دانلود مقاله ماشینهای کشاورزی و مکانیزاسیون

اهمیت و جایگاه در جامعه
انسان برای ادامه حیات وتأمین ملزومات جهت زندگی بهتر و آسایش بیشتر، نخست باید تولید فرآوردههای مورد نیاز که منشأ طبیعی دارند از قبیل : انواع مواد غذایی ،پوشاک و لوازم درمانی بپردازد، در نتیجه باید تولید محصولات کشاورزی و دامداری همگام با رشد جمعیت افزایش یابد و این مقصود در سایه تبدیل کشاورزی ابتدایی و سنتی در مناطق به کشاورزی نوین حاصل می‌گردد.

در راه نیل به این اهداف، باید امکاناتی فراهم آید تا کشاورزان بتوانند دستگاههای مورد نیاز خود را به سهولت تأمین کنند و با اتکا به روشهای نوین و منطبق بر اصول علمی و فنی، تولیدات کشاورزی خود را در واحد سطح افزایش دهند.

با توجه به این که ماشینآلات کشاورزی همانند آب وخاک از اهمیت ویژهای برخوردارند، به منظور صرفه جویی و کاهش هزینه های تولید، استفاده صحیح از ماشین آلات و دقت در حفظ و نگهداری آنها موجب افزایش عمر مفید آنها شده، از هزینه های مختلف به میزان قابل توجهی کاسته می‌شود.

مکانیزه کردن کشاورزی باعث رشد و ترقی آن و همچنین پیشرفت امور صنعتی کشور خواهد بود انسان برای ادامه حیات وتأمین ملزومات جهت زندگی بهتر و آسایش بیشتر، نخست باید تولید فرآوردههای مورد نیاز که منشأ طبیعی دارند از قبیل : انواع مواد غذایی ،پوشاک و لوازم درمانی بپردازد، در نتیجه باید تولید محصولات کشاورزی و دامداری همگام با رشد جمعیت افزایش یابد و این مقصود در سایه تبدیل کشاورزی ابتدایی و سنتی در مناطق به کشاورزی نوین حاصل می‌گردد.

مکانیزه کردن کشاورزی باعث رشد و ترقی آن و همچنین پیشرفت امور صنعتی کشور خواهد بود و اثرهای قابل توجهی در اقتصاد کشور خواهد داشت.

از طرف دیگر، مهاجرت روستائیان به شهرها که به علل زیر صورت میگیرد، باعث کاهش نیروی انسانی در روستاها شده، زمینه جایگزینی ماشینهای کشاورزی به جای نیروی انسانی و فعالیت کارشناسان تحصیل کرده این رشته را مهیا میکند.

از جمله دلایل مهاجرت روستائیان به شهرها: الف- بالا بودن سطح دستمزد درکارهای صنعتی.

ب- آسانی کار صنعتی در بیشتر موارد.

ج- شرایط بهتر زندگی و وجود مراکز درمانی در شهرها.

د- استفاده از بیمه و مرخصی وسایر امور رفاهی در کارخانهها.

هـ- امکان تحصل و ترقی در مشاغل صنعتی.

و- وجود زمینه های کاری جهت نیروی انسانی اعم از ماهر، نیمه ماهر و غیرماهر در کلیه فصول سال که سبب مهاجرت روستائیان به شهرها می‌شود.

• تواناییهای لازم برای دواطلبان این رشته و ادامه تحصیل در آن برای ادامه تحصیل در این رشته، بانظری اجمالی به سرفصل درسها و باتوجه به کمیت و کیفیت درسهایی که در این دوره تدریس می‌گردد، مشخص می‌شود که داوطلب باید از توان ودانش بالا در زمینه های ریاضی و فیزیک برخوردار بوده، همچنین قدرت جسمانی بالایی داشته و نیز توان تجزیه و تحلیل، قدرت تجسم و دقت کافی در مسائل را دارا باشد.

شایان ذکر است که بسیاری از کارهای صحرایی و کارگاهی و طرحهای عملی در خارج از محیطهای شهری است و فعالیت نسبتاً زیادی را میطلبد.

