دانلود مقاله زنبور عسل در قرآن

و اوحی ربک الی النحل ان اتخذی من الجبال بیوتا و من الشجر و مما یعرشون.ثم کلی من کل الثمرات فاسلکی سبل ربک ذللا یخرج من بطونها شراب مختلف الوانه فیه شفاء للناس ان فی ذالک لایه لقوم یتفکرون.(نحل 67-69)
پروردگارت به زنبور الهام کرد که در کوهها و درختان و در آنچه سقف دارند لانه کن، آنگاه از هر میوه ای بخور و راه هموار پروردگارت را بپوی ، و از شکم آنها نوشابه ای که رنگهای مختلف دارد بیرون می آید، که آن باعث درمان مردم است، به راستی در این کار نشانه ای برای اندیشمندان است.

مقدمه
زنبور عسل یکی از حشرات مفید برای انسان است که متعلق به رده دوبالان می‌باشد.

زنبور عسل خیلی پیش از انسان در روی زمین بوجود آمده و زندگی می‌کرده است.

زنبور عسل حدود 150 میلیون سال قبل وجود داشته و مشغول زاد و ولد بوده است.

منتها با این تفاوت که در آن فاقد یک زندگی اجتماعی بوده و مثل خیلی از زنبورهای غیر عسلی امروزی ، زندگی انفرادی داشته و هر زنبور لانه مخصوص بخود را داشته و در آن زندگی می‌کرده است.

کندو محلی است که زنبورها در آن تولد یافته ، کار کرده ، خواهران و برادران خود را پرورش داده و مواد غذایی لازمه را در آن انبار و ذخیره می‌کنند.

زنبور عسل دارای نژادهای مختلف است و ساختمان بدنی پیچیده‌ای دارند.

ساختار بدن زنبور عسل سر در جلوترین قسمت بدن قرار داشته و شامل اعضای زیر است: دو عدد چشم مرکب ، سه عدد چشم ساده ، دو عدد آنتن و دهان با خرطوم.

بزرگی چشمها وسیله‌ای است که زنبوردار به کمک آن به راحتی می‌تواند زنبور نر را از کارگر تشخیص دهد.

زیرا چشمهای زنبور نر بزرگتر بوده و از عقب سر بهم می‌رسند، ولی در زنبور کارگر و ملکه بهم نمی‌رسند.

کار آنتنها ، لمس کردن و بوییدن است.

زنبور به کمک خرطوم ، شهد را از روی گلها جمع آوری و از راه دهان به داخل کیسه عسلی می‌فرستد.

سینه از سه حلقه کیتینی درست شده و اعضای زیر به آن اتصال دارند: چهار عدد بال یا پر که دو عدد آنها بالهای جلویی و دو عدد دیگر بالهای عقبی هستند.

شش عدد پا که جفت عقب آن دارای حفره‌هایی به نام سبد می‌باشند و زنبور عسل در دوران فعالیت خود گرده‌های گل در آن پر و با خود به کندو حمل می‌کند.

این سبدها در کارگران بزرگتر از نرها هستند.

شکم در قسمت انتهایی بدن قرار داشته، از 6 حلقه کیتینی پشتی و 6 قطعه شکمی تشکیل شده است.

در انتهای شکم مخرج برای دفع مدفوعات دیده می‌شود.

از راه همین مخرج ، زنبور قادر است خاری را که در داخل بدنش جای دارد، خارج کرده و نیش بزند.

زنبور نر نمی‌تواند نیش بزند، چون اصلا نیش ندارد.

غده های مهم در داخلا دو طرف سر کارگر یک جفت غده‌ای به نام غده‌های شیری وجود دارد که از خود ماده‌ای به نام شیر یا ژله شاهانه ترشح می‌کند و با آن ملکه و لاروهای خیلی جوان را تغذیه می‌نمایند.

غده‌های بزاقی همراه با یک جفت غده سینه‌ای بوسیله یک کانال مشترک ، ترشحاتشان را به داخل دهان زنبور می‌ریزند.

ترشحات این غده‌ها در موقع لارو بودن صرف تنیدن به دور خود شده و پس از رشد و تبدیل به یک زنبور کامل ، نقش غده بزاق دهان را در زندگیشان بازی می‌کنند.

