محل کارآموزی شرکت آسانسورسازی برج پیما که تأسیس کننده آن عبدالمجیدکرمی است که در سال 1380 تأسیس گردیده است که شماره ثبت شرکت 181737می‌باشد که کار اصلی شرکت نصب و راه اندازی آسانسور و تعمیرات و سرویس‌آسانسور است که این شرکت دارای 9 اکیپ کاری است که هرکدام یک کار مخصوصی راانجام می‌دهند.
که برخی کار آهنکاری و برخی کارهای ریلی عده‌ای کار مکانیکی و عده‌ای‌کار نصب راه اندازی را انجام می‌دهند که نصب راه اندازی یک آسانسور را در دو هفته به‌اتمام می‌رسانند.
این شرکت با کارخانه‌های بزرگی از قبیل شرکت تابلوسازی آرمان فرازعبدداقی - ارسی - شرکت در اتوماتیک بیابانی همکاری می‌کند و تمامی آسانسورها رابعد از کار استاندارد تا یکسال گارانتی می‌کنند.
حمد و سپساس ایزد منان را که با الطاف بیکران خود این توفیق را به ما ارزانی‌داشت تا بتوانیم در راه دانش و فرهنگ این مرز و بوم گامهایی هرچند کوچک برداشته ودر انجام رسالتی که برعهده داریم مؤثر واقع شویم.
گستردگی علوم برقی و توسعه‌روزافزون آن شرایطی را به وجود آورده هر روز شاهد تحولات اساسی چشمگیر درسطوح جهانی هستیم.
در اینجا از مربیان کارآموزی بنامهای آقای حسین جهانی و آقای‌سعید نصیری و استاد گرامی خود استاد امیر احمدی نژاد تشکر و قدردانی می‌کنم.
آسانسور Elevator
تاریخچه آسانسور:
آدمی همواره کوشیده است برخی شیوه‌های ساده برای بلندکردن خود و موادمورد استعمال و بازخود را بالا ببرد.
یکی از نخستین آسان اختراع آن ثبت شده به وسیله‌ریاضیدان پرآوازه.
ارشمیدس در حدود 253 ق .م.
بود.
آسانسور وی یک بلندکن دستی‌بود که برای حمل یک شده بود.
در مصر باستان احتمالاً نمونه‌ای از نیروی بلندکردن به‌وسیله بردگان برای ساختمان اهرام استفاده می‌کردند.
آورده‌اند که چنگیزخان مغول برای رفتن به طبقات بالای یک ساختمان از آسانسوراستفاده می‌کرد اما این آسانسور را نیروی بردگان و اسیران می‌برد.
اما تا زمانی که آدمی‌ساختمان‌های خیلی بلند نساخته بود نیازی به آسانسور نداشت و از وقتی آسانسورموردنیاز احساس گشت ایجاد بناهای بلند آغاز گردید.
آورده‌اند که چنگیزخان مغول برای رفتن به طبقات بالای یک ساختمان از آسانسوراستفاده می‌کرد اما این آسانسور را نیروی بردگان و اسیران می‌برد.
بعدها به فکر ساختن آسانسوری افتادند که با نیروی باد، آب، برق و غیره کار کند وسرانجام در سال 1850 آسانسور آبی با هیدرو ساختمانهای سه، چهار طبقه ساخته شد.در این روزگار آسانسورهای زمختی برای حمل بار ساخته و به کار مشغول شد.
این‌آسانسورها نمی‌توانست بالا ببرد، علاوه بر این خیلی کند بالا می‌رفت.
نخست این‌آسانسورها با موتورهای بخار و بعدها با موتورهای هیدرولیک به کار موتورهای‌نخستین هیدرولیک یک Plunger (ستون فولادی) به کار می‌رفت.
دستگاه پایین و بالا باستون فولادی پایین‌تر از آسانسور قرار می‌گرفت تلمبه فشار آب را با فشار به دستگاه‌پایین فرو برنده داخل یک سیلندر عمودی می‌کرد.
افزایش فشار روی دستگاه پایین وفروبرنده آسان می‌کندو بالا می‌برد.
فشار حقیقی موردنیاز در این آسانسور را به پایین بردن تأمین می‌کند.
در این‌آسانسور همچنین یک سیستم دستگاه وزنه تعادل که مانع وزنه داخلی آسانسور ومحموله آن می‌شود، دارد.
دستگاه فروبرنده Plunger به طور عملی برای ساختمان‌های‌بلند مناسب نبود زیرا نیاز به زیادی داشت.
بعدها به بکاربردن یک ریسمان گیردهنده‌آسانسور هیدرولیکی با تعداد زیادی قرقره تکامل وتوسعه یافت.
در 1853 الیشا گرویس از اوتیس از مردم نیویورک، نخستین دستگاه بلندکننده یابالابر با یک نوع ایمنی خودکار برای نگهداری سکوی آسانسور (اگر ریسمان بالابر پاره‌شود) اختراع کرد.
آسانسور Elevator آسانسور دستگاهی است که مردم و بار را به طبقات بالای یک ساختمان می‌رساند.یک اتومبیل یا جعبه و یا بسته باری را نیز بالا و پایین می‌برد.
آسانسور با گسترش وارتفاع آسمان خراش‌های مدرن امکانپذیر ساخته است.
پیش از اختراع آسانسور مردم‌مجبور بودند طبقات متعدد ساختمان بلند را پیاده بالا و پایین بروند.
برخی از اشخاص‌آسانسور را در خانه‌های خود نصب کرده‌اند، مخصوصاً اگر یک شخص علیل و ناتوان درآنجا زندگی کند.
یک آسانسور مسافربر چطور کار می‌کند؟
یک آسانسور حمل مسافر در حدود 2300 کیلوگرم وزن دارد.