• تواناییهای فارغ التحصیلان فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند پس از پایان تحصیلات در موارد همچون موارد زیر، به خدمت بپردازند : الف- به عنوان مدیر یا مجری واحدهای مکانیزه تولید دولتی، تعاونی و خصوصی کشاورزی.

ب- به عنوان کارشناس صاحب نظر در امور برنامهریزی ماشینی کشاورزی منطقهای.

ج- به عنوان کارشناس متخصص، همکاری در طراحی ماشینهای کشاورزی در کارخانه ها و کارگاههای تولیدی و ساخت تراکتور، ماشینها و ادوات کشاورزی.

د- به عنوان مربی در هنرستانهای کشاورزی و کمک در امور تحقیقات کشاورزی و مهندسی زراعی در واحدهای تحقیقاتی.

• موقعیتهای شغلی و محلهای کار مراکز مختلفی به صورت مستقیم و غیر مستقیم در فعالیتهای کشاورزی نقش دارند که هریک به تناسب نوع فعالیت خود، برای رفع نیازهای مربوط، به جذب فارغ التحصیلان این رشته اقدام می‌نمایند.

وزارتخانه های : کشاورزی، جهاد سازندگی، آموزش و پرورش و فرهنگ و آموزش عالی به صورت گستردهتر، و سایر وزارتخانه ها، اداره‌ها و سازمانها و مراکز دولتی و خصوصی نظیر: بانکهای کشاورزی، مجتمعهای کشت و صنعت، تعاونیهای تولید، شرکتهای سهامی زراعی یا مهندسی زراعی و...

به صورت غیر مستقیم برای انجام کارهای فنی و مکانیزه خود اعم از : طرح و محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرا و طرحهای ماشینی کردن کشاورزی نیاز به استخدام تعداد کثیری از فارغ التحصیلان در رشته مهندسی ماشینهای کشاورزی دارند.

• واحدهای درسی براساس مصوبه های شورایعالی برنامه ریزی، تعداد واحدهای درسی که دانشجو باید در دوره کارشناسی رشته مهندسی ماشینهای کشاورزی بگذراند 135 واحد است که از این تعداد: 20 واحد آن را درسهای عمومی، 25 واحد را درسهای علوم پایه، 80 واحد را درسهای اصلی کشاورزی و تخصصی الزامی و 10 واحد را درسهای اختیاری تشکیل می‌دهد.

دانشجویان با رعایت مقررات و آییننامه های آموزشی می‌توانند از بین آنها دروسی را در حد مجاز با نظر استاد راهنما در گروه آموزشی ماشینهای کشاورزی انتخاب نمایند.

مقصود از درسهای عمومی، درسهایی است که در تمام رشته های تحصیلی دانشگاهی ودر دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد پیوسته به صورت مشترک ارائه می‌گردد و دانشجو موظف به گذراندن آنهاست، نظیر : فارسی، معارف اسلامی و زبان خارجی.

درسهای پایه به درسهایی گفته می‌شود که در غالب رشته های همگروه و بخصوص در گرایشهای مختلف یک رشته (نظیر رشته های مختلف کشاورزی)، به صورت مشترک تدریس شده، اساس و پایه درسهای اصلی و تخصصی را تشکیل می‌دهد؛ نظیر : ریاضی عمومی، فیزیک مکانیک و استاتیک.

درسهای اصلی و تخصصی الزامی عبارتند از: درسهایی که در آنها دانشجو در زمینه تخصصی مربوط آموزش میبیند و برای انجام وظایف خاص در زمینه کارهای خویش در جامعه آماده می‌شود، نظیر: شناخت وکاربرد تراکتور، ماشینهای خاک ورزی، ماشینهای کشاورزی، اصول طراحی اجزاء ماشین، و مواد ساختمانی ادوات کشاورزی ؛ گذراندن این درسهای تخصصی، الزامی است.

درسهای اختیاری عبارت است از: مجموعه درسهایی که اگر چه تخصصی است، اما دانشجو می‌تواند با توجه به علاقه شخصی و برنامهای که برای آینده خود دارد و همچنین نظر استاد راهنما در گروه و با هماهنگی شورای آموزشی گروه، تعدادی از آنها را انتخاب کند نظیر: انرژی در کشاورزی، کارگاهها و تعمیرگاههای کشاورزی، ماشینهای تسطیح اراضی و ماشینها و تجهیزات ثابت زراعی.

