بدون شک اختراع کامپیوتر موثرترین پدیدهها در زندگی انسان بوده است.
دستگاهی که با پیشرفت روز افزون خود گره از مشکلات بشر گشوده و وی را در انجام کارهای روزمره از آسان ترین تا مشکل ترین عملیات پیچیده یاری کرده است.
نرم افزار و سخت افزار کامپیوتر دو ساختار لاینفک میباشند و مطالعه هر یک بدون شناخت از دیگری سودمند نخواهد بود.
ارتقای روز افزون نرم افزارهای کامپیوتر مستلزم وجود سخت افزارهای پیچیده و پیشرفت چشمگیر در این بخش میباشد.
لذا سخت افزار کامپیوتر بحث بسیار مهمی در دستگاه کامپیوتر به شمار میرود.
آشنایی با قطعات مختلف و طرز کار آنها همچنین نحوه ارتباط آنها با یکدیگر و نیز عیوب و اشکالاتی که ممکن است برای هر یک از آن قطعات ایجاد شود موضوعاتی است که در این گزارش به آن پرداخته میشود.
معرفی شبکه دیباگران مهر آریا
شرکت دیباگران مهر با تیمی متشکل از متخصصین که تجارب 14 سال فعالیت مستمر در علوم انفورماتیک، مالی، بازرگانی و اجرائی را داشته پا به عرصه فعالیت نهاد.
بر اساس نیاز و استفاده از تخصصهای سایر حوزههای اطلاعاتی فرآیند تولید سیستمهای اطلاعات مدیریت با هدف استقلال مشتری و عدم وابستگی به شرکت تولید کننده، با توجه به ارتقاء تکنولوژی روز در سطح استانداردهای جهانی با استناد به شعار (رضایت مشتری در کیفیت و سهولت کار) آن را سرلوحه کار خود نمود و در این راستا توانست موسسات متعددی را تحت پوشش سیستمهای مکانیزه خود درآورد.
در ذیل بشرح مختصری از فعالیت شرکت دیباگران مهرآریا بپردازیم :
تولید و استقرار سیستمهای کاربردی برای موسسات مختلف درزمینههای : حسابداری مالی، بازرگانی، خزانه داری، کنترل چک و نقدینگی، انبارداری وحسابداری انبار ، خرید و فروش، دارائیهای ثابت، اموال، حقوق و دستمزد و پرسنلی، دبیرخانه و بایگانی، اتوماسیون اداری، کنترل و برنامهریزی تولید.
استقرار نرم افزارها در موسسات و بنگاههای اقتصادی در گستره متنوعی در از فعالیتها و پشتیبانی کامل سیستمها طراحی و تولید سیستمهای یکپارچه بازرگانی (مدیریت خرید، مدیریت فروش، حسابداری خرید و فروش، حسابداری مالی، انبارداری و حسابداری انبار، کنترل چک، تولید، قیمت تمام شده، نقدینگی) (تحت شبکه خرید یک نرم افزار به جای 8 نرم افزار).
استقرار نرم افزارها در موسسات و بنگاههای اقتصادی در گستره متنوعی در از فعالیتها و پشتیبانی کامل سیستمها طراحی و تولید سیستمهای یکپارچه بازرگانی (مدیریت خرید، مدیریت فروش، حسابداری خرید و فروش، حسابداری مالی، انبارداری و حسابداری انبار، کنترل چک، تولید، قیمت تمام شده، نقدینگی) (تحت شبکه خرید یک نرم افزار به جای 8 نرم افزار).
انجام پروژههای طراحی و استقرار سیستمهای خاص برای موسساتی که نیازشان با استقرار نرم افزارهای آماده برطرف نمیشود.
ارائه خدمات پشتیبانی نرم افزار و آموزش رایگان به صورت تخصصی تا راهبری کامل.
ارائه خدمات مشاورهی مدیریت به موسسات.
راهبری و بروز رسانی اطلاعات و انطباق روشهای گذشته با سیستم مکانیزه جدید ارائه خدمات سخت افزار و شبکه و پشتیبانی سخت افزار.
طراحی و نصب شبکه Novell, NT 2000 Server Based & peer to peer فروش کامپیوتر (Pc & Lap top) ما حصل چهارده سال تلاش گذشته ما فراهم آوردن ابزارهای کامل و توانمندی در دپارتمان نرم افزار برطبق آخرین تکنولوژی استانداردهای نرم افزاری تحت windows با بانکهای SQL SERVER 2000 بر اساس متدلوژی (SUP).
آنالیز و طراحی، پیاده سازی، تست و ارائه نرم افزارها بر اساس روش object oriented و مبتنی بر UML میباشد، از آنجا که متدلوژی SUP ، مشتری گرا (customer - oriented) میباشد، لذا شرکت دیباگران مهر آریا دارای این توانایی میباشد که بر اساس نیازهای جدید مشتریان و تغییرات تکنولوژی در کوتاهترین زمان ممکن، نرم افزارهای فعلی خود را customize کرده و یا نرمافزارهای جدید ارائه نماید.
داخل محفظه سیستم : مادربرد یا برد اصلی سیستم : که در واقع نوعی برد مدار چاپی بسیار بزرگ میباشد، و اتصال دهنده اصلی اجزای کامپیوتر به شمار میآید.
دو قطعهای که از مهمترین اجزای کامپیوتر به شمار میآیند یعنی حافظه، و ریز پردازنده (cpu) به طور مستقیم به مادربرد متصل میشوند.
