دانلود گزارش کارآموزی کشاورز اداره حفظ نباتات استان فارس

• کشاورزان معتقدند گوگرد برای جلوگیری از تش باد درفصل تابستان کاربرد دارد .

اما درواقع درفصول گرم بخصوص دراستانهای جنوبی اگر دردمای 30 درجه سانتیگراد به بالا به گیاه گوگرد داده شود گیاه دچارسوختگی می شود ودرحالت سبز.

گیاه خشک میشود وباعث نرسیدن مواد غذائی به ریشه شده وریشه دچار نکروز می شود.علائم موجود برروی این بوته گوجه فرنگی شامل سوختگی برگ پوسیدگی ریشه و محلول پاشی توسط کشاورز بوده است .

برای مطمئن شدن از اینکه نکروز ریشه ناشی از قارچ بوده یا خیر ریشه گوجه فرنگی راکشت میدهیم .

ابتدا ریشه را شسته تاگل ولای آن کاملا پاک شود سپس ریشه را با قیچی قطعه قطعه کرده ودرون ارلن ریخته و100 سی سی آب به آن اضافه کرده ودرب آنرا با فویل می پوشانیم ودرون دستگاه shaker قرار میدهیم به مدت 20 دقیقه ودور 300.


• پس از 20 دقیقه یک توری روی ارلن می گذاریم وآب آلوده آن را خارج می کنیم و دوباره 100 سی سی آب به ارلن اضافه کرده و مراحل قبل را انجام می دهیم .
• سپس ارلن را به زیر هود برده دستها میز هود و...

با الکل ضد عفونی می کنیم.محتوی ارلن را روی توری که روی بشر گذاشتیم می ریزیم .

بعد ریشه روی توری را با آب مقطر استریل می شوئیم درون یک پتری دیش محلول وایتکس ریخته وریشه ها را به مدت یک دقیقه درون آن قرار می دهیم.

این عمل برای آن است که باکتری های خارجی ریشه از بین بروند .

سپس توری را با شعله ضدعفونی می کنیم و محتوی پتری را روی آن می ریزیم و دوباره آن را با آب مقطر استریل می شوئیم .
• هود

• دوعدد کاغذ صافی استریل را روی میز هود گذاشته وقطعات ریشه را روی آن میگذاریم و دو عدد کاغذ صافی دیگر را روی آن قرار می دهیم و روی کاغذ فشار وارد کرده تا آب آن خارج شود .چندین بار این عمل را انجام داده تا آب ریشه ها کاملا گرفته شود .

بعد ریشه ها را روی دو عدد کاغذ صافی قرار داده دو کاغذ صافی دیگر را روی ریشه ها گذاشته و به مدت دو ساعت زیر هود قرار می دهیم تا کاملا خشک شود .
• ابتدا پنس و قیچی را با الکل ضدعفونی کرده و با شعله حرارت داده و می گذاریم خنک شود .پس ازدو ساعت قطعات ریشه را با پنس و قیچی به قطعات کوچکترتقسیم می کنیم .
• برای کشت نیاز به دو محیط کشتی PDAَ و CMA نیاز داریم .

محیط کشت را کنار شعله کمی باز می کنیم و یک قطعه از ریشه را با پنس در وسط محیط قرار می دهیم و پنج قطعه دیگر را در اطراف آن قطعه قرار می دهیم سپس مشخصات گیاه را روی آن می نویسیم و چهار پتری را درون یک کیسه گذاشته هوای آن را کاملا خارج می کنیم ودرب آن را محکم گره می زنیم ودرون دستگاه انکوباتور می گذاریم ( بمدت سه روز) .

برای کشت نیاز به دو محیط کشتی PDAَ و CMA نیاز داریم .

محیط کشت را کنار شعله کمی باز می کنیم و یک قطعه از ریشه را با پنس در وسط محیط قرار می دهیم و پنج قطعه دیگر را در اطراف آن قطعه قرار می دهیم سپس مشخصات گیاه را روی آن می نویسیم و چهار پتری را درون یک کیسه گذاشته هوای آن را کاملا" خارج می کنیم ودرب آن را محکم گره می زنیم ودرون دستگاه انکوباتور می گذاریم ( بمدت سه روز) .

جلسه دوم علائم بیماری گیاه لوبیا شامل پوسیدگی ریشه و طوقه لوبیا وکشت قبلی زمین گندم وفاقد سم.

تمام مراحل بصورت قبل است اما سه بار به مدت 20 دقیقه درد ستگا ه shaker قرار می دهیم سپس نمونه ها را به دو قسمت تقسیم می کنیم یک قسمت را فقط با آب مقطر استریل می شوئیم یک قسمت را با واتیکس ضد عفونی می کنیم .

پس از خشک شدن نمونه ها را در محیط کشت PDA قرار می دهیم .

نمونه های غیر ضدعفونی درپنج محیط ونمونه های ضد عفونی شده را در پنج محیط به روش قیل کشت می دهیم .

و هرکدام را جداگانه درکیسه گذاشته و در دستگاه انکوباتور قرار می دهیم .

تهیه محیط کشت PDA: potato dextrose agar به مقدار 9/5 گرم agar به مقدار 0/5 گرم آب مقطر 250 سی سی محیط کشت CMA : corn meal agar مقدار 4/25 گرم agar به مقدار 0/5گرم آب مقطر 250 سی سی محیط کشت YDC : yeast extera dextrose به مقدار 2/5 گرم dextrose(glucuse) به مقدار 5 گرم calcium carbonat به مقدار 5 گرم agar به مقدار 3/75 گرم آب مقطر 250 سی سی محیط کشت NASَُ محلول وایتکس برای ضد عفونی 180 سی سی آب + 20 سی سی وایتکس جلسه سوم تست لهیدگی ابتدا یک چاقو را با الکل وشعله ضدعفونی می کنیم سطح یک سیب زمینی را با الکل آغشته کرده چاقو را در سیب زمینی فرو می کنیم .