• درسهای پایه 9 واحد از درسهای پایه در زمینه ریاضیات 1، 2 و 3 شامل ریاضی عمومی، معادلات دیفرانسیل، مشتق ،انتگرال معین و موارد استعمال انتگرال منحنیالخط است که پایه درسهای تخصصی در مهندسی ماشینهای کشاورزی را تشکیل میإهد و مکمل ریاضیاتی است که در دوران دبیرستان و در رشته ریاضی – فیزیک خوانده می‌شود.

این درسها، به کار فکری قابل ملاحظه دانشجو نیاز دارد.

همچنین درسهای: فیزیک مکانیک درزمینه های قوانین نیوتن، حرکت، شتاب، سرعت، کار و انرژی، و نیز درس آمار و احتمالات – که در آن دانشجو با تعاریف آماری جامعه، جدول توزیع فراوانی، هیستوگرام، پارامترهای پراکندگی و تجزیه واریانس ساده آشنا می‌شود – از جمله درسهای پایه هستند.

• درسهای اصلی وتخصصی الزامی این درسها که بسیاری از آنها به یکدیگر وابستهاند ویکی پیشنیاز دیگری است، در طول نیمسالهای مختلف تحصیلی دانشجو آنها را انتخاب و میگذراند.

خلاصهای از مطالب مطرح شده در بعضی از درسهای تخصصی الزامی به این شرح است: تکنولوژی موتور : انواع موتورهای احتراق داخلی چهارزمانه و دوزمانه بنزینی و گازوئیلی، اجزای ساختمانی و طرز کار هریک از آنها و نیز کلیه سیستمهای سوخت، برق، روغنکاری، خنک کاری وانتقال قدرت در قسمت نظری تدریس گردیده، در بخش عملی ضمن نمایش انواع موتورهای برش خورده، تعدادی از موتورهای خودروهای متنوع برای دانشجویان وبه کمک خودشان باز وبسته شده، در تمام بخشهای موتور، عیبیابی و رفع عیب موتورها آموزش داده می‌شود.

شناخت و کاربرد تراکتور: دراین درس دانشجو با انواع تراکتورها، طرز کار آنها و متعلقات تراکتور و نیز لاستیکها، سیستم هیدرولیک تراکتور و طرق مختلف اتصال ادوات کشاورزی به تراکتور، طرز انتقال قدرت از تراکتور به ادوات کشاورزی به کمک وسایلی مانند محور تواندهی و پولی و دندهها، همچنین مراقبت و نگهداری تراکتور به طور نظری و عملی آشنا می‌گردد و رانندگی با انواع تراکتور را میآموزد.

ماشینهای خاکورزی : در قسمت نظری این درس نخست دانشجو با انواع ماشینهای شخم اولیه و ثانویه و ساختمان و طرز کار هریک آشنا گردیده، سپس روشهای به کارگیری، تنظیمات، نگهداری و تعمیرات ادوات شخم را میآموزد و در بخش عملیات ماشینهای خاکورزی، هریک از آنها را خودش به کمک تراکتور به مزرعه میبرد ودر زمین با آن کار میکند و نحوه کار آنها را فرا میگیرد.

ماشینهای کاشت و داشت : پس از این که با ماشینهای خاکورزی بستر مناسبی برای کاشت بذر آماده کردند ماشینهای کاشت را وارد زمین مزرعه میکنند و با توجه به تنوع محصولات کشاورزی، دانشجویان باید ماشینهای اختصاصی هر محصول را کاملاً شناخته، با طرز کار و تنظیمات هریک از آنها برای کاشت به صورت نظری و عملی آشنا شوند وهریک را در زمین مورد آزمایش قرار دهند.

برای مثال، اجزای ساختمانی یک غده کار سیبزمینی با اجزای ساختمانی یک خطی کار غلات بسیار متفاوت است.

همچنین وقتی که محصول کاشته و سبز شد احتیاج به نگهداری دارد که در قسمت ماشینهای داشت، انواع سمپاشها، کودپاشها، سلهشکنها ،کولتیواتورها، ساختمان، طرز کار، تنظیمات، سرویس و نگهداری هریک از آنها تدریس گردیده و دانشجویان در عملیات با آنها کار میکنند.

ماشینهای برداشت : شامل شناخت و کاربرد انواع ماشینهای برداشت برای محصولات مختلف کشاورزی است نظیر : ماشینهای برداشت پنبه، غلات، علوقه، آفتابگردان، سویا، چغندرقند، سیبزمینی، ذرت دانهای، ذرت علوفهای و سایر محصولات کشاورزی.

در بخش عملی این درس نیز دانشجویان با هریک از ماشینها کار میکنند وچنانچه همزمان با برداشت محصولی در مزرعه باشد خودشان آن محصول را برداشت میکنند ودر ضمن کار، با تنظیمات و سرویس و نگهداری آن آشنا میشوند.

مکانیزاسیون کشاوری : دانشجویان این درس را اغلب در نیم سالهای آخر انتخاب میکنند و پس از این که دانشجویان از جهت نظری با مراحل و هدفهای مکانیزاسیون، بررسی و تحلیل جنبه های فنی، اقتصادی، اجتماعی ؤزراعی مکانیزاسیون، محاسبه قدرتهای محرکه مورد نیاز برای طرحهای مکانیزاسیون، محاسبه اقتصادی (هزینه های ثابت و متغیر)، محاسبه عملکرد و ارزش فنی تراکتور و ماشینهای کشاورزی آشنا شدند، در قسمت عملی باید طرح مکانیزاسیون برای یکی از مزارع را تهیه و ارائه کنند.

در نوشتن طرح مکانیزاسیون از کلیه اطلاعات قبلی مانند اطلاعاتی که از دروس نظیر: زراعت، آبیاری عمومی، هواشناسی، خاکشناسی و خلاصه تمامی درسهای اختصاصی الزامی به دست آوردهاند، استفاده میکنند.

سایردرسها علاوه بر موارد یاد شده که از اهم درسهای رشته ماشینهای کشاورزی است، درسهای دیگری نظیر : مکانیک تراکتور و ماشینهای کشاورزی، مواد ساختمانی ادوات کشاورزی، مقاومت مصالح 1 و 2، اصول طراحی اجزای ماشین، پمپها و ایستگاههای پمپاژ، به صورت نظری وعملی ارائه می‌گردد که در درسهای عملی، دانشجو بعضی مطالب خواند شده در درسهای نظری را آزمایش میکند.

درسهایی نظیر : برق در کشاورزی، سیستمهای هیدرولیک در ماشینهای کشاورزی، ماشینها و تجهیزات ثابت زراعی، ماشینهای تسطیح اراضی و انرژی در کشاورزی هم از جمله درسهای مهم این دورهاند که در بسیاری از دانشگاههای معتبر به عنوان درسهای اجباری تدریس میشوند.

درسهای دیگری نیز به عنوان درسهای اختیاری در دانشگاههای مختلف با عنوانهای متفاوت ارائه می‌گردد.

از جمله مهمترین آنها می‌توان به درسهای : اقتصاد مهندسی، کارگاه برق، رسم فنی (2) کارگاهها و تعمیرگاههای کشاورزی، رسم ماشین (1) و (2)، موتورهای احتراقی وغیره اشاره نمود تاثیر مکانیزاسیون بر عملکرد گندم آبی در ایران گندم یکی از مهمترین محصولات زراعی ایران است و نقش بسیار مهمی در تامین درامد و نیازهای خودمصرفی و خود عرضه ای کشاورزان و مردم ایران دارد.

جمعیت روبه رشد امروزی و مشکلات تغذیه انها باعث شده که محصول مهمی چون گندم بعنوان اصلی ترین ماده خوراکی اهمیت ویژه ای پیدا کند.

رسیدن به خودکفایی درمورد این محصول که در سالهای اخیر نصیب ایران شد از اهداف مهم بخش کشاورزی ایران بوده است و در این راستا افزایش تولید توانسته است نقش مهمی ایفا نماید اما هنوز تولید به میزان دلخواه نرسیده است.