تمام اجزای کامپیوتر به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از طریق کابل به مادربرد متصل میشوند.
علاوه بر این مادربرد مجموعه متنوعی از تراشههای پشتیبانی را شامل میشود، که عملکردهای مختلفی را ارائه میکنند.
مثلاً در مادربرد نوعی مولد پالس ساعت وجود دارد، که عملکرد تمام بخشهای کامپیوتر را با یکدیگر همزمان میکند.
کارتهای گسترش : اینها نیز در واقع نوعی برد مدار چاپی هستند که بر روی مادربرد قرار میگیرند، و در محل کارآیی آن را افزایش میدهند.
منبع تغذیه : توان الکتریکی مورد نیاز کامپیوتر را فراهم میکند.
وسیلههای جانبی داخلی : مانند درایوهای فلاپی، درایوهای دیسک سخت و درایوهای پخش CD-ROM کابلها : در صورت بازکردن بدون شک با یک یا دو نوع کابل موجه میشویم.
کابلهای داخل کامپیوتر به دو گروه تقسیم شده «کابلهای کنترلی» که برای انتقال اطلاعات (شامل دادهها، آدرسها، و سیگنالهای دستور) طراحی شده.
این کابلها معمولاً پهن هستند، و به آنها «کابل نواری» میگویند.
کابلهای نواری در واقع به صورت نوار پهنی هستند، که سیمهای منفرد آن در کنار یکدیگر قرار دارند، اما در «کابلهای تغذیه» عمل انتقال ولتاژ تغذیه را به عهده میگیرند، یعنی تغذیه الکتریکی مورد نیاز اجزای کامپیوتر را از منبع تغذیه انتقال میدهند – در این میان میتوان خود مادربرد، درایوها، و فنهای خنک کننده اضافی را هم نام برد.
مشکلات حرارتی : «حرارت» مشکل اجزای الکتریکی داخل کامپیوتر به شمار میآید (حرکت الکترونها مقدار زیادی گرما ایجاد میکند).
منبع تغذیه کامپیوتر نوعی فن خنک کننده دارد.
که برای کمک به برقراری جریان هوا در محفظه کامپیوتر طراحی شده است.
ریزپردازنده یکی از بزرگترین اجزای مولد حرارت در کامپیوتر به شمار میآید.
ولتاژ تغذیه نمونههای اولیه پردازنده پنتیوم 5 ولت بوده و حرارت زیادی تولید میکند، پنتیومهای جدید با ولتاژ تغذیه 3/3 ولت کار میکنند.
در هر صورت دو قطعه برای جلوگیری از افزایش بیش از حد حرارت پردازنده مورد استفاده قرار میگیرند (علامت افزایش بیش از حد دمای پردازنده عدم عملکرد صحیح آن است.
یکی از این قطعهها خنک کننده» میباشد، خنک کننده در واقع قطعه فلزی است که در تماس با پردازنده قرار گرفته برآمدگیهای فلزی نازکی به شکل زبانه یا باله دارد.
طراحی آن بگونهای است که با افزایش سطح تبادل حرارت، تلفات حرارتی را تسهیل میکند.
قطعه دیگر فن پردازنده است که بسیار کوچک است که بر روی پردازنده (یا خنک کننده آن) قرار میگیرد.
در صورت عدم نصب صحیح فن ممکن است مشکلاتی ناشی از صداهایی اضافه بروز کند.
اگر در پشت شبکه محفظه قرار گرفته شود صدای اضافه تولید میشود و این فقط در مورد (فن) نیست که در کامپیوتر صدا ایجاد میکند درایو دیسک سخت نیز به طور مداوم در حال چرخیدن صدای فرکانس بالایی ایجاد میکند.
* منبع تغذیه توان منبع تغذیههای مختلف بر حسب وات بیان میکنند که با یکدیگر تفاوت دارند – معمولاً این طور فرض میکنند که توان منبع تغذیه نصب شده توسط کارخانه برای برآوردن نیاز کامپیوتر کافی است اما با اضافه کردن تعداد زیادی از اجزای اضافی بار الکتریکی بیشتری را به منبع تغذیه اعمال شود، شاید بهتر باشد که به دنبال منبع تغذیه قوی تری باشیم یا با مرکز پشتیبانی فنی تماس گرفته، و مطمئن شویم که توان منابع موجود برای نیازهای ما کافی است.
* درگاهها : در پشت محفظه اصلی سیستم اتصال دهندههایی برای انواع مختلف از وسیلههای جانبی خارجی وجود داشته که به آنها «درگاه» نیز گفته می شود (همان طور که گفته شد «اصطلاح» درگاه دو مفهوم کاملاً متفاوت دارد در واقع همان اتصال دهنده فیزیکی میباشد، اما همین اصطلاح به محل خاصی در حافظه نیز اطلاق میشود) مثلاً درگاهی برای صفحه کلید وجود دارد.
در بیشتر کامپیوترهای امروزی درگاهی نیز به ماوس اختصاص داده شده.
متداولترین نوع درگاهی که برای صفحه کلید و ماوس مورد استفاده قرار میگیرد، درگاه گرد کوچکی هست که «درگاه PS/2» نامیده میشود.
معمولی ترین درگاههای کامپیوتر، درگاه متوالی (سریال) و درگاه موازی میباشند.