این آسانسور حدود1600 کیلو را حمل می‌کند.
در یک ساختمان بلند، آسانسور، موردنیاز را بالا و پایین‌می‌بردکه وزنش 1400 کیلو یا بیشتر می‌باشد.
کنترل‌ها برخی از آسانسورها به وسیله اپراتورهائی که در داخل آسانسور سوار هستندکنترل می‌شوند.
سوئیچ موتوری که استارت حرکت و توقف می‌زند به جعبه بلند می‌کند،آسانسور پایین می‌رود و یا می‌ایستد.
انواع جدیدتر آسانسور به طور خودکار، کار می‌کند و نیازی به اپراتور نیست.
اینگونه آسانسورها به طور وسیع و گسترده‌ای در ساختمانهای آسما خراش‌ها کاربردیافته است.
مسافران دکمه بیرون آسانسور را فشار می‌دهند تا آسانسور را به طبقه دلخواه،مثلاً همکف بیاورد.
در این هنگام درها به طور خودکار باز می‌مانند.
هنگامی است که‌آسانسور به آن طبقه برسد، مسافر که در درون اتاقک است، درها به طور خودکار بازمی‌شود واین هنگامی است که آسانسور نگاهی گذرا بر مخترعان آسانسور از نخستین آسانسورها که اختراع آن ثبت شده به وسیله ریاضیدان پرآوازه،ارشمیدس در حدود 253 ق .م.
آسانسور وی یک بلندکن دستی بود که برای حمل یک‌مسافر طراحی شده بود.
در مصر باستان احتمالاً نمونه‌ای از نیروی بلندکردن به وسیله‌بردگان برای ساختمان اهرام استفاده می‌کردند.
آورده‌اند که چنگیزخان مغول برای رفتن به طبقات بالای یک ساختمان از آسانسوراسیرخچه آسانسور آدمی همواره کوشیده است برخی شیوه‌های ساده برای بلندکردن‌خود و مواد متفاده می‌کرد اما این آسانسور را نیروی بردگان و اسیران بالا و پایین‌می‌برد.
اما تا زمانی که آدمی ساختمانهای خیلی بلند نساخته بود نیازی به آسانسورنداشت و از وقتی آسانسور موردنیاز احساس گشت که کار ایجاد بناهای بلند آغاز گردید.
بعدها به فکر ساختن آسانسوری افتادند که با نیروی باد، آب، برق وغیره کار کند وسرانجام در سال 1850 آسانسور آبی یا هیدرولیکی برای ساختمانهای سه، چهار طبقه‌ساخته شد.
در این روزگار آسانسورهای زمختی برای حمل بار ساخته و به کار مشغول‌شد.
این آسانسورها باز پر وزنی را نمی‌توانست بالا ببرد، علاوه بر این خیلی کند بالامی‌رفت.
نخست این آسانسورها با موتورهای بخار و بعدها با موتورهای هیدرولیک به‌کار می‌رفت.
موتورهای نخستین هیدرولیک یک plunger (ستون فولادی) به کار می‌رفت.دستگاه پایین و بالا با ستون فولادی پایین‌تر از آسانسور قرار می‌گرفت.
یک تلمبه فشارآب را با فشار به دستگاه پایین فرو برنده داخل یک سیلندر عمودی می‌کرد.
افزایش فشارروی دستگاه پایین و فروبرنده آسانسور را بلند می‌کند و بالا می‌برد.
در این‌آسانسور همچنین یک سیستم دستگاه وزنه تعادل که مانع بلندشدن وزنه داخلی‌آسانسور و محموله آن می‌شود، دارد.
دستگاه فروبرنده Plunger به طور عملی برای‌ساختمان‌های بلند مناسب نبود زیرا نیاز به یک گودی زیادی داشت.
بعدها با به کار بردن‌یک ریسمان گیردهنده آسانسور هیدرولیکی با تعداد زیادی قرقره تکامل و توسعه یافت.
در 1853 الیشا گرویس از اوتیس از مردم نیویورک، نخستین دستگاه بلند کننده یابالابر با یک نوع ایمنی خودکار برای نگهداری سکوی آسانسور از سقوط (اگر ریسمان‌بالابر پاره شود) اختراع کرد.
آسانسور، با گسترش و ارتفاع آسمان خراش‌های مدرن امکانپذیر ساخته است.پیش از اختراع آسانسور مردم مجبور بودند طبقات متعدد ساختمانهای بلند را پیاده بالاو پایین بروند.
برخی از اشخاص آسانسور را در خانه‌های خود نصب کرده‌اند،مخصوصاً اگر یک شخص علیل و ناتوان در آنجا زندگی کند.
در یک ساختمان بلند، آسانسور ماشین‌آلات موردنیاز را بالا وپایین می‌برد که وزنش 1400 کیلو یا بیشتر می‌باشد.
سوئیچ موتوری که استارت حرکت و توقف آسانسور را می‌زند به جعبه‌بلند می‌کند، آسانسور پایین می‌رود و یا می‌ایستد.
این سیستم در حال حاضر بیشتر جهت‌بالابرهای موقت استفاده می‌شود.
انواع جدیدتر آسانسور به طور خودکار، کار می‌کند و نیازی به اپراتور نیست.اینگونه آسانسورها به طور وسیع و گسترده‌ای در ساختمانهای آپارتمانی و آسمان‌خراش‌ها کاربرد یافته است.
مسافران دکمه برون آسانسور را فشار می‌دهند تا آسانسور را به طبقه دلخواه،مثلاً همکف بیاورد.
