دانلود مقاله آیین مسلمانی

مهمترین وظیفه و تکالیف هر فرد مسلمان عبارتند از:
1- نماز:
قرآن مکرراً تکلیف نماز را در مورد سفارش قرار می‌دهد، و از مناره مساجد روزانه پنج بار صدای اذان به گوش می‌رسد.

قرآن از پیروانش می خواهد که در طول روز چند وقت نماز بخواند.

در طلوع آفتاب، ظهر، و شب از اول فجر تا طلوع آفتاب نماز صبح، در ظهر پس از عبور آفتاب از نصف النهار هر محل، نماز عصر پس از ادای نماز ظهر، نماز مغرب پس از عبور سرخی خورشید از بالای سر، و نماز عشا پس از ادای نماز مغرب (سوره هود آیه 116 سوره بنی اسرائیل آیات 81-80، سوره طه آیه 130، سوره روم آیات 17- 16، سوره ق آیات 39-38) نماز همواره در جهت مسجد مقدس مکه، که قبله گاه مسلمین است و خانه توحید کعبه، که توسط حضرت ابراهیم ساخته شد، خوانده می شود.

خواندن نماز در مساجد به صورت جماعت فضیلت بیشتری دارد.

اولین مسجد توسط رسول گرامی اسلام در شهر مدینه ساخته شده و مهمترین مرکز عبادی، سیاسی مسلمانان بشمار آمد.

از آن پس با گسترش دین اسلام، در هر جائی از مناطق مسلمان نشین، شهری و روستائی ساختن مسجد معمول گردید، و در حال حاضر نیز مساجد از اماکن مذهبی و مقدس مسلمانان بشمار می‌آید.
2- روزه گرفتن در طول روزهای ماه رمضان:
«ای مؤمنین، تکلیف روزه بر شما نوشته شد و واجب گردید، همانگونه که بر کسانی که قبل از شما بودند واجب گردیده بود.

در ماه رمضان.

.

پس هر کس از شما این ماه را درک کند باید روزه بگیرد.

بخورید و بیاشامید تا لحظه‌‌ای که پدیدار شود رشته سپیدی در سیاهی شب .

از آن زمان تا فرا رسیدن شب روزه بدارید» سوره بقره آیات 187-181) «ای مؤمنین، تکلیف روزه بر شما نوشته شد و واجب گردید، همانگونه که بر کسانی که قبل از شما بودند واجب گردیده بود.

از آن زمان تا فرا رسیدن شب روزه بدارید» سوره بقره آیات 187-181) البته روزهای دیگری هم هستند، که جنبه تکلیف و اجبار ندارند و هر فرد مسلمان جهت بردن اجر و ثواب روزه داری می کنند.

همانگونه که خود حضرت محمد (ص) غالباً در روزهای دیگری از ماه هم روزه می گرفت.

حدیثی از پیامبر نقل شده است: «در هر کار خوبی که کسی انجام دهد بین ده تا هفتصد برابر پاداش مقرر گردیده است، اما ثواب روزه داشتن بی از این حرفهاست» 3- سفر به مکه (حج): در میان مردم حجم را اعلام نمای، بگذار که آنها پای پیاده و یا سوار بر هر شتری لاغر، از جانب هر دره ژرف به حج یایند» سوره حج آیه 28) از تکالیف خدا بر مردم یکی هم حج بیت‌ا .

الحرام است، برای هر کسی که بتواند این کار را به نحوی انجم دهد.

سوره آل عمران آیه 97) بنابراین بر هر مسلمان مستطیع که از نظر مالی و جسمی توانائی دارد واجب است، در طول زندگی خود یکبار به خانه خدا و مکه مشرف شود، تا خانه کعبه را طواف نموده و مناسک دیگر حج، مانند، بستن احرام، سعی و صفا و مروه، صحرای منا و عرفات، رجم شیطان، قربانی، تقصیر و .

بجا آورند.

]حدا حجم و زیارت خانه محترم خود را، که آن را قبله مردم قرار داد، برای شما واج گردانیده است.

خدا حجم را علامت تواضع مردم و عظمت خدا و اعتراف ملت به این عظمت قرار داد.

خدای عزیز مسجد الحرام را پرچم اسلام و پناهگاه پناهندگان قرار داد ، و احترام آنرا واجب و زیارتش را فرض قرار داد ، و دستور داد به سوی آ کوچ کنید.

«زمانی 1375 ص 26» 4- صدقات: این تکلیفی است، که به روشنی در مورد مسلمانان با ایمان و معتقد وضع گردیده است.

(سوره بقره آیه 40، سوره تغابن آیه 16، سوره بینه‌ آیه 4) قبول اسلام بطور مسلم شامل پرداخت، این مالیات اسلامی است.