درگاه موازی نیز امکان اتصال به وسیلههای جانبی موازی را فراهم میکند «درگاه سریال» امکان اتصال به وسیلههای جانبی متوالی به کامپیوتر را فراهم میکند.
ارتباط این نوع وسیلههای جانبی کامپیوتر به صورتی است که در هر مرحله فقط یک بیت انتقال مییابد متداولترین وسیلههای جانبی متوالی (سریال) عبارتند از صفحه کلید، ماوس یا مودم.
درگاه موازی نیز در هر مرحله 8 بیت انتقال میدهند.
متداولترین وسیله جانبی موازی چاپگر است – هر چند که بیشتر وسیلههای جانبی ذخیره سازی (مانند درایو نوار حافظه پشتیبان و درایو دیسک سخت قابل حمل) نیز رابطی برای اتصال به درگاه موازی دارند.
هر کامپیوتر میتواند تا 4 درگاه متوالی (سریال) را پشتیبانی کند.
درگاههای مزبور به ترتیب com4, com3,com2,com1 نامیده میشوند.
Com مختلف کلمهcommunication میباشد همچنین هر کامپیوتر میتواند تا 3 درگاه موازی را پشتیبانی کند.
درگاههای مزبور به ترتیب –Lpt 1 , Lpt2, Lpt3 نامید.
Lpt مخفف کلمه Lide printer میباشد.
البته در بیشتر سیستمهای کامپیوتری فقط یک درگاه موازی و 2 درگاه متوالی (سریال) نصب است.
با قرار دادن کارت گسترش مزبور در یکی از شیارهای گسترش خالی قرار گیرد.
هر چند که ویندوز مایکروسافت هر 4 درگاه متوالی (سریال) را پشتیبانی میکند.
اما فقط 2 درگاه موازی را مورد پشتیبانی قرار میدهد.
* انواع اتصال دهندهها : کامپیوتر انواع مختلفی از اتصال دهندهها را در برمیگیرد (که فقط به اتصال دهندههای صفحه کلید ps/2.
درگاههای موازی و متوالی محدود نمیشود.
* مروری بر عملکرد کامپیوتر و اجزای آن به طور کلی میتوان عملکرد اصلی کامپیوتر کار با دادهها باشد.
یعنی باید بتواند دادههای ورودی را دریافت و بعد از محاسبههای مربوطه آن را بر روی صفحه نمایش نشان بدهد.
یا چاپ کند.
کامپیوتر از 3 بخش عملیاتی تشکیل شده است.
ریزپردازنده (CPU) : که عمل محاسبه مربوط به دادهها را بر عهده دارد.
این محاسبهها نه تنها عملکردهای ریاضی (جمع، تفریق، ضرب و تقسیم) بلکه عملکردهای مقایسهای (مساوی، بزرگتر، و غیره) را نیز شامل میشود، آدرسهای حافظه و صادر کردن دستورهای لازم برای سایر اجزای کامپیوتر را نیز به عهده دارد.
2- بخش ذخیره دادهها : این بخش برای ذخیره سازی دادههای مورد استفاده قرار میگیرد.
این ذخیره سازی میتواند به صورت «موقت» یا «پایا» باشد.
منظور از ذخیره سازی پایا این است که بعد از خاموش شدن ولتاژ تغذیه نیز دادهها باقی بمانند فقط تعداد اندکی از اجزای ذخیره سازی دادهها، آنها را به طور «دائمی» ذخیره کنند.
یعنی به طوری که نتوان دادههای آنها را تغییر داد.
3- بخش ارتباطات خارجی این سیستم امکان برقراری ارتباط با کامپیوتر را برای کاربران و سایر کامپیوترها) برقرار میکند.
شاید به نظر بیاید که بتوان به جای «بخشهای ارتباطات خارجی» اصطلاح «بخشهای ورودی / خروجی) را به کار ببریم اما ورودی / خروجی نسبی است، مثلاً از نظر ریز پردازنده ارتباط با وسیلههای ذخیره سازی نوعی ورودی / خروجی به شمار میآید.
به همین دلیل است که برای وسیلههایی که امکان ارتباط با کامپیوتر با کاربرد با سایر کامپیوترها را فراهم میکنند نام (بخشهای ارتباطات خارجی) را گذاشتهاند.
محصولات شرکت انتیل این پردازندهها به ترتیب 80386، 80486، 80286، 8088 پنتیوم و پنتیوم پرو نام دارند – متداولترین وسیلههایی که به بخش ذخیره سازی مربوط میشود – عبارتند از حافظه، دیسک سخت، دیسک فلاپی، CD – ROM و نوار حافظه پشتیبانی.
متداولترین وسیلههایی که در رابطه با بخش ارتباطات خارجی مطرح شده عبارتند از صفحه کلید، مانیتور (یا نمایشگر)، موس چاپگر، مودم و اسکنر، بعضی از این وسیلهها، مانند موس و صفحه کلید فقط از نوع ورودی هستند.
بعضی دیگر مانند چاپگر از نوع خروجی به شمار میآید، بعضی دیگر مانند، مودم نیز هم ورودی و هم خروجی بع شمار میآیند.
باید توجه کنیم که هر 3 بخش مزبور تحت فشارهای ناشی از محدودیتهای طراحی، قوانین متریک، جنبههای اقتصادی و فقدان دانش تکنولوژی مربوط به آن استفاده از آن است.