بعد آن را روی شعله می گیریم تا سطح آن کاملا" ضد عفونی شود .

تا باکتری ساپروفیت آن از بین رود بعد با یک چاقوی ضد عفونی دیگر پوست آن را گرفته و آن را ورقه ورقه می کنیم .چهار ورق را باالکل ضدعفونی می کنیم و چهارورقه را باشعله ضدعفونی کرده وهر ورقه را درون یک پتری قرار می دهیم .

روی هر ورقه را با کارد شیاری ایجاد می کنیم .

سپس با لوپ ضد عفونی شده از باکتری مورد نظر مقداری برداشته و آنرا روی شیار می کشیم .

سپس در کف پتری ها مقداری آب مقطر استریل ریخته تاجائیکه آب روی سیب زمینی را نگیرد و درب پتریها رابسته ودر دستگاه انکوباتور قرار می دهیم.

علت ریختن آب این است که محیطی مرطوب برای رشد باکتری ایجاد کنیم .پس از سه روز از رشد باکتری سیب زمینی ها را روی شعله می گیریم اگر لهیدگی ایجاد شد باید سیب زمینی قبل ازکشت با سموم سیستمیک تیمار شود و سپس کشت شود .

جلسه چهارم علائم این درخت شامل خشکیدگی درخت و نکروز مقطع ساقه .

برای تست قارچ این درخت از سه نقطه نمونه گرفته وکشت می کنیم که شامل پوست ساقه زیر پوست ساقه ومیانه ساقه است که به ترتیب شامل سه دقیقه ضد عفونی یک دقیقه و یک دقیقه دیگر ضد عفونی میباشد .

پس از ضد عفونی آنها را با آب مقطراستریل شسته وسپس آنها را با کاغذ صافی استریل خشک می کنیم .

پس از خشک شدن آنها را به قطعات کوچک تقسیم می کنیم و درمحیط کشت PDA کشت می دهیم .

پس از گذشت یک هفته قارچ رشد کرده از پتری زیر پوست ساقه قارچ nattrasia بوده است .

اما قارچ قسمت میانه ساقه قارچ ناشناس است .

جلسه پنجم کشت باکتری برگ مرکبات که برروی آن جوشهای نارنجی رنگی قرار دارد قطعه قطعه کرده و آن را یک ثانیه در وایتکس ضدعفونی می کنیم و با آب مقطر استریل می شوئیم سپس یک هاون را با الکل ضدعفونی کرده و روی شعله می گیریم پس از خنک شدن هاون برگها را درهاون ریخته و آن را می کوبیم .

پس ازچند دقیقه کوبیدن چند قطره آب مقطر روی آن می ریزیم و دوباره می کوبیم تا رنگ عصاره از سبز به سبز کرم رنگ تبدیل شود .

عصاره خارج شده از برگ را با لوپ ضد عفونی شده برروی محیط کشت NAS وYDC کشت می دهیم .

پس از رشد باکتری نام باکتری xanthomonas است .

جلسه ششم دستگاه اتوکلاو دستگاهی است برای استریل آب , کاغذ صافی , محیط های کشت و غیره .

برای روشن کردن دستگاه ابتدا باید آب کف دستگاه تاقسمت میله های علامت گذاری شده باشد سپس وسایلی که باید استریل شوند را در دیگ اتوکلاو گذاشته درب آنرا می بندیم و پیچهای روی درب دستگاه را یکی یکی محکم می بندیم , دوشاخه دستگاه را درپریز برق میزنیم دکمه روشن را میزنیم , دمای دستگاه را روی 150 درجه سانتیگراد قرار میدهیم , سوپاپهای هوا را می بندیم و دستگاه شروع به کار می کند پس از شنیدن صدای خارج شدن هوا درجه دستگاه را برروی 100 درجه سانتیگراد بمدت 45 دقیقه قرار میدهیم .

پس از اتمام 45 دقیقه دستگاه را خاموش می کنیم و سوپاپ هوا رابه آرامی باز کرده تا هوا خارج شود و سپس درب دستگاه را باز می کنیم .

دستگاه آون این دستگاه برخلاف اتوکلاو که با رطوبت استریل می کند آون با دمای بالا وسایل را بصورت خشک استریل می کند .

دستگاه سانترفیوژ این دستگاه به وسیله نیروی گریز از مرکز لوله های آزمایشی حاوی مواد ناهمگن را بصورت همگن درمی آورد وبرای جدا سازی نماتود کاربرد دارد.

دستگاه انکوباتور دستگاهی است که روی دمای مورد نظر تنظیم می شود تا قارچ وباکتری مورد نظر روی محیط کشت رشد کند.

جلسه هفتم علائم بیماری درخت سیب : سوختگی جوانه ودمبرگ ابتدا این قسمتهای سوخته را با قیچی جدا کرده و به مدت یک ثانیه با وایتکس ضدعفونی می کنیم بعد با آب مقطر استریل شسته و آنها را درهاون می کوبیم عصاره خارج شده را با لوپ درمحیط کشتNAS وYDC کشت می دهیم .

علائم بیماری بوته گوجه فرنگی : زرد شدن مزرعه , ایجاد گالهای کوچک روی ساقه که ابتدا از پائین بوته بطرف بالا گسترش یافته است و برگها زرد , لوله ای , ترد وشکننده شده است .

جوشهای روی گیاه را جدا کرده و به مدت یک ثانیه در وایتکس گذاشته و ضد عفونی می کنیم بعد با آب مقطر استریل شسته , آنها را درهاون می کوبیم و عصاره را درمحیط کشت , کشت می دهیم جلسه هشتم تنه درخت هلو برای کشت قارچ از روش flame استفاده می کنیم .

