا نیستند علی رغم این عیب بدلیل ارزانی بسیار کاربرد وسیعی دارند سیستم خنک کنندگی ترانسها : جهت کاهش درجه حرارت ترانس ها و افزایش راندمان از سیستم خنک کنندگی مختلفی بسته به نوع قدرت و توع ترانس بکار می رود سیستم : ترانس بوسیله روغن طبیعی و هوای طبیعی خنک می شود ٬ که در ترانس های توزیع استفاده می شود سیستم : هوا از طریق فن به رادیاتور و بدنه ترانس برخورد کرده و باعث خنک کردن روغن و بدنه ترانس می گردد سیستم : هوا بوسیله فن به رادیاتور و بدنه ترانس برخورد کرده و روغن هم توسط پمپ سیرکوله شده و خنک می گردد و بیشتر در پست های انتقال استفاده می شود سیستم : روغن توسط پمپ سیرکوله شده وآب هم با فشار بوسیله پمپ به بدنه ترانس زده می شود و باعث خنک کردن ترانس می گردد این ترانس ها در نیروگاههای بزرگ کاربرد دارند سیستم : در این سیستم روغن توسط پمپ سیرکوله شده و آب هم توسط رادیاتورهای لوله ای در اطراف ترانس حرکت کرده و باعث خنک شدن ترانس می گردد و در نیروگاهها کاربرد دارد سیستم : هوا توسط فن هایی به نقاط خاصی از ترانس که بیشتر داغ می شود مستقیماً برخورد کرده و باعث خنک کردن آن در نقاط خاص و نهایتاً خنک شدن کل ترانس می گردد.

برای سیسیتم های فوق غیر از سیستم ماکزیمم درجه حرارت سیم پیچ های ترانس را نسبت به دمای محیط 65 درجه سانتی گراد و برای سیستم ماکزیمم درجه حرارت سیم پیچ را نسبت به محیط را 70 درجه می گیرند.

ماکزیمم درجه حرارت روغن را 60 درجه برای تمام سیستم ها می گیرند.

دلیل استفاده از سیلیکاژن در ترانس ها: با توجه به اینکه آلودگی بر روی نقاط نوک تیز تجهیزات از جمله ترانس ها می نشیند و آن نقاط خورده می شوند و به مرور زمان سوراخ شده و بعد از بارندگی آب از سوراخ وارد ترانس ها می شود که به ظاهر هم نمی رسد از طرفی وقتی که رطوبت وارد روغن می شود روغن اکسید شده و خاصیت عایقی آن کم می شود که برای ترانس خطرناک است که با تست های الکتریکی هم نمیتوان بطور کامل درصد رطوبت را مشخص کرد بنابراین نباید رطوبت وارد ترانس شود که جهت گرفتن رطوبت از سنگ سیلیکاژن استفاده می شود که در ابتدا آبی رنگ است که بعد از تغییر رنگ دادن و صورتی شدن باید تعویض گردد ترانس جریان (): به دلیل بالا بودن جریان در شبکه های انتقال نیرو و همچنین بدلیل بالا بودن ولتاژ نیاز به نمونه برداری از قسمتهای مختلف شبکه می باشد به همین دلیل برای نمونه برداری از جریان از استفاده می شود که بصورت سری در مدار قرار می گیرد و دو کار را انجام می دهد جریان های بالا را به جریان های پایین تبدیل می کند (و یا) باعث ایزوله شدن سیستم های فشار قوی از سیستم های اندازه گیری و حفاظت می شود ترانس های جریان از نظر ساختمانی انواع مختلفی دارند: های هسته بالا- های هسته پایین- نوع بوشینگی نوع شمشی نوع حلقوی ساختمان ترانس جریان: دارای سیم پیچ اولیه و ثانویه و هسته می باشد دارای ماده ایزوله کننده است دارای مقره خارجی و بیرونی است دارای ترمینالهای فشار قوی و فشار ضعیف است معمولاً در مناطق زلزله خیز از نوع هسته بالا استفاده نمی شود در شکل زیر نوعی از ترانس جریان که از نوع هسته پایین است را می بینیم که معمولاً قبل و یا بعد از بریکر قرار می گیرند در شکل زیر در سمت راست یک بریکر را می بینیم کاربردهای : از به دو منظور استفاده می شود برای مقاصد اندازه گیری برای حفاظت شبکه در نوع اول خروجی ترانس جریان با دستگاههای اندازه گیری مثل آمپرمتر ٬ مگاواتمتر ٬ مگاولت آمپرمتر٬ کنتور اکتیو و راکتیو وصل می شود در حالت دوم خروجی ترانس جریان به رله های حفاظتی که کمیت جریان را نیاز دارند متصل می شود مانند رله جریان اضافی ٬ رله اتصال زمین و رله دیستانس .

