پیامبر ص هماره به تشکیل خانواده تشویق می کرد و مردمان را از بی همسری بیم می داد و می فرمود : بیشتر دوزخیان بی همسرانند1 .
دو رکعت نماز کسی که همسر دارد ، بهتر از هشتاد و دو رکعت نماز انسان بی همسر است2 .
همواره دیگران را به ازدواج آگاهانه تشویق می کرد تا هر کدام از همسران به آرامش دست یابند ؛ آرامشی که در پرتو ثروت و شهرت به دست نمی آید .
می فرمود :
بیچاره است ، بیچاره است ، بیچاره ، مردی که همسر ندارد .
گفتند : گر چه ثروتمند باشد ؟
- گرچه ثروتمند باشد .
بیچاره است ، بیچاره است ، بیچاره ، زن بی شوهر .
- گرچه ثروتمند باشد ؟
- گرچه ثروتمند باشد3 .
وقتی مرد به همسرش و همسرش بدو می نگرد ، پروردگار مهربانه به آنان می نگرد .
اهمیت همسر شایسته
آدمی ، پس از ایمان به خداوند ، به چیزی برتر از همسری همدل دست نمی یابد1 .
در سخنی دیگر ، از بانوی شایسته ، نه به عنوان گنج ، بلکه « بهترین گنجینه » نام برده است : آیا شما را از بهترین گنجینه آگاه کنم ؟
زنی شایسته .
اهمیت روابط عاشقانه
مردی نیست که دست همسرش را عاشقانه بگیرد ، جز آن که آفریدگار برای او پنج پاداش می نویسد .
پس اگر او را در آغوش کشد ، ده پاداش می برد .
اگر همسرش را ببوسد ، بیست پاداش دارد .
اگر با او درآمیزد ، [ پاداش این کار ] از دنیا و آنچه در آن است بهتر است .
پس زمانی که مرد برمی خیزد ، تا غسل کند ، آب از هیچ قسمتی از بدنش عبور نمی کند ، جز آن که گناهش را می زداید و درجه ای بر او می افزاید .
خداوند برای این غسل پاداشی بهتر از دنیا و آنچه در آن است بدو می بخشد .
و همانا خداوند والا در برابر فرشتگان افتخار می کند و می گوید : به بنده ام بنگرید .
در شبی سرد برخاسته است تا از جنابت غسل کند .
بر این باور است که من پروردگار او هستم .
گواه باشید که من او را بخشیدم .
مردی نیست که دست همسرش را عاشقانه بگیرد ، جز آن که آفریدگار برای او پنج پاداش می نویسد .
گواه باشید که من او را بخشیدم .
رشد دادن یکدیگر خداوند بیامرزد مردی را که [ نیمه ] شب برمی خیزد و نماز [ شب ] می خواند و همسرش را بیدار می کند و اگر زنش برنمی خیزد ، مرد به صورتش [ مهربانانه ] آب می پاشد ؛ پروردگار بیامرزد زنی را که شب برمی خیزد و نماز [ شب ] می خواند و شوهرش را بیدار می کند .
و اگر شوهرش برنمی خیزد ، به صورتش [ مهربانانه ] آب می پاشد .
موریانه های فتنه درباره کسانی که به سان موریانه در کانون گرم خانواده ها رخنه می کنند و بنیان های آن را با سخنان فتنه گرانه خویش سست می سازند ، می فرمود : خشم و نفرین آفریدگار در این جهان و آن جهان بر کسی باد که میان مرد و زنی جدایی افکند ؛ و بر خداوند است او را با هزار سنگ دوزخی بکوبد ؛ و کسی که برای بر هم زدن میانه آن دو گام بردارد ، اما کارش به جدایی آنان نینجامد ، مورد خشم خداوند والا و نفرین او در دنیا و آخرت است ؛ و پروردگار بدو [ بامهربانی ] نمی نگرد .
