دانلود گزارش کارآموزی تونل

با عنایت به روش اجرایی پیشنهادی همکار چینی ایستگاه T1 به دو روش نیمه ترانشه روباز و نیمه تونلی اجرا می‌گردد.

با عنایت به اینکه ارتفاع خاک در قسمت تونلی از 9.5 تا 13.8 متر متغیر می باشد و نسبت ارتفاع خاک به دهانه ایستگاه 1.5 : 1 می باشد که ارتفاع کمی است، لذا خاک به صورت فشاری به سقف ایستگاه نیرو وارد می‌نماید.
از طرفی دیگر اجرای ایستگاه به صورت دو نوع ترانشه روباز و تونلی در واقع مشکلات هر دو سیستم را در بر دارد.

در روش ترانشه روباز سیستم ترافیک دچار اختلال می‌گردد و احداث سازه نگهبان و پل موقت را که هزینه قابل ملاحظه‌ای در بر دارد خواهیم داشت و در بخش اجرا به روی تونل مخاطرات احتمالی فروریزی خاک از سطح خیابان، مراحل اجرایی بیشتر، عملیات اجرایی بتن‌ریزی و عایق‌بندی دشوارتر را در بر خواهد داشت.
در طرح پایه یک کیوسک هوا پیش‌بینی شده که مسأله این طرح در هنگام بروز حریق به صورت ورود دود از یک کیوسک به ورود هوای تازه از سمت دیگر کیوسک می‌باشد.

لذا پیشنهاد تغییر طرح و اضافه کردن یک کیوسک هوا مسأله را حل خواهد کرد.
در خصوص سیستم خروجی‌های اضطراری و بررسی عرض‌های خروج به دلیل عدم دسترسی به محاسبات ترافیکی طرح پایه شرکت citic مقدور نمی‌باشد.

لیکن طرح عرض‌های خروج در طرح معماری نهایی مطابق استاندارد NFPA-130 کنترل خواهد شد.

از آنجا که عرض‌های پله و پله برقی طرفین سکوها به دلیل محدودیت عرض خیابان دکتر شریعتی و ساختمانهای حاشیه آن غیرقابل افزایش است، لذا تنها در عرض خروجی‌های اضطراری در انتهای سکو می‌توان ترافیک عبوری مسافرین را در هنگام تخلیه اضطراری تنظیم نمود که پس از اخذ مصوبات اولیه طرح به آن پرداخته خواهد شد.
طرح شبکه مترو در تهران که ایده اولیه آن در سال 1337 توسط سیاستمداران ارائه گردید، در طول سالیان گذشته بارها مطرح و به وسیله کارشناسان کشورهای مختلف بررسی گردیده است.

طرح شبکه مترو در تهران که ایده اولیه آن در سال 1337 توسط سیاستمداران ارائه گردید، در طول سالیان گذشته بارها مطرح و به وسیله کارشناسان کشورهای مختلف بررسی گردیده است.

هدف پروژه : با توجه به اینکه سازه ترابری تندرو راه آهن شهری یا مترو یکی از سیستم هایی است که همواره به عنوان ابزار حل مشکل و نیز وسیله و ابزار برنامه‌ریزان شهری در کلان شهرهای جهان مورد استفاده قرار گرفته است و از آنجا که کلان شهر تهران نیز همواره با مشکل ازدحام ترافیک و کندی عبور و مرور مواجه بوده و رشد و توسعه‌ای لجام گسیخته داشته است، لذا این موضوع اهمیت ایجاد و راه اندازی شبکه راه‌آهن شهری (مترو) را ابتدا به وسیله سیاستمداران و سپس برنامه‌ریزان شهری و در نهایت متخصصان ترابری شهری مطرح می‌نماید.

همچنین در این پروژه با توجه به نوع خاک موجود، شیوه حفاری و نگهداری این سازه نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد که در ادامه پروژه به بررسی آن می پردازیم.

تـئوری : به طور کلی، در این قسمت هدف توصیف نحوه‌ی حفاری و روشهای نگهداری تونل مترو می‌باشد.

در این پروژه به دلیل وجود آب در داخل خاک استفاده از روشهای عایق کاری را پیشنهاد می‌کنیم که یکی از آنها Penetron می‌باشد.

Penetron خاصیت کریستال سازی در داخل لوله های موئینه بتن را داشته و به این ترتیب بتن را در برابر نفوذ آب و طیف وسیعی از مواد شیمیایی مقاوم می سازد.

Penetron از سیمان، سیلیس (از نوع و دانه بندی مخصوص) و چند ماده شیمیایی فعال دیگر تشکیل شده و مؤثرترین ماده جهت آب بندی و حفاظت شیمیایی دائمی بتن می باشد.

Penetron در اثر مخلوص شدن باآب دو فاز مایع و جامد در کنار هم تشکیل می دهد.

فاز مایع در واقع محلول مواد شیمیایی فعال Penetron در آب است و فاز جامد از موادی تشکیل شده که چسبندگی عالی با بتن داشته و در واقع حفاظت کامل بتن در برابر طیف وسیعی از مواد شیمیایی را به عهده دارد.