غدد زیر آرواره‌ای که در کارگران خیلی کوچک و غیرفعال بوده و در ملکه بسیار بزرگ و فعال است.

ماده‌ای بوسیله این غده ترشح می‌شود که با بوی مخصوصش باعث تمیز ملکه از سایر زنبورها می‌شود.

در زیر شکم زنبورها 4 جفت غده‌های مومی وجود دارد که سه جفتش فعال هستند و موم ترشح می‌کنند و بکار ساختن سلولها و شان می‌خورند.

غده‌های بویایی: در پشت زنبورها غده‌ای به نام غده بویایی دیده می‌شود که کارش تشخیص بوهاست.

غده‌های مخزنی: سه عدد غده در مخزن به نام غده‌های مخزنی ، مدفوعاتی را که در آنجا ذخیره شده‌اند، مرتب ضد عفونی می‌کنند.

نژادهای زنبور زنبور هندی Aspis Indica کمی کوچکتر از زنبور عسل معمولی بوده ، قدر کارگرش 13 میلیمتر می‌باشد.

سلولهایی را که با موم در روی شانها درست می‌نماید از سلولهای زنبور عسل کوچکتر هستند.

زنبور درشت Apis Dorsata در هندوستان و چین زندگی نموده و بزرگترین نوع زنبور عسلی است که تاکنون شناخته شده است.

به حالت وحشی زندگی کرده و در زیر شاخه‌های درخت شانش را می‌چسبانند.

سالانه چند بار از نقطه‌ای به نقطه دیگر کوچ می‌نمایند.

زنبور ریزApis Florea از همه زنبورها کوچکتر بوده و فقط یک شان درست می‌کنند که مثل زنبورهای درشت به زیر شاخه درخت می‌چسباند به حالت وحشی در هندوستان و جنوب ایران یافت می‌شوند.

زنبور عسل معمولی Apis Meaifica همان زنبور عسل معمولی است که فقط آنها را در دهات و شهرها برای تولید عسل در کندوها نگهداری می‌کنند.

خواصی را که از یک نژاد خوب باید انتظار داشت عبارتند از: آرام باشند و نیش نزنند، پر محصول باشند، بچه به اندازه لازم بدهند، گلهای شهددار را به سرعت پیدا کنند، در مقابل امراض مقاوم باشند، مصرف عسل زمستانی آنها کم باشد، رشد سالانه‌شان را هر چه زودتر شروع کرده و سریع به حداکثر رشدشان برسند.

از مهمترین نژادهای این زنبور می‌توان به زنبور عسل اروپای مرکزی ، زنبور سیاه ، زنبور ایتالیایی قفقازی و زنبور نژاد ایرانی نام برد.

آفات و بیماریهای زنبور عسل از مهمترین بیماریها می‌توان به لوک آمریکایی ، لوک اروپایی ، نوزما ، کنه دونی ، یبوست ، شپشک زنبور عسل و کرم موم خوار اشاره کرد نا هنجاری ها و بیماری های غیر عفونی زنبور عسل زنبوران عسل احتمالاًنخستین بی مهرگانی هستند که بیماری های آنها گزارش شده است .

عوامل محیطی و ژنتیکی در تندرستی زنبوران عسل موثر اند .

باکتری ها، ویروس ها ، قارچ ها ، تک یاخته ای ها و....

از جمله عوامل محیطی هستند که باعث بروز بیماری های عفونی و مسری می شوند .

سالانه در اکثر نقاط دنیا بیماری ها ، آفات و شکارچیان زنبور عسل صدمات جبران نا پذیری را به زنبورداران وارد می کنند .

این در حالی است که با شناخت کامل بیماری ها و پیشگیری و درمان به موقع از بروز ضرر و زیان جلوگیری به عمل می آید .

نا هنجاری های ژنتیکی و غیر عفونی زنبوران عسل حالات خفته ای هستند که به تدریج راندمان تولید را کاسته و در نهایت کلنی را به سوی نابودی پیش می برند .

کاهش جمیت از پر جلوه ترین نتیجه های این ناهنجاری است .

