- خداشناسی:
ستایش خدایی را سند است که نبخشیدن بومال او نیفزاید و بخشش او را فقیر نسازد زیرا هر بخشنده ای جز او اموالش کاهش یابد و جز او هرکس از بخشش دست کشد مورد نکوهش قرار گیرد اوست بخشنده انواع نعمت ها و بهره های فزاینده و تقسیم کننده روزی پدیده‌ها مخلوقات همه جیره خوار سفره اویند که روزی همه را تضمین و اندازه‌اش را تعیین فرمود در مشتاقان خویش و خط استادان آنچه در نزد اوست روشن را نشان داد سخاوت او در آنجا که از او بخواهند با آنجا که از او در خطاست نکنند بیشتر نیست خدا اولی است که آغاز ندارد تا پیش از او چیزی بوده باشد و اندکی است که پایان ندارد تا چیزی پس از او وجود داشته باشد مردمک چشم ها را از مشاهده خود بازداشته است زمان بر او نمی گذرد تا دچار دگرگونی گردد در مکانی قرار ندارد تا پندارد جابجایی نسبت به او روا باشد اگر آنچه از درون معادن و کوهها بیرون می آید و با آنچه از لبان پر از خنده صدف های دریا خارج می شود از نقره های خالص و طلاهای ناب (2) دُرهان غلطان و مرجان های دست چین همه را ببخشند در سخاوت او کمتر اثری نخواهد گذشت و گستردگی نعمت هایش را پایان نخواهد داد.
در پیش او آنقدر از نعمت ما وجود دارد که هرچه انسان ها درخواست کنند تمامی نپذیرد.
چون او بخشنده ای است که درخواست نیازمندان چشمه وجود او را نمی خشکاند و اصرار و درخواست های پیاپی او را به بخل ورزیدن نمی کشاند.
صفات خدا در قرآن ای پرسش کننده درست بنگر آنچه را که قرآن از صفات خدا بیان می دارد.
به آن اعتماد کن و از نور هدایتش بهره گیر و آنچه را که شیطان تو را به دانستن آن وا می دارد.
و کتاب خدا آن را بر تو واجب نکرده و در سنّت پیامبر (ص) و امامان هدایتگر (ع) نیامده.
رها کن و علم آن را به خدا واگذار که این نهایت حقّ پروردگار بر تو است.
بدان آنها که در علم دین استوارند خدا آنها را از فرو رفتن در آنچه که بر آنها پوشیده است و تفسیر آن را نمی دانند و از فرو رفتن در اسرار نهان بی نیاز ساخته است و آنان را از این رو که به عجز و ناتوانی خود در برابر غیب و آنچه که تفسیر آن را نمی دانند اعتراف می کنند ستایش فرمود و ترک ژرف نگری آنان در آنچه که خدا بر آنان واجب ساخته را راسخ بودن در علم شناسانده است.
پس به همین مقدار بسنده کن و خدا را با میزان عقل خود ارزیابی مکن.
تا از تباه شدگان نباشی.
(1) اوست خدای توانایی که اگر وهم و خیال انسانها بخواهد برای درک اندازه قدرتش تلاش کند و افکار بلند و دور از وسوسه های دانشمندان بخواهد ژرفای غیب ملکوتش را در نوردد و قلب های سراسر عشق مشتاقان برای درک کیفیّت صفات او کوشش نماید و عقل ها با تلاش وصف ناپذیر از راه های بسیار ظریف و باریک بخواهند ذات او را درک کنند.
دست قدرت بر سینه همه نواخته بازگرداند.
در حالی که در تاریکی های غیب برای رهایی خود به خدای سبحان پناه می برند و با ناامیدی و اعتراف به عجز از معرفت ذات خدا باز می گردند که با فکر و عقل نارسای بشری نمی توان او را درک کرد و اندازه جلال و عزّت او را در قلب اندیشمندان راه نمی یابد خدایی که پدیده ها را از هیچ آفرید.
نمونه ای در آفرینش نداشت تا از آن استفاده کند و یا نقشه ای از آفریننده ای پیش از خود که از آن در آفریدن موجودات بهره گیرد و نمونه های فراوان از ملکوت قدرت خویش و شگفتی های آثار رحمت خود که همه با زبان گویا به وجود پروردگار گواهی می دهند را به ما نشان داده که بی اختیار ما را به شناخت پروردگار می خوانند.