مثلاً به نظر میرسد که به عنوان یک قاعده کلی معمولاً ویژگیهای زیادی را برای کار با وسیلههائی احتیاج داریم اما فقط اندکی از آنها در هر وسیله برتری خود را حفظ کردهاند.
مثلاً در مورد وسیلههای جانبی مربوط به ذخیره سازی، ویژگیهایی وجود دارد که عبارتند از سرعت دستیابی، دوام، قابلیت حمل.
اگر به حداکثر سرعت دستیابی به دادهها نیاز داشته باشیم.
گنجایش کم ، عدم قابلیت حمل و نیز ذخیره سازی موقت رضایت دهیم.
این مشخصهها به حافظه کامپیوتر مربوط میشود.
از طرف دیگر اگر به گنجایش زیاد نیاز داریم، سرعت دسترسی کمتر، و عدم قابلیت حمل را بپذیریم (منظور در رابطه با عملکرد دیسک سخت میباشد).
اگر قابلیت حمل دادهها مورد نظر باشد باید علاوه بر کاهش سرعت دسترسی به دادهها گنجایش پایینتر را نیز بپذیریم (دیسکتهای فلاپی، و نوار حافظه پشتیبان).
البته قواعد، اغلب تغییر میکنند (به خصوص در صنعت کامپیوتر) هر روز، تغییرات بزرگی در ذخیره سازی دادهها صورت می گیرد.
امروزه وسیلههای ذخیره سازی جدیدی ظهور میکند که علاوه بر سرعت و گنجایش زیاد، قابل حمل نیز میباشند در این میان میتوان درایوهای فلاپی، سرعت و گنجایش بالا دیسک سخت قابل حمل درایوهای اپتیک که خاصیتی نوری و مغناطیسی دارند، و درایوهای CD.ROM قابل نوشتن را نام برد.
بخشی از این قابلیتها به پیشرفت تکنولوژی بخشی از آن به نیاز بازار است.
* مروری بر وسیلههای جانبی کامپیوتر همچنین میتوانیم کامپیوتر را به صورت وسیلهای مرکب از اجزای دیگر در نظر بگیریم دانشمندان به آنها «مدول» میگویند.
این اجزا را میتوان به صورتهای دیگری نیز تقسیم بندی کرد.
بخش ریز پردازنده : این بخش ریز پردازنده، احتمالاً کمک پردازنده عددی (ریاضی) راشامل شود.
البته پردازندههای جدید کمک پردازنده عددی (ریاضی) نیز تعبیه شده است.
بخش حافظه : این بخش همچنین «حافظه اصلی» و «حافظه نهائی» نامیده می شود.
سیستم ورودی (خروجی با سیستم I/O) : این بخش در واقع وسیلهای جانبی مانند صفحه کلید ، مونیتور، ماوس، دیسکت درایو، چاپگر و مودم راشامل میشود.
در واقع «منبع تغذیه» در هیچ کدام از این تقسیم بندیهای فوق نمیگنجد - بطور خلاصه میتوان گفت هر چیزی غیر از پردازنده حافظه و منبع تغذیه که به کامپیوتر متصل شود را میتوان به عنوان «وسیله جانبی» در نظر بگیریم.
وجود این وسیلهها برای برقراری ارتباط ضروری نیست کامپیوترهای خاصی وجود دارند که در درون سیستم قرار دارند وسیله جانبی داخلی نامیده میشوند.
تمام وسیلههای جانبی که در خارج قرار دارند، نیز «وسیله خارجی» به شمار میآیند.
* اتصال اجزای کامپیوتر گذرگاه : واضح است که اجزای منفرد کامپیوتر باید به یکدیگر متصل شوند تا برقراری ارتباط در کامپیوتر ممکن شود.
مثلاً وسیله جانبی مربوط به بخش ذخیره سازی فقط وقتی مفید است که پردازنده بتواند به دادههای آن دسترسی پیدا کند، اجزای مزبور از طریق مسیرهایی به یکدیگر متصل میشوند «که گذرگاه» (BUS) نامیده میشوند.
میتوان گذرگاه را به عنوان مجموعهای از چند خط اتصال موازی بر روی برد مدار چاپی در نظر گرفت.
این مسیرهای معمولاً به صورت برجسته بر روی برد مدار چاپی ایجاد شدهاند.
(مانند مادربرد)، با استفاده از کابل در کنار یکدیگر قرار گرفتهاند.
انواع مختلفی از گذرگاهها وجود دارد که در این میان میتوان ISA، EISA، VLBUS، PCI، SCSI، IDE را نام برد.
مشکل طراحی گذرگاههای این است که اختلاف سرعت زیادی بین اجزای مختلف کامپیوترهای جدید وجود دارد.
مثلاً سرعت انتقال حافظه کامپیوتر هزاران بار از درایو فلاپی و شاید دها هزار بار از چاپگر سریعتر است.
بنابراین وسیله ها را به یک محل مشترک وصل کرد.
زیرا در این صورت مقدار زیادی از زمان انتقال وسیلههای سریعتر هدر خواهد رفت.
این حالت موجب شد که کامپیوترهای شخصی از معماری چند گذرگاهی استفاده کنند.
به طور معمول کامپیوتر ممکن است یک گذرگاه داشته باشد که هر کدام با سرعتهای متفاوتی کار میکنند.