پروانه های آشتی کسی که برای آشتی دادن زن و شوهری گام بردارد ، پروردگار بدو پاداش هزار شهیدی می دهد که به راستی در راه خدا کشته شدند ، و برای هر گام که برمی دارد و هر واژه ای که در این زمینه می گوید ، عبادت یک سال را به او عطا می کند ؛ سالی که روزهایش را روزه بوده و شب هایش را شب زنده داری کرده است .
احترام و مهرورزی به مردان سفارش می کرد : کسی که همسری گرفته است ، باید او را گرامی بدارد1 .
به مردان هشدار می داد : خداوند همه گناهان را [ با شرایطی ] می بخشد ، جز کسی را که ...
مهریه را انکار کند2 [ و در روایتی دیگر : پرداخت آن را به تأخیر افکند ] .
دوست داشتن زنان [ = همسران ] و آگاه کردن آن ها از این محبت را مستحب اعلام کرد3 .
می فرمود : این که مرد به زنش بگوید : « تو را دوست دارم » ، هرگز از دل زن بیرون نمی رود4 .
هر چه بر ایمان بنده ای افزوده شود ، بر محبت او به زنان [ = همسرش ] افزوده می شود5 .
به مردانی که گمان می بردند عشق به همسر – هر چند مانع از انجام وظایف دینی نشود – چندان کار پسندیده ای نیست ، می فرمود : به خاندان ما هفت چیز داده اند که نه به پیشینیان ما داده اند و نه به کسانی که پس از ما می آیند خواهند داد : ...
[ یکی از آنها ] عشق به زنان [ = همسران ] است6 .
جبرئیل آن قدر سفارش زنان را کرد که گمان کردم طلاق دادن آنان حرام است7 .
پیامبر محبت به زنان و چشم پوشی از اشتباهات آنها را مستحب برشمرد8 .
در سفارشی طولانی فرمود : برادرم جبرئیل ...
هماره سفارش زنان را به من می کرد تا آن جا که گمان بردم روا نیست مرد [ با اعتراض ] به همسرش بگوید : اه !9 از خداوند والا درباره زنان پروا پیشه کنید .
آنان [ به سان ] اسیران نزد شمایند .
آنان را به عنوان امانت های خداوندی [ به همسری ] گرفته اید ...
بر شما حقی واجب دارند ؛ زیرا تنشان بر شما حلال شمرده شده و از آن بهره می گیرید .
فرزندانتان را در درون خویش حمل می کنند تا [ زمانی که ] با زایمان [ از این رنج طاقت فرسا ] رها شوند ؛ پس با آنان مهر بورزید و دلشان را به دست بیاورید ؛ تا در کنار شما بایستند .
زنان را ناپسندیده نشمارید و بر آنان خشم مگیرید .
از آنچه [ از مهریه و جز آن ] به آن ها داده اید ، جز با رضایت خاطر و اجازه آنان ، چیزی باز پس نگیرید ...10 .
بهترین شما کسی است که ...
برای همسرش بهترین [ شوهر ] است .
مردی که بر بداخلاقی همسرش تاب بیاورد ، پروردگار پاداشی را که به خاطر تحمل ناگواری ها به حضرت « ایوب ع » داده است ، به او خواهد داد11 .
هر مردی که با زبانش زنش را بیازارد ، پروردگار نه انفاقش در راه خدا را می پذیرد ، نه نماز مستحبی اش را و نه نیکی اش را ، تا زنش را خرسند کند ؛ و اگر آن مرد روزها روزه گیرد و شب ها [ برای نماز مستحبی ] به پا خیزد ، برده ها آزاد کند ...
[ باز هم ] نخستین کسی خواهد بود که وارد دوزخ می شود .
بهترین شما ، کسانی هستند که برای زنان خود بهترین [ شوهر] باشند .
و من از همه شما برای خانواده ام بهترم .
خوش خلقی روزی ام سلمه از او پرسید : پدر و مادرم فدایت !
زنی دو شوهر داشت .
آنان هر دو مردند و به بهشت رفتند .
این زن با کدامین آن ها زندگی خواهد کرد ؟
- ای ام سلمه !