در این هنگام درها به طور خودکار باز می‌شود و این هنگامی است که‌آسانسور به آن طبقه برسد، مسافر که در درون اتاقک است، درها به طور خودکار بازمی‌شود و این هنگامی است که آسانسور به آن طبقه مسافر که درون آسانسور قرارگرفته، با زدن دکمه‌ای درها بسته شده و به طبقه دلخواه می‌برد.
آسانسور به طور خودکاردر آن طبقه می‌ایستد، درها باز می‌شود، مسافر آسانسور را ترک می‌کند و درها دوباره‌بسته می‌شود.
آسانسور در ساختمانهای شلوغ، کنترل‌های الکترونیک دارد و در آن تکنیک‌های‌کامپیوتری برای مراقب آسانسورها و رفت و آمد موردنیاز کار گذاشته‌اند.
برای نمونه،هنگامی که اشخاص بسیاری آسانسور را هنگام شب ترک می‌کنند، آسانسور به آخرین‌طبقه می‌رود و به طور مستقیم به طبقه اصلی بدون توقف می‌رود.
مراقبت خودکار و کنترل‌های الکترونیک را می‌توان به آسانسورهای قدیمی وصل‌کرد.
از این راه در ساختمانهای قدیمی آسانسورهای جدید به کار می‌افتد و خدمات‌موردنیاز را می‌دهد.
ماشین آلات آسانسورهای مدرن برقی هستند و نمونه استاندارد آسانسور در ساختمان‌های‌بلند به نام direct - traction elevator یک دستگاه موتور برقی در بالای شافت آسانسورکه بالا و پایین می‌رود قرار می‌دهند، می‌باشد.
موتور کنترل کننده وزن Counter weightسنگین دارد.
این بسته سنگین به پشت شافت آسانسور وصل است.
و بالانس و تعادل‌وزن دستگاه آسانسور را حفظ می‌کند.
با یک کنترل کننده وزن آن موتور به بالا حرکت‌نمی‌کند.
این بالارفتن تنها میان اختلاف وزن بار آسانسور و با کنترل کننده وزن حرکت‌می‌کند.
هنگامی که آسانسور حرکت می‌کند کنترل کننده وزن در نقطه مقابل حرکت‌می‌کند.
برای نمونه هنگامی که آسانسور به سوی بالا می‌رود کنترل کننده وزن به سوی‌پایین می‌رود.
جنبه‌ها و کیفیت‌های ایمنی قوانینی ایمنی شهرهای بزرگ ایجاب می‌کند که آسانسورها نمونه‌ها و گونه‌هادرهای دستگاههای آسانسور باید پیش از حرکت آسانسور بسته باشد.
تدبیر و طرح‌ایمنی و حفاظت خودکار اطمینان بدهد که درها بسته در سقف هر آسانسور وجود داشته‌باشد.
به علاوه، در بسیاری از آسانسورها یک پانل در کنار دستگاه وجود داشته باشد.سایر زمینه‌ها و جنبه‌های ایمنی شامل فرمان دهنده سرعت خودکار می‌باشد، به طوری‌که بتوان از سرعت آن ماست یا بر سرعت آسانسور افزود.
علاوه بر این سرویس مرتب ومنظم و رفع عیوب احتمالی خیلی اهمیت دارد.
ماشین اوتیس با نیروی بخار کار می‌کرد.این آغاز مسافربرهای مدرن با آسانسورهای ایمنی بود.
در 1857، اوتیس یک آسانسوربرای پنج طبقه برای یک شرکت چینی و شیشه در شهر نیویورک نصب کرد.
Screwe که به‌طور عمودی داخل شافت آسانسور حرکت می‌کرد، اختراع کردند.
این Screwe آهنی از وسط دستگاه عبور می‌کرد.
یک موتور بخار در زیرزمینScrewe را که آسانسور را بالا یا به آهستگی پایین می‌آورد، کار می‌کرد.
افتخار نصب اولین آسانسور برقی به کمپانی برادران اوتیس داده شد که به وسیله‌پسران الیشا اوتیس نظارت و اداره می‌شد.
از این آسانسورها در سال 1889 در یک‌ساختمان نیویورک نصب گردید و تا سال 1920 که این ساختمان تخریب شد این‌آسانسور کار می‌کرد.
آسانسور سیلو برای تخلیه و بارگیری از کامیون به سیلو یا خالی کرد غله از سیلو به کامیون وکشتی و غیره از این گونه آسانسور استفاده می‌شود.
آسانسور از کجا می‌فهمد که چه وقت باید توقف کند؟
دکمه‌های داخل اتاقک کلیدهای بیرون آن را به کار می‌اندازد.
این کلید شبیه همان‌کلیدهائی هستند که در خانه‌ها برای روشن و خاموش کردن برق به کار می‌روند.
کلیدها باآن موتور برقی که اتاقک آسانسور را به بالا و پایین می‌فرستد مرتبط هستند.
چون اتاقک‌آسانسور به بالاترین طبقه ساختمان می‌رسد، یک کلید مخصوص به طور خودکار به‌موتور علامت می‌دهد که بالاکشدن اتاقک را متوقف کند.
در یک ساختمان بلند ممکن است در 20 طبقه مختلف افرادی که منتظر آسانسورایستاده در یک زمان دست روی دکمه‌های آسانسور بگذارند و آنهارا فشار بدهند.برخی‌ها می‌خواهند پایین بروند و برخی بالا، آسانسور به خودی خود در مقابل طبقات‌دکمه بالار فتن را زده‌اند می‌ایستد و همین طور در مقابل طبقاتی که دکمه پایین رفتن رازده‌اند.
به نظر می‌رسد که ظاهراً آسانسور به خاطر سپرده است که دکمه کدام طبقات زده‌شده و باید در مقابل کدام طبقه بایستد.