با کاهش جمعیت ، انواع بیماری های عفونی ، آفات و شکارچیان به آسانی به سمت این کلنی ها هجوم می آورند و به نابودی کلنی سرعت بخشیده و باعث آلودگی زنبورستان می شوند.

احتمال وقوع این ناهنجاری پایین است و به آسانی قابل درمان می باشند .

(مثلاًدر حد تغییر مکان و یا ورود زنبوران نر جوان غریبه به زنبورستان و منطقه) گاهی زنبور عسل (ملکه ، کارگران و نرها) به دلایلی جز آفات وبیماری ها ، دچار ناهنجاری ها یا حالات غیر طبیعی می شوند .

این حالات عبارتند از مرگ ومیر ، بد شکل شدن و اختلالات فیزیو لوژیکی و ژنتیکی که ممکن است بر اثر شرایط محیطی نا مساعد، بدی تغذیه ، اختلالات عمومی و جهش ژنها به وجود آید.

اطلاعات کنونی ما از بیماری های غیر عفونی و حالات غیر طبیعی زنبور عسل ناچیز است اکثر این ناهنجاری ها به طور سطحی و غالباً به عنوان نتایج بررسی هایی که برای مقاصد دیگر انجام می شود شناخته شده اند .

ناهنجاری های زنبور عسل را نباید بر پایه کنجکاوی صرف مورد بازدید قرار داد بلکه منبع تحقیقی با ارزشی است که به ما کمک می کند تا حالات طبیعی و نیز رشد و تکامل و رفتارهای غیر طبیعی این حشره را شناسایی کنیم .

لاروهای پراکنده حفظ حالت تراکم و فشرده حجره های پرورش نوزادان امری ضروری است تا زنبورانی کارآمد به وجود آید .

اما مکرر دیده می شود که قاب پرورشی نوزاد حالت تراکم خود را از دست می دهد .

چنین حالتی را حالت لارو پراکنده می نامند .

ناهنجاری لارو پراکنده حالتی اغفال کننده است .

این حالت می تواند نتیجه بیماری های عفونی و ناهنجاری های ژنتیکی باشد .

تشخیص سریع علل ناهنجاری لارو پراکنده بدون فراهم آوردن سایر مدارک می تواند غیر ممکن باشد .

در نتیجه دقت در بازدید و بررسی سایر علائمی که طیف بیماری های لارو پراکنده را در بر می گیرند درتشخیص بیماری مفید خواهد بود در ادامه با چند علت شناخته شده ناهنجاری لاروهای پراکنده آشنا می شویم .

تخم های عقیم گاهی یک ملکه که به تازگی جفت گیری کرده است شروع به تخم گذاری کرده ظاهراً به طور طبیعی تخم گذاری را ادامه می دهد اما بیشتر این تخم ها تفریخ نمی شوند (باز نمی شوند) این تخم ها را اگر زنبوران کارگر بیرون نبرند عاقبت چروکیده می شوند .

بعضی اوقات ملکه ای در خانه ای که تخم چروکیده دارد مجدداً تخم دیگری می گذارد .

زنبوران پرستار گاهی غذای لارو را در تعدادی از خانه ها که تخم تفریخ نشده دارند ذخیره می کنند .

باید دانست تخم های عقیم که در داخل حجره های مخصوص زنبوران نر گذاشته می شود بیشتر از تخم های موجود در حجره های مخصوص زنبوران کارگر دوام نخواهد آورد .

به هر حال تعدادی از تخم ها تفریخ می شوند و به زنبورهای به ظاهر معمولی نر و کارگر تبدیل می شوند و یک ملکه نیز از چنین لاروهایی به وجود می آید.

ناتوان بودن این گونه تخم ها برای زنده ماندن هنوز ناشناخته است ولی احتمالاً عوامل ژنتیکی در آن تاثیر دارند شاهدی که به این احتمال وجود دارد این است که مجموعه ای از این حالات در فرزندان ملکه ، یا فرزندان ملکه ای که از ملکه های مادر مربوطه به وجود آمده اند دیده می شود .

