الف) برای تشخیص حروف زائد در موارد مشتبه شش نشانه وجود دارد که یکی از آنها اشتقاق است.
ب) اصل مشتقات مورد اختلاف است و این امر نزد کوفیون فعل و نزد بصریون اسم است.
ج) اشتقاق انواع مختلفی دارد از یک نظر بر دو نوع است: 1 کبیر 2 صغیر (ابن جنی) و از نظر دیگر به صغیر، اکبر و کبیر تقسیم میشود و همچنین کبار هم ذکر شده است و هرکدام تعریف مخصوص به خود را دارد.
مقدمه
پس از حمد خداوند تبارک و تعالی و درود بر حضرت محمد (صلیالله علیه و آله) و خاندان پاکش!
در ابتدا ذکر این نکته لازم است که زبان عربی به چند دسته تقسیم میشود (صرف، نمو، معانی، بدیع، بیان، لغت) و هریک نیز مشتمل بر قواعدی است و بدیهی است که تمامی آن قواعد و اصول موردنیاز ما در رسیدن به اجتهاد در کتب مورد تدریس در حوزه علمیه بیان نشده و یا اگر هم بیان شده به صورتی مجمل و گذرا بیان شده است لذا نمیشود به این کتابها اکتفا کرد و انجام دادن چنین کارهایی پیرامون موضوعاتی از جمله موضوعات صرفی و نحوی از مسلمات است.
بحث در این تحقیق پیرامون اشتقاق است (در علم صرف اگر نگاهی منصفانه لحاظ شود نمیشود از اهمیت آن روی گردان شود به جهت اهمیتی که در دروس و سالهای بعدی مثلاً در اصول فقه دارد) حال این سوال مطرح میشود آیا یک پاورقی خیلی مجمل در صرف ساده نیاز یک طلبه را حول این مسئله برطرف میکند؟ جواب این سئوال بدیهی است. از اهمیت این بحث همان بس که اگر کسی این قواعد را نداند در پیدا کردن لغت و در ادامه در ترجمه و... دچار مشکل میشود.
لذا ما با بیان توضیح و شقوق اشتقاق وجه همت خود را بر آن نهادیم تا بتوانیم قطرهای از دریای مجهولات را معلوم سازیم.
تعریف اشتقاق