ابتدا با پنبه مقداری الکل روی پوست تنه درخت می زنیم , آنرا روی شعله گرفته تا ضد عفونی شود با چاقوی استریل پوست رویی را جدا کرده وقسمت زیر پوسته را جدا می کنیم وآن را قطعه قطعه می کنیم و درمحیط کشت CMA و PDA کشت می کنیم و در دستگاه انکوباتور قرار می دهیم .

عامل بیماری قارچ nattrasia magnifera میباشد.

جلسه نهم ریشه وغلاف برنج علائم مشکوک به شیت بلایت و فوزاریوم و پوسیدگی غلاف.

شروع علائم از خزانه بوده است .

قسمتهای مشکوک را قطعه قطعه کرده و هرکدام را جداگانه در دستگاه shaker قرار می دهیم .

سپس ریشه و غلاف راهرکدام بمدت 90 ثانیه در وایتکس ضدعفونی کرده و با آب مقطر استریل می شوئیم و پس از خشک شدن در محیط کشت PDA کشت می دهیم و در دستگاه انکوباتور قرار می دهیم .عامل بیماری قارچ fusarium moniliformis میباشد.

ریشه هلو ابتدا ریشه را شسته تاگل ولای آن کاملا" پاک شود سپس ریشه را با قیچی قطعه قطعه کرده ودرون ارلن ریخته و100 سی سی آب به آن اضافه کرده ودرب آنرا با فویل می پوشانیم ودرون دستگاه shaker قرار میدهیم به مدت 20 دقیقه.

سپس ارلن را به زیر هود برده دستها میز هود و...

سپس توری را با شعله ضدعفونی می کنیم و محتوی پتری را روی آن می ریزیم و دوباره آن را با آب مقطر استریل می شوئیم .

دوعدد کاغذ صافی استریل را روی میز هود گذاشته وقطعات ریشه را روی آن میگذاریم و دو عدد کاغذ صافی دیگر را روی آن قرار می دهیم و روی کاغذ فشار وارد کرده تا آب آن خارج شود .چندین بار این عمل را انجام داده تا آب ریشه ها کاملا" گرفته شود .

بعد ریشه ها را روی دو عدد کاغذ صافی قرار داده دو کاغذ صافی دیگر را روی ریشه ها گذاشته و به مدت دو ساعت زیر هود قرار می دهیم تا کاملا" خشک شود .

ابتدا پنس و قیچی را با الکل ضدعفونی کرده و با شعله حرارت داده و می گذاریم خنک شود .پس ازدو ساعت قطعات ریشه را با پنس و قیچی به قطعات کوچکترتقسیم می کنیم .

پس از مشاهده آن به وسیله میکروسکوپ عامل بیماری قارچ fusarium oxysporum.

مقدمه رشتهٔ گیاه پزشکی یکی از معدود رشته‌هایی است که همراه با تکامل بشر پیشرفت کرده‌است اولین گیاه پزشکان در ۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح می‌زیسته‌اند به عنوان مثال تئوفراستوس.با آنکه نظریات آنان بسیار ابتدایی بود ولی سنگ بنایی برای تحقیقات آیندگان بود.

با کشف میکروسکوپ توسط وان لیون هوک تحولی در علم بیماری‌شناسی گیاهی روی داد..

با هر بال تلفات جانی مردم بعلت گرسنگی بعلت خسارت دیدن محصولات آنها این علم اهمیت خود را بیشتر آشکار می‌کرد و بعد از فاجعهٔ قحطی سیب زمینی در ایرلند که ناشی از یک بیماری گیاهی مهلک بود و منجر به مرگ ۱ میلیون نفر و آوارگی ۵/۱ میلیون نفر دیگر شد علم گیاه پزشکی بیش از پیش در میان مردم محبوب گشت و دانشمدان زیادی در کل جهان در این رشته تحصیل نموده‌اند و علوم ارزنده‌ای را به تمام جهان هدیه دادند.

هم اکنون کاربرد این رشته در کشور ما بسیار اندک است و در وزارت جهاد کشاورزی تحت نظر سازمان حفظ نباتات مشغول به کار می‌باشد.

سلامت و بهبود رشد گیاهان در درجه اول مورد توجه کسانی است که به کاشت گیاهان، تهیه و توزیع فرآورده‌های گیاهی اشتغال دارند.

میزان رشد و باروری گیاهان به فراهم بودن آب و مواد غذایی در خاک و تأمین محدوده‌هایی از شرایط مناسب جوی مانند حرارت، رطوبت و نور بستگی دارد.

هر عاملی که سلامت گیاهان را به مخاطره اندازد، ممکن است در میزان رشد و باروری آنها تأثیر منفی بگذارد و از ارزش آنها و فرآورده هایشان بکاهد.

بیماری‌ها و آفات گیاهی و علفهای هرز از جمله عوامل زنده و بیماریهای فیزیولوژیک که ناشی از کمبود مواد مورد نیاز گیاه و خسارات ناشی از شرایط جوی نامناسب عمده‌ترین عوامل تقلیل محصول و یا نابودی گیاهان بشمار می‌روند.

گیاهان از بیماری‌هایی آسیب می‌بینند که عوامل آنها به عوامل بیماریها در انسان و جانوران شباهت دارند گرچه احساس درد و ناراحتی در گیاهان در اثر بیماریها از نظر انسان مکتوم است، لیکن نحوه ایجاد و توسعه بیماری در گیاهان و حیوانات تقریباً مشابه بوده و معمولاً به همان اندازه پیچیده و بغرنج است.آفات گیاهی نیز مشتمل بررده بند پایان می‌باشند که مهم‌ترین آفات گیاهی که حشرات می‌باشند در این رده قرار دارند و بعد از آنها کنه‌ها و سایر بندپایان به گیاهان خسارت وارد می‌سازند.

بعضی از مهره داران نیز مانند جوندگانی مثل موش‌ها و خرگوش‌ها نیز جزء آفات گیاهی بحساب می‌آیند.

تاریخچه گیاهپزشکی رشتهٔ گیاه پزشکی یکی از معدود رشته‌هایی است که همراه با تکامل بشر پیشرفت کرده است اولین گیاه پزشکان در ۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح می زیسته‌اند به عنوان مثال تئوفراستوس .با آنکه نظریات آنان بسیار ابتدایی بود ولی سنگ بنایی برای تحقیقات آیندگان بود.

با هر حال تلفات جانی مردم بعلت گرسنگی بعلت خسارت دیدن محصولات آنها این علم اهمیت خود را بیشتر آشکار می کرد و بعد از فاجعه‌ی قحطی سیب زمینی در ایرلند که ناشی از یک بیماری گیاهی مهلک بود و منجر به مرگ ۱ میلیون نفر و آوارگی ۵/۱ میلیون نفر دیگر شد علم گیاه پزشکی بیش از پیش در میان مردم محبوب گشت و دانشمدان زیادی در کل جهان در این رشته تحصیل نموده‌اند و علوم ارزنده‌ای را به تمام جهان هدیه دادند.

هم اکنون کاربرد این رشته در کشور ما بسیار اندک است و در وزارت جهاد کشاورزی تحت نظر سازمان حفظ نباتات مشغول به کار می باشد.

بیماری‌ها و آفات گیاهی و علفهای هرز از جمله عوامل زنده و بیماریهای فیزیولوژیک که ناشی از کمبود مواد مورد نیاز گیاه و خسارات ناشی از شرایط جوی نامناسب عمده‌ترین عوامل تقلیل محصول و یا نابودی گیاهان بشمار می‌‌روند.

گیاهان از بیماری‌هایی آسیب می‌‌بینند که عوامل آنها به عوامل بیماریها در انسان و جانوران شباهت دارند گرچه احساس درد و ناراحتی در گیاهان در اثر بیماریها از نظر انسان مکتوم است، لیکن نحوه ایجاد و توسعه بیماری در گیاهان و حیوانات تقریباً مشابه بوده و معمولاً به همان اندازه پیچیده و بغرنج است .آفات گیاهی نیز مشتمل بررده بند پایان می‌‌باشند که مهم‌ترین آفات گیاهی که حشرات می‌‌باشند در این رده قرار دارند و بعد از آنها کنه‌ها و سایر بندپایان به گیاهان خسارت وارد می‌سازند.

بعضی از مهره داران نیز مانند جوندگانی مثل موش‌ها و خرگوش‌ها نیز جزء آفات گیاهی بحساب می‌‌آیند.

گیاهپزشکی همان آسیب‌شناسی گیاهی می‌‌باشد که دارای دو تخصص جداگانه در زمینه حشره‌شناسی کشاورزی و بیماری‌شناسی گیاهی است .

تولید مثل در قارچها اطلاعات اولیه قارچها به طریق غیرجنسی و جنسی تکثیر می‌یابند.

زادآوری غیرجنسی در قارچها رایج‌تر بوده در صورتی که تولید مثل جنسی ممکن است فقط یکبار در سال اتفاق بیافتد.

در تولید مثل غیرجنسی تلفیق هسته‌ها صورت نگرفته و نو‌ترکیبی بوجود نمی‌آید.

فرزندان خیلی شبیه به سلول مادری می‌باشند.

در صورتی که تولید مثل جنسی تلفیق گامتها الزامی بوده ترکیب گامتها صورت می‌گیرد و با تلفیق هسته‌ها نوترکیبی ژنتیکی صورت می‌گیرد.

بنابراین نتایج از نظر ژنتیکی از والدین خود متفاوتند.

تولید مثل غیر جنسی قطعه قطعه شدن در اثر قطعه قطعه شدن ریسه ، قطعات هیف یا ریسه در شرایط مطلوب رشد کرده و نسل جدیدی را بوجود می‌آورند.

این روش در طبیعت بسیار رخ می‌دهد.

همچنین برای تکثیر قارچها در آزمایشگاه از این روش استفاده می‌شود.

جوانه زدن روش جوانه زدن در مخمرها بسیار رایج است.

هنگام جوانه زدن ، یک برآمدگی در یاخته مادر ، بر اثر کشیده شدن دیواره یاخته‌ای ، بوجود می‌آید.

هسته به دو نیم تقسیم شده و یک نیمه آن وارد جوانه می‌گردد.

جوانه یا یاخته دختر بوجود آمده سپس از یاخته مادر جدا می‌شود.

در بعضی موارد ، جوانه از یاخته مادر جدا شدن و خود به همان طریق مذکور جوانه دیگری را ایجاد می‌کند.

تقسیم دو تایی این روش تولید مثل در باکتریها متداول است.

ولی در بعضی از مخمرها تکثیر به صورت تقسیم دوتایی انجام می‌شود.

در این روش ، یاخته مادر به دو یاخته دختر مبدل می‌گردد.

تشکیل اسپور قارچها عمدتا از طریق تشکیل اسپورها تکثیر می‌یابند.

رنگ اسپورها از سفید تا سبز ، زرد ، قرمز ، قهوه‌ای و سیاه تغییر می‌کند.

اسپورها وقتی در شرایط مساعد قرار می‌گیرند رشد یافته به نام لوله تندش (germtube) ایجاد می‌کنند.

رشد هیف از بخش انتهایی آن انجام می‌گیرد.

اسپورها در قارچهای آبزی دارای تاژک می‌باشند.

و دیواره سلولی نازکتری دارند.

در صورتی که در قارچهای خشکی‌زی دیواره سلولی ضخیم تر بوده و ممکن است از سه لایه آندوسپور ، اپی اسپور ، پری اسپور تشکیل شود.

از نظر ساختمان سلولی شبیه به سایر سلولهای قارچی بوده دارای هسته ، میتوکندریهای بزرگ ، شبکه آندوپلاسمی ، واکوئل و مواد غذایی ذخیره‌ای در فرم گلیکوژن و چربی دارند.

اسپورها معمولا در داخل محفظه‌ای به نام اسپورانژیوم تشکیل می‌گردند.

اسپورانژیومها روی هیف تخصص یافته‌ای به نام اسپرانژیوفور قرار می‌گیرند.

!!تشکیل کنیدی کنیدیها نیز از عوامل تکثیر غیرجنسی در قارچها بوده کنیدیها ممکن است در کنار یا انتهای هیف مخصوصی به نام کنیدیوفور تشکیل گردند.

که به عوامل تشکیل شده کیندیوم اطلاق می‌گردد.

کیندیومها یا کیندیها در درون یا سطح ساختمانهای خاصی نیز ممکن است تشکیل گردد.

کیندیها ممکن است در داخل یک پیکنیدیوم تشکیل گردد.

پیکنیدیوم ساختمان کوزه ‌مانندی است که در داخل آن کیندیها و کیندیوفورها قرار می‌گیرند.

به کیندیهای حاصله پیکنیدیواسپور نیز اطلاق می‌گردد.

کیندیها ممکن است در سطح اندام بشقاب مانند و تختی به نام آسروولوس تشکیل گردند.

آسروول در محل آلودگی تشکیل می‌گردد و بعد از تکمیل رشد باعث پاره شدن اپیدرم می‌گردد.

در سطح این اندام بشقاب مانند تراکم فراوانی از کیندیوفورها قرار می‌گیرد و در داخل آنها هم کنیدیها تشکیل می‌گردد.

کیندیها ممکن است روی ساختمان به نام اسپورودوچیوم تشکیل گردد.

اسپورودوچیوم در محل آلودگی تشکیل می‌شود و ساختمان پف کرده و بالش ‌تک مانندی دارد و خیلی شبیه آسروول می‌باشد.

اسپرودوچیوم موجب پاره شدن مشخص اپیدرم نمی‌شود.

تکثیر بوسیله هاگ معمولی‌ترین نوع تولید مثل غیر جنسی در قارچها تولید هاگ است.

در تعریف به هر ذره کوچک زایشی که از هیف یا از یاخته مولد هاگ جدا شده و به نسل جدیدی تبدیل شود هاگ گفته می‌شود.

انواع هاگها عبارتند از: اسپورانژیوسپور ، کلامیدو سپور و آتروسپور.

تولید مثل جنسی در قارچها در تولید مثل جنسی حضور گامتها الزامی است.

گامتها معمولا در داخل ساختمانهایی به نام گامتانژ تشکیل می‌گردند.

اگر گامتها از یک ریسه حاصل شوند چنین قارچهایی را هموتالیک گویند ولی اگر گامتها از هیفهای مختلف نتیجه گردند هتروتالیک نامیده می‌شوند.

یکی شدن گامتها در سه مرحله انجام می‌گیرد: 1.

پلاسموگامی (اتحاد پروتوپلاسمهای سلولی) 2.

کاریوگامی 3.

اتحاد کروموزومها یا ژنها پلانوگامی در این روش گامتها یا سلولهای جنسی متحرک و تاژکدارند.

این روش تلفیق بیشتر در قارچهای آبزی دیده می‌شوند و برای انجام عمل پلانوگامی وجود آب الزامی است.

زیرا گامتهای تاژکدار در حضور آب فعالند.

گامتانژی در این حالت سلولهای جنسی متحرک نیستند دو گامتانژ در محل اتصال و از طریق سوراخی که ایجاد می‌گردد هسته‌های نر در گامتانژ ماده وارد می‌گردد گامتانژ ماده یک اندام متورم و پایه‌دار می‌باشد که به آن ائوگونیوم اطلاق می‌گردد.

هسته‌های داخل ائوگونیوم را ائوسفر گویند.

آنتریدیوم استوانه‌ای شکل بوده و معمولا پایه‌دار می‌باشد.

هسته‌های نر داخل آنتریدیوم جای دارند.

هسته‌های داخل آنتریدیوم از طریق سوراخ ایجاد شده بین دو گامتانژ در ائوگونیوم وارد شده و با ائوسفر ترکیب و ساختمانی به نام ائوسپور ایجاد می‌گردد.

این روش تکثیر غالبا در ائومیستها دیده می‌شود.

گامتانژیوگامی در این حالت دو گامتانژ در تماس باهم قرار می‌گیرند دیواره تماس از بین می‌رود و محتویات هر دو اعم از هسته و سیتوپلاسم باهم مخلوط می‌گردند.

در کپک نان تکثیر جنسی به این طریق انجام می‌گیرد.

در هیف میسیلیومی که از نظر ژنتیکی متفاوتند باهم تماس پیدا می‌کنند این هیفها را زیگوفور می‌نامند.

در بخش انتهایی زیگوفورها ساختمانهایی به نام پروگامتانژ شکل می‌گیرد.

پروگامتانژ از ابتدا به انتهای هیف متصل بوده و با افزایش اندازه به تدریج از هیفهایی که از آن بوجود آمده‌اند دور می‌شوند.

دیواره عرضی تشکیل می‌گردد و گامتانژها شکل می‌گیرند.

دیواره بین گامتانژها از بین رفته محتویات آنها باهم خلوط می‌گردد.

از اختلاف آنها زیگواسپور تشکیل می‌گردد زیگواسپور حجیم گشته دیواره آن ضخیم تر شده زیگواسپور ممکن است وارد مرحله نهفتگی شود که این مدت چند ماه طول می‌کشد.

زیگواسپور پس از دوران نهفتگی ممکن است تندش یافته و تشکیل هیف دهد یا ممکن است مستقیما تشکیل اسپورانژ دهد.

اسپرماتیزیشن این روش تکثیر اغلب در آسکومیستها و بازیدمیستها رایج است.

نقش سلول جنسی نر را سلولهایی به نام اسپرماتیوم بر عهده دارند.

اسپرماتیومها بر رویاسپورماتوفورها ممکن است تشکیل گردد.

اسپرماتیوم‌ها و اسپورماتوفورها در داخل ساختمان کوزه‌مانندی به نام پیکنیوم تشکیل می‌گردد.

نتیجتا به اسپرماتیومهای حاصل پیکینواسپور اطلاق می‌گردد.

نقش گامت ماده را هیفی به نام هیف پذیرنده بر عهده دارد.

هیف پذیرنده آغشته به ماده چسبناک یا شهد بوده این هیف در دهانه پیکینوم قرار می‌گیرد.

اسپرماتیوم از طریق حشرات ، باد یا آب به هیف پذیرنده انتقال می‌یابد.

سوماتوگامی در این روش اندام جنسی خاصی بوجود نمی‌آید بلکه دو تا هیف رویشی باهم تلاقی پیدا می‌کنند و تبادل هسته صورت می‌گیرد.

پدیده سوماتوگامی شبیه به پدیده هم دهانی یا آنوستوموز می‌باشد که در برخی از موجودات جانوری مثل پارامسی دیده می‌شود این روش تکثیر نیز در آسکومیستها رایج است.

ویروسها اطلاعات اولیه ویروسها از جلبکها ، قارچها و گلسنگها ، خزه‌ها ، سرخسها و گیاهان عالی جدا شده‌اند، ولی در گیاهان عالی بیش از گیاهان پست مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.

ویروسها به گیاهان زراعی خسارت عمده‌ای وارد می‌سازند.

در گیاهان بر خلاف گروههای دیگر ، ویروسهای رشته‌ای دراز زیاد دیده می‌شود.

ماده ژنتیکی اکثر ویروسهای گیاهی RNA است، ولی در گروه ویروس موزائیک گل کلم از DNA تشکیل شده است.

ژنوم در چند ویروس گیاهی به صورت قطعاتی در پیکرهای مجزا وجود دارد، به این گروه اصطلاحا ویروسهای چند جزئی نام نهاده‌اند.

تاریخچه ویروسهای گیاهی از بسیاری جهات به ویروسهای جانوری و باکتریایی شباهت دارند.

مطالعه درباره این نوع وجه اشتراک خصوصا بعد از سال 1925 که بلاک و براکه ثابت کردند که ویروس غده زخمی شبدر نه تنها در گیاه ، بلکه در زنجره ناقل خود نیز تکثیر می‌یابد، با سرعت بیشتری دنبال شد.

بنابراین میزبانهای بعضی ویروسها را می‌توان هم در جهان جانوران و هم در جهان گیاهان یافت.

شناسایی علایم ناشی از ویروسهای گیاهی در میزبان آلوده شدن گیاهان به بیماریهای ویروسی معمولا بوسیله ساییدن مستقیم مایع آلوده بر سطح برگ انجام می‌شود.

در این حالت باید دیواره یاخته‌ای یاخته‌های گیاهی به طریقی پاره شود تا ورود ویروس آسان گردد.

پس از ورود ویروسها در اکثر موارد ، در محل ورود به برگ تغییر شکل حاصل می‌شود.

علایم ظاهر شده بر روی برگ بیشتر به صورت لکه‌های سبز کم رنگ و پر رنگ به شکل موزائیک یا زخمهای موضعی است.

گل گیاهان نیز ممکن است آلودگی ویروسی را به صورت تغییر رنگ ظاهر کند.

مثلا در لاله یا شب بوی آلوده بخشی از گلبرگها سفید می‌شود.

ظهور علایم بیماریهای ویروسی نه تنها به ویروس و میزبان ، بلکه به عوامل محیطی و غذای گیاه نیز بستگی دارد.

بعضی از بیماریهای ویروسی بطور مکانیکی از طریق مالش بر روی برگ منتقل نمی‌شوند و برای این منظور به موجودات زنده متکی هستند.

چون اکثر ویروسهای گیاهی علائمی تقریبا همانند در گیاه ظاهر می‌سازند، بنابراین تشخیص آنها از روی علائم کار دشواری است.

در این گونه موارد به خواص ذاتی آنها مانند خواص ریخت شناسی ، نوع اسید نوکلئیک و ...

توجه می‌شود.

گروههای اصلی ویروسهای گیاهی چون پاره‌ای از ویروسهای گیاهی چندان شباهتی به ویروسهای دیگر ندارند، بنابراین گروه مستقلی را تشکیل می‌دهند، ولی بعضی دیگر دارای خصوصیات مشترک بوده و می‌توان آنها را در یک گروه جای داد.

این گروهها به شرح زیر هستند: ویروسهای میله‌ای یا رشته‌ای ویروسهای ایزومتریک ویروسهای باسیلی شکل ویروئیدها که بیماری‌زاهایی شبیه ویروسها هستند که در میزبان خود نوکلئو پروتئین تولید نمی‌کنند.

ویروئید غده دوکی سیب زمینی بیش از سایر عوامل بیماری‌زای این گروه مطالعه شده است.