چون آسانسور مانند آدمی مغز ندارد که علایم رابه خاطر بسپارد، بلکه به یک کامپیوتر متصل است، یعنی دستگاهی که دارای نوعی حافظه‌مکانیکی است.
خود کامپیوتر به موتوری که اتاق آسانسور را به حرکت درمی‌آورد و آن‌را متوقف می‌کند، مربوط است.
از این رو همان طور که علایم الکتریکی از طریق دکمه‌ها به‌سرعت منتقل می‌گردند.
اتاقک آسانسور به ترتیب جواب کسانی را که در طبقات پشت درآسانسور ایستاده‌اند و دکمه آن را می‌فشارند، می‌دهد.
آسانسور دستگاهی است دائمی که برای جابجایی اشخاص یا کالا، بین طبقات ساختمان بوده‌و در طبقات مشخصی عمل می‌نماید.
دارای کابینی است که ساختار، ابعاد و تجهیزات آن‌به اشخاص به سهولت اجازه استفاده می‌دهد و میان ریلهای منصوبه عمودی باحداکثرانحراف 15 درجه حرکت می‌کند.
آسانسور وسیله نقلیه عمومی دائمی است که بین ترازهای از قبل تعریف شده‌حرکت می‌کند.
آسانسور تنها وسیله رفت و آمد ترافیکی است که مورد استفاده تمامی‌گروه سنی قرار می‌گیرد و عمومی‌ترین وسیله جابجایی عمودی در جهان است.
آسانسور وسیله نقلیه‌ای است که کنترل آن به یک سیستم سپرده شده فرمان دادن‌به آن به اختیار مسافر است، اما ایستادن آن در محل مقرر به توسط سیستم است.
آسانسور در داخل محیطی نصب می‌شود که از سه قسمت تشکیل شده است: 1- موتورخانه: برای برقراری موتور و گیربکس و تابلو کنترل آسانسور و تابلوبرق 2- چاه آسانسور: برای نصب درها، ریلها و همچنین محلی برای حرکت کابین ووزنه 3- چاهک: در پایین‌ترین قسمت چاه آسانسور، برای ضربه گیرها و بافرها موتور گیربکس بعنوان قلب آسانسور و تابلو کنترل بعنوان مغز آسانسور عمل‌می‌نماید.
آسانسور حمل بار و مسافر آسانسوری است که برای حمل و نقل کالا طراحی شده است و معمولاً عمل حمل ونقل به همراه افراد صورت می‌گیرد.
آسانسور خدماتی آسانسوری است دائمی که برای جابجایی کالا بین طبقات ساختمان می‌باشد و درطبقات مشخصی عمل می‌کند، دارای کابینی است که ابعاد آن به اشخاص اجازه استفاده رانمی‌دهد و در میان ریلهای منصوبه عمودی و با حداکثر 15 درجه انحراف، حرکت می‌کند.ابعادی که کابین را برای افراد غیرقابل استفاده می‌کند، نباید از مقادیر زیر بیشتر شود: الف - مساحت کف کابین 00/1 متر مربع ب - عمق 00/1 متر ج - ارتقاع آسانسور خودرو بر ساختمانهای خصوصی آسانسوری که اتاقک آن ابعاد مناسبی برای جابجایی خودروهای سواری داشتهوطراحی آن امکان این جابجایی را می‌دهد.
ریل راهنما اجزایی صلب هستند که برای هدایت کابین و یا وزنه تعادل تعبیه می‌شود.
تعریف سیستم مکانیکی و قطعات مربوطه و سرعت است.
آسانسور طبق این پارامتر ساخته می‌شود.
جرم یک (Q (kgپارامترهای اصلی آسانسورها مسافر برای هر نوع محاسبه‌ای در آسانسور 75 کیلو درنظر گرفته می‌شود.
پارامترهای فنی دیگر عبارتند از: الف) ارتفاع مسیر (بالارفتن کابین) تعداد و محل توقف ها ب) ابعاد چاه آسانسور، کابین و موتورخانه پ) ولتاژ برق اصلی، تعداد استارت آسانسور در ساعت و فاکتور بار ت) سیستم کنترل آسانسور ث) سیستم درب‌های آسانسور و ورود و خروج و نوع کنترل ج) تعداد آسانسورها و مکان آنها در ساختمان چ) شرایط محیط کارکرد قطعات اصلی آسانسورهای الکتریکی عبارتند از: الف) وسایل تعلیق کابین و وزنه تعادل که می‌تواند سیم بکسل فولادی و یا زنجیرباشد.
ب) وسیله رانش که محرک آسانسور است و شامل: - موتور الکتریکی - گیربکس - ترمز - فلکه کششی و یا دنده زنجیر - شاسی ماشین - کوپلینگها، محورها، یاتاقانها پ) کابین که مسافرین و یا بار را حمل می‌کند، شامل یوک، که چهارچوبی فلزی‌است و کابین از طریق آن به سیستم تعلیق متصل می‌شود، کف کابین که بار را نگهداری‌می‌کند و بدنه کابین به کف متصل است.
قطعات دیگر عبارتند از: - سیم تعلیق - راهنماها که باعث هدایت کابین در مسیر حرکت خود می‌شود.
- درب کابین و محرک درب ت) وزنه تعادل که برای جبران وزن کابین و قسمتی از ظرفیت بکار می‌رود.
(Hoist Way) ث) چاه آسانسور این فضا قسمتی یا تماماً پوشیده است و از کف چاله تا سقف (کف موتورخانه) ادامه‌دارد.
در این فضا کابین و وزنه تعادل حرکت می‌کنند و شامل ریلهای راهنما برای کابین ووزنه تعادل و درهای طبقات و ضربه‌گیر در کف چاه می‌باشد.