بین آنها نیز نوعی «پل» برقرار باشد، که میتواند به عنوان واسطهای برای این سرعتها مختلف عمل کند هر گذرگاه فقط آن دسته از وسیلههای جانبی را میپذیرد، که برای همان گذرگاه طراحی شده باشد (همچنین ارتباط با گذرگاههای سازگار را نیز برقرار میکند).
گذرگاههای اصلی کامپیوتر معمولاً بر روی خود مادربرد قرار دارند بردهای گسترش، یعنی جایی که باید به اتصال دهنده وصل شوند در این قسمت گذرگاه میتواند به «بردهای گسترش» متصل شود.
به این ترتیب «قابلیت گسترش» و «قابلیت ارتقاء» ایجاد میگردد – این دو پدیده نقش بسیار مهمی در موفقیت کامپیوترهای شخصی داشتند.
* اندازهگیری سرعت عملکرد اجزای کامپیوتر به صورتهای مختلف میتوان سرعت عملکرد کامپیوترهای شخصی را اندازه گیری کرد.
عملکرد بیشتر اجزای کامپیوتر به واحدهای زمانی مجزایی تقسیم میشود، که «چرخه پالس ساعت» نامیده میشود.
بیشتر اجزای کامپیوتر همگام با پالسهای ساعت، و البته با سرعتهای مختلف کار میکنند.
اگر خواندن (یا بازیافت) یک بیت از حافظه را در نظر بگیریم، این روند از مرحلههای مختلفی تشکیل شده است.
پالسهای مزبور با فواصل زمانی منظم ایجاد میگردند در مورد حافظه این پالسها 60 میلیون بار در ثانیه ایجاد میشوند.
روند خواندن از حافظه با ترتیبی خاص صورت میپذیرد.
علاوه بر این هر مرحله نیز باید به طور دقیق با یک پالس ساعت، یعنی در واقع با شروع یک چرخه پالس ساعت، آغاز شود.
به این ترتیب عمل سپری شدن تعداد مشخص از چرخههای پالس ساعت احتیاج دارد یعنی هر چه پالس ساعت سریعتر باشد، این عمل نیز سریعتر انجام میشود.
سرعت پالس ساعت معمولاً بر حسب «سیکل بر ثانیه» یا «هرتز» اندازه گیری میشود، که مخفف آن «HZ» میباشد.
اما از آنجا که سرعت پالس ساعت کامپیوترهای شخصی بسیار بالاست بیشتر از اصطلاح «مگاهرتز» به معنی یک میلیون هرتز استفاده میشود.
حروف مخفف واحد مزبور «MHZ» میباشند.
مثلاً در حال حاضر کامپیوترهای مبتنی بر پنتیوم با سرعتی بین 400- 133 مگاهرتز کار میکنند اجرای هر دستور توسط پردازنده به سپری شدن تعداد مشخصی از چرخههای پالس ساعت نیاز دارد، که معمولاً بین 50-10 چرخه پالس ساعت میباشد باید توجه داشت اگر سرعت پالس ساعت مثلاً 200 مگاهرتز باشد، یعنی در واقع 200 میلیون پالس ساعت در هر ثانیه تولید میشود.
بنابراین چرخه هر پالس ساعت ثانیه و یا در تخفیف 5 میلیارد دیم ثانیه خواهد بود.
بیان چنین سرعتی با اصطلاحات متداول برای انسان مشکل است.
اما این اصطلاحات در مقایسه اجزایی که طراحی مشابهی داشته باشند بسیار مفید میشوند .
مثلاً میتوان گفت که پنتیوم 166 مگاهرتز بسیار سریعتر از پنتیوم 100 مگاهرتز عمل میکند.
البته معمولاً نمیتوان گفت که سرعت آن به طور دقیق 66/1 برابر پنتیوم 100 مگاهرتزی است.
زیرا عوامل متعددی بر سرعت پردازنده تأثیر میگذارند.
از طرفی اگر دو کامپیوتر از هم نظر شبیه یکدیگر بوده، و فقط سرعت پالس ساعت پردازنده یکی 100 مگاهرتز و دیگری 166 مگاهرتز باشد.
باز هم ممکن است اختلاف سرعت چندانی با یکدیگر نداشته باشند، که این مسئله به برنامه کاربردی مورد استفاده بستگی دارد.
روشهای دیگری نیز برای بیان سرعت پردازنده وجود دارد.
یکی این سرعت پردازنده را بر حسب میلیون دستور در ثانیه (یا MTPS) بیان کنیم.
مثلاً پردازنده پنتیوم 33/1 مگاهرتز میتواند 8/9/2 میلیون دستور در ثانیه را اجرا کند (یعنی 9/219 MIPS) .
اما باید خاطرنشان کرد که اندازه گیری بر حسب MIPS به تنهایی کمک چندانی به اندازه گیری سرعت عمل کرد کامپیوتر نمیکند.
زیرا عوامل زیادی بر روی سرعت کلی، پردازنده تأثیر دارند.
در حقیقت اینتل که از خط مشی پردازندهها را تعیین میکند دیگر سرعت آخرین پردازندههای پنتیوم خود را با واحد MIPS مقایسه نمیکند.
بلکه واحد اندازه گیری، دیگری به نام "IC OMP را ارائه کرده است.
این واحد در واقع ترکیبی از روشهای اندازه گیری مختلف به شمار میآید.
که مربوط به ریزپردازندهها این نوع اندازه گیری سرعت است.
برای اندازه گیری سرعت سایر اجزای کامپیوتر ممکن است واحدهای دیگری مورد استفاده قرار گیرند.
مثلاً سرعت دیسک سخت که برای ذخیره سازی دادههای مورد استفاده قرار میگیرد، با واحدهای مختلفی اندازهگیری شود.
یکی از این واحدها در سرعت دستیابی میباشد.
سرعت دستیابی به زمان مورد نیاز برای پیدا کردن داده مورد نظر توسط هد گفته میشود، همچنین واحد دیگری به نام «سرعت انتقال دادهها» نیز وجود دارد.
این واحد نیز معادل مقدار دادهای است که میتوان در زمان مشخص با استفاده از دیسک سخت مزبور خواند.
این که تجسمی از این واحدها را ارائه کرده باشیم، باید بگوییم که سرعت دستیابی دیسکهای سخت امروزی 12-6- میلی ثانیه است (یکی میلی ثانیه معادل یک هزارم ثانیه میباشد).
همچنین سرعت انتقال دادههای دیسکهای مزبور بین 20-2 مگا بایت در ثانیه است (تغییرات این واحد خیلی زیاد است به عوامل زیادی بستگی دارد.
عوامل زیادی وجود دارند، که بر سرعت عملکرد کلی کامپیوتر تأثیر میگذارند، که موجب می شوند نتوان به سادگی سرعت عملکرد را به صورت خلاصه و مفید تعیین کرد شاید بتوان عوامل موثر بر سرعت پردازنده، سرعت عملکرد بخش دیسک سخت، و سرعت عملکرد کلی کامپیوتر، مطرح کرد، اما برنامههای کاربردی مورد استفاده متفاوت است.
برنامههای خوبی وجود دارند که برای ارائه گزارش خلاصه در مورد سرعت عملکرد کامپیوتر، و اجزای آن ساخته شدهاند، این برنامههای محک زدن «Bench mark» نامیده میشوند.
این برنامهها به طور کلی عملکردهای معمول سخت افزاری و نرم افزاری کاربر را به صورت خودکار انجام میدهند.
اما در این مورد نیز باید مراقب بوده، زیرا عملکرد آنها به صورت کلی بوده و ممکن است با کارهای متداول بعضی از کاربران مطابقت نداشته باشد.
* BIOS سیستم : روی مادر بورد تراشهای وجود دارد که دارای حافظه اختصاصی میباشد و ROM BIOS نامیده میشود.
اصطلاح BIOS سر نام عبارت Basic in put / out put systom است.
این تراشه حاصل برنامه BIOS سیستم را در بردارد.
برنامه BIOS برنامهای است که با خاموش شدن کامپیوتر از بین نمیرود.
بیشترین تستهای بایاس سیستم را مجموعهای از روال های مختلف خدماتی تشکیل میدهند که روالهای خدمات BIOS نام دارند و برنامههای هوشمند به شمار نمیآیند مثلاً نوع چاپگر را تشخیص نمیدهند.
* نکات عمده در مورد بایاس : BIOS سیستم خیلی بیشتر از ارائه خدمات را شامل میشود.
کامپیوتر برای روشن شدن باید مراحلی را طی کند این مراحل «روند شروع به کار» [Start up process] و یا روند راه اندازی [Boot process] سیستم بصورت پایا است (یعنی با خاموش شدن کامپیوتر از بین نمیرود)[ به این منظور برنامههای مربوط به بایاس را در تراشه ROM BIOS قرار دادهاند.
کامپیوترهای امروزی توسط FLASH BIOS کار میکنند که با چند دستور نرم افزاری میتوان آنها را ارتقا داد.
* مادر برد MOTHER BOARD مادر برد یا MAIN BOARD از اصلی ترین قطعات کامپیوتر است که ارتباط میان قطعات کامپیوتر را انجام میدهد.
شکل 1 اجزای اصلی مادربرد 1- CPU و حافظه L2 و حافظه اصلی.
آداپتور اسکازی، آداپتور IDE، آداپتور ویدئویی و درایورها و مونیتور ROM BIOS، ساعت، ماوس، مودم ، چاپگر.
در نتیجه مطالب فوق قطعات کامپیوتر بسته به سرعت ارتباطشان با CPU گروه بندی کردهاند.
مادربردهای جدید دارای پردازندههای 939 پین و دمهای DDR2 و هاردیسک SATA را پشتیبانی میکنند.
شکل زیر مدار داخلی مادربور مدل ایسوس را نشان می دهد.
شکل2 * مجموعه تراشهها : کامپیوترها برای عملکردهای خود به قطعات خاصی احتیاج دارند که تراشههای پشتیبان نام دارند.
از جمله آنها : کنترل گر حافظه کنترل گر حافظه نهایی کنترل گر گذرگاه کنترل گر DMA کنترل گر وقفه قابل اندازه گیری کنترل گر اندازه گیر فاصله زمانی قابل برنامهریزی تراشههای مورد نیاز کامپیوتر را در یک یا دو تراشه جمع کرده و به صورت مجتمع مورد استفاده قرار میدهند که مجموعه تراشهها یا Chipset نام دارد.
نوسان ساز : نوسان ساز در واقع مواردی مبتنی بر کریستال کوارتز است، که بصورت منظم و با فرکانس ثابت نوسان میکند که خروجی آن سیگنال پالس ساعت است.