در آنچه آفریده آثار صنعت و نشانه های حکمت او پدیدار است که هر یک از پدیده ها حجّت و برهانی بر وجود او می باشند.
گرچه برخی مخلوقات به ظاهر ساکت اند ولی بر تدبیر خداوندی گویا و نشانه‌های روشنی بر قدرت و حکمت اویند!
خداوندا گواهی می دهم آن کسی که تو را به اعضای گوناگون پدیده‌ها و مفاصل به هم پیوسته که به فرمان حکیمانه تو در لابلای عضلات پدید آمده تشبیه می کند.
هرگز در ژرفای ضمیر خود تو را نشناخته و قلب او با یقین اُنس نگرفته است و نمی داند که هرگز برای تو همانندی نیست و گویا بیزاری پیروان گمراه از رهبران فاسد خود را نشنیده اند که می گویند: به خدا سوگند ما در گمراهی آشکار بودیم.
که شما را با خدای جهانیان مساوی پنداشتیم.
دروغ گفتند مشرکان که تو را با بُت های خود همانند پنداشتند و با وهم و خیال خود گفتند پیکری چون بُتهای ما دارد و با پندار نادرست تو را تجزیه کرده و با اعضاء گوناگون مخلوقات تشبیه کردند.
خدایا گواهی می دهم آنان که تو را با چیزی از آفریده های تو مساوی شمارند از تو روی بر تافته اند و آنان که از تو روی گردان شود بر اساس آیات محکم قرآن و گواهی بر امین روشن تو کافر است تو همان خدای نامحدودی هستی که در اندیشه ها نگنجی تا چگونگی ذات تو را درک کنند و در خیال و وهم نیایی تا تو را محدود و دارای حالات گوناگون پندارند.
3- وصف پروردگار در آفرینش موجودات گوناگون آنچه را آفرید با اندازه گیری دقیق استوار کرد و با لطف و مهربانی نظمشان داده و به خوبی تدبیر کرد.
هر پدیده را برای همان جهت که آفریده شد به حرکت درآورد.
چنانکه نه از حد و مرز خویش تجاوز نماید و نه در رسیدن به مراحل رشد خود کوتاهی کند و این حرکت حساب شده را بدون دشواری به سامان رساند تا بر اساس اراده او زندگی کند.
پس چگونه ممکن است سرپیچی کند در حالی که همه موجودات از اراده خدا سرچشمه می گیرند.
خدایی که پدید آورنده موجودات گوناگون است بدون احتیاج به اندیشه و فکری که به آن روی آورد.
یا غریزه ای که در درون پنهان داشته باشد و بدون تجربه از حوادث گذشته و بدون شریکی که در ایجاد امور شگفت انگیز یاریش کند.
موجودات را آفریده پس آفرینش کامل گشت و به عبارت و اطاعت او پرداختند.
دعوت او را پذیرفتند و در برابر فرمان الهی سستی و درنگ نکردند و در اجزای فرمان الهی توقف نپذیرفتند.
پس کجی های هر چیزی را راست و مرزهای هر یک را روشن ساخت و با قدرت خداوندی بین اشیاء متضاد هماهنگی ایجاد کرد و وسایل ارتباط آنان را فراهم ساخت و موجودات را از نظر حدود اندازه و غرائز و شکل ها و قالب ها و هیئت های گوناگون تقسیم و استوار فرمود و با حکمت و تدبیرخویش هر یکی را به سرشتی که خود خواست درآورد.
4- چگونگی آفرینش آسمانها فضای باز و پستی و بلندی و فاصله های وسیع آسمان ها را بدون اینکه بر چیزی تکیه کند.
نظام بخشید و شکاف های آن را به هم آورد و هر یک را با آنچه که تناسب داشت و جهت بود پیوند داد و دشواری فرود آمدن و برخاستن را بر فرشتگان که فرمان او را به خلق رسانند یا اعمال بندگان را بالا برند آسان کرد.
در حالی که آسمان به صورت دود و بخار بود به آن فرمان داد پس رابطه های آن را برقرار ساخت سپس آنها را از هم جدا کرد و بین آنها فاصله انداخت و بر هر راهی و شکافی از آسمان نگهبانی از شهاب های روشن گماشت و با دست قدرت آنها را از حرکت ناموزون در فضا نگهداشت و دستور فرمود تا برابر فرمانش تسلیم باشند.