ج) سیستم ایمنی یک وسیله مکانیکی است که در صورت بروز هرگونه خرابی، یا شل شدن سیم‌بکسل (زنجیر تعلیق) وسیله توقف و نگاه داشتن کابین و یا وزنه تعادل در روی ریل‌راهنما می‌باشد و اگر سرعت کابین در جهت پایین رفتن از مقدار مشخص شده‌ای تجاوزکند این مکانیزم عمل می‌نماید، عملکرد این مکانیزم توسط گاورنر که معمولاً درموتورخانه است شروع می‌شود.
چ) ضربه گیرها کابین یا وزنه از حدود تعیین شده در چاهک گذشته و امکان برخورد با کف چاهک‌پیش آید این وسیله از برخورد خش جلوگیری می‌نماید.
ضربه‌گیر ممکن است از جنس پلی‌اورتان، فنر یا نوع روغنی انتخاب شود که بستگی به سرعت اسمی داشته و طوری طراحی‌می‌شود تا انرژی جنبشی کابین یا وزنه تعادل را جذب کرده (نوع فنری) و یا مستهلک‌نماید.
ح) تجهیزات الکتریکی که شامل امکانات ایمنی و روشنایی نیز می‌گردد.
خ) سیستم کنترلی موتور و گیربکس بالابر موتور و کاهنده‌های بدون چرخ دنده معمولاً برای سرعتهای بیشتر از 5/2 متر برثانیه استفاده می‌شود درحالیکه برای سرعتهای کمتر، از گیربکس‌های دارای چرخ دنده‌استفاده می‌شود قبلاً از گیربکس با چرخ دنده‌های ساده استفاده می‌شد ولی با پیشرفت‌روش‌های طراحی و تولید، چرخ دنده‌های حلزونی یک استاندارد قابل قبول مورد استفاده‌در گیربکس آسانسورها شد.
و تغییر سرعت از طریق تغییر فرکانس صورت می‌گیرد.
AC موتور گیربکس شامل‌موتور سه فاز ترمزها در صورت قطع برق یا قطع برق سیستم کنترل، سیستم ترمز آسانسور باید به طوراتوماتیک عمل کند، لذا از ترمزهای اصطکاکی الکترومغناطیسی استفاده می‌شود.
اگرکابین با 125% بار نامی خود در سرعت معمول خود حرکت کند، ترمزها باید قادر به توقف‌کامل سیستم باشند و بلافاصله سیستم را در حالت ساکن نگهدارند.
ترمز باید توسط فنرهای فشاری و یا نیروی وزن عمل کند.
ترمز توسط‌الکترومغناطیس و یا الکتروهیدرولیک باید باز شود.
اگر جریان برق قطع شود باید حداقل‌دو وسیله مستقل الکرتیکی کنترل کننده داشته باشد.
در صورت قطع جریان برق ، ترمزباید بلافاصله عمل نماید.
هنگامیکه موتور گیربکس با یک وسیله دستی اضطراری مجهزباشد ترمز باید طوری طراحی شده باشد که توسط دست بتوان آن را باز کرد و با فشاردائمی توسط نفر این ترمز باز بماند.
مقررات ایمنی سیستم محرکه آسانسور 1- هر آسانسور باید حداقل یک سیستم محرک مخصوص به خود داشته باشد.
2- حرکت دادن آسانسور به دو روش مجاز است.
با استفاده از سیم بکسل و فلکه و وزنه تعادل (By traction) الف) سیستم اصطکاکی این سیستم چه از نوع وینچی بدون وزنه تعادل و چه از نوع (Positiv drive) ب) سیستم مستقیم فقط برای سرعتهای کمتر از 63/0 متر بر ثانیه مجاز است.
3- آسانسور باید مجهز به سیستم ترمزی باشد که در مواقع قطع منبع تغذیه موتوراصلی و یا مدارهای فرمان به صورت خودکار سیستم متحرکه را متوقف نماید.
4- سیستم ترمز باید یک ترمز الکترومکانیکی (اصطکاکی) داشته باشد.
5- سیستم ترمز باید بدون هیچگونه تأخیری پس از قطع مدار بازکننده ترمز، عمل‌نماید (دیود با خازنی که به طور مستقیم به ترمینال سیم‌پیچی ترمز متصل است بعنوان‌یک وسیله تأخیر دهنده محسوب نمی‌شود).
6- فشار کفشک‌های ترمز باید توسط نیروی فنر تأمین شود.
7- ترمز باید دارای حداقل دو کفشک با لنتهای نسوز باشد که روی دیسک یااستوانه عمل می‌کنند.
8- استفاده از ترمز نواری ممنوع است.
9- وجود چرخ طیار یا وسیله دیگری برای رساندن کابین در حالت اضطراری تاسرطبقه ضروریست.
10- برای قسمتهای گردنده در دسترس با سطح ناصاف نظیر زنجیرها، چرخ‌زنجیرها و چرخ دنده‌ها بایستی حفاظت مؤثری پیش‌بینی شود.
11- کلیه اجزاء گردنده با سطح صاف بایستی به رنگ زرد باشد.
سیستم تعلیق کابین و مکانیزم تعادل کابین و وزنه‌های تعادل توسط سیم بگسل‌های فولادی معلق نگاه داشته می‌شوند.سیم بگسل‌های آسانسور به بالای یوک کابین متصل می‌شوند.
یک وسیله اتوماتیک برای‌تنظیم کشش سیم بگسل تعلیق باید حداقل در یکی از دو انتها وجود داشته باشد.
این وسیله‌با مکانیزم متعادل ساز فشردگی بطور جداگانه معرفی می‌شود، چنین وسیله‌ای شامل یک‌سوکت گوه‌ای است که همراه یک فنر مارپیچ فولادی، ضربه‌گیر لاستیکی و کابل شو است.