(سوره توبه آیات 11-5) «هنگامی که در جنگ غنیمتی بدست آوردید، بدانید که یک پنجم آن برای خدا و رسول و نزدیکان، یتیمان و بینوایان و در راه ماندگان می باشد.» (سوره انفال آیه 41) بنابراین صدقات، همان مالیات برای حمایت و تقویت از دولت می‌باشد، که به مصرف هزینه‌های مؤسسات مذهبی، و نگهداری از فقراء و بینوایان و غیره می رسد.

و علاوه بر آن هزینه سایر فعالیتهای دولتی نیز تأمین می‌شود.

اماکن مقدس مسلمانان: بیت‌الحرام کعبه معظمه در شهر مکه ، قبله گاه مسلمین، مقدس‌ترین و مبارک‌‌ترین مکان مورد احترام و تقدیس مسلمانان جهان می‌باشد.

هر ساله میلیونها مسلمان از اطراف و اکناف جهان از کشورهای مختلف در صفوفی فشرده به زیارت خانه خدا می‌شنابند.

و اجتماع میلیونی آنها عظمت و شکوه اسلام و مسلمین را، متجلی می‌سازد.

مدینه النبی اولین شهر مسلمانان جهان، که اولین حکومت اسلامی در آن تأسیس شد، دومین شهر مقدس و محترم مسلمانان جهان، که اولین حکومت اسلامی در آن تأسیس شد، دومین شهر مقدس و محترم مسلمانان جهان است.

مدفن رسول گرامی اسلام با گنبد خضرای آن، و قبرستان بقیع و آرامگاه امامان شیعه و دیگر صحابه و مهاجرین و انصار رسول گرامی اسلام، در آن واقع شده است، که مورد زیارت میلیونی مسلمانان، در موسم حج تمتع و عمره، می باشد.

بیت المقدس قبله گاه نخستین مسلمین می باشد و مورد احترام مسلمانان، مسیحیان و یهودیان، جهان است.

شهرهای مقدس نجف، کربلا، کاظمین، سامرا در عراق و مشهد مقدس و شهر قم در ایران، که سالیانه میلیونها مسلمان و شیعه ، برای عرض ارادت به خاندان نبوت و عصمت و طهارت، برای زیارت امامان معصوم خویش، به این شهرها سفر می‌کنند.

د- تصوف و عرفان (میستی سزم- Mrsticism) مذهب عرفان «میستی سزم»که در فرهنگ اسلامی به عنوان تصوف نیز خوانده می شود، بر خلاف نظر اغلب متکلمان، که آن را وابسته به ادیان بزرگ و غیره مستقل دانسته‌اند، مکتب و نحله‌ای است، مستقل که دارای اساس ویژه و جهان بینی خاصی است، که با گونه و اساس ادیان بزرگ یک خدائی فرق و تباین دارد، و از نظر طرز بینش دینی و توجیه الهیات، به عنوان یک فلسفه ذوقی و نه مذهبی یک مرحله بازتر و آزادتر می باشد.

مذهب عرفان، که اساس بینش و شناخت را ذوقی و از راه تزکیه و اشراق قلبی می داند، در هر محیط دینی تقریباً سعی می کند، به رنگ و صیغه‌ای محیطی جلوه نماید.

از این جهت تصوف اسلامی، در محیط تسنن به رنگ تسنن و در محیط تشیع، به شیوه تشیع ظاهر شده است.

هم چنین در محیط مسیحی به صورت رهبانیت و در محیط هندی به شکل «جینیزم» یعنی مذهب ریاضت، و در محیط یونانی قدیم به صورت «گنوستی» عرض اندام کرده است.

روی این اصل مکتب عرفان در محیط‌های مخلتف فرهنگی و جوامع متفاوت فلسفی و دینی دارای گونه‌ها و شیوه‌های متفاوت و گوناگون شده در بعضی خصوصیات ظاهری با هم جدائی یافته‌اند «یوسف فضائی – 1356 ص 43» طریقه‌های عرفان، اگر چه بر مبنای یک خدائی و توحید نهاده شده‌اند، اما عرفا در عرفان خدا را مانند موحدان ادیان بزرگ، دارای شخصیتی معین و صفاتی مشخص، که صفات ثبوتی و سلبی داشته باشد نمی‌شناسند، بلکه او را وجود مطلق و حقیقت کلی در جهان می دانند، که با موجودات و مخلوقات جهان از نظر، مفهوم و جود مساوی است.

یعنی به عقیده عارفان مکتب عرفان، وجود همه موجودات و مخلوقات، از وجود کلی و حقیقی خدا نشأت گرفته و جدا شده‌اند.

از این نظر، موجودات با خدا از نظر وجود- نه ماهیت- وحدت و پیوستگی ناگسستنی دارند، و به قول عارفان هند، خدا و یا آن حقیقت کلی مکتب عرفان بنام برهمن روح جهان است، چنانکه آتمن روح و حقیقت در بدن انسان است.

نظر و عقیده عرفا درباره‌‌ی توجیه مفهوم خدای عرفان بسیار جالب و لطیف است.