و آفتاب را نشانه روشنی بخش روز و ماه را با نوری کمرنگ برای تاریکی شب ما قرار داد و آن دو را در مسیر حرکت خویش به حرکت درآورد و حرکت آن دو را دقیق اندازه گیری کرد.
تا در درجات تعیین شده حرکت کنند که بین شب و روز تفاوت باشد و قابل تشخیص شود و با رفت و آمد آن ها شمارده سالها و اندازه گیری زمان ممکن باشد پس در فضای هر آسمان فلک آن را آفرید و زینتی از گوهرهای تابنده و ستارگان درخشنده بیاراست و آنان را خواستند اسرار آسمان ها را دزدانه دریابند با شهاب های سوزان تیرباران کرد و تمامی ستارگان از ثابت و استوار و گردنده و بی قرار، فرود آینده و بالا رونده و نگران‌کننده و شادی آفرین را تسلیم اوامر خود فرمود.
5- ویژگی های فرشتگان سپس خداوند سبحان برای سکونت بخشیدن در آسمان ها و آباد ساختن بالاترین قسمت از ملکوت خویش فرشتگانی شگفت آفرید و تمام شکاف ها و راه های گشاده آسمان ها را با فرشتگان پر کرد و فاصله جوّ آسمان را از آنها گستراند که هم اکنون صدای تسبیح آنها فضای آسمان ها را پر کرده در بارگاه قدس درون پرده های حجاب و صحنه های مجد و عظمت پروردگار طنین انداز است در ماورای آنها زلزله هایی است که گوش ما را کر می کند و شعاع های خیره کننده نور که چشم ها را از دیدن باز می دارد و ناچار خیره بر جای خویش می ماند.
خدا فرشتگان را در صورت های مختلف و اندازه های گوناگون آفرید و بال و پرهایی برای آنها قرار داد آنها که همواره در تسبیح جلال و عزّت پروردگار به سر می برند و چیزی از شگفتی های آفرینش پدیده ها را به خود نسبت نمی دهند و در آنچه از آفرینش پدیده ها که خاص خداست ادّعایی ندارند.
بلکه بندگانی بزرگوارند که در سخن گفتن از او پیشی نمی گیرند و به فرمان الهی عمل می کنند خدا فرشتگان را امین وحی خود قرار داد و برای رساندن پیمان امر و نهی خود به پیامبران از آنها استفاده کرده و روانه زمین کرده آنها را از تردید شهاب مصونیّت بخشید که هیچ کدام از فرشتگان از راه رضای حق منحرف نمی گردند.
آنها را از یاری خویش بهره مند ساخت و دل هایشان را در پوششی از تواضع و فروتنی و خشوع و آرامش درآورد.
درهای آسمان را بر رویشان گشود تا خدا را به بزرگی بستانید و برای آنها نشانه های روشن قرار داد تا به توحید او بال گشایند سنگینی های گوناگون هرگز آنها را در انجام وظیفه دل سرد شناخت و گذشت شب و روز آنها را به سوی مرگ سوق نداد.
تیرهای شک و تردید خلل در ایمانشان ایجاد نکرد و شک و گمان در پایگاه یقین آنها را نیافت و آتش کینه در دل هایشان شعله ور نگردید.
حیرت و سرگردانی آنها را از ایمانی که دارند و آنچه از هیبت و جلال خداوندی که در دل نهادند جدا نساخت و وسوسه ها در آنها راه نیافته تا شک و تردید بر آنها تسلط یابد.
6- اقسام فرشتگان گروهی از فرشتگان در آفرینش ابرهای پرآب و در آفرینش کوه‌های عظیم و سربلند و خلقت ظلمت و تاریکی ها نقش دارند و گروهی دیگر قدم هایشان تا ژرفای زمین پایین رفته و چونان پرچمهای سفیدی دل فضا را شکافته اند و در زیر آن بادهایی است که به نرمی حرکت کرده و در مرزهای مشخصی نگاهش می دارد.
7- صفات والای فرشتگان اشتغال به عبادت پروردگار فرشتگان را از دیگر کارها بازداشته و حقیقت ایمان میان آنها و معرفت حق پیوند لازم ایجاد کرد.
نعمت یقین آنها راشید ای حق گردانید که به غیر خدا هیچ علاقه ای ندارند.
شیرینی معرفت خدا را چشیده و ازجام محبّت پروردگار سیر آب شدند.