با توجه به کاربرد های معمولاً چندین هسته در ساختار آنها بکار رفته است مثلاً زمانیکه در شبکه اتفاقی می افتد و جریان زیادی از اولیه ظاهر می شود اگر قرار باشد همان جریان با نسبت تبدیل از ثانویه بگذرد باعث صدمه زدن به دستگاههای اندازه گیری می شود بنابراین باید از هسته هایی استفاده شود که دارای نقطه اشباع پایین باشد که در هنگام بروز اتصالی در شبکه ٬ جریان اولیه در ثانویه القا نشود بالعکس در مورد دستگاههای حفاظتی هنگامیکه اتصالی در شبکه بوجود آید باید سمت ثانویه یک نسبت خطی در اولیه القا کند بنابراین از هسته هایی استفاده می شود که دارای نقطه اشباع بالایی باشند در عمل معمولاً از 2 ٬ 3 ٬ 4 و یا 5 هسته در ترانسهای جریان استفاده می کنند قدرت نامی ترانس جریان : قدرت اسمی ترانس های جریان مساوی حاصلضرب جریان ثانویه اسمی و افت ولتاژ مدار خارجی ثانویه حاصل از این جریان می باشد.

مقادیر استاندارد قدرت های اسمی عبارتند از : 30 - 15 – 10 – 5- 2.5 کلاس های دقت ترانس های جریان: میزان خطای ها با توجه به کلاس دقت آنها مشخص می شود .

کلاس دقت برای هسته اندازه گیری به دو صورت بیان می شود.

برای هسته اندازه گیری درصد خطا مشخص می شود.

مثلاً کلاس دقت در جریان نامی های اندازه گیری را معمولاً در کلاس دقت های .1 -.2 -.

5 - 1 - 3 - 5 مشخص می کنند و در کاتالوگ و نیم پلیت تجهیزات به صورت و مشخص می گردد.

در ضمن باید توجه داشت اگر بر روی نیم پلیت ها نوشته شود یعنی ولتاژ اتصال کوتاه اگر از 800 ولت بالاتر رود به حالت اشباع خواهد رفت .

توجه : در هنگام کار با ترانس های جریان هنگامی که جریان از اولیه ترانس می گذرد باید ثانویه آن زمین شود در غیر این صورت به علت القا ولتاژ های زیاد در ثانویه امکان صدمه دیدن و ترکیدن ترانس وجود دارد ها دارای دو نوع خطا می باشند خطای نسبت تبدیل خطای زاویه : اختلاف زاویه بین اولیه و ثانویه های حفاظتی دارای خطای ترکیبی می باشند مثلاً خطای ترکیبی نوع برابر % می باشد های حفاظتی دارای خطای می باشند یعنی تا چند برابر جریان نامی ترانس نباید خطا از حد گارانتی آن تجاوز کند از لحاظ تعداد کر و تعداد نسبت تبدیل به دو دسته تقسیم می شود: های چند کره های چند نسبت تبدیل انواع ترانس جریان از نظر ساختمانی ترانس جریان با هسته بالا : در این ترانس مسیر طی شده توسط سیم پیچ اولیه در داخل ترانس کوتاهترین مسیر بوده و طرح آن به ترتیبی است که سیم پیچ ثانویه با کمترین فاصله هوایی دور تا دور هسته را پیچیده شده باشد و هادی اولیه از وسط این سیم پیچ عبور می کند و این دو سیم پیچ با عایق مناسبی از هم ایزوله می باشند به منظور جلوگیری از انبساط و انقباض روغن در اثر تغییرات درجه حرارت ناشی از تغییرات بار شبکه از گاز نیتروژن یا دیافراگم ارتجاعی با لاستیکی در بالای استفاده می شود در صفحات بعد ساختمان یک نوع ترانس جریان نشان داده شده است ترانس جریان هسته پایین یا در این نوع ترانس هادی اولیه شکل درون بوشینگ قرار گرفته که عایق بندی کاغذ و روغن روی سیم پیچ اولیه بوده و آن را از سیم پیچ ثانویه که با حداقل فاصله هوایی روی هسته پیچیده شده ایزوله می نماید و فاصله بین این دو سیم پیچ نیز با روغن پر شده است .

به منظور انقباض و انبساط روغن در اثر تغییرات بار شبکه از بالشتک های ارتجاعی لاستیکی یا گاز نیتروژن استفاده می گردد در صفحات بعد ساختمان یک نوع ترانسفورماتور جریان از نوع هسته بالا نشان داده شده است های بوشینگی : در نوع بوشینگی هسته و سیم پیچ ثانویه در داخل بوشینگ (ترانس- کلید – راکتورها) قرار داشته و از هادی که داخل بوشینگ است بعنوان سیم پیچ اولیه ترانس جریان استفاده می شود .

از های نوع بوشینگی در دستگاههایی نظیر کلیدهای فشار قوی از نوع و یا بوشینگ راکتورها به منظور صرفه جویی در هزینه های ساخت استفاده می شود ترانس جریان نوع قالبی یا رزینی : از این نوع بیشتر در مناطق گرمسیری و به منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت و گرد و خاک به داخل استفاده می شود و تا سطح ولتاژ 63 کیلو ولت و جریان 1200 آمپر طراحی شده اند ترانس () و یا () یا () در شبکه های فشار قوی نیاز به نمونه برداری ولتاژ از شبکه فشار قوی می باشد .

بنابراین باید ولتاژ های بالا را به ولتاژ های پایین تبدیل کنیم که از این ولتاژ پایین که معمولاً یا می باشد برای مقاصد حفاظتی و اندازه گیری استفاده می شود ساختمانی شبیه به دارد با ان تفاوت که تعداد دور های سیم پیچ اولیه بیشتر از سیم پیچ ثانویه می باشد.

بنابراین سطح مقطع سیم پیچ اولیه نازکتر از سیم پیچ ثانویه خواهد بود .

همچنین باید بدانیم که در مدار فشار قوی به صورت موازی قرار می گیرد.

هم وظیفه اندازه گیری ولتاژ جهت دستگاههای اندازه گیری و حفاظت را دارد و بر اساس تقسیم ولتاژ خازنی کار می کند از جهت تبادل پیام های مخابراتی و دیتا روی خطوط فشار قوی استفاده می شود در زیر نوعی از ترانس که هسته پایین است را می بینیم کاربرد ترانس ولتاژ : به منظور اندازه گیری کمیتهای الکتریکی شبکه مانند مگاواتمتر ٬ ولتاژ٬ کنتو اکتیو٬ کنتور راکتیو مقاصد حفاظتی که نیاز به نمونه برداری ولتاژ دارد مانند رله های ولتاژی مانند رله و رله و رله دیستانس تفاوت ترانس ولتاژ خازنی و القایی : با توجه به اینکه سیم پیچ اولیه ترانس ولتاژ القایی مستقیماً به خط فشار قوی وصل می شود لذا باید دارای عایق بندی حجیمی داشته باشد و بنابراین پر هزینه است لذا در پستهای با ولتاژ بالا تر جیحاً از استفاده می شود همچنین از برای کاربرد های مخابراتی نیز استفاده می کنند برقگیر : به دلیل اینکه شبکه های فشار قوی در فضای باز قرار دارد برخورد صاعقه با آن اجتناب ناپذیر است برخورد صاعقه باعث می شود ولتاژهای بسیار بالایی بر خطوط انتقال القا شود که این ولتاژ معمولاً بصورت امواجی با دامنه بسیار بزرگ از طریق انتقال به تجهیزات پست وارد می شود که این ولتاژ به عایق هایی که برای ولتاژ نامی ساخته شده اند صدمه می رساند و یا ممکن است این اضافه ولتاژ در اثر کلید زنی در شبکه های مجاور باشد برقگیر وسیله ای است که جلوی این اضافه ولتاژ را می گیرد و معولاً در ابتدای خط برقگیر نصب می گردد در زیر چند نمونه برقگیر روی ترانس ها و برقگیرهای لوله ای را می بینیم خصوصیات تجهیزات حفاظتی در مقابل اضافه ولتاژ : در مقابل ولتاژ نامی از خود عکس العملی نشان ندهد در مقابل اضافه ولتاژ عکس العمل سریعی داشته باشد بعد از تخلیه اضافه ولتاژ به زمین سریعاً به حالت اول برگردد قابلیت عبور جریان های زیاد را داشته باشد از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد روشهای حفاظت شبکه در مقابل اضافه ولتاژ : روش شیلدینگ جهت حفاظت خطوط انتقال که استفاده از سیم گارد است استفاده از چهار میله نوک تیز مخروطی که معمولاً در چهار نقطه پست نصب می شود استفاده از برق گیر در محل های مناسب انواع برقگیر : شاخه ای یا میله ای : بر اساس ولتاژ نامی بین شاخک ها متفاوت می باشد مواد شیمیایی مثل اکسید روی : که در حالت عادی مقاومت زیاد داشته ولی در اضافه ولتاژ بالا رسانا می شود برق گیر سوپاپی (برق گیر با مقاومت غیر خطی) برق گیر لوله ای طرز کار برقگیر : برقگیر مانند یک مقاومت غیر خطی عمل می کند بدین معنی که برای ولتاژهای نامی دارای مقاومت تقریباً بی نهایت می باشد و هرچه قدر ولتاژ بالاتر رود مقاومت پایین می آید و ولتاژ اضافه را به زمین تخلیه می کند برق گیر شاخه ای : ساختمان این نوع برق گیرها از دو شاخک یا میله که متناسب با ولتاژ نامی شبکه از همدیگر فاصله دارند ساخته شده است طوری که ولتاژ نامی قادر به یونیزاسیون فضای بین دو شاخک نبوده ولی اضافه ولتاژ می تواند فاصله بین آنها را یونیزه کند و از اضافه ولتاژ از طریق بدنه که زمین شده است به زمین منتقل می شود معایب برق گیر شاخه ای : تاخیر در یونیزاسیون بعد از تخلیه اضافه ولتاژ به زمین به جهت عبور ولتاژ نامی باعث قطعی برق می شود برق گیر سوپاپی : این برق گیر از یک تعداد فواصل هوایی که بصورت سری با مقاومت های غیر خطی از جنس سیلیکن – کارباید تشکیل شده است که ولتاژ نامی قادر نخواهد بود که فواصل هوایی را یونیزه کند و مقاومت غیر خطی نیز در مقابل ولتاژهای نامی مقاومت زیادی از خود نشان می دهد اما در مقابل اضافه ولتاژ اتصال کوتاه شده و مقاومت غیر خطی افت می کند برق گیر : این نوع برق گیر فاقد فاصله هوایی بوده و مقاومت غیر خطی آن از جنس اکسید روی می باشد و در رده ولتاژهای یکسان دارای مزیت های زیر می باشد حجم وابعاد کوچکتر ساخت راحتر جریان نشتی کمتر سرعت عملکرد بیشتر محل های مناسب برق گیر در شبکه : در ابتدای ورودی و خروجی پست ها در خروجی ژنراتور روی سیم پیچ سوم ترانس ها طرفین بانک های خازنی و راکتور ها روی خطوط توزیع انرژی و کوهستانی و محل های با سابقه صاعقه تپ چنجر : همانگونه که می دانیم در بار های مختلف مقدار ولتاژ در ترانسفورماتورها تغییر می کند و سبب تغییر ولتاژ شبکه می شود کنترل ولتاژ شبکه های توزیع و انتقال عمدتاً توسط وسیله ای بنام تب چنجر انجام می شود اساس کار تب چنجر بر تغییر دور سیم پیچ های ترانس استوار است بدین ترتیب که با انشعاباتی که در سیم پیچ فشار قوی در نظر گرفته می شود تعداد دور سیم را تغییر داده و بنابراین ولتاژ تغییر می کند تب چنجر بطور گسترده برای کنترل ولتاژ شبکه در سطوح مختلف انجام می شود معمولاً کنترل ولتاژ در محدوده 15% مقدور است ولتاژ هر پله تب چنجر عموماً بین 1 تا 2.5 درصد تغییر می کند انتخاب مقدار کم برای پله ها سبب افزایش تعداد تپ ها می شود و انتخاب بالا برای هر پله سبب عدم امکان تنظیم دقیق ولتاژ می شود انواع تب چنجرها : تب چنجر غیر قابل عملکرد در زیر بار این نوع تب چنجر در ترانس های شبکه توزیع استفاده می شود و برای تعویض تب چنجر بایستی حتماً ترانس بی برق شود تب چنجر قابل تغییر زیر بار این مدل بر روی ترانس های قدرت و در پست های انتقال استفاده می شود ساختمان تب چنجرها : تب چنجرهای قابل قطع زیر بار از دو قسمت به نامهای دایورتر سوییچ و سلکتور سوییچ تشکیل شده است دایورتر سوییچ () این قسمت درون محفظه استوانه ای قرار گرفته است که روغن آن از ترانسفورماتور جدا می باشد و عمل قطع و وصل در این محفظه انجام می شود و بدلیل آرگ ناشی از تغییر تب روغن آن خیلی زود خاصیت عایقی خود را از دست می دهد که معمولاً بعد از هر 10000 بار تغییر تب باید تعویض شود و از کنتاکتها نیز باید بازدید شود سلکتور سوییچ () سلکتور سوییچ در قسمت انتهایی تب چنجر قرار دارد و سرهای منشعب شده از سیم پیچهای ترانس بر روی آن نصب می شود تب سلکتور دارای دو نوع کلید می باشد که خروجی این کلیدها توسط 6 سیم بدور محفظه دایورتر نصب می شود و بدلیل اینکه در تب سلکتور هنگام جابجایی و انتخاب تب هیچگونه آرگی نداریم در نتیجه روغن این قسمت با روغن ترانس یکی می باشد محل قرار گرفتن تب چنجر : تب چنجر بیشتر در سمت فشار قوی نصب می شود اما گاهی هم در سمت فشار ضعیف دیده می شود مزیت های نصب تب چنجر در سمت فشار قوی در زیر آمده است در طرف فشار قوی جریان کمتر است لذا حذف جرقه و عایق بندی راحتر صورت می گیرد چون تعداد دور سیم پیچ های فشار قوی بیشتر است لذا امکان یکنواخت تروپله ای کوچک تر براحتی میسر است انواع رله ها : رله های جریانی رله های ولتاژی رله های امپدانسی رله های فرکانسی رله های جریانی : این رله ها از نظر ساختمانی می توانند انواع مختلفی داشته باشند عامل عمل کننده این رله ها جریان ورودی به آنها از ترانس های جریان می باشد اگر جریان از مقدار تنظیمی آن بیشتر باشد رله عمل می کند و اگر کمتر باشد بدون عکس العمل بکار خود ادامه می دهد و خود آن به سه دسته تقسیم می شود رله جریان زیاد رله ارت فالت یا اتصال زمین رله دیفرانسیل رله جریان زیاد :