بعضی از گزارش ها در مورد تخم های عقیم حاکی است که تعدادی از ملکه ها که تخم های طبیعی تولید می کرده اند بعد از مدتی تخم های عقیم گزارده اند .

برای توضیح این حالت می توان گفت که احتمالاً گذاردن تخم عقیم به وسیله این نوع ملکه ها به تعویق افتاده است.

************************************************************** کریستاله شدن عسل (شکرک زدن ، Granulated ) ترکیبات عسل به نوع شهد گیاهی که توسط زنبوران عسل جمع آوری می شود بستگی دارد اما به طور معمول هر 100گرم عسل محتوی 20گرم آب و 80 گرم ماده جامد است.

95 تا 99 % ماده جامد را قندها و مابقی شامل مواد معدنی ، آنزیم ها ، گرده گل ، اسید های آلی ، پروتئین ها ، ویتامین ها و....

می باشد.

قند های فروکتوز وگلوکر (85 تا 95 % کل قندها) به نسبت 38% و31% بیشترین نوع میانگین قند عسل را تشکیل می دهند.

با توجه به موارد مذکور می توان گفت عسل محلولی فوق اشباع از قند است .

به عبارت دیگر مقدار قند بیشتری نسبت به آنچه در محلول می تواند باقی بماند در عسل وجود دارد .

بسیاری از مصرف کنندگان در این باورند که عسل شکرک زده فاسد شده یا با افزودن شکر به آن ، تقلبی صورت گرفته است .

برخی از انواع عسل ها مانندعسل آفتابگردان ، عسل کلزا ، عسل لیلکی (نوعی اقاقیای وحشی ) ، عسل مرکبات و....

با توجه به ترکیبات خاص شهد وعسل شان چند هفته پس از استخراج شکرک می زنند درمقابل بعضی عسل ها مانند عسل اقاقیا تا چندین سال شکرک نمی زنند .

همچنین عسل هایی که از گلوکز خالص تشکیل شده اند (عسل های صد درصد تقلبی ) هرگز شکرک نمی زنند در نتیجه تشکیل بلورهای شکر درون عسل معیاری مناسب برای تشخیص طبیعی بودن عسل نمی باشد.

شکرک زدن وسفید شدن عسل نتیجه تشکیل بلور گلوکز منو هیدروژنه است .

هنگام شکرک زدن ، ملکول آب آزاد شده در نتیجه بر مقدار آب درونی عسل افزوده می شود و نیز خطر تخمیر افزایش می یابد .

عوامل مؤثر در کریستاله شدن عسل - دما : مطلوبترین دما برای شکرک زدن عسل بین 5 تا25 درجه سانتیگراد است.

- گلوکز : افزایش نسبت قند گلوکز به قند فروکتوز .

- رطوبت : رطوبت بالای 20% باعث تسریع در شکرک زدن عسل می شود.

- ناخالصی ها : اجسام خارجی چون گرده گل ها ، ذرات موم ، قطعات بدنی زنبوران عسل گرد وغبار و مواد کلوئیدی می توانند به عنوان هسته های تشکیل بلور مؤثر می باشند.

راههای جلوگیری از کریستاله شدن عسل - نگهداری عسل در دمای بالای 25 درجه سانتیگراد یا پایین تر از 5 درجه سانتیگراد نگهداری عسل در دمای بالای 25 درجه سانتی گراد به تدریج باعث از بین رفتن مواد معطر ، برخی آنزیم ها ، ویتامین ها ودیگر مواد فرار عسل در نتیجه افت کیفیت عسل می شود .

نگهداری عسل در دمای کمتر از 5 درجه بهترین دما برای نگهداری عسل می باشد .

- صاف کردن عسل : عبوردادن عسل استخراج شده از صافی هایی با سوراخ های 1/ تا 2/ میلیمتر.

طی این عمل اکثر ناخالصی های عسل حتی آنهایی که مثل گرده گل ها مفیدند و طی جمع آوری شهد توسط زنبور عسل با شهد و عسل مخلوط شده از عسل جدا می شوند .

جدا کردن ذرات ریز گرده گل از اثرات تغذیه ای و درمانی عسل می کاهند.