ترس و خوف الهی در ژرفای جان فرشتگان راه یافته و از فراوانی عبادت قامتشان خمیده و شوق و رغبت فراوان از زاری و گریه‌شان نکاسته است مقام والای فرشتگان از خشوع و فروتنی آنان کم نکرده و غرور و خودبینی دامنگیرشان نگردید.
تا اعمال نیکوی گذشته را شماره کننده و سهمی از بزرگی و بزرگواری برای خود تصوّر نمایند گذشت زمان آنان را از انجام وظایف پیاپی نرنجانده و از شوق و رغبتشان نکاسته تا از پروردگار خویش ناامید گردند.
از مناجات های طولانی خسته نشده و اشتغال به غیرخدا آنها را تحت تسلط خود درنیاورده است و از فریاد استغاثه و زاری آنها فروکش نکرده و در مقام عبادت و نیایش دوش به دوش هم همواره ایستاده اند.
راحت طلبی آنها را به کوتاهی در انجام دستوراتش وادار نساخته و کودنی و غفلت و فراموشی بر تلاش و کوشش و عزم راسخ فرشتگان راه نمی یابد و فریب های شهوت همّت های بلندشان را تیرباران نمی کند.
فرشتگان ایمان به خدای صاحب عرش را ذخیره روز بی نوایی خود قرار داده و آن هنگام که خلق به غیر خدا روی می آورد آنها تنها متوّجه پروردگار خویشند.
هیچ گاه عبادت خدا را پایان نمی دهند و شوق و علاقه خود را از انجام اوامر الهی و اطاعت پروردگار سست نمی کنند.
آنچه آنان را شیفته اطاعت خدا کرده بذر محبّت است که در دل می پرورانند و هیچ گاه دل از بیم و امید او بر نمی دارند.
عوامل ترس آنها را از مسئولیت باز نمی دارد تا در انجام وظیفه سستی ورزند.
طمع ما به آنان شبیخون نزده تا در تلاش دنیا را بر کار آخرت مقدّم دارند.
اعمال گذشته خود را بزرگ نمی شمارند و اگر بزرگ بشمارند امیدوارند و امید فراوان نمی گذارد تا از پروردگار ترسی در دل داشته باشند.
8- پاک بودن فرشتگان از رذایل اخلاقی فرشتگان درباره پروردگار خویش به جهت وسوسه های شیطانی اختلاف نکرده اند و برخوردهای بد با هم نداشته و راه جدایی نگیرند و کینه ها و حسادت ها در دلشان راه نداشته و عوامل شک و تردید و خواهش های نفسانی آنها را از هم جدا نساخته و افکار گوناگون آنان را به تفرقه نکشانده است.
فرشتگان بندگان ایمانند و طوق بندگی بگردن افکنده و هیچ گاه با شک و تردید و سُستی آن را بر زمین نمی گذارند.
در تمام آسمان ها جای پوستین خالی نمی توان یافت مگر آن که فرشته ای به سجده افتاده یا در کار و تلاش است.
اطاعت فراوان آنها بر یقین و معرفتشان نسبت به پروردگان می افزاید و عزّت خداوند عظمت او را در قلبشان بیشتر می نماید.
9- چگونگی آفرینش زمین زمین را به موج های پرخروش و دریاهای موّاج فرو پوشاند موج‌هایی که بالای آن ها به هم می خورد و تلاطمی سخت هر یک دیگری را واپس می زد چون شتران نرمست.
فریادکنان و کف بر لب به هر سوی دوان بودند.
پس قسمت های سرکش آب از سنگینی زمین فرو نشست و هیجان آنها بر اثر تماس با سینه زمین آرام گرفت.
زیرا زمین با پشت بر آن می غلطید و آن همه سروصدای امواج ساکن و آرام شده چون اسب افسار شده رام گردید.
خشکی های زمین در دل امواج گسترد و آب را از کبر و غرور و سرکشی و خروش بازداشت و از شدّت حرکتش کاسته شد و بعد از آن همه حرکت های تند و ساکت شد و پس از آن همه خروش و سرکشی متکبّرانه به جای خویش ایستاد.
پس هنگامی که هیجان آب در اطراف زمین فرو نشست و کوه های سخت و مرتفع را بر دوش خود حمل کرد.