کشت ویروسهای گیاهی برای کشت و ازدیاد ویروسهای گیاهی معمولا از میزبانهایی استفاده می‌شود که اولا ویروس در آنها به صورت فرا گیر در آید، ثانیا قدرت تکثیر ویروس در گیاه زیاد باشد.

یاخته گیاهی به علت دارا بودن دیواره سخت سلولزی نسبت به اکثر ویروسها غیر قابل نفوذ است.

برای این منظور باید دیواره یاخته را خراش داد، این عمل با استفاده از مواد خراش دهنده‌ای مانند پودر کربوراندم صورت می‌گیرد.

گیاهان جوان را پس از دریافت ویروس در محلی با شرایط محیطی مناسب یعنی در دمای 20 تا 25 درجه سانتیگراد و رطوبت و نور کافی ، نگهداری می‌کنند.

برای کشت ویروسها ، از قطعات جدا شده گیاهی و یا از مجموعه یاخته‌هایی که بطور نامنظم رشد یافته‌اند (بافت پینه‌ای یا کالوس) استفاده می‌شود.

چون ویروس قادر به زیستن در بافت مریستمی گیاه نیست، با جدا کردن قطعه‌ای از مریستم گیاهی که مشکوک به آلودگی است و کشت آن در محیط غذایی می‌توان گیاه جدید عاری از ویروس تهیه کرد.

صفات اختصاصی آلودگی ویروسهای گیاهی از صفات آلودگی ویروسهای گیاهی این است که گیاه در سراسر عمر خود آلوده باقی خواهد ماند.

گیاهان برعکس مهره داران ، پادتن تولید نمی‌کنند و در نتیجه قادر به بی اثر کردن ویروسها در بدن خود نیستند.

بدین جهت ویروسها تا مدت نامحدودی در گیاه باقی می‌مانند و خسارتهای زیادی خصوصا به گیاهانی که از طریق رویشی تکثیر می‌یابند، وارد می‌کنند.

اساسا ویروسها تمام بافتهای گیاهی غیر از بافت مریستمی را مورد حمله قرار می‌دهند.

اثر ویروس بر شکل ظاهری گیاه شکل ظاهری گیاهان بر اثر حمله ویروس تغییر می‌کند و البته این تغییرات دنباله تحولاتی است که در اندرون گیاه به وقوع می‌پیوندد.

علایمی که ظهور می‌کنند، برحسب نوع میزبان ، مدت پس از آلودگی ، نژاد ویروس و شرایط محیطی فرق می‌کند.

نکروزه شدن شدیدترین اثر ویروسهای گیاهان ، کشتن یاخته‌هاست.

قطر زخمهای موضعی که در نتیجه نکروزه شدن بافت در برگ بوجود می‌آیند، به نوع ویروس و نوع گیاه و شرایط محیط بستگی دارد.

مرگ بعضی از اندام گیاه و یا مرگ گیاه بطور کلی در برخی از بیماریهای ویروسی ، متداول است.

اثر بر شکل گیاه و نحوه رشد آن بیشتر ویروسها رشد میزبان را کم می‌کنند، ولی در بعضی حالات باعث رشد غیر عادی آن می‌شوند.

برگها بر اثر حمله ویروس تغییر شکل می‌دهند.

تولید گل و دانه نیز در گیاهان آلوده کاهش می‌یابد.

اثر ویروس بر کاهش میزان محصول کاملا نمایان است.

اثر بر رنگ گیاه از علایم اولیه آلودگی فراگیر ویروسی در اکثر گیاهان بی‌رنگ شدن رگبرگها در جوان‌ترین برگهاست و برگها پس از رشد ، حالت موزائیکی یا ابلقی پیدا کرده و یا زرد می‌شوند.

بسیاری از ویروسهای مولد موزائیک بر رنگ گلها اثر می‌گذارند.

اثر ویروس بر فیزیولوژی گیاه میزبان بیشتر فرایندهای فیزیولوژیک تحت تاثیر ویروس قرار می گیرند.

مقدار ازت به صورت آمونیوم و همچنین فسفر به صورت ترکیبات اسید نوکلئیک در گیاه توتون آلوده افزایش می‌یابد.

در برگ گیاهان آلوده به ویروسهای مولد زردی ، مقدار زیادی گلوکز ، فروکتوز و ساکارز جمع می‌شوند.

ظاهرا علت اساسی تجمع مواد قندی ایجاد مقاومت در دمبرگ هنگام انتقال مواد است.

شدت تنفس در گیاه آلوده معمولا افزایش می‌یابد و گاهی تا 50 درصد بیش از گیاه سالم می‌شود.

شدت تنفس گیاه بر اثر ویروسهایی که علایم شدیدی از خود نشان می‌دهند، زیادتر است و هر گاه علایم خفیف باشند، افزایش در تنفس احساس نمی‌شود.

نماتدهای گیاهی نماتد ساقه و پیاز stem and bulb nematode نماتد ساقه و پیاز Ditylenchus dipsaci(Kuehn) Filip گسترش جهانی دارد.

بیشتر در مناطق معتدل شیوع دارد و خسارت می‌زند.

بیماری اولین بار در هلند درسال1883 ودر ایالات متحده درسال 1931 گزارش شده است.

در ایران نماتد Ditylenchus dipsaci در روی یونجه گزارش شده است.

علاوه براین نماتد به 400 گونه گیاه حمله می‌کند.

اما نژاد خاصی از نماتد به پیاز حمله می‌کند.

سبزیهائی از قبیل،سیر، لوبیا، باقلا، کلم، هویج، کرفس، مارچوبه، جعفری، نخود، سیب‌زمینی و کدو مورد حمله نماتد Ditylenchus dipsaci قرار می‌گیرد.