پالس های ساعت در عملکردهای مختلف کامپیوتر مورد استفاده قرار میگیرند، مثلاً عملکرد ریز پردازندهها با سیگنالهای پالس است و با فرکانس مشخص انجام میشود.
گذرگاهها نیز به پالس ساعت احتیاج دارند.
حتی صفحه کلید نیز همگام با پالسهای ساعت کار میکند.
تایمر اندازه گیر فواصل زمانی قابل برنامه ریزی : فرکانسهای ایجاد شده توسط مولّد پالس ساعت بصورت سخت افزاری تثبیت شدهاند.
اما تایمر وسیله است که میتواند سیگنال منظمی با کنترل نرم افزاری تولید کند.
کامپیوترها تایمری به نام تایمر اندازه گیر فاصله زمانی قابل برنامه ریزی (PIT) دارند.
* CPU ریز پردازنده یا واحد پردازنده مرکزی Center processes unit بخش مرکزی کامپیوتر است که مدل و سرعت کامپیوتر همان مدل و سرعت پردازنده است یعنی یک کامپیوتر pentum4 با سرعت 2400 مگاهرتز کامپیوتری است که یک پردازنده pentum4 با سرعت 2400 مگاهرتز دارد.
شکل 3 این قطعه مسئول محاسبات ریاضی، عملکردهای منطقی، مقایسهها و محاسبات مربوط به آدرس های حافظه میباشد همچنین دستورهایی برای سایر قطعات صادر میکند.
ریزپردازنده روی مادربرد در داخل محفظه سیستم قرار گرفته است که توانایی محاسبه 200 میلیون دستور در ثانیه را داراست و بیش از 7 میلیون ترانزیستور در آن قرار دارد.
ریز پردازنده به ساعت داخلی مجهز است و عملکردهای تراشه را با آن هماهنگ میسازد سرعت ایجاد پالسها سرعت پالس ساعت است و بر حسب مگاهرتز بیان میشود.
انواع پردازندهها : پردازندهها دو نوع کلی دارند : AMD , INTEL که ساخت دو شرکت متفاوت هستند.
پردازندههای intel : پردازندههای intel مدلهای مختلفی دارند این مدلها از نظر سرعت و حافظه داخلی تفاوت دارند.
مدلهایی که حافظه کمتری دارند.
Celeron و مدلهایی که حافظه بیشتری دارند فول کش نام دارند.
پردازندههای AMD : از نظر ساختار شبیه به پردازندههای intel هستند.
مدلهای Barton , Sempron و 64 AMD در بازار موجود است.
Barton از رده خارج شده است و پردازنده Sempron مشابه Celeron از حافظه کمتری برخوردار است.
آخرین مدل AMD 64 میباشد که حافظه درونی بیشتری دارد.
* ریزپردازنده Pentume : توسط intel برای اولین بار در سال 1993 معرفی شد.
سرعت پالسهای ساعت تولید شده pentume ها از 75 مگاهرتز تا 200 مگاهرتز و بالاتر هستند.
مروری بر بخشهای داخلی پنتیوم : واحد رابط گذرگاه (BIU) واحد پردازش ریاضی منطقی : از دو واحد به نام پردازش ریاضی و منطقی یا (ALU) تشکیل شده است.
هر دو واحد میتوانند عملیات ریاضی و منطقی را انجام دهند.
که میتوانند جدا از هم یا همزمان کار کنند.
تکنولوژی فوق سنجش یا Superscalar technology نام عملکرد آنهاست.
مجرای ارتباطی : هر یک از واحدهای ALU یک واحد مجرای ارتباطی Pineline هستند.
یعنی در هر لحظه با بیش از یک دستور کار میکنند که تا 5 سطح دستور میتوانند داشته باشند.
شکل 4: روش مجرای ارتباطی در کار با دستورها ثباتها : Registers محل قرار گرفتن دادهها و آدرسها در حافظه هستند.
طرز قرار گرفتن cpu در مدار : چون cpu بر اثر جریان برق و روشن بودن کامپیوتر داغ میشود برای جلوگیری از آسیب دیدن آن باید حرارت آن را کاهش داد.
ابتدا روی آن را با مادهای به نام ژل سیلیکونی پوشیده می شود تا انتقال حرارت از آن آسانتر باشد سپس حرارت ایجاد شده توسط فن روی cpu خارج میشود.
نشانههای خرابی : اگر cpu مشکل داشته باشد کامپیوتر روشن نمیشود یا کامپیوتر در حین کار خاموش می شود.
حافظه رم ،حافظه فعال کامپیوتر است یعنی توانایی حداکثر سرعت خواندن و نوشتن.
هر برنامهای برای اجرا ابتدا باید به رم وارد شود.
روی مادر برد تا 4 شکاف slot برای نصب رم وجود دارد یعنی یک کامپیوتر میتواند تا 4 رم داشته باشد.
حافظهها بیتها را با روش شارژ الکتریکی ذخیره میکنند.
حافظه محل موقت اطلاعات است و با خاموش شدن کامپیوتر اطلاعات از بین میرود.
شکل 5 تراشههای SIMM : تراشهای که به علت خراب شدن در معرض هوا با روکش پلاستیک پوشیده شده است تراشه SIMM نام دارد.
تراشهها روی مدولهایی قرار میگیرند که بانک حافظه نام دارند، روی هر بانک حافظه 9-8 تراشه قرار میگیرد.