چشمه های آب از فراز کوهها بیرون آورد و آب ها را در شکاف بیابان ها و زمین های هموار دوان کرد و حرکت زمین را با صخره های عظیم و قلّه کوه های بلند نظم داد و زمین به جهت نفوذ کوه ها در سطح آن و فرو رفتن ریشه کوه ها در شکاف های آن و سوار شدن بر پشت دشت ها و صحراها از لرزش و اضطراب باز ایستاد.
10- نقش پدیده های جوی در زمین بین زمین و جو فاصله افکند و وزش بادها را برای ساکنان آن آماده ساخت.
تمام نیازمندیها و وسائل زندگی را برای اهل زمین استخراج و مهیّا فرمود.
آنگاه هیچ بلندی از بلندی های زمین را که آب چشمه ها و نهرها به آن راه ندارد وا نگذاشت.
بلکه ابرهایی را آفرید تا قسمت های مرده آن احیا شود و گیاهان رنگارنگ برویند.
قطعات بزرگ و پراکنده ابرها را به هم پیوست تا سخت به حرکت درآمدند و با به هم خوردن ابرها، برق ها درخشیدن گرفت و از درخشندگی ابرهای سفید کوه پیکر و متراکم چیزی کاسته نشد.
ابرها را پی در پی فرستاد تا زمین را احاطه کردند و بادها شیر باران را از ابرها دوشیدند و بشدت به زمین فروریختند.
ابرها پایین آمده سینه بر زمین ساییدند و آنچه بر پشت داشتند فروریختند که در بخش های بی‌گیاه زمین انواع گیاهان روییدن گرفت و در دامن کوه ها سبزه ها پدید آمد.
11- زیبایی های زمین پس زمین به وسیله باغ های زیبا همگان را به سرور و شادی دعوت کرده با لباس نازک گلبرگ ها که بر خود پوشید هر بیننده ای را به شگفتی واداشت و با زینت و زیوری که از گلوبندگی های گوناگون فخرکنان خود را آراست هر بیننده ای را به وجد آورد که فرآورده های نباتی را توشه و غذای انسان و روزی حیوانات قرار داد.
در گوشه و کنار آن درّه های عمیق آفرید و راه ها و نشانه ها برای آنان که بخواهند از جادّه های وسیع آن عبور کنند تعیین کرده.
12- داستان زندگی آغازین آدم (ع) و اعزام پیامبران (ص) هنگامی که خدا زمین را آماده زندگی انسان ساخت و فرمان خود را صادر فرمود آدم (ع) را از میان مخلوقاتش برگزید و او را نخستین و برترین مخلوق خود در زمین قرار داد.
ابتدا آدم را در بهشت جای داده و خوراکی های گوارا به او بخشید و از آنچه که او را منع کرد پرهیز داد و آگاهش ساخت که اقدام بر آن نافرمانی بود و مقام و ارزش او را به خطر خواهد افکند امّا آدم (ع) به آنچه نمی شد اقدام کرده و علم خداوند درباره او تحقّق یافت تا آن که پس از توبه او را از بهشت به سوی زمین فرستاد تا با نسل خود زمین را آباد کند و بدین وسیله حجت را بر بندگان تمام کرد و پس از وفات آدم (ع) زمین را از حجت خالی نگذاشت و میان فرزندان آدم (ع) و خود پیوند شناسایی برقرار فرمود و قرن حجّت ها و دلیل ها را بر زبان پیامبران برگزیده آسمانی و حاملان رسالت خویش جاری ساخت تا اینکه سلسله انبیاء با پیامبر اسلام حضرت محمّد (ص) به اتمام رسید و بیان احکام و انذار و بشارت الهی به سرمنزل نهایی راه یافت.
13- آفرینش امکانات زندگی روزی انسان ها را اندازه گیری و مقدّر فرمود گاهی کم و زمانی زیاد و به تنگی و وسعت بگونه ای عادلانه تقسیم کرد تا هر کس را که بخواهد با تنگی روزی یا وسعت آن بیازماید و با شکر و صبر غنی و فقیر را مورد آزمایش قرار دهد.
پس روزی گسترده را با فقیر و بیچارگی درآمیخت و تندرستی را با حوادث دردناک پیوند داد.
دوران شادی و سرور را با غصّه و اندوه نزدیک ساخت.
اَجل و سرآمد زندگی را مشخص کرد.
آن را گاهی طولانی و زمانی کوتاه قرار داد.
مقدّم یا مؤخّر داشت و برای مرگ اَسباب و وسائل فراهم ساخت و با مرگ رشته های زندگی را در هم پیچید و پیوندهای خویشاوندی را از هم گسست تا آزمایش گردند.