او را بالاتر ا آن خصوصیات و صفات شبه جسمانی می‌دانند، که موحدان ادیان مرحله‌ی قبلی در ادیان بزرگ برای او قائلند به عقیده پیروان مکتب عرفان چه در ادیان هندی و چه در مسیحیت و اسلام همه اشیاء به اندازه استحقاق خود، بهره‌ای از وجود مطلق و باصطلاح از فیض مسدام خدای مکتب عرفان دارا هستند.

در طریقه‌ی عرفان، عقیده بر این است که، انسان دارای جوهر و روحی است از روح کلی خداند، که به علت مقید شدن به جسم و خصوصیات جسمانی در بدن، از اصل و منشأ خود، که خدا باشد، دور افتاده و تنزل کرده است و گرفتار علائق مادی گشته است.

از این رو، در مکتب تصوف و عرفان در اسلام، و مکاتب دیگر عرفان جهان، هر سالک طریقه‌ای عرفان باید بکوشد به وسیله‌ی طی منازل و مقامات عرفانی، که آمیخته به آداب و مناسک ریاضت و تزکیه و تخلیه نفس است، روح خود را از علائق مادی و تمایلات حیوانی خلاص و رها نماید، تا بتواند دوباره به اصل و منشأ خود، یعنی خدا و حقیقت مطلق برسد.

«پیشین» در عرفان هندی در دین هندوی قدیم، خدا را به عنوان روح کلی جهان، و بنام برهمن و روح جزئی انسان را بنام «آتمن» خوانده‌اند هدف اصلی عارف هندی در مذهب قدیم هندو اینست که، از راه ریاضت و ترک دنیا آتمن را به برهمن متصل گردانند..

یعنی روح انسانی را به روح جهانی برسانند.

در دین بودائی ، که در قرن ششم پیش از میلاد به وسیله بودا تشریع شده است، عارفان آن حقیقت کلی و روح جهانی (خدا) را بنام نیروانا خوانده‌اند.

نیروانا همان است که ، عارفان مناطق قدیم شرقی ایران اسلامی، مانند با یزید و ابوسعید ابی الخیر، آن را به عنوان مقام و متربه‌ی «فنا» نامیده‌اند.

(جان، ناس، 1344، ص 102) بعضی از دین شناسان گفته‌اند: عقیده‌ی اینکه روح انسان از منشاء اصلی جدا شده و تنزل کرده، و باید از راه تزکیه و تجلیه‌ی نفس دوباره به مبدأ اصلی متصل شود، از عقیده‌ی «گنوستی سزم» مکتب فلسفی نو افلاطونی مدرسه‌ی عرفان، اسکندریه یوننی در عرفان اسلامی نفوذ و سرایت کرده است.

پیشوای فلسفه‌ی عرفانی نوافلاطونی در اسکندریه «فلوطین» بوده است.

(یوسف فضائی، 1356 ص 46) «آئین قربانی» قربانی در اصطلاح کلی در علوم ادیان، گرفتن زندگی موجود زنده است اعم از انسان، حیوان یا نبات، از راه کشتن، سوزاندن، دفن کردن یا خوردن، به منظور تقرب به خدایان و جلب نظر آنان لفظ قربانی در عربی که مأخوذ از ریشه قرب به معنی نزدیکی است، می‌رساند که در همه قربانی‌ها نزدیکی جستن به خدایان یا قوای طبیعی مورد نظر بوده است.

قصد از قربانی یا تقرب به خدایان، گاه این بوده است که از راه قربانی و تقدیس شی قربانی شده، از نیروی خدایی بهر‌ور شود.

و انسان در نتیجه خوردن آن این قدرت خدائی را به جسم انتقال دهد.

و گاه این بوده است که ضعف بشری را برطرف سازد و بسیاری از اقوام چیزی را که بدین منظور قربانی می‌کردند، دست نمی زدند و آنرا به دور می انداختند.

در حال حاضر نیز قربانی به قصد و نیت باطنی افراد در اهداف مختلف به منظورهای مختلف صورت می‌گیرد.

اقسام قربانی: قربانی را می توان بر حسب موضوع قربانی و کیفیت و مقاصد آن به اقسام گوناگون قربانی خونی و غیرخونی تقسیم کرد.

1- قربانی خونی شامل حیوانات از قبیل بر، قوچ، گاو ، گوسفند و شتر و انواع پرندگان می باشد در نزد ادیان ابتدائی و قدیمی و باستان بزرگترین رقم قربانی را قربانی انسانی در برداشت .

ولی مطابق روایات تورات و اسلام حضرت ابراهیم (ع) در اقدام اساسی خود، اعلام حرمت و قباحت قربان کردن انسان بود، که در آن زمان میان اقوام مختلف برای خدایان رواج داشته است.