وزنه تعادل وزنه تعادل در آسانسورهای کششی و زنجیری برای تعادل جرم کابین و درصدی‌از وزن بار یا مسافر بکارمی رود.
این درصد 45 تا 50 می‌باشد.
وزنه‌های تعادل داخل قاب مربوطه بایستی به طریقی مهار شده باشند که در اثرضربات احتمالی شکسته نشده و از قاب خارج نشوند.
به قاب وزنه باید حفاظ یاحفاظ‌هایی فلزی نصب شوند تا در صورت شکستن کفشک‌های روزنه، قاب از ریل وزنه‌خارج نشوند.
هدایت کابین استفاده از ریل راهنما بعلل زیر است: 1) برای هدایت کابین و وزنه تعادل در حرکت عمودی و حداقل کردن حرکات افقی 2) جلوگیری از نوسانات کابین بعلت نیروهای خارج از مرکز 3) توقف و نگهداشتن کابین در هنگام عملکرد مکانیزم ایمنی کابین و وزنه تعادل در حرکت خود باید توسط حداقل دو ریل راهنما فولادی صلب‌هدایت شوند.
این دو از فولاد ساختمانی دارای تنش کششی بیشتر از 370 نیوتن برمیلی‌متر مربع و کمتر از 520 نیوتن بر میلی متر مربع ساخته شده‌اند.
مقررات ایمنی ریلهای راهنما 1- کابین و وزنه تعادل بایستی هرکدام به وسیله حداقل دو ریل راهنمای سخت،هدایت شوند.
2- توان و استحکام ریلها، متعلقات و اتصالات آنها باید جهت تحمل نیروهای ناشی‌از عملکرد ترمز ایمنی (پاراشوت) و همچنین انحناء و پیچش‌های ناشی از بار نامتعادل‌داخل کابین، کافی باشد.
3- ریلهای راهنما باید به گونه‌ای به براکت‌ها و سازه ساختمان‌ها محکم شوند که‌اثرات نامطلوب ناشی از نشست ساختمان یا انقباض بتن، به صورت خودکار یا با تنظیم‌ساده‌ای قابل جبران باشد.
4- جوشکاری ریلها به همدیگر یا به براکت‌ها و ساختمان ممنوع می‌باشد.
انواع کفشک راهنما کابین و وزنه تعادل می‌باید بر روی پل راهنما توسط کفشک‌های بالایی و پایینی که‌به شاسی متصل هستند هدایت شوند.
دو نوع اصلی کفشک راهنما وجود دارد که عبارتند از: 1) کفشک‌های لغزشی 2) کفشک‌های غلطکی کفشک‌های لغزشی که اخیراً استفاده می‌شود برای سرعتهای کم و متوسط تاحدود 2 متر بر ثانیه می‌باشد.
اصطکاک لغزشی می‌تواند مقاومت قابل توجهی در حرکت کابین اعمال نماید.
بابکاربردن کفشک‌های لغزشی ریلهای راهنما باید روغنکاری شوند تا مقاومت در مقابل‌اصطکاک و سایش کم شود و شرایط لغزش بهتر گردد.
امروزه استفاده از روغنکاری‌کننده‌های خودکار با روغن سنگین یا گریس معمول است.
وجود کفشک‌های راهنمای غلطکی در آسانسورهای سرعت زیاد ضروری هستند،هرچند نرمی حرکت کابین و صرفه‌جویی در انرژی به علت کاهش در اصطکاک وجود این‌کفشک‌های غلطکی را در آسانسورهای با سرعت متوسط را نیز اقتصادی می‌کند.
گاورنر سرعت غیرمجاز گاورنر در موتورخانه قرار دارد و شامل سیم بگسل گاورنر (1) (سیم بگسل) که ازفلکه گاورنر (2) گذشته و به فلکه کششی (3) در ته چاهک امتداد یافته و مجدداً به فلکه‌گاورنر برگشته و حلقه‌ای تشکیل می‌دهد.
سیستم به وسیله کابین که در نقطه (4) به سیم‌بگسل گاورنر وصل شده به حرکت درمی‌آید.
وقتی که سرعت به حد فعال شدن گاورنربرسد، گاورنر سیم بگسل را نگه می‌دارد و از آنجائیکه کابین هنوز حرکت خود را در جهت‌پایین ادامه می‌دهد لذا سیم گاورنر کشیده شده و در نهایت سیستم ایمنی عمل می‌نماید.
سرعت فعال شدن گاورنر باید حداقل 115 درصد سرعت اسمی باشد.
EN81مطابق سیستم ایمنی (پاراشوت) کابین هر آسانسور که بوسیله سیم بگسل‌ها یا زنجیر، معلق و ممکن است به وسیله‌اشخاص به منظور تردد و جابجایی بار یا کالا مورد استفاده واقع شود، باید مجهز به‌سیستم ایمنی یا آنچه در ایران به اسم پاراشوت معروف شده است گردد.
وزنه تعادل‌زمانی باید یا سیستم ایمنی (پاراشوت) مجهز شود که طبقه زیرین آن مسکونی باشد.
سیستم ایمنی یک وسیله مکانیکی برای متوقف کردن کابین (یا وزنه تعادل) به‌طریق درگیرشدن با ریلهای راهنما است و در مواقعی که کابین از سرعت تعیین شده‌قبلی در جهت حرکت به سمت پایین تجاوز کند بدون توجه به دلیل افزایش سرعت، عمل‌می‌کند.
سیستم ایمنی ترجیحاً در زیر و در پایین‌ترین قطعه یوک کابین نصب می‌شود و برروی جفت ریلهای راهنما عمل می‌کند.