14- تعریف علم خداوند خداوند از اسرار پنهانی مردم و از نجوای آنان که آهسته سخن می‌گویند و از آنچه که در فکرها بواسطه گمان خطور می کند و تصمیم‌هایی که به یقین می پیوندد و از نگاه های رمزی چشم که از لابلای پلک ها خارج می گردد آگاه است.
خداوند از آنچه در مخفی گاه‌های دل ها قرار دارد و از اموری که پشت پرده غیب پنهان است و آنچه را که پرده های گوش مخفیانه می شنود و از اندرون لانه های تابستانی مورچگان و خانه های زمستانی حشرات از آهنگ اندوهبار زنان غمدیده و صدای آهسته قدم ها آگاهی دارد.
خدای سبحان از جایگاه پرورش میوه در درون پرده های شکوفه ها و از مخفی گاه غارهای حیوانات وحشی در دل کوهها و اعماق درّه ها از نهانگاه پشّه‌ها بین ساقه ها و پوست درختان از محل پیوستگی برگ ها به شاخسارها و از جایگاه نطفه ها در پشت پدران آگاه است.
خدا از آنچه پرده ابر را به وجود می آورد و به هم می پیوندد و از قطرات بارانی که از ابرهای متراکم می بارند و از آنچه که گردبارها از روی زمین بر می دارند و باران ها با سیلاب آن را فرو می نشانند و نابود می کنند از ریشه گیاهان زمین که میان انبوه شن و ماسه پنهان شده است از لانه پرندگانی که در قلّه بلند کوه ها جای گرفته و از نغمه‌های مرغان در آشیانه های تاریک.
از لؤلؤهایی که در دل صدف‌ها پنهان است و امواج دریاهایی که آنها را در دامن خویش پروراندند آگاهی دارد.
خدا از آنچه که تاریکی شب آن را فراگرفته و یا نور خورشید بر آن تافته و آنچه تاریکی ها و امواج نور پیاپی آن را در بر می گیرد.
از اثر هر قدمی از احساس هر حرکتی و آهنگ هر سخنی و جنبش هر لبی و مکان هر موجود زنده ای و وزن هر ذرّه ای و ناله هر صاحب اندوهی اطلاع دارد.
خدا هر آنچه از میوه شاخسار درختان و برگ هایی که روی زمین ریخته و از قرارگاه نطفه و بسته شدن خون و جنین که به شکل پاره‌ای گوشت است و پرورش دهنده انسان و نطفه آگاهی دارد و برای این همه آگاهی هیچ گونه زحمت و دشواری برای او وجود ندارد و برای نگهداری این همه از مخلوقات رنگارنگ که پدید آورده دچار نگرانی نمی‌شود.
و در تدابیر امور مخلوقات سُستی و ملالی در او راه نمی یابد.
بلکه علم پروردگار در آنها نفوذ یافته و همه آنها را شماره کرده است و عدالتش همه را در برگرفته و با کوتاهی کردن مخلوقات در ستایش او.
باز فضل و کرمش تداوم یافته است.
15- نیایش امیرالمؤمنین (ع) خدایا!
تویی سزاوار ستایش های نیکو و بسیار و بی شمار تو را ستودن اگر تو را آرزو کنند پس بهترین آرزویی و اگر به تو امید بندند بهترین امیدی خدایا!
درهای نعمت بر من گشودی که زبان به مدح غیر تو نگشایم.
و بر این نعمت ها غیر از تو را ستایش نکنم و زبان را در مدح نومیدکنندگان و آنان که مورد اعتماد نیستند باز نکنم.
خداوندا!
هر ثناء گویی از سوی ستایش شده پاداشی دارد.
به تو امید بستم که مرا به سوی ذخائر رحمت و گنج های آموزش آشنا کنی.
خدایا!
این بنده توست که تو را بیگانه می خواند و توحید و یگانگی تو را سزاست و جز تو کسی را سزاوار این ستایش نمی داند.
خدایا !
مرا به درگاه تو نیازی است که جز فضل تو جبران نکند و آن نیازمندی را جز عطا و بخشش تو به توانگری مبدّل نگرداند.
پس در این مقام رضای خود را به ما عطا فرما و دست نیاز ما را از دامن غیر خود کوتاه گردان که تو بر هر چیزی توانایی.