هنگامی که مواد فعال Penetron در آب حل می‌شوند همراه با آب و در اثر فشار اسمز در تمام جهات به داخل لوله های موئینه بتن مکیده شده و هر کجا که آب وجود داشته باشد این مواد فعال نیز به آب سمت کشیده می شوند.

2 – حـفاری در خاکـهای ریزشـی : امروزه حفاری بوسیله‌ی دستگاه‌های مکانیزه و هیدرولیکی تا حدی به راحتی انجام می‌شود.

می‌توان گفت هرچه سنگی که باید حفر شود سخت و محکم باشد در مورد حفاری آن نباید نگران بود.

در مسیر کار اگر خاک ما ریزشی و نرم باشد باید روش دیگری را برای حفاری در نظر گرفت.

زمینهای خاکی شرایط کاملاً متفاوت و متنوعی دارند.

حفر تونل در این زمینها ساده است و به روشهای دستی و یا با استفاده از ماشین تونل‌کنی انجام می‌گیرد که مشکل اصلی در مورد آنها پایدار نگه داشتن قسمت حفاری شده است.

برای انجام این کار دو روش وجود دارد تا اینکه بدون ریزش حفاری انجام شود.

روش اول اینکه می‌توان ابتدا وضعیت زمین را بهبود بخشید به کمک روشهایی مثل هوای فشرده، پیش زهکشی، تزریق دوغاب و یخبندان که هر کدام را به اختصار توضیح می‌دهیم.

1 – 2 – هوای فشرده : استفاده از هوای فشرده یکی از بهترین روشهای تثبیت زمینهای فشارنده نرم است.

افزایش فشار هوا در جبهه کار تونل سبب می‌شود که از ورود آب به داخل تونل جلوگیری شود و مقاومت زمین افزایش یابد.

2 – 2 – پیش زهکشی : با انجام زهکشی قبل از آغاز عملیات حفاری، می‌توان وضعیت زمینهای ریزشی یا جاری شونده را بهسازی کرد.

این عمل با آبکشی از چاه‌های عمیق یا پمپاژ نقطه‌ای، آبکشی با ایجاد خلاء (نقطه خلاء)، یا استفاده از جمع کننده‌های آب انجام می‌گیرد.

شکل 1 – 2 : پمپاژ آب 1 – 2 – 2 – مطالعات خاک شناسی : مطالعات خاک شناسی نیز یکی از عوامل مورد نیاز برای طراحی سیستم‌های زهکشی می‌باشد.

مطالعات خاک‌شناسی به کمک حفر پروفیل و همچنین نمونه‌برداری از خاک به وسیله مته انجام می‌شود.

پروفیلها معمولاً به طول 1.5 و عرض 1 متر و تا عمق محدود کننده از لحاظ تجمع آب حفر می‌گردند.

اگر عمق محدود کننده وجود نداشته باشد عمق مطالعه پروفیلها تا 2 متر نیز خواهد رسید.

مطالعات خاک‌شناسی شامل موارد زیر می‌باشد: الف – بافت خاک : چگونگی خاک از نظر نسبت ذرات تشکیل دهنده، بافت خاک را مشخص می‌نماید.

بافت خاک یکی از خصوصیات ثابت خاک می‌باشد (که در مقیاس زمانی چند ده سال ثابت است) و در زهکشی اهمیت به سزایی دارد.

این عامل در مورد مطالعه ضریب هدایت هیدرولیکی و نفوذپذیری خاک، نقش مهمی بازی می‌کند.

برای تهیه نقشه بافت خاک ابتدا محل پروفیلها در نقشه تعیین شده، سپس با توجه به نتایج به دست آمده در مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی، مقطع طولی آنها ترسیم می‌گردد.

ب – ساختمان خاک : نحوه پهلوی هم قرار گرفتن ذرات خاک را ساختمان (Structure) خاک گویند.

خلل و فرج خاک بسته به ساختمان آن تغییر می‌نماید، لذا می‌توان گفت که ساختمان خاک از لحاظ تهویه، حرکت آب اشباعی، نفوذپذیری و در نتیجه زهکشی داخلی خاک نقش مؤثری دارد.

در موقع تشریح خاک باید به شکل ذرات خاک (صفحه‌ای، منشوری، مکعبی، کروی) و اندازه آن (خیلی ریز – ریز – متوسط – درشت – خیلی درشت) توجه شود.

اگر توده‌های خاک در اثر برخورد با آب مقاومت نکرده و از هم بپاشند خلل و فرج خاک کم شده و وضع نفوذپذیری و تهویه و زهکشی داخلی خاک بد خواهد شد.

ج - عمق خاک : عمق مفید خاک از لحاظ نگهداری رطوبت و زهکشی داخلی اهمیت به سزایی دارد.

محل طبقه غیرقابل نفوذ، تعیین کننده‌ی عمق مفید خاک می‌باشد.

عمق مفید خاک تا طبقه محدود کننده ادامه دارد.

منظور از طبقه محدود کننده در اینجا لایه‌هایی هستند که از گچ – رس و یا سنگ سخت و غیرقابل نفوذ تشکیل شده‌اند.

د - علائم اکسیدوردکسیون : این مطالعه در تعیین حد نوسانات سطح آب زیرزمینی حائز اهمیت است، زیرا در خاکهای مرطوب در اعماق مختلف، معمولاً لکه‌های زرد نارنجی رنگ و قهوه‌ای سوخته (Mottling) که معرف نوسان سطح آب زیرزمینی در اثر اکسیداسیون و احیاء ترکیبات اکسید دار آهن می‌باشند، دیده می‌شوند.

هـ - رنگ خاک : رنگ خاکها نیز نشان دهنده درجه زهکشی منطقه می‌باشد.

در اراضی باتلاقی به علت اشباع بودن و احیا شدگی، رنگ خاک، خاکستری می‌گردد.

(معمولاً خاکهای تیره بیشتر از خاکهای روشن، مواد آلی دارند و خاکهای زرد رنگ دارای حاصلخیزی کمتری نسبت به خاکهای قهوه‌ای می‌باشند).

و – مشخصات دیگر خاک : عوامل دیگری که در این رابطه باید تعیین شوند عبارتند از: نوع، وسعت و وضعیت طبقات مختلف، شکافها و ترکها، افقهای مختلف، میزان مواد آلی، درجه رطوبت و بالاخره ترکیبات مختلف خاک، مخصوصاً از لحاظ دارا بودن آهک، آهن و نمک.

(آهک، خاکهای متراکم را پوک کرده و جریان هوا را در آنها آسان می‌گرداند).

شکل 2 - 2 : زهکشی داخل تونل 3 – 2 – تزریق دوغاب : این روش یکی از مناسب‌ترین روشهای بهسازی زمین به ویژه در مناطق شهری و جاهایی است که نمی‌توان از روش هوای فشرده استفاده کرد.

در مورد آن قسمت از خاک که در زیر سطح ایستابی قرار دارد، تزریق مواد شیمیایی مؤثرتر از تزریق دوغاب است.

استفاده از مواد شیمیایی منحصر به خاکهای حاوی سیلت یا شن درشت دانه است.

4 – 2 – یخبندان : این روش برای کنترل ریزش زمین و کاهش ضرورت استفاده از هوای فشرده، به کار می‌رود و در مورد خاکهای لایه‌ای، گاه مؤثرتر از روشهای تزریق یا آبکشی است.

برای ایجاد یخبندان، در اطراف سازه گمانه‌هایی حفر کرده و از طریق آنها محلولهای سردکننده تزریق می‌کنند تا محدوده اطراف تونل یخ ببندد و از ورود آب به داخل تونل جلوگیری شود.

روش دوم برای حفاری در خاکهای ریزشی به این صورت است که حفاری به صورت مقطعی و محدود انجام گیرد.

یعنی اینکه طی یک سری مراحل عملیات حفاری به طور کامل انجام شود.

برای اینکه مشکل نگهداری و ریزش نیز حل شود باید بعد از هر مرحله حفاری یک نگهداری موقت انجام شود و به همین منوال پیش رود تا اینکه حفاری تمام شود.

در مرحله‌ی بعد در کل جبهه کار نگهداری دائم را به جای موقت نصب می‌کنیم و عملیات حفاری و نگهداری تمام می‌شود.

در حفاری تونل باید به شکل و مقطع تونل توجه کنیم.

انتخاب شکل و ابعاد تونل تابع هدف احداث تونل، سیستم حفر تونل، شیوه بارگیری و نگهداری دائمی است.

در مواردی که استفاده از شکل‌های مختلف امکان پذیر باشد، باید شکلی را انتخاب کرد که هزینه‌های کلی احداث تونل به حداقل ممکن است.

3 – مطالعه موردی روی متروی تهران 1 – 3 – مطالعات زمین شناسی منطقه : با عنایت به گزارش اولیه مهندسان مشاور سانو.، خاک منطقه در 4000 تا 50000 سال پیش تشکیل یافته است که دارای ساختار کواترنری و آبرفتی می باشد.

خاک منطقه دارای دو لایه می باشد که لایه اول شن لای دار و شن رس دار (GC, GM) همراه با ماسه و سنگ می‌باشد و لایه دوم ماسه رسی (SC) همراه با شن و تخته سنگ می‌باشد.

نوع خاکروی آبرفتی و رسوبی با مقاومت پایین که در اثر تماس با هوا به سرعت دچار هوازدگی می‌شود.

و به این دلیل سریعاً بعد از حفاری باید نگهداری شود.

شکل 1 – 3 : قلوه سنگهایی که در بعضی نقاط وجود دارد آب در سیستم های اجرایی و حفاری به عنوان یک عامل مزاحم است برای رفع این مشکل باید آب را از منطقه دور کرد که تعدادی حوضچه‌ها و جوی‌هایی به نام Sump وجود دارد آب این حوضچه‌ها به یک حوض بزرگتری که اصلی است وارد شده و از آنجا زهکشی صورت می‌گیرد.

2 – 3 - بررسی موقعیت گسل ها : با عنایت به نقشه موقعیت گسلهای تهران که توسط محققین شرکت جیکا در سال 1999 میلادی تهیه شده است، تنها گسل در منطقه 3 شهرداری، گسلی است به موازات خیابان میرداماد که از حوالی منطقه حسینیه ارشاد شروع می‌گردد.

از لحاظ لرزه خیزی، مطابق آیین‌نامه 2800، تهران در منطقه با پهنه‌بندی با خطر نسبی بسیار زیاد قرار گرفته است.

3 – 3 - بررسی وضعیت آبهای زیرزمینی و نفوذ پذیری خاک : با عنایت به مشاهدات محلی، به نظر چنین می‌آید که سطح آبهای زیرزمینی بالا نمی‌باشد و مشکلی از این جهت برای پروژه احساس نمی‌گردد.

دلیل مشاور ساختمانی در محدوده پروژه می‌باشد که شش طبقه از توان خیابان پائیین تر می‌باشد و دفع فاضلاب آن به صورت چاه جذبی می‌باشد.

خاک محل پروژه با عنایت به گزارش اولیه مطالعات خاک از لحاظ جذب آب و نفوذ پذیری، شرایط مساعدی دارد.

منطقه‌ای شامل قنات که بسیار دارای آب است.

و از لحاظ pH در حد خنثی است.

که بعد از زهکشی و خالص سازی تا حدی معین به سطح زمین فرستاده شده و برای آبیاری در سطح جویها کنار خیابان به کار می‌رود و این آب موجود در تمامی جاها یکنواخت نیست.

4 – 3 - گزارش وضعیت اقلیمی تهران : 1 – 4 – 3 - بارش آمار بارندگی تهران در سالهای (1975 – 1951) میلادی 218 میلی‌متر می‌باشد که در مقایسه با شهر رشت با بارندگی 1348.4 میلی‌متر در سال مقدار کمی است، بررسی بارندگی یک شهر از نقطه نظر انتخاب پوشش فضاهای معماری حائز اهمیت و تعیین کننده می‌باشد.

همچنین در طراحی ایستگاه‌های زیرزمینی مسأله بارش از نظر جلوگیری از نفوذ آب باران به داخل ایستگاه از طریق ورودی‌ها و هواکش‌ها حائز اهمیت است.

با توجه به مقدار کم بارندگی در شهر تهران می‌توان با استفاده از مواد و مصالح و عایق‌های موجود، پوشش‌هایی متنوع ایجاد نمود.

2 – 4 – 3 - باد باد از جمله عوامل اقلیمی است که ماند تابش آفتاب دارای دو نوع تأثیر متفوت در فضاهای معماری است.

بدین ترتیب که در مواقع گرم وزش باد و نسیم سبب ایجادکوران در فضاهای معماری شده، باعث خنک شدن هوا می شود.

ولیکن در هنگام سرما جریان هوا مضر بوده، موجب اتلاف انرژی حرارتی می‌شود و می‌بایست با اتخاذ تدابیری از ورود آن به داخل ساختمان جلوگیری نمود.

در فصل تابستان و بهار باد غالب در شهر تهران به ترتیب از جنوب شرقی و غرب می‌باشد که می‌توان از آن برای تهویه طبیعی استفاده نمود.

در زمستان باد غالب از سمت غرب می‌وزد ولی مقدار وزش آن نسبتأ کم است.

5 – 3 - ارزیابی نقشه های معماری : با عنایت به روش اجرایی پیشنهادی همکار چینی ایستگاه T1 به دو روش نیمه ترانشه روباز و نیمه تونلی اجرا می‌گردد.

با عنایت به اینکه ارتفاع خاک در قسمت تونلی از 9.5 تا 13.8 متر متغیر می‌باشد و نسبت ارتفاع خاک به دهانه ایستگاه 1.5 : 1 می باشد که ارتفاع کمی است، لذا خاک به صورت فشاری به سقف ایستگاه نیرو وارد می نماید.

از طرفی دیگر اجرای ایستگاه به صورت دو نوع ترانشه روباز و تونلی در واقع مشکلات هر دو سیستم را در بر دارد.

در روش ترانشه روباز سیستم ترافیک دچار اختلال می‌گردد، احداث سازه نگهبان و پل موقت را که هزینه قابل ملاحظه ای در بر دارد خواهیم داشت و در بخش اجرا به روی تونل مخاطرات احتمالی فروریزی خاک از سطح خیابان، مراحل اجرایی بیشتر، عملیات اجرایی بتن‌ریزی و عایق‌بندی دشوارتر را در بر خواهد داشت.

در طرح پایه یک کیوسک هوا پیش بینی شده که مساله این طرح در هنگام بروز حریق به صورت ورود دود از یک کیوسک به ورود هوای تازه از سمت دیگر کیوسک می باشد.

لذا پیشنهاد تغییر طرح و اضافه کردن یک کیوسک هوا مساله را حل خواهد کرد.

در خصوص سیستم خروجی‌های اضطراری و بررسی عرض‌های خروج به دلیل عدم دسترسی به محاسبات ترافیکی طرح پایه شرکت citic مقدور نمی‌باشد.

از آنجا که عرض‌های پله و پله برقی طرفین سکوها به دلیل محدودیت عرض خیابان دکتر شریعتی و ساختمانهای حاشیه آن غیرقابل افزایش است، لذا تنها در عرض خروجی‌های اضطراری در انتهای سکو می‌توان ترافیک عبوری مسافرین را در هنگام تخلیه اضطراری تنظیم نمود که پس از اخذ مصوبات اولیه طرح به آن پرداخته خواهد شد.

در ایستگاه T1 با عنایت به مختصات خط پروژه و وجود برج مینا با 6 طبقه زیرزمین، ورودی شرقی ایستگاه و عرض ایستگاه در ناحیه پله برقی و پله دسترسی تیکت هال وپلاتفروم حدود 130 سانتی‌متر برخورد دارد.

این موضوع در جلسه مورخ 28/5/83 با مدیریت محترم طرح مطرح و مقرر شد از فضای سازه نگهبان استفاده و از برخورد ایستگاه و برج مینا جلوگیری گردد.

ضمنا سایر قسمتهای طرح که با ساختمانهای موجود برخورد دارد در نقشه ارائه شده است.

فضاهای پیش بینی شده در پلان معماری طرح پایه (Basic design) بیش از حد نیاز است.

لیکن به دلیل بزرگی فضاها قابل قبول می باشد.

4 – روش حفاری در تونل مترو : حفاری در تونلهای مترو به دو روش اتریشی و یا مکانیزه صورت می‌گیرد.

در روش مکانیزه توسط دستگاه‌های حفاری مانند Road header و TBM انجام می‌گیرد.

دستگاه‌های TBM تونلهایی با مقطع دایره‌ای حفر می‌کنند.

برای سازه مترو ما نیاز به سطح مقطع نعل اسبی داریم به همین دلیل از دستگاه‌ها یا روشهای حفاری استفاده می‌کنیم که بتوانیم مقطع نعل اسبی داشته باشیم.

شکل 1 – 4 : لودر کله گاوی روش دوم حفاری این تونلها به روش اتریشی است.

در این حفاری از لودر و یا بیل‌های مکانیکی که بوسیله‌ی دستگاه حفاری کله گاوی مجهز شده‌اند استفاده می‌گردد.

تمامی مراحل کار حفاری و نصب نگهداری‌های موقت حین پیشروی توسط گروه نقشه بردار تعیین می‌شود.

شکل 2 – 4 : سرمته های بکاررفته برای حفاری شکل 3 – 4 : بازوی لودر مکانیکی در مسیر حفاری از دستگاهی به نام Babcat که مینی لودر است نیز استفاده می‌شود.

دلیل کاربرد این دستگاه اندازه کوچک و جابه‌جایی آسان آن است.

شکل 4 - 4 : کار با bobcat حفاری تونل به دو بخش فوقانی و تحتاتی تقسیم می‌شود.

در قسمت فوقانی چون حفاری بالاسری است مشکل‌تر می‌باشد ولی در تحتانی سهم بیشتری از حفاری انجام می‌شود.

قبل از اینکه حفاری تحتانی شروع شود، باید قسمت حفر شده در فوقانی را توسط نگهداری موقت محکم ساخت.

که راجع به نگهداری موقت و دائم در قسمت بعدی اشاره می کنیم.

شکل 5 – 4 : استفاده از لودر (بیل مکانیکی) در حفاری شکل 6 - 4 : نمایی از حفاری تحتانی 1 – 4 – شکل و ابعاد مقطع تونل : انتخاب شکل و ابعاد تونل تابع هدف احداث تونل، سیستم حفر تونل، شیوه بارگیری و نگهداری دائمی آن است.

در مواردی که استفاده از شکلهای مختلف امکان‌پذیر باشد باید شکلی را انتخاب کرد که هزینه‌های کلی احداث تونل به حداقل ممکن برسد.

شکل مقطع تونل مترو تابع جنس زمین است با توجه به اینکه جنس این زمین دارای زمینهای نرم از مقطع نعل اسبی استفاده می‌شود.

ابعاد تونلهای مترو تابع قطارها و سرعت آنهاست.

ابعاد مسیر و ایستگاه‌ها متفاوت‌اند.

در ایستگاه‌ها ابعاد عریض‌تر و بزرگتر است.

سطح مقطع قسمت فوقانی برابر 30 مترمربع (به صورت نیم دایره‌ای با شعاع 4.80 متر) و سطح مقطع بخش تحتانی برابر 40 متر مربع می‌باشد که در کل برابر 70 متر مربع است.

برای شروع کار حفاری ابتدا یک تونل دسترسی از سطح زمین باید حفر شود.

که چگونگی حفاری شبیه تونل اصلی است.

شکل 7 – 4 : حفاری تونل دسترسی شکل 8 – 4 : شکل و ابعاد تونل مترو شکل 9 – 4 : تونل دسترسی 2 – 4 – ایجاد کارگاه کار : برای انجام حفاری و نگهداری نیاز به یک کارگاه در سطح زمین داریم.

در این کارگاه یک سری تأسیساتی باید در نظر گرفته شود که به صورت زیر می‌باشند : شکل10 – 4 : نمایی از کارگاه کار 1 – 2 – 4 – بخش مونتاژ : در قسمت مونتاژ یک سری میل‌گردهایی با طولهای متفاوت و در قطرهای مختلف وجود دارند که بسته به نوع کاربرد آماده برای نگهداری می‌شوند.

برای اینکه این میل گردها به حالت قوسی شکل و مناسب دیواره تونل درآیند شابلون استفاده می‌شود.

به هر کدام از میل‌گردهایی که در شابلون حالت می‌گیرند فریم frame می‌گویند.

فریم شامل پایه، قسمت زیگراک و دو صفحه است که بین هر دو قطعه یک عدد زائده به نام گوشواره قرار دارد که به نام دستک نامیده می‌‌شود.

این گوشواره برای اتصال نگهداری‌ها به کار می‌رود.

فاصله بین هر فریم با فریم بعدی حدوداً بین 0.75 تا 1.2 متر است که متوسط این اندازه 1 متر است.

فاصله این فریم‌ها بستگی به نوع خاک دارد.

هرچه ریزش بیشتر باشد فاصله کمتری انتخاب می‌شود.

فریم‌های بلند برای نگهداری کف به کار می‌رود و فریم‌های کوتاه برای نگهداری قسمت فوقانی به کار می‌روند.

وجود صفحه در دو طرف فریم برای ایجاد اتصالات دو فریم به یکدیگر به کار می‌رود.

مثلاً در قسمت فوقانی چون به حالت قوسی است نیاز به 3 فریم داریم که باید محکم به یکدیگر متصل شوند.

وسیله‌ی دیگری که در قسمت مونتاژ ایجاد می شود آروماتور است.

هر آروماتور از 4 میل‌گرد که بوسیله‌ی خاموت به حالت مربع درمی‌آیند تشکیل شده است.

خاموت نیز از جنس همان میل‌گرد است ولی با طول کمتر.

آروماتور را در بخش بتن‌ریزی اصلی که نگهداری دائم است به کار می‌رود.

این باعث می‌شود که از ایجاد حالت کشش در بتن جلوگیری شود.

2 – 2 – 4 – بخش برشکاری : در این قسمت با استفاده از ترکیب اکسیژن و گاز مایع برای برش میل‌گرد استفاده می‌شود.

میل‌گرد تهیه شده در این مرحله خاموت نام دارد که در آروماتور به کار می‌رود.

دلیل استفاده از خاموت برای ثابت ماندن 4 میل‌گرد در کنار یکدیگر است که مربعی به ضلع 25 سانتی‌متر ایجاد می‌کند.

3 – 2 – 4 – سوراخکاری : بخشهای صفحه‌ای موجود در فریم چون برای اتصالات به کار می‌رود باید دارای یک سری سوراخ‌هایی باشد که پیچ و مهره در آن قرار گیرد.

4 – 2 – 4 – منازل کارگری: اغلب کارگران مترو شهرستانی بوده و نیاز به منازلی برای سکونت دارند لذا باید این ساختمان‌ها تعبیه شوند.

5 – 2 – 4 – تأسیسات : تأسیساتی موجود در کارگاه شامل خدمات مخابراتی، آبرسانی، برق رسانی، تعمیر و نگهداری دستگاه‌های جوش و برش می‌باشد.

6 – 2 – 4 – ساختمان نظارت : از طرف کارفرما نماینده‌ای فرستاده می‌شود تا به کار پیمانکار نظارت کند.

تعیین این دفتر نظارت به عهده‌‌ی خود پیمانکار است.

7 – 2 – 4 – ماشین آلات کارگاه : شامل کامیونهای حمل خاک، جرثقیل‌های 35 – 5 تنی، پمپ بتن و ...

می‌باشد.

8 – 2 – 4 – مخازن انبار سیمان : این مخازن به صورت مخروطهای وارونه‌ای هستند که بوسیله‌ی یک سری پایه در زمین نصب می‌شوند و برای نگهداری سیمان به کار می‌رود و به نام سیلو نیز خوانده می‌شود.

به طور کلی 2 روش برای دپوی سیمان وجود دارد که بر اساس مدت زمان مصرف تقسیم بندی شده است: شکل 11 – 4 : نمایی از سیلوهای سیمان الف) روش روباز : محلی سرباز برای دپوی سیمان است.

در مواردی کاربرد دارد که سیمان تحت شرایط جوی مناسبی باشد و یا کار محدود و مقطعی است.

ب) روش سربسته: به همان صورت است که در کارگاه در حال انجام است، یعنی داخل سیلو دپو می‌شود.

9 – 2 – 4 – مخازن سوخت : سوخت مورد نیاز برای ماشین آلات کار در این قسمت ذخیره می‌شوند.

و باید در مکانی امن و دور از جرقه قرار گیرد.

3 – 4 – نگهداری تونل مترو : همان‌طور که گفته شد خاک منطقه‌ی مورد نظر بسیار ریزشی و حتی بعضی قسمتها همراه آب است لذا باید تدابیر مناسب برای آینده اندیشیده شود.