- حرارت دادن پس از عبور از صافی ها ، باعث از بین رفتن اجسام خارجی باقی مانده و کاهش میزان رطوبت عسل می شود که طی آن کریستاله شدن وتخمیر عسل به میزان قابل توجهی کنترل می گردد .

میزان حرارت دهی ومقدار زمان حرارت دهی در کیفیت نهایی عمل مؤثر خواهد بود .

سرد کردن عسل بلافاصله پس از حرارت دهی ازکاهش افت کیفیت عسل میکاهد.

قراردادن عسل درون آب درحال جوش باعث خریب بسیاری از مواد مفید و مؤثر در عسل خواهد بود.

عسل کرمی (Honey cream) عسل هایی که طی فرآوری ای ساده به عسل شکرک زده همگن ، با دانه های رس نرم (بلور های ریز کریستاله شده ) تبدیل می شوند .

این نوع عسل ها که به عسل کرمی معروف است به علت عدم فراوری بیش از حد معمولاً مورد استقبال خوب مصرف کنندگان اروپایی ، امریکایی و ژاپنی قرار می گیرد .

اگرچه این نوع عسل هابرخی خواص فیزیکی عسل های معمولی را ندارند اما در عوض بسیاری از خواص عسل که طی فرآوری و آماده سازی برای بسته بندی از بین می رود را دارا هستند.

*************************************************************************** آزمایشی ساده برای تشخیص تقلبی بودن عسل انواع عسل های تقلبی : 1- عسل هایی که بخشی از آن تقلبی است : الف) با استفاده از زنبور : در این روش با تغذیه زنبور توسط شربت قند عسل تقلبی بوجود می آید ب) بدون استفاده از زنبور : با مخلوط نمودن عسل طبیعی با مواد گلوکزی (شربت قند) وشیره های میوه عسل تقلبی بوجود می آید 2- عسل هایی که صد درصد تقلبی اند : دراین روش بدون دخالت زنبور ، توسط انسان ازشیره میوه یا مواد قندی ، موادنشاسته ای ، اسانس ها و ....

عسل ساخته می شود.

تنها راه شناسایی دقیق عسل های طبیعی وتقلبی استفاده از روش های آزمایشگاهی است.

بین عامه مردم متداول است که به صورت تجربی با استفاده از برخی خواص فیزیکی عسل مانند چسبندگی ، غلظت ، خاصیت جذب آب ، کشش سطحی ، خواص گرمایی ، رنگ عسل و کریستاله شدن ، طبیعی بودن عسل را تشخیص دهند.

استفاده از این روشها برای شناسایی عسل روشهای مطمئنی نیستند .

با استفاده از خاصیت چسبندگی عسل روشی ساده برای تشخیص احتمالی عسل طبیعی ذکر می گردد البته این آزمایش برای عسل ها ی مرکبات که درصد آب بالایی دارند توصیه نمی گردد.

ریختن مقداری عسل (در دمای محیط ) درون آب سرد و مشاهده ان مقابل نور در زمینه ای تیره .

کاربر گرامی چنانچه در این مورد و سایر موارد مربوط به زنبور عسل سوالی دارید می توانید در نظر سنجی سوالتان را مطرح نمایید.

************************************************************* بچه دهی (Swarming ) بچه دهی Swarming))صفتی ژنتیکی است که طی آن جمعیت کلنی به دو بخش مساوی تقسیم می گردد.

این عمل زنبوران عسل از نظر اکثر پرورش دهندگان صفتی نا مطلوب بشمار می آید که مخصوصاً در زنبورستان های بزرگ زنبورداران هزینه و وقت زیادی را صرف کنترل آن می نمایند .

اصولاً ازدیاد تعداد کلنی ها در مدیریت های موفق غیر ضروری است اما ازدیاد جمعیت کلنی ها امری موثر در افزایش تولیدات خواهد بود .

جلوگیری کامل از بچه دهی کلنی تقریباً عملی نیست ولی در بعضی موارد می توان به مقدار قابل ملاحظه ای از میزان آن کاست .

جمعیت کلنی به دلایلی که بعداً ذکر خواهد شد اغلب در روز های گرم ماه های اردیبهشت ، خرداد و تیر ماه بین ساعات 10 صبح تا 3 بعد از ظهر به دو قسمت مساوی تقسیم خواهد شد .