ابراهیم (ع) برای منسوخ کردن آن رسم ناروا، مطابق روایات تورات و اسلام به قوم خود گفت که خدا فرمان می‌دهد یگانه پسرش را برای خدا قربان کند و مدت سه روز آن موضوع را تکرار نمود.

پس از آنکه احساسات پیروان خود را برای آن عمل برانگیخت روز سوم پسر خود (مطبق روایات تورات اسحاق و در روایات اسلام اسماعیل) را در جای معینی آماده قربان کردن نمود.

در آن وقت گوسفندی از پشت سنگها نمایان گشت و از سوی خدا ندا رسید که خدا قربانی کردن انسان را دوست ندارد.

و این دستور یعنی نارضائی خدا از قربان کردن انسان باعث شد که رفته رفته آن رسم متروک و منسوخ گردد، و بجای آن قربانی کردن حیوان معمول شود.

2- قربانی غیر خونی شامل آب، شیر، عسل، روغن‌های نباتی و حیوانی، شراب و آبجو بوده است.

3- هدیه و قربانی گیاهان شامل سبزیجات، میوه‌ها، دانه‌ها و گل‌ها بود.

اشکال قربانی: قربانی، گاه از راه ریختن خون یا شراب یا ب یا نثار میوه و سبزی و گل است یا از راه سوزاندن آن ، یا از راه دفن آن.

سوزاندن قربانی در میان یهودیان قدیم و یونانیان و کنعانیان و هندوان معمول بود.

شاید هدف از قربانی آن بوده است که بوی سوختگی و دود آن به مشام خدایان که مقر آنان آسمان پنداشته می‌شده برسد.

دفن قربانی برای جلب نظر و تقرب به خدایان زیرزمینی بوده است که چنین رسمی در میان اکثر، مردم جهان باستان رواج داشته است که اندیشه دوزخ واقع در زیرزمین از این باور پیدائی یافته است.

آئین قربانی در ایران: عقاید دینی ایرانیان در هزاره‌ پنجم قبل از میلاد، وجه مشابهت بسیاری با مردمان دیگر نقاط جهان داشت که پیش از تاریخی می‌زیستند.

اطلاعات امروزی ما در باره‌باورهای دینی مردمان یاد شده از یافته‌هایی حاصل می شود که از گورهای آنان به دست آمده است و آنان بر این اعتقاد بودند که آدمی پس از مرگ همچنان به زنگی به شکل و هیئتی دیگر ادامه می دهد.

به همین سبب گور مردگان خویش را هم چون مصریان و بابلیان از خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها و پوشیدنی‌ها و وسایل جنگی آکنده می‌ساختند.

آنان مردگان خود را در بلندیدها به خاک می‌سپردند و برای جلب نظر و عطوفت خدایان، قربانی‌های بسیار قدیم می داشتند و برای این منظور قربانگاه‌های با شکوهی بر پا داشته بودند که به آنها زیگورات گفته می‌شود که یکی از بزرگترین زیگورات‌‌های دوره پیش از آریایی در ایران در خوزستان (چغازنبیل) از زیر خاک بیرون آورده شده است که متعلق به قوم عیلام بوده است.

(اعظم زاده رضا، 1384) آئین قربانی در جامعه ما اکنون بر اساس دین اسلام و تحت تأثیر آن صورت می‌گیرد.

در جامعه کنونی قربانی از شکل ریختن خون از نوع قربانی خونی شامل حیوانات از قبیل بز، گوسفند، گاو، شتر، قوچ و انواع پرندگان می باشد.

در حال حاضر بزرگترین آئین قربانی در موسم حجم روز عید قربان صورت می‌گیرد و به تبع آن حجاج و دیگر افراد جامعه ما در این روز مراسم قربانی از نوع خونی، حیوانات بخصوص گوسفند و غیره را ذبح می‌کنند.

و میان خود و دیگران تقسیم و پخش می کنند.

علاوه بر آن ر مناسبت‌های مختلف ، عروسی‌ها ، ورود عروس به خانه داماد، بازگشت مسافر به خانه، خرید وسیله نقلیه یا ساختمان، بازدهی زیادی محصول کشاورزی، داشتن نذر، در اماکن مقدس ، یا ایام مذهبی ، و غیره ما شاهد انجام قربانی از سوی مردم در جامعه هستیم.

نتیجه‌گیری از این فصل: تقدس در جوامع دینی و غیر دینی وجود دارد.

با بررسی تاریخ اقوام پیشین و اکتشافات باستان شناسی مشخص شده که انسان از دیرباز گرایش به پرستش داشته و مخلوق بودن خود را درک کرده است.

انسانها بدوی چون آگاهی از رمز و راز خلقت نداشتند، نیروی خلقت را در طبیعت جستجو می کردند، و حس می کردند آن نیروئی که مسلط بر آنهاست.

در طبیعت نهفته است.

همه مناظر طبیعت را دارای روح می دانستند و برخی از آنها را دارای آن نیرو می دانستند و به آن احترام قائل بودند و مقدس می‌‌دانستند.

همین عامل باعث شده بود که برخی فضاها و حیوانات و اشیاء از نظر آنان مقدس به شمار آیند.

در ادیان جدید نیز تقدس وجود دارد و آن مخصوص خداوند یکتاست.

به طور کلی مقدس آن چیزی است که بر انسان تسلط ارد و از او برتر است.

و می تواند برای انسان مفید یا مضر باشد و انسان با احترام و مقدس داشتن او و تقدیم هدایات و قربانی کردن و نذر و نذور سعی در جلب او دارد.

در تمام ادیان و مذاهب جهان جایگاههایی برای عبادت وجود دارد که آن جایگاهها برای مومنین مقدس بوده ، و حرمت آن واجب و هر گونه بی حرمتی مستوجب کیفر می باشد.

پیروان ادیان و مذاهبی جهان، پیامبران و پیشوایان دین خود و محلهایش که آنها حضور داشته‌اند و محل دفن آنها را مکانهایی پاک و مقدس می شمارند، و ه رساله تعداد زیادی از مومنین برای زیارت و تبرک جستن به آن مکانها می روند.

در دین اسلام نیز همانند سایر ادیان مکانهایی برای عبادت وجود دارد که عبارتند مساجد کعبه که قبله مسلمانان می‌باشد.

این مکانها از نظر تمام مسلمانان مقدس شمرده می‌شوند و حرمت آن به هر مسلمانی واجب شمرده می‌شود.

حتی ورود غیرمسلمانان را به این مکانها حرام داشته و از ورد آنها جلوگیری می نمایند.

در مذهب تشیع علاوه بر این مکانها، مزار پیامبر و امامان و امامزاده‌گان و بزرگان دین مقدس شمرده می شود.

این اماکن مقدس از ارزش والائی نزد مردم شیعه مذهب برخوردارند.

هر گونه بی‌حرمتی به آن اماکن باعث کیفر و آزرده خاطر شدن آنان می‌شود.

شیعات در نقاط مختلف جهان به زیارت این اماکن مقدس می‌روند و نذرها و قربانیها در آن مکانها تقدیم می‌دارند و از آنها در زندگی برای رفع مشکلات و رسیدن به خواسته‌ها کمک می طلبند.

به اعتقاد شیعیان به خاطر تقربی که ائمه و بزرگان دین نسبت به خداوند دارند.

می‌توانند واسطه بین آنها و خداوند واقع شوند و حاجتشان را برآوره کنند.

به همین خاطر شیعیان گرایش بیشتری نسبت به این اماکن از خود نشان می دهند و هدایا و تحفه‌هایی به مقابر امامان و امامزادگان تقدیم می‌دارند تا توجه آنان را به خود جلب کنند.

زیارت قبور ائمه و توسل کردن و شفاعت جستن و استمداد از آنها در دین اسلام جایز شمرده شده حتی سفارش نیز شده است و اکثر علمای اسلام آنرا جایز می‌دانند.

شرط این عمل این است که موجب شرک نشود و خود مقابر مرود پرستش واقع نشوند.

شناخت زیارتگاههای مورد تحقیق پیش گفتار در گوشه و کنار ایران اسلامی ما نزدیک به 3400 بقعه و مقبره متبرکه منسوب به امامزاده‌ها وجود دارد که سابقه برخی از آنها به بیش از هزار سال می‌رسد و بعضی از آنها رونق یافته و بعضی نیز بر اثر بی توجهی حاکمان وقت تخریب شده و از بین رفته‌اند.

(اعظم وحید 1373 ص4) مردم ایران پس از گرایش به اسلام و با توجه به فرهنگی که داشتند نسبت به ائمه اطهار علاقه وافری نشان می داند در خلال جنگ‌های مسلمین با ایرانیان، شماری از صحابه‌ها و منسوبین به ائمه اطهار (ع) در ایران شهید شدند و بعدها قبور ؟؟

و محل راز و نیاز مردم شد.

پس از آن نیز با وجود اینکه امام رضا (ع) که به همراه خانواده خود از عربستان به ایران کوچ کردند کم کم طایفه بنی هاشم به لحاظ وضعیت خفقان آمیز خلفای عباسی و گرایش ایرانیان به تشیع به طرف ایران مهاجرت کردند.

با شهادت امام رضا (ع) کلام بنی عباس به دستور خلفای وقتی برای از بین بردن کانونهای مبارزه دست به کشتار امامزادگان و نواده های منسوب به امامان زدند.

و امروزه به ثقین کمتر امام زاده‌ای وجود دارد که به مرگ طبیعی فوق شده باشد، اکثراً بر اثر جنگ و گریز به درجه شهادت نائل شده‌اند.

علاوه بر آن در طول سالهای گسترش اسلام در بین ایرانیان معمولاً اهالی هر منطقه به فراخور شرایط زمانی و مکانی سفیری را به حضور امام وقت می فرستادند و تقاضای نماینده فقهی و دینی می کردند و امامان نیز معمولاً از منسوبین خود، فردی را برای نشر و ترویج معارف اسلامی به منطقه می فرستادند.

آگاه سازی مردم ایران علیه حکام وقت بیشتر مواقع منجر به بیداری و روی گرداندن آنان از حاکمان منطقه می‌شد و این خطر بالقوه ای برای آنان محسوب می‌شد.

در نتیجه برای از بین بردن این خطر، بین آنان جنگ هائی به وقوع می پیوست که به علت نداشتن یاران وفادار و امکانات نظامی گسترده در این جنگ و گریزها امام زاده‌ها به شهادت می رسیدند.

در بین این امامزادگان، فقها، قاضیان و سردمدارن نهضتهای اسلامی وجود داشتند که در عصر خود از نظر تقوا، زهد و پارسایی سرآمد روزگار محسوب می شدند.

طبق قرائن و شواهد بدست آمده اکثر این امامزاده‌ها منسوب به امام حسن (ع) حضرت سجاد (ع) امام محمد باقر(ع) امام جعفر صادق (ع) امام موسی بین جعفر (ع) امام رضا (ع) امام جواد (ع) و تعدادی نیز منسوب به حضرت عباس (ع) هستند.

در این فصل ما به معرفی و بررسی امام‌زاده‌های شهر صائین قلعه می پردازیم.

1- امام زاده یعقوب (ع) 2- امام زاده یحیی (ع) 3- امام زاده قاسم و سارا (ع) امام زاده یعقوب (ع): امام زاده یعقوب (ع) بر بالای یک بلندی در ارتفاع حدود 500 متری در جنوب شهر صائین قلعه قرار گرفتن و فاصله آن تا شهر در حدود 5/3 کیلومتر می‌باشد.

برای عزیمت به این محل از شهر صائین قلعه این فاصله و راه بصورت تدریجی مرتفع می گردد.

و مسیر جالبی در پیاده‌روی می باشد.

در گذشته که وسایل حمل و نقل امروزه نبود، در بیشتر اوقات افراد با پای پیاده یا با چارپایان مختلف، اسب، الاغ، قاطر .

به این محل می آمدند.

در حال حاضر نیز افراد بسیاری از شهر صائین قلعه و اطراف، از زن، مردم ، پیر و جوان، دانش‌آموز، دانشجو، برای عرض ارادت یا استجابت دعا و نیازسشان، یا نفر و نیازی که داشته‌اند، با پای پیاده به زیارت می روند.

توسعه سفر غنی می‌باشد، رنج آنرا فراموش می کنند.

به ناچار دلبستگیها بیشتر می شود.

یا رو معشوقی که از اولاد امامان معصوم (ع) است، و به دیدارش رفته‌اند دلشان را سبز و با صفا نگه می دارد.

وقتی بعد از تحمل آنهمه خستگی، کوله باری به حریم مقدس می‌رسد، آب خنک و چشمه زلال و با تبرک امام زاده یعقوب (ع) است، که چهره خوی کرده به این دیوار را نوازش می دهد.

وقتی گوارائی آنرا به زیر لب می کشی، دیگر این تو نیستی که اینهم راه آمده‌ای و کوفته و عرق ریزانی، بلکه سواری هستی نشسته بر ترک اسبی چابک، سراغ دوست را می‌گیری و به دیدار و زیارت آن می‌شتابی.

چنین است، وضع افرادی، هنگامی که بعد از تحمل مشقت و گیر راه، چشم هایشان به دیدن دامن سبز و ضریح پاک و محیط باصفای امام زاده یعقوب، روشن و شادمان می‌شود.

اولین فردی که به این افراد خوش آمد می گفت و گوئی از طرف امام زاده ماموریت دارد تا بازائرین برخورد نماید، خادم قدیمی و مرد پیر خوش رفتار و با صفا، زنده یاد قربان واعضی بود.

که گوئی با هم دوست و شناسی است، و با وجود ایشان، احوالپرسی و پرس و جو از زائرین و شوخ طبع‌هایش، هیچ کسی در این محل احساس غریبی نمی کرد.

پیشینه تاریخی: امام زاده یعقوب (ع) در بالای یک تپه مرتفع ، در 5/3 کیلومتری جنوب صائین قلعه واقع شده است.

سرنوشت زندگی ایشان با امام زاده یحیی (ع) در ارتباط مستقیم بوده است.

و هر دوی این شخصیتها حدود سال 202 هجری بطور اضطراری در معیت تعداد زیادی از بنو اعم و وابستگان و طرفداران حضرت امام رضا (ع) از مدینه به ایران آمده‌اند، و امام زاده یعقوب (ع) که از فرزندان امام موسی بین جعفر (ع) می‌باشد در جنگی میان او و عوامل خلفای عباسی در گرفته بودجه شهادت نایل گردیده و توسط اهالی صائین قلعه و روستاهای اطراف در جنوب آن بر بالای تپه مرتفع دفن شده است.

شیخ ابوسعید خوارمی می نویسد: موقعی که علی بن موسی الرضا در مرو بود، برادران و عموزاده‌گان او در مدینه بودند.

چون زمان مفارقت به طول انجامید آرزوی ملازمت آن حضرت کردند، و متوجه مملکت ایران شدند.

حدود دوازده هزار نفر از اولاد موسی‌بن جعفر (ع) و بنی اعمامش روانه مرو شدند.

مامون خلیفه عباسی از حرکت این کاروان عظیم بر خود بترسید، که مبادا به محض ورود به ایران خبر شهادت مولایشان علی بن موسی آگاه شوند و به دارا الخلافه روی آورند، فرمان قتل آنها را صادر کرد.

ولی چون عده زیادی از آن کاروان به ایران سرازیر شده بودند، خبر شهادت امام رضا (ع) را شنیدند.

متألم شدند و به انتقام و خون خواهی امام علم مخالفت برافراشتند.

از جمله کسانی که از مدینه با این کاروان به ایران وارد شد.

اما زاده یعقوب (ع) بود.

که از راه بغداد وارد قم شد و بعد از چند روز به جانب ابهر حرکت نموده و آنجا به قهود «صائین قلعه» عازم گردید.

«فخیمی ، آقاجان، 1376، ص 40» حضرت امام زاده یعقوب (ع) در عنفوان جوانی به ایران آمده و برای تجهیزات قوا، نامه‌هائی به شیعیان و سادان معظم نوشته که ترجمه یکی از نامه‌ها به این شرح است: بسم‌الله الرحمن الرحیم ] این نامه‌ای است از امام زاده یعقوب بن موسی بن جعفر (ع) به جانب دوستان و شیعیان بالاخص سادات عظام، دانسته باشند که می خواهم خون مبارک و بناحق ریخته اجداد طاهرین و برادران سادات را از این تیره دلان کافر بازستام، چون بالعیان می بینم دین مبین جد بزرگوارم را ضعیف گردانیده‌اند، امید است که شیعیان و دوستان، این شیوه مرضیه را مدعی داشته و جنگ با این جماعت را فریضه خود اختیار و در همراهی با ما خود را معاف ندارند ، که جهاد در راه خدا موجب رستگاری دنیا و آخرت است[ «پیشین» امام زاده یعقوب (ع)‌در این ناحیه جنگهائی داشته و دلاوریهای زیادی انجام داده است تا اینکه در نهایت در جنگی که میان آن حضرت و یکی از عوامل و حکام وابسته به خلفای عباسی، در این منطقه اتفاق افتاده، به همراه امام زاده یحیی ع که از بستگان نزدیک آن حضرت بوده و امید لشکر ایشان به حساب می‌آمده است.

هر دوی ایشان، پس از مقاومت و دلاوری به درجه شهادت نائل گردیده‌اند.

که امام زاده یحیی (ع) در داخل صائین قلعه، کنار تپه تاریخی به خاک سپرده می‌شود و امام زاده یعقوب (ع) نیز پس از ایشان در جنوب صائین قلعه، بر فراز تپه مرتفع دفن گردیده است.

که هر دوی این محل از آن زمان تاکنون مورد زیارت اهالی صائین قلعه و منطقه می‌باشند.

در مسیر صائین قلعه به امام زاده یعقوب، در نصف راه محلی بوده که مردم محل به آن «عمر قالاقی» می‌گفتند، و رسم بود هنگام عزیمت به امام زاده و یا بازگشت از آن، زائرین هر کدام سنگی را به این محل به معنای نفرت و انزجار پرتاب می کردند.

و اعتقاد داشتند که، قاتل امام زاده یعقوب (ع) در این محل دفن شده است، به نام عمروبن بلاغی.

چون مردم و زائرین به این محل سنگ می‌انداختند و بر اثر آن سنگها ر روی هم انباشته شده و در اصطلاح محلی به عمر قالاقی مشهور شده بود.

در حال حاضر این رسم، یعنی پرتاب سنگ به آن محل بصورت گذشته صورت نمی گیرد.

همچنین در ادامه مسیر به سمت امام زاده یعقوب (ع) یکی دیگر از اولادهایشان یا مسئولین به آن حضرت به نام امام زاده عبدالله.

دفن گردیده بود، که بر مزار ایشان هیچ آرامگاه و بقعه‌ای ساخته نشده است و در هنگم عزیمت به امام زاده یعقوب (ع) زائرین به این محل نیز توجه و احترام می کردند.

بنابراین بنظر میرسد که صائین قلعه و مناطق اطراف آن که ام القری آنها بشمار می‌ رفته ، یکی از کانون‌های تجمع، و مبارزات تشیع، به حساب می‌آمده است.