درگیری با ریلهای راهنما باید همزمان باشد، و کف‌کابین با بار توزیع شده بطور یکنواخت، نباید انحراف بیش از 5 درصد از موقعیت خودش‌داشته باشد.
سرعت مشخص که کابین یا وزنه تعادل باید در آن متوقف (پاراشوت) شود برابر باسرعتی است که گاورنر برای آن تنظیم شده تا عکس‌العمل نشان دهد.
سیستم ایمنی وزنه‌تعادل ممکن است یا با خرابی سیستم تعلیق و یا بوسیله یک سیم بگسل ایمنی، اگر سرعت‌اسمی از یک متر بر ثانیه متجاوز نباشد عمل نماید.
یک سوئیچ سرعت بیش از حد مجازباید روی دستگاه گاورنر نصب شود تا قبل از فعال شدن سیستم ایمنی مدارات کنترل راقطع نماید.
سیستم ایمنی کابین براساس مشخصه‌های عملکرد طبقه‌بندی می‌شوند که به‌شرح زیر می‌باشند.
1) نوع آنی یا لحظه‌ای: که فشار به سرعت فزاینده‌ای را بر روی ریلهای راهنما درمدت زمان توقف اعمال می‌نماید.
زمان توقف و مسافت توقف بسیار کوتاه است ووسیله‌ای انعطاف‌پذیر برای محدود کردن نیروی کند شوندگی و مسافت توقف معرفی‌نشده است.
این نوع سیستم ایمنی در اروپا می‌تواند برای سرعتهای تا بکار گرفته شود.
2) نوع پیشرونده: حین توقف فشار محدودی را روی ریلهای راهنما اعمال می‌کندو بعد از فعال شدن کابل سیستم ایمنی، نیروی کندشوندگی به طور قابل ملاحظه‌ای‌یکنواخت می‌ماند.
زمان و مسافت توقف بستگی به جرم در حال حرکتی که باید متوقف‌شود و سرعتی که سیستم ایمنی در آن فعال می‌شود دارد.
ضربه‌گیرها: مشخصات آسانسورها باید با ضربه‌گیرها که در کف چاهک و در مکان انتهایی حرکت کابین ووزنه تعادل قرار می‌گیرند، تا وسیله اضطرار ارینهایی را تشکیل دهند.
اگر ضربه‌گیرها به‌کابین یا وزنه تعادل وصل شوند باید یک پایه یا فونداسیونی به ارتفاع نیم متر در چاهک‌قرار بگیرد تا این ضربه‌گیرها روی آن بنشینند.
دو نوع کلی از ضربه‌گیرها وجود دارد: (Accumulation type) 1) نوع جمع کننده انرژی (Dissipation type) 2) نوع مستهلک کننده انرژی 1- ضربه‌گیر نوع جمع کننده انرژی با یابدون حرکت برگشتی می‌تواند برای‌سرعت‌های تا 1 و یا 6/1 متر برثانیه به ترتیب بکار گرفته شود.
2- ضربه‌گیر نوع مستهلک کننده انرژی مستقل از سرعت اسمی آسانسور بکارگرفته می‌شود.
یک دورانداز، موتور را کنترل نموده و در رسیدن به طبقه توقف، درصورتیکه ضروری باشد، سرعت کابین را به حدی کم کند تا سرعتی که کابین در موقع‌نشستن به روی ضربه‌گیر دارد از سرعتی که ضربه‌گیر برای آن طراحی شده زیادترنباشد.
ضربه‌گیر پلی اورتان (جمع کننده انرژی) ضربه گیرهای پلی اورتان در برخی کشورها برای سرعت اسمی پایین بسیارمعروفیت یافته است.
ضربه‌گیر فنی (جمع کننده انرژی) قطعه اصلی این نوع ضربه‌گیرها معمولاً یک فنر مارپیچ ساخته شده از مقطع گرد یامربع است.
ضربه گیر روغنی (هیدرولیک) (مستهلک کننده انرژی) در مقایسه با نیروی بازدارندگی فزاینده ضربه گیرهای فنری، ضربه گیرهای‌روغنی می‌توانند طوری طراحی شوند که در حین عمل توقف نیروی ثابتی را اعمال نمایندکه نتیجتاً باز دارندگی ثابت خواهد بود.
ضربه‌گیر باید توانایی تبدیل انرژی جنبشی کابین (یا وزنه تعادل) در لحظه اصابت‌به حرارت، و همینطور انرژی پتانسیل ناشی از کاهش سطح، که مساوی با جابجایی‌ضربه‌گیر است را داشته باشد.
مقررات ایمنی سیم بکسلها و ایمنی‌های مکانیکی (ترمز ایمنی - گاورنر - ضربه‌گیر) 1- سیم بکسلهای متصل به کابین و وزنه تعادل می‌بایستی حتماً از جنس فولاد،حداقل 2 رشته با حداقل قطر 8 میلی متر باشند و مخصوص آسانسور ساخته شده باشند.
2- ضریب ایمنی سیم بکسلها در صورتی که تعداد سیم بکسلها 3 رشته یا بیشترباشند حداقل 13 و در صورتیکه 2 رشته باشد حداقل 16 می‌باشد.
3- حداقل نسبت بین قطر فلکه‌ها به قطر سیم بکسل 40 می‌باشد.
4- بارهای وارده بایستی به صورتی یکسان روی کلیه رشته‌های سیم بکسل توزیع‌گردد.
5- کلیه فلکه‌های گیربکس و هرزگرد بایستی دارای مانع خروج سیم بکسل از شیارباشند.
6- ترمز ایمنی (پاراشوت) صرفاً هنگام پایین آمدن کابین فعال بوده و بوسیله فکهایا قرقره‌های درگیر با ریلها که در اثر افزایش سرعت کابین از گاورنر فرمان می‌گیرد، عمل‌می‌کند.