مدولهای حافظه که تراشهها روی آن سهیم شدهاند SIMM نام دارد.
[سر نام Single Inline memory module] که این مدول در محل قرار گیری خود به راحتی قرار میگیرد.
شکل 6: تراشه ROM : سرنام عبارت Read only Memory یعنی با برنامه ریزی خاص میتوان حافظه را به نوعی تبدیل که اطلاعات با قطع جریان برق و خاموش شدن کامپیوتر از بین نرود.
که حافظه ROM از این نوع یعنی حافظه پایا است.
PROM : سرنام عبارت Programable Rom یعنی Rom قابل برنامه ریزی هستند موارد آنها شامل فیوز های کوچکی است .
EPROM : ROM قابل پاک شدن Eraseable Rom هستند که با اشعه ماورای بنفش پاک کردن و قطع کردن اتصالات و اطلاعات را از روی تراشه صورت میگیرد.
EEPROM : EEPROM سرنام عبارت Electricaly Eraseable programmable Rom است که با استفاده از جریان الکتریکی قوی میتوان آنرا پاک کرد.
(بدون جدا کردن تراشه از کامپیوتر) Flash Rom : مانند EEPROM است اما با این تفاوت که با جریان کم میتوان آن را پاک کرد.
* سرعت حافظه : زمان دسترسی (Access time) تراشه به زمان بین ظاهر شدن آدرس در گذرگاه مربوطه و زمان خواندن داده در خروجی تراشه گفته میشود.
زمان سیکل «DROM cycle time» به زمان دسترسی به علاوه زمان لازم برای آماده شدن تراشه برای دریافت درخواست بعدی گفته میشود.
در DROM زمان دسترس بین 60 تا 8 نانوثانیه است.
* نشانههای خرابی بر اثر خراب بودن رم، از کامپیوتر بوقهای ممتد شنیده میشود.
کامپیوتر کندکار میکند، و یا اینکه Reset میشود.
رفع اشکال RAM مشکلات حافظه را میتوان به دو دسته تقسیم کرد : مشکل که به طور ناگهانی و ظاهراً بدون دلیل به وجود میآید با مشکلی که درست پس از زمانی بروز پیدا میکند که کامپیوتر شروع به کار کرده باشد.
برای رفع مشکلاتی که پیش آمده اند، ابتدا در کیس کامپیوتر را باید باز کرد دید که چقدر گرد و خاک در آنجا جمع شده است.
از آنجا که گرد و غبار مانع از رسیدن جریان هوا به DIMM ها شود، میتواند مانع از دفع گرمای تولید شده توسط ماژولها به بیرون از کیس شود.
ویروسها و کرمها به روشهای مختلف کارایی دستگاه را مورد هجوم قرار داده و آن را کاهش میدهند.
اگر پس از پاک کردن ویروسها و بوت کردن مجدد دستگاه مشکلات همچنان باقی بودند و یا اصلاً ویروسی وجود نداشت.
ویروس ها و کرم ها به روش های مختلف کارایی دستگاه را مورد هجوم قرار داده و آن را کاهش می دهند اگر پس از پاک کردن ویروس ها وبوت کردن مجدد دستگاه مشکلات همچنان باقی بودند ویا اصلاً ویروسی وجود ناشت.
لازم است قدری عمیق تر به موضوع نگاه کرد.
از آن جایی که به هر ترتیب قطع برق تجربه می شود این چنین پیشامدهایی به سادگی خرای های کامل ناشی از برق قابل تشخیص نیستند، اما بیشتر از آن برای دستگاه کامپیوتر ضرر دارند.
ارسال ولتاژ نادرست – در مقابل عدم ارسال ولتاژ – می تواند باعث سوختن مدارهای الکتریکی حساس یک سیستم شود.
اول با فشردن کلید F2 یا Delete وارد بایوس سیستم می شویم نوسان جریان برق می تواند باعث پاک شدن داده های وارد شده از سوی کاربر که در بایوس ذخیره گردیده شود.
در صورتی که چنین مشکلی برایتان پیش آمده باشد، کافیست Clock speed یا Latency حافظه را ری ست کنید تا مشکل برطرف گردد.
یکی از انواع جدید رم که در کامپیوتر به کار می رود DDR2 نام دارد.
این نوع حافظه در مقایسه با DDR SDRAM همانند DDR SDRAM در مقایسه با SDRAM است.
سرعت clock آن همان است اما در سیکل ساعت(هرتز – Hz) داده های بیشتری جریان مییابند.
حافظه DDR SDRAM حداکثر توانایی انتقال داده SDRAM را از طریق فرستادن دوبسته داده به ازای هر سیکل ساعت دو برابر می کند و به این ترتیب سرعت clock موثر آن دوبرابر می شود.
بنابراین وقتی از DDR SDRAM 400 مگاهرتزی صحبت می شود در واقع صحبت از ماژول حافظه ای است که با سرعت 200 مگاهرتز کار یم کند.
از آ«جا که یک ماژول SDRAM از بسته داده های 64 بیتی استفاده می کند و در هر بایت هشت بیت وجود دارد این ماژول DDR 400 مگا هرتزی پهنای باندی معادل با 3.2 گیگابیت در ثانیه در اختیار قرار می دهد.
در یک حافظه دو کاناله (dual channel) با پیکربندی 128 بیتی پهنای باند 6.4 گیگابیت در ثانیه حاصل خواهدآمد.