جمعیتی که قرار است از کندو خارج شود قبل از خروج با هجوم به سمت حجره های ذخیره عسل ، عسلدانهای خود را پر می کنند و به همراه ملکه مادر (ملکه پیر) از کندو خارج می گردند .

این جمعیت پس از اینکه چند دقیقه در هوا به اطراف پرواز کردند عاقبت بر روی شاخه درخت ، بوته ، حصار ، ستون و یا حتی سیم های برق که در آن حوالی است فرود می آیند ، به یکدیگر متصل می شوند و تشکیل خوشه می دهند .

ملکه چندین روز قبل از بچه دهی تخم گذاری را متوقف می کنددر نتیجه ، تخمدانهایش کوچک شده و ، وزنش نیز کاهش یافته ، می تواند مقداری پرواز نماید .

ملکه معمولاً دورتر از سایر زنبوران اقدام به خروج می نماید .

چنانچه به هر دلیلی ملکه از بین برود جمعیت بچه کندو دوباره به کندوی مادری باز خواهند گشت .

در صورتی که بچه به حال خود رها گردد و توسط زنبوردار درون کندو اسکان داده نشود خود زنبوران پس از مدتی به پناهگاهی که برای ساخت لانه مناسب باشد نقل مکان می کند این پناهگاه می تواند شکاف درخت ، کندوها خالی ، شکاف صخره ، درون غارها ، خانه های مخروبه و...

باشد.

استقرار بچه همانطور که ذکر شد بچه کندو پس از خروج از کندو و مدتی پرواز حوالی کندو بر روی شاخه درخت یا بوته ، حصار ، ستون و سیم برق تشکیل خوشه می دهد .

در هر صورت جمعیت بچه باید درون کندویی با چند قاب همراه با پایه مومی منتقل شود .

اگر جمعیت بچه برروی ساقه یا شاخه درخت تشکیل خوشه دهد ، چنانچه شاخه مورد نظر قابل برش باشد باید آنرا برید و درون کندو ، جمعیت را تکانید .

چنانچه خوشه روی شاخه های بلند درخت مستقر شد با نردبان باید شاخه را برید و جمعیت را درون کندو تکانید .

در صورتی که نردبان در دسترس نباشد می توان از چوب بلندی که در قسمت انتهایی آن سبدی متصل است استفاده کرد .

بدین ترتیب که با تنظیم چوب و سبد زیر خوشه و ایجاد ضربه ای ناگهانی خوشه را درون سبد ریخت و سپس جمعیت درون سبد را روی پارچه سفید و یا روزنامه ای که جلوی درب ورودی کندو پهن شده تخلیه نمود تا خود زنبوران بتریج وارد کندو شوند .

چنانچه بچه بر روی ساقه ضخیم درخت باشد قابی محتوی نوزاد سر باز یا قابی که عسل آن تخلیه شده باشد در نزدیکی جمعیت می گیریم و با برس یا دود زنبوران را روی قاب هدایت می کنیم و سپس قاب مورد نظر را به کندو انتقال می دهیم .

چنانچه زنبوران روی دیوار یا روی زمین فرود آمدند با قرار دادن سبد و یا کندویی خالی روی خوشه موفق به گرفتن این نوع بچه نیز شده اید .

در این مورد از قاب های محتوی نوزاد و برس یا دودی نیز می توان استفاده نمود .چنانچه بچه به بوته ای آویزان شود با قرار دادن کندویی با چند قاب زیر خوشه ، با تکان های آرام و متوالی خوشه را به کندو انتقال می دهیم .

در صورتی که بچه کندو بر روی سیم ها خوشه تشکیل دهند با استفاده از چوبی بلند که در انتهای آن سبد وصل شده بچه را به کندو انتقال می دهیم .

2 الی 3 روز بعد از بچه دهی و استقرار آن درون کندو ، جمعیت باید تغذیه گردد .

دلایل بچه دهی همانطور که قبلاً ذکر شد بچه دهی صفتی ژنتیکی است .

نژاد کارینولی ، نژادهای آفریقایی و نژاد ایرانی تمایل زیادی به بچه دهی دارند.