چرا که ابراز وفاداری و ارادت مردم این شهر به امامان و امامزاده گان بوضوح در تاریخ آشکار بوده، و نقش مهم و فعالی در مبارزات شیعی در ایران و منطقه داشته‌اند.

بنای اولیه امام زاده یعقوب (ع) بنای اولیه امام زاده یعقوب (ع) در وضعیت کلی دارای پلان مربع مستطیل بوده که طول آن 20 متر و عرض آن 5/12 متر و دارای 7 فضای مشخص بوده است.

ابتدا، فضای هشتی که 15/5 متر طول و 50/3 متر عرض داشته، و در طرفین آن دو اطاق بطور قرینه احداث گردیده بودن.

پشت سرفضای هشتی بقعه اصلی قرار داشت و این بقعه به عنوان هسته اصلی قدیمترین بخش مجموعه بوده است.

این فضا از قسمت درونی هشت ضلعی و از نمای بیرونی مربع مستطیل بوده و بر فراز آن حجم گنبد زیبائی استوار گردیده و در زیر آن آرامگاه امام زاده قرار داشت.

پشت سر آن اطاق بزرگی با پلان مستطیلی قرار گفته بوده که 5/12 متر طول و 7 متر عرض داشته و به عنوان مسجد مجهز شده بود.

اطاقهای طرفین بقعه به عنوان انبار و دفتر خدا هم، مجموعه قلمداد می‌شدند و ارتباط آنها منحصراً با فضاهای ردیف جلوئی بوده است.

«ثبوتی ، 1377، ص 201» در کنار بنای اولیه امام زاده به جهت توجه به حضور گسترده زائرین.

در حدود 50 زائر سرا در ضلع غربی بنای قبلی، سرویس دستشوئی در جنوب زائر سراها، کشتارگاه در ضلع جنوب غربی دایر شده و مجموعه عظیمی را اشغال نموده است.

طبق بررسیهای به عمل آمده قدیمترین بخش این مجموعه تنها شبستان گنبدداری بوده است که قبر امام زاده در آن قرار داشت .

مطالعات و تحقیقات این بنا را به دوران صفویه معرفی می نماید.

بنابراین دارای بار فرهنگی و از نظر مردم شناسی با اهمیت و حفاظت از آن ضرورت داشته است.

از موارد مهمی که در بنای قبلی قرار داشت و مورد توجه و زیارت و تبرک زائرین قرار می‌گرفت، سنگ کوچکی بود که جای پای امام‌زاده یعقوب (ع) بر روی آن حک یا افتاده بود و در مقابل ضریح قبلی قرار داشت و ابتدا زوار آنرا زیارت کرده و می‌بوسیدند.

سپس با دور ضریح می پذیرفتند متاسفانه در بنای جدید اثری از این جای پای امام زاده مشاهده نمی شود.

توجه زائرین به این مسئله و جای و پای آن حضرت، از این فکر ناشی می شود که در کنار خانه خدا در تمام ابراهیم، سنگی است، که نشان پای آن حضرت می ‌باشد.

و حاجیان می‌بایست پشت سر آن سنگ ، یعنی درست بعد از جای پای حضرت ابراهیم خلیل الرحمان، حج را آغاز کنند.

و آن خود بیانگر حقیقی است، وقتی که حضرت ابراهیم به مقام امامت رسید، بر اثر سنگینی و اهمیت آن مقام الهی ، پاهای مبارکش در سنگ فرو رفت، و از آن بعد هر جا مسلمانان به چنین موارد مشابهی برخورد می نمودند، آنرا حکایت از جای پای بزرگی، یا دست و پنجه حضرتی می پنداشتند.

و مورد احترام و تقدیس قرار می‌دادند.

همچنین در کنار بنای قبلی در ضلع جنوبی آن، قبرستان، واقع بود.

و هر گاه کسی وصیت می نمود یا از افراد مشهور و بزرگ .

منطقه به شمار می آمد در این محل و یا در مسجد قبلی امام زاده یعقوب دفن می کردند.

که از جمله می‌تون به قبر مرحوم حاج علیخان ممعینی و مرحوم سلیم جعفری اشاره کرد.

در حال حاضر این قبرستان وجود ندارد.

و قسمتی از آن در داخل بنای جدید و قمست دیگر در کنار آن قرار دارد .

تنها قبری که پس از احداث بنای جدید در ضلع جنوبی حرم امام زاده مشاهده می‌شود.

قبر خادم پر، مرد با صفا و مهربان ، دوست و شناس هر زائر بزرگ و کوچک و صدیق امام زاده یعقوب (ع)، مرحوم زنده یاد قربان علی واعظی معروف به قربان ، می‌باشد، که مدت شصت سال با تمام سختیها و رنج‌ها، خالصانه در خدمت امام زاده یعقوب (ع) و زائرین آن قرار داشت و در خرداد سال 1383 در راه امام زاده یعقوب قربانی شد و در کنار آن امام زاده دفن گردید.