و (Progressive) 7) ترمز ایمنی (پاراشوت) برای آسانسورهای با سرعت حداکثریک متر بر ثانیه از انواع لحظه‌ای یا نوع تدریجی برای سرعتهای بیشتر از یک متر بر ثانیه‌حتماً از نوع تدریجی باشد.
8- ترمز ایمنی (پاراشوت) می‌بایستی ترجیحاً در پایین‌ترین قسمت کابین مستقرشده و پس از عمل کردن فقط با بالاآوردن کابین آزاد گردد.
9- وسیله الکتریکی باید قبل از عملکرد کامل ترمز ایمنی یا درست هنگام ایستاده‌کابین موتور را از کار بیاندازد.
10- کنترل کننده‌های مکانیکی سرعت (گاورن) می‌بایستی متناسب با سرعت نامی‌آسانسور و رعایت مقررات تنظیم و ثابت شده است.
(EN 81-9.9 مربوطه) 11- سیم بکسل گاورنر می‌بایستی با قطر حداقل 6 میلی متر، دارای حداقل ضریب‌اطمینان 8 و بسیار انعطاف‌پذیر باشد.
12- کنترل کننده‌های سرعت (گاورنر) بایستی دارای وسیله‌ای الکتریکی باشد که‌پس از عملکرد تا آزاد کردن کابین از حرکت آن جلوگیری نماید.
13- آسانسورها بایستی دارای ضربه گیرهای کابین و وزنه تعادل باشند که درپایین‌ترین حد حرکت کابین و وزنه تعادل و بر روی ستونهایی (سکوهایی) نصب‌می‌شوند و نوع مناسب آنها باتوجه به سرعت و ظرفیت آسانسورها انتخاب می‌شود.
14- ضربه‌گیرهای سیار که با کابین و وزنه تعادل در حرکت هستند، بایستی باستون‌های (سکوهای) حداقل نیم متر ارتفاع که در پایین‌ترین حد حرکت کابین و وزنه‌تعادل (در چاهک) تعبیه شده‌اند تماس حاصل نمایند.
15- در هر صورت هنگام نشستن کابین روی ضربه گیرها بایستی فضای مناسب‌در چاهک بعنوان جان پناه وجود داشته باشد.
درها و سردرها مشخصات انواع دربها بسته به هر حالت خاصی، باید مناسبترین نوع در کابین و در راهرو استفاده شود.انتخاب بستگی به نوع آسانسور و بار اسمی آن دارد.
کارآمدترین در نوعی است که دارای‌زمان بازشدن کمتری باشد و عرضی که انتقال همزمان مسافرین را اجازه بدهد.
درهای لولایی درب تکه لته اغلب به عنوان درب طبقه در آسانسورهای کوچک مسافربر در منازل‌جائیکه ترافیک خیلی کم است کاربرد دارد.
این نوع فضای اضافی را برای بازشدن لته نیازدارد و بطور دستی عمل می‌شود و هر دو زمان بازشدن و بسته شدن نسبتاً طولانی است.ترتیب معمول به این صورت است که درب به طور دستی باز می‌شود و بسته شدن ان به‌وسیله یک وسیله مخصوص بستن درب صورت می‌گیرد تا از ماندن و کوبیده شدن‌جلوگیری شود.
درهای کشویی افقی امروزه این نوع دربها بشتر استفاده می‌شوند و مزایایی از قبیل بازشدن سریع وبی صدا بودن در مقایسه باانواع دیگر و راحتی عمل را دارند.
طبقه‌بندی آنها به قرار زیر است: 1) در تکه لته، چپ بازشو یا راست شو 2) درب کنار بازشو، دو یا سه سرعت چند لته 3) درب وسط بازشو تک سرعته 4) در با لته‌های متعدد استانداردسازی آسانسور کلیه آسانسورهای نصب شده در کشور براساس مصوبه شورای استاندارد ازتاریخ 1/1/82 (برمبنای تاریخ صدور پروانه ساختمان) تحت پوشش استاندارد ملی ایران‌و دستورالعملهای آن قرار دارد.
این موضوع به کلیه شهرداریهای ایران جهت لحاظ درصدور پروانه و پایان کار ابلغ گردیده است.
در این مقاله جهت آشنایی بیشتر مهندسین‌مشاور و ناظر، کلیاتی از استانداردهای موجود ارایه می‌گردد تا در استانداردسازی‌آسانسور، مورد استفاده قرار بگیرد.
کلیاتموضوع در مبحث 15 مقررات ملی ساختمان وضمایم آن و نیز در جزوه منتشره از موسسه استاندارد ملی - نصب آسانسور - شماره1-6303 منتشره از مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، درج گردیده است.
نظربه اینکه متولی استاندارد سازی آسانسور، در قانون، مؤسسه استاندارد و تحقیقات‌صنعتی ایران تعیین گردیده، لذا این مؤسسه نیز وظایف خود را به دو شرکت تعیین‌صلاحیت شده در سطح کشور، واگذار نموده است.
شرکت‌های مذکور پس از طی‌بازرسیها و مراحل قانونی تشکیل پرونده، در صورت مطابقت با استانداردهای موجود،تأییدیه لام را صادر می‌نمایند.
از جمله وظایف شرکت‌های مذکور، تعیین صلاحیت‌فروشندگان و نصابان آسانسور، از نظر فنی بوده و فروشندگان و نصابان اقدامات لازم‌را انجام داده از جمله مدارک خواسته شده در واحد بازرسی اینگونه شرکتها الزام‌آسانسور موظف به ارایه پرونده طراحی و مونتاژ از وزارت صنایع و معادن می‌باشند.