در مقابل نژاد های اروپایی ، قفقازی و ایتالیایی تمایلی ضعیف به بچه دهی دارند .

علاوه بر ژن عوامل محیطی محرک دیگری نیز در بچه دهی موثر اند که از جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود : - تراکم زیاد زنبوران در کندویی که جمعیت بالایی دارند .

- عدم جای کافی برای ذخیره عسل و پرورش نسل - ممکن است ملکه پیر شده باشد - ممکن است کندو غیر استاندارد باشد - افزایش دمای کندو - وجود نسل فراوان در کندو - وجود قاب های کهنه که حجرات آن در اثر کثرت استعمال تنگ شده است - عدم رضایت از عملکرد ملکه - افزایش تعداد بیش از حد زنبوران نر - عدم رعایت فاصله مناسب بین قاب ها (تهویه مشکل و فعالیت در تنگنا) - همخونی و....

راه های کنترل بچه دهی عمل بچه دهی در طبیعت زنبوران عسل قرار داده شده تا در مواقعی که با برخی از مشکلات مواجه شد با اقدام به این کار مشکل خود را رفع کند برای کنترل بچه دهی باید طوری عمل کرد تا حتی الامکان زنبوران با این مشکلات مواجه نشوند : - بیشترین عامل بچه دهی ملکه های پیر می باشند .

به علت اینکه زنبوران به ضعف ملکه در توالد نسل پی برده اند با بچه دهی مقدمات اخراج ملکه را فراهم می سازند .

با دوره تعویض مناسب ملکه می توان تا حدودی بچه دهی را کنترل نمود .

- علاوه بر اینکه ملکه باید جوان باشد ، جای کافی برای تخم گذاری ملکه نیز باید فراهم گردد .

در صورت کمبود جا برای پرورش نسل می توان با اضافه نمودن طبقه یا برداشت قاب نوزاد و جایگزینی آن با قاب خالی فضای کافی را برای تخم گذاری و توالد نسل در اختیار ملکه جوان قرار داد .

- باید کندو را در محلی قرار داد که زنبورها در تابستان از آسیب گرما محفوظ باشند .

- در ساخت کندو و قاب ها استانداردهای رایج را رعایت نمود .

فاصله قاب ها را طبق استاندارد تنظیم نمود و شان های سیاه را از کندو حذف نمود.

- در برخی موارد با حبس کردن ملکه ، طی توقف چند روزه تخم گذاری ، تعدیل جمعیت صورت می پذیرد و جای کافی برای پرورش نسل های بعدی بوجود می آید .

در برخی موارد بال های ملکه قیچی می شود تا اینکه ملکه نتواند پرواز نماید و بچه را همراهی نماید و برخی موارد هم حصار هایی جلوی درب ورودی کندو مستقر می گردد تا اینکه ملکه نتواند از کندو خارج شود .

خراب کردن سلول های پرورش ملکه نیز بچه دهی را به تعویق می اندازد .(موارد مذکور در مواقع اضطراری توصیه می گردد و راه حل های مناسبی برای کنترل بچه دهی نمی باشند) - با توجه به اصل (افزایش جمعیت زنبوران آری ، تقسیم جمعیت نه) روشی متداول و مفید در پیشگیری از بچه دهی عبارت است از: اضافه کردن یک طبقه به کندو و انتقال تمام قاب ها به طبق بالا به جز قابی که حاوی ملکه است .

قرار دادن شبکه جدا کننده ملکه بین دو طبقه .

قرار دادن قابهای خالی در طبقه پایین برای تخم ریزی ملکه .

در این روش پس از مدتی نسل طبقه بالا به زنبوران بالغ تبدیل شده و قابهای طبقه پایین دارای نسل می گردند و جمعیت به حد مطلوب افزایش می یابد و جای کافی برای ذخیره عسل نیز به وجود می آید .

- پس از استقرار بچه کندو ، تعویض ملکه پیر از جمله اموری است که باید در صدر کار های مربوط به آن کلنی انجام پذیرد .

منبع : * پرورش زنبور عسل، دکتر نعمت الله شهرستانی