برای این کار بعد از هر مرحله حفاری باید ابتدا یک نگهداری موقت انجام شود و بعد از آن حفاری مرحله تحتانی انجام شود ضمناً در پایان کار نیاز به نصب نگهداری دائم نیز داریم.

برای مشکل وجود آب در حین حفاری باید از نفوذ آب جلوگیری کنیم که با انجام عایق‌کاری انجام می‌شود.

در ابتدا به شرح نگهداری تونل می‌پردازیم.

همان‌طور که گفته شد نگهداری به دو صورت موقت و دائم انجام می‌شود.

نگهداری موقت بعد از حفاری فوقانی انجام می‌شود، که برای جلوگیری از ریزش و یا هوازدگی خاک انجام می‌شود.

در فریم گذاری سقف ابتدا در زیر پای کارگران با نصب داربست امکان دسترسی به سقف را فراهم می‌کنیم و سپس سه قطعه فریم را به یکدیگر پیچ و مهره کرده یا اینکه جوش می‌دهیم.

بعد از اتصال قطعات فریم‌ها به یکدیگر داربست‌ها را از زیر آنها برمی‌داریم.

منظور از مش‌گذاری بین فریم‌ها عبارت است از میل‌گردهایی به قطر 8 میلی‌متر که به صورت عمود برهم تشکیل شبکه‌های مربع شکل را می‌دهند.

اضلاع مربع 15 سانتی‌متر است.

دو فریم و مش بوسیله‌ی سیم به یکدیگر متصل می‌شوند.

شکل 12 – 4 : جوشکاری قطعات فریم شکل 13 – 4 : مش گذاری در دیواره باید توجه داشت که در حین عملیات مش‌گذاری هر دو مش متوالی حدود 8 سانتی‌متر الی 10 سانتی‌متر باید over Lap داشته باشند.

در فاصله بین دو فریم متوالی، تعداد 9 دستک که آروماتورهایی به قطر 25 میلی‌متر و به طول 1 متر می‌باشند، با فاصله‌هایی که از قبل محاسبه شده‌اند، بین دو فریم و برای بالا بردن استحکام در فاصله‌ی بین دو فریم متوالی به کار برده می‌شوند.

این دستک‌ها نیز بوسیله‌ی پیچ و مهره به فریم‌هایی که دو طرف قرار دارند، بسته می‌شوند.

شکل 14 – 4 : زیرسازی کف بعد از انجام کلیه‌ی عملیات فوق، به مرحله‌ی شاتکریت (بتن پاشی) می‌رسیم.

در این مرحله ماسه و سیمان توسط کارگران به داخل محفظه‌ی قیف مانند دستگاه شاتکریت ریخته شده و از آنجا وارد یک لوله می‌شوند.

در این دستگاه استوانه‌ای قرار دارد که بالا و پایین رفته و با این عمل هوا را فشرده کرده و باعث می‌شود که مخلوط ماسه و سیمان با فشار در درون لوله‌ی مذکور حرکت کند.

در محلی که شلنگ آب با لوله‌ی حاوی مخلوط ماسه و سیمان به یکدیگر وصل می‌شوند و اتصال پیدا می‌کنند، مخلوط ماسه و سیمان و آب تولید بتن کرده و این بتن از انتهای لوله‌ی اصلی دستگاه با فشار خارج شده و به سرتاسر دیواره‌ها و سقف تونل پاشیده می‌شود.

باید توجه داشت که حداقل ضخامت بتن در روش شاتکریت برای نگهداری اولیه‌ی تونل، باید حداقل 35 - 30 سانتی‌متر باشد.

و در حالت کلی این ضخامت باید به حدی باشد که فاصله‌ی بین سقف تونل تا مش‌هایی که در زیر فریم قرار می‌گیرند، به خوبی پوشش دهد.

اصولاً نگهداری ثانویه‌ی تونل بعد از زیرسازی تونل (نگهداری تحتاتی تونل) آغاز می‌شود.

به این صورت که ابتدا بوسیله‌ی لودر، خاکبرداری از کف تونل انجام می‌شود که میزان آن برابر 80 – 70 سانتی‌متر است.

بعد از خاکبرداری، در کف تونل بتن ریخته می‌شود که ضخامت آن خیلی کم (در حدود 5 سانتی‌متر) بوده و برای جلوگیری از نفوذ خاک به کف تونل، ریخته می‌شود.

سپس میل‌گردهای آروماتور به قطر 25 میلی‌متر را به صورت عمود بر محول تونل، در دسته‌های 4 تایی و با فاصله‌ی یکسان از محور مرکزی تونل، در طرفین آن قرار می‌گیرند.

بعد از نصب آروماتورها، به اندازه‌ی ضخامت 60 سانتی‌متر، در کف تونل بتن‌ریزی انجام می‌شود.

قبل از انجام مرحله‌ی نگهداری ثانویه سقف و دیواره‌های تونل باید عایق کاری انجام شود.