افزایش تولید نیز از راه گسترش نهاده هایی چون زمین و سرمایه یا ایجاد فناوریهای نوین با محدودیتهایی روبروست و شاید بهبود کارایی فنی یا همان بدست اوردن تولید بیشتر از مجموعه ثابتی از عوامل تولید یکی از مناسب ترین راه ها به شمار اید.

کارایی فاکتور مهمی در زمینه رشد بهره وری بویژه در اقتصاد کشورهای درحال توسعه است.

استفاده از مکانیزاسیون و سرمایه گذاری در این زمینه موجب تغییرات ساختاری عظیمی در بخش کشاورزی شده است که افزایش تولید محصولی مانند گندم از جمله این تغییرات است.

در میان اقتصاددانان کشاورزی این اعتقاد وجود دارد که در کشورهای در حال توسعه در اینده بخش کشاورزی همچنان منبع مستمر ایجاد درامد و اشتغال برای قشر عظیمی از جامعه خواهد بود و بدیهی است که مکانیزاسیون کشاورزی یکی از مهم ترین عوامل تولید کشاورزی است.

پیشرفت و توسعه کشاورزی از طریق گسترش سطح زیر کشت محصولات مختلف امری است که به اسانی تحقق نمی یابد و تامین مواد غذایی از جمله گندم از مهم ترین مسائلی است که نقش اساسی در امنیت غذایی کشور دارد و افزایش تولید ان بعد از پیروزی انقلاب همواره مورد تاکید قرار گرفته است.

افزایش تولید گندم از طریق توسعه سطح زیر کشت بواسطه محدودیتهای سایر منابع تولید معقول نیست بلکه راه منطقی تلاش برای ارتقای میزان عملکرد در واحد سطح می باشد.

بررسی مقایسه ای میزان عملکرد گندم نسبت به عملکرد تولید کشورهایی که شرایط مشابهی با کشورما دارند نشانگر نازل بودن میزان تولید گندم در واحد سطح در ایران است اگر این مقایسه در رابطه با کشورهای توسعه یافته انجام گیرد در این صورت عمق عقب ماندگی بطور واضح تری نمایان می شود.لذا تجزیه و تحلیل ابعاد مختلف قضیه از ضرورتهای علمی در زمینه امنیت غذایی کشور است.

لازم به ذکر است که عملکرد تولید گندم در یک مزرعه اساسا متاثر از دو نوع کارایی فنی و تخصیصی است که هر کدام به نحوی به اطلاعات و دانش فنی مدیر مزرعه بستگی دارد.

مناسب ترین گزینه برای دستیابی به توسعه کشاورزی ، ارتقای سطح کارایی یعنی به دست اوردن حداکثر محصول از مجموعه ثابتی از عوامل تولید است بدین مفهوم که از بیشترین ظرفیت باالقوه در امر تولید از طریق بهبود کارایی فنی استفاده شود .

ماشین الات به دلیل اسان کرد کارها و سرعت بخشیدن به عملیات کشاورزی حائزاهمیت هستند.

امروزه کشاورزی مکانیزه در اکثر کشورها بخصوص در کشورهای توسعه یافته معمول گردیده است.

مفهوم عام مکانیزاسیون در بخش کشاورزی کارهایی است که به اشکال و درجه های مختلف از نیروی مکانیکی استفاده کرده و موجب کشت به موقع محصول و عملیات مختلف تولیدی ، افزایش تراکم کشت ، بالا رفتن کیفیت و در نهایت کاهش مشتقت انسانی و افزایش کیفی سطح زندگی و کارایی زارعان می شود.

بدون تردید نمی توان شکی در ویژگیهای فوق داشت ولی مساله ای که تعیین ان دشوار است میزان هزینه های اجتماعی است که باید پرداخت تا این منفعتهای اقتصادی حاصل اید.

برای کشورهای توسعه نیافته که دارای نیروی کار مازادند و عمدتا این نیرو در بخش کشاورزی متمرکز است مکانیزاسیون را باید به دقت بررسی کرد.در بین بسیاری از اقتصاددانان این اعتقاد وجود دارد که هر تکنولوژی که باعث افزایش سریعتر تولید شود لزوما ان تکنولوژی نیست که بتواند نیروی کار را هم به همان سرعت جذب کند.