مرفولوژی و بیولوژی عامل بیماری نماتد Ditylenchus dipsaci(Kuehn) Filip می‌باشد که طول آن3/1-1 میلیمتراست وحدود30 میکرومترقطر دارد.

روی بدن استوانه‌ای آن خطوط اریب دیده می‌شود.

دم نماتد نر و ماده تیز است هر نماتد ماده 200تا500 تخم می‌گذارد.

اولین پوست‌اندازی در تخم انجام می‌شود.

پوره مرحله دوم از تخم خارج شده، به سرعت پوست دوم و سوم را نیز انداخته و پوره قبل از بلوغ یا عفونت‌زا را تولید می‌کند.این پوره می‌تواند شرایط یخبندان و خشکی شدید را تحمل کرده و در داخل بافتهای گیاهی مثل ساقه‌ها، برگها، پیازها، بذرها یا درداخل خاک به سر می‌برد.هنگامی که قسمتهای هوایی گیاه میزبان با غشائی از آب پوشیده می‌شود،نماتدها به طرف بالا حرکت کرده و خود را به سر شاخه‌ها و برگهای جدید و جوان می‌رسانند و سپس از طریق روزنه‌ها، شکافها یا مستقیما به داخل پایه ساقه‌ها یا محور برگ رخنه می‌کند.

بعد از ورود به گیاه میزبان پوست چهارم را انداخته ،تبدیل به نر یا ماده می‌شود.

چرخه کامل زندگی حدود19تا25 روز طول می‌کشد.

تولیدمثل فقط مواقعی که هوا سرد است متوقف یا کند می‌شود.

وقتیکه پیازها شدیدا آلوده شدند ،می‌پوسند، پوره‌های قبل از بلوغ ازآنها خارج شده و گاهی اوقات دراطراف ساقه زیرزمینی پیازهای خشک شده به صورت توده سفید خاکستری پنبه‌ای که پشم نماتد خوانده می‌شود اجتماع کرده وبرای سالهای سال در همین جا می‌تواند زنده بمانند.

وقتی که نماتد‌ها به بذر در حال جوانه زدن یا گیاهچه جوان حمله می‌کنند، از نزدیکی کلاهک ریشه هیپوکوتیل یا از نقاطی که هنوز داخل بذر است وارد می‌شوند.

نماتدها بیشتر روی سلولهای پارانشیمی پوست تغذیه می‌کنند.

در همین حال سلولهای اطراف نماتدها شروع به تقسیم شدن و بزرگ شدن می‌کنند.

نتیجتا برجستگیهایی روی گیاه بوجود می‌آید.

گیاهچه‌ها بسته به اندازه و تراکم این برجستگیها ممکن است ناقص‌العضوشده پیچیده شوند،انحنا حاصل کنند ویا بصورت دیگری تغییر شکل دهند.

شکاف برداشتن اپیدرم اغلب راه ورود برای مهاجمین ثانوی از قبیل باکتریها و قارچها باز می‌کند.

بعد از رخنه نماتد سلولها بزرگ می‌گردند، کلروپلاستها ناپدید، فضاها بین سلولی داخل بافت پارانشیم افزایش می‌یابند.

این اثرات اغلب قبل از تماس نماتد باسلولها ایجا می‌شود.

واین دال براین است که تراوشات بزاقی قبل از پیشرفت نماتد منتشر می‌گردند.

علائم و نشانه‌های خسارت : در مزارع آلوده به نماتد Ditylenchus dipsaci ظهور گیاهچه‌های پیاز به کُندی انجام گرفته، میزان سبز شدن گیاه بطور قابل ملاحظه‌ای تقلیل می‌یابد.

بیشتر از نصف تعداد گیاهچه‌های ظاهر شده بیمار و زرد رنگ هستند، پیچ خورده و هلالی بنظر رسیده ودر امتداد کوتیلودون نواحی برجسته‌ای دیده می‌شود.

کوتیلودونها معمولا باد کرده‌اند و اپیدرمشان به صورت توری ترک برداشته و بیشتر گیاهچه‌های مریض ظرف سه هفته بعد از کاشت از بین می‌روند و بقیه بعدا می‌میرند.

وقتی که در داخل خاک آلوده پیاز کاشته می‌شود علائم روی گیاهان درحال رشد تقریبا بعد ازسه هفته شروع می‌گردد وشامل کوتولگی، لکه‌های زرد کم رنگ، آماس و زخمهای باز روی برگهاست.

روی ساقه،جوانه‌ها یا گیاهان جوان برآمدگیها‍یی بوجود می‌آید وبرگها کوتاه وپیچیده می‌شوند.

نوک برگها از بین می‌رود و برگهای مسن‌تربه دلیل ازبین رفتن تیغه‌ی میانی سلولها چنان ضعیف می‌شوند که نمی‌توانند خود را قائم نگهدارند و روی زمین می‌غلطند.

ساقه و گردن پیاز نرم می‌گردد.

پیازهای آلوده ممکن است شکاف بردارند یا اینکه جوانه زده و دوپیازه و ناقص شوند.

پیازهای آلوده گاهی از بیرون سالم به نظر می‌رسند اما در انبار می‌پوسند.

کنترل: 1- تناوبهای طولانی (2-3 سال) با گیاهان مقاوم از قبیل اسفناج، چغندر، کاهو و گیاهان خانواده غلات 2- استفاده ازپیازو بذرعاری ازنماتد 3- ضد عفونی پیازو بذرآلوده با قراردادن درآب 46 درجه سانتیگراد به مدت یک ساعت 4- مبارزه درمزارع بوسیله فومیگاسیون خاک 5- بعداز کاشت سموم نماتدکشDD 6- برای جلوگیری ازآلودگی مجدد ضد عفونی وسایل کشاورزی