زن ، مردی را که خوش اخلاق تر و با خانواده بهتر است برمی گزیند .
عدالت ورزی عایشه می گوید : شیوه رسول گرامی چنان بود که هر گاه می خواست به سفر رود ، میان همسرانش قرعه می زد و نام هر کسی که در می آمد ، او را با خویش به سفر می برد1 .
مردی که دو همسر داشته باشد و میانشان به عدالت رفتار نکند ، روز رستاخیز در حالی می آید که دستانش را بسته اند و نیمی از پیکرش کج [ و فلج ] است ؛ تا او را در دوزخ افکنند.
رعایت عفاف حضرت ، برای پاسداری از کانون گرم خانواده ، سخن گفتن مردان با زنان و دوشیزگان بیگانه را ، بدون آن که ضرورتی در کار باشد ، ناپسند می شمرد .
مردی که با زنی نامحرم شوخی کند ، پروردگار [ در رستاخیز ] به خاطر هر واژه هزار سال زندانی اش می کند !1 بدانید که هیچ مردی با زن نامحرم خلوت نمی کند ، جز آن که سومین نفر آن جمع شیطان است .
به مردان توصیه می کرد : پاکدامن باشید تا زنان شما پاکدامن باشند .
تأمین اقتصادی ملعون است معلون ، کسی است که افراد تحت سرپرستی خود را رها سازد .
بزرگترین گناه در نظر خداوند آن است که مردی افراد تحت سرپرستی خود را سرگردان گذارد1 .
می فرمود : در بهشت مقامی است که جز سه تن بدان نرسند : ..
[ و یکی از آنها ] کسی است که نانخورهایی دارد و صبور است .
امام علی ع پرسید : صبوری این صاحب خانوار یعنی چه ؟
- این که بر افراد تحت سرپرستی اش به خاطر خرج هایی که می کنند منت نمی گذارد2 .
می فرمود از ما نیست کسی که خداوند به او وسعت اقتصادی داده ، اما او بر خانواده اش سخت می گیرد .
درهمی که برای خانواده ات خرج می کنی ، برایم محبوب تر است از دیناری که در راه خدا خرج بکنی .
اجر شهید انس می گوید : زنان مرا نزد رسول ص گرامی فرستادند تا بگویم : ای فرستاده خدا !
مردان به برکت جهاد گوی سبقت را ربودند ؛ آیا کاری هست که ما با آنجام آن پاداش کار جنگاوران راه خدا را دریابیم ؟
ایشان فرمودند : خانه داری شما ، [ همان ] یافتن پاداش جنگاوران راه خداست1 .
هر زنی که [ برای انجام کار خانه ] برخیزد و برای همسرش نان بپزد و گرمای آتش آزارش دهد ، آفریدگار آتش را بر او حرام کند .
مردی نزد پیامبر آمد و گفت : همسری دارم که هرگاه وارد خانه می شوم ، به پیشوازم می آید ؛ و چون بیرون می آیم ، مرا بدرقه می کند ؛ هر گاه غمگینم می یابد ، به من گوید « از چه رنج می بری ؟
اگر به خاطر درآمد است که کسی جز تو [ = آفریدگار ] عهده دار آن است [ و تو تنها باید تلاش کنی ] ، و اگر به خاطر آن جهان است ، پروردگار بر اندوهت بیفزاید .
» حضرت فرمود : خداوند کارگزارانی دارد که این از آنهاست .
او نیمی از پاداش شهید را دارد .
پرداخت مهریه مردی که مهر همسرش را ندهد ، در نزد خداوند زناکار شمرده می شود .
در روز رستاخیز ، خداوند والا می گوید : « بنده من ، کنیزم را به عهد خودم به عقدت درآوردم ، تو [ با نپرداختن مهریه ] به عهدم وفا نکردی و به کنیزم ستم کردی » پس ، از نیکی های مرد می گیرند و به اندازه حق زن بدو می دهند .
اگر مرد نیکی نداشته باشد ، فرمان می رسد او را به خاطر شکستن پیمان در دوزخ افکنید1 .