طریقه‌ی عایق کاری استفاده از دو لایه نمد و یک لایه PVC در بین آنهاست.

لایه‌ی نمدی به منظور کاهش ضربات و لایه‌ی PVC برای جلوگیری از نفوذ آب به کار می‌روند.

طریقه‌ی اتصال لایه‌های PVC به یکدیگر با روی هم قرار دادن و با کمک اتوکشیدن انجام می‌شود حتی روی میخ پرچ‌هایی که برای اتصال PVC به دیواره استفاده شده این لایه‌ها قرار گیرد.

شکل 15 – 4 : انجام مراحل نصب و اتوکشیدن لایه های pvc بعد از مرحله‌ی عایق‌کاری نوبت به مرحله‌ی دوم نگهداری یعنی بتن‌ریزی اصلی شروع می‌شود.

برای انجام این کار در بین بتن از آروماتورهایی که قبلاً آماده کرده‌ایم، استفاده می‌کنیم.

برای انجام بتن‌ریزی در دیواره‌ها و سقف از دستگاهی به نام قالب لغزنده استفاده می‌کنند.

در هر 36 متر از نواری به نام water stop دور تا دور تونل استفاده می‌کنیم تا جرزها و درزهای کار را ببندد و احتمال هرگونه خطری مثل ریزش و یا نفوذ آب وجود نداشته باشد.

این لایه از جنس پلاستیک و PVC است و به نام عایق رطوبتی نیز خوانده می‌شود.

شکل 16 – 4 : نمایی از تونل به صورت نیمه‌کاره شکل 17 – 4 : مونتاز قالب لغزنده برای جدا شدن مسیر مترو از یک سازه از قطعه ای استفاده می کنیم.

برای شروع کار تونل را از یک قسمت کات می کنیم و حرکت مترو را از طرف دیگر ادامه می دهیم.

برای در مسیر رفت و آمد خللی بوجود نیاید.

گالری پیشرو در سقف تونل شبیه دو گالری در دو طرف تونل به حفاری و عریض کردن تونل کمک می کند و از ناحیه بتن به داخل تزریق می شود.

قالب هیدرولیکی فلزی که 9 متر از یا 6 متر برای ریختن بتن بعد از نگهداری موقت ابتدا نمد روی شاتکریت قرار می دهیم سپس PVC را با میخهای هیلتی قرار می دهیم و آب بندی می‌کنیم و لاینینگ کف .

شکل 18 – 4 : نمایی از قالب لغزنده توسط نقشه بردار این قالب توسط پایه های هیدرولیکی تثبیت می‌شود.

در اثر فشار بتن و جلوگیری از حرکت آنها از جکهای مکانیکی استفاده می‌کنند.

دیواره ها و سقف قالب دارای یک سری دریچه است که برای تزریق بتن از آنها استفاده می کنیم.

قالب سه ردیف بتن پاش دارد.

هر کدام دریچه‌ای جدایی را هم دارد.

برای اینکه نیاز به جابه جایی لوله کشی نباشد به صورت زیر عمل می‌کنند تا در زمان کمتری بتن ریزی انجام شود تا زود سرد شده و خود را بگیرد.

در بعضی از قسمتها از بنتونیت و در بعضی دیگر از مقدار مشخصی آب برای روان کردن بتن استفاده می کنیم.

یک سری آزمایشهایی روی بتن به صورت 7 روزه 11 روزه و یا 22 روزه که متناسب با کار در می‌آید.

در سقف تاج 6 دریچه داریم که یک در میان تزریق بتن صورت می گیرد.

از اول وارد کرده تا از دومی خارج شود.

از سومی بتن وارد کرده تا از چهارمی خارج شود و از پنجمی وارد کرده تا از ششمی خارج شود.

شکل 19 – 4 : پایه‌هایی برای قرارگیری اشعه لیزر در سقف نیز نگهداری موقت داریم.

فاصله لتیس ها از همدیگر در جاهایی که مقاوم است و ممکن است 0.5 متر هم باشد.

محل لتیس ها توسط نقشه بردار مشخص می شود.

قرار گیری مش ها روی هم به نام over lab می گویند.

بهتر است مقدار خاک برداشت شده از تحتانی بیشتر از فوقانی باشد چرا که حفاری راحت‌تر است.

قسمت کرم خورده در بتن مقاومتی ندارد.

و می توان روی آن را با سیمان و پودر سنگ و آب می‌پوشانند.

به غیر از ارتعاشات دستگاه فشار خاک و آب پشت تونل بسیار مهم است تقریباً تا 8 ریشتر پیش بینی شده است.

4 - 4 – تهویه در تونل مترو: مسئله تهویه‌ی این فضاهای زیرزمینی می‌باشد.

در تونل خط 1 مترو، به منظور تأمین تهویه‌ی طبیعی در داخل تونل، دویل‌هایی به فاصله‌ی متوسط 30 متر از یکدیگر از سطح زمین حفر می‌شود.

در طول مسیر به دلیل شیبدار بودن اختلاف ارتفاع زیاد شده و نیاز به نصب بادبزن در داخل دویل می‌باشد، تا بتواند تهویه را انجام دهد.