کسی که زنی بگیرد و در اندیشه اش قصد پرداخت مهریه نداشته باشد ، هنگام مرگ به سان زناکاران می میرد2 .
کسی که به زنی زیان رساند تا بدان جا که زن گوید : « مهرم حلال ، جانم آزاد » ، پروردگار برای آن مرد به مجازاتی کمتر از آتش دوزخ راضی نخواهد شد.
منزلت شوهر در پایان نبرد احد ، به حمنه ، دختر جحش گفتند : برادرت کشته شد .
گفت : خدایش بیامرزد .
همه ما از خداییم و به سوی او باز می گردیم .
گفتند : شوهرت کشته شد .
گفت : دریغا !
پیامبر ص با دیدن این صحنه فرمود : مرد در دل زنش جایگاهی دارد که چیزی با آن برابری نمی کند .
زنان برتر بهترین زنان شما زن خوشبو [ برای شوهر ] است و زنی که آشپز خوبی باشد1 .
آیا شما را از زنانی که اهل بهشت اند آگاه کنم ؟
زن وفاداری که فرزند بسیار آورد ؛ زود آشتی کند ؛ و همین که بدی کرد [ به همسرش ] بگوید : دست من در دست توست [ و در اختیار توام ] ، چشم بر هم نمی گذارم مگر این که از من راضی شوی2 .
بهترین زنان شما کسی است که مهریه اش کمتر است .
زنان قریش برترین زنان اند ...
[ زیرا ] به خردسالان خود مهربان اند و حقوق همسران خویش را رعایت می کنند .
کتک نزدن همسر هر مردی که همسرش را بیش از سه بار کتک بزند ، آفریدگار در روز رستاخیز او را چنان رسوا می کند که مردمان نخستین و واپسین بدو بنگرند1 [ و آبرویش نزد همگان بریزید ] .
آیا کسی از شما همسرش را کتک می زند و بعد [ از مدت کوتاهی ] او را در آغوش می کشد ؟!2 از مردی در شگفتم که همسرش را می زند ، در حالی که او [ به خاطر این رفتار ناشایست ] به کتک خوردن سزاوارتر است3 .
هر مردی که به همسرش سیلی زند ، آفریدگار بلند پایه [ در روز رستاخیز ] به کلیددار دوزخ فرمان می دهد که هفتاد سیلی داغ از آتش جهنم به او بزند4 .
همسرانتان را با چوب کتک نزنید که قصاص دارد .
تأمین جنسی آمیزش با همسر را هنگامی که او میل به این کار دارد ، مستحب برشمرد1 .
هنگامی که ابوذر از ایشان در این باره پرسید ، بدو فرمود : با همسرت درآمیز ، و پاداش بگیر !
ابوذر شگفت زده پرسید : ای رسول خدا !
آمیزش کنم و پاداش گیرم [ چرا ] ؟
پیامبر در پاسخی منطقی فرمود : همان گونه که اگر از راه حرام به این کار دست می زدی گنهکار بودی ، هر گاه از راه حلال درآمیزی پاداش می گیری2 .
شتاب نکردن در آمیزش جنسی و حوصله به خرج دادن را مستحب اعلام کرد3 .
امام صادق ع از پیامبر نقل فرمود که : هر گاه یکی از شما نزدیکی می کند ، چنان آمیزش نکند که پرنده [ ی نر با جفتش ] در می آمیزد ؛ باید درنگ کند4 .
براساس همین آموزه ها ، دانشمندان اسلامی ، بازی پیش از نزدیکی با همسر را مستحب دانسته اند5 .
و حضرت خود فرمود : هر بازی دین باور بیهوده است جز در سه چیز : ...
و بازی با همسرش6 .
کسی که چند همسر برگزیند و نتواند آن ها را از نظر جنسی اشباع کند ، و زنان دامن خویش را به زنا آلوده کنند ، گناه این کار بر عهده مرد است .
بدترین زنان روزی فرمود : آیا شما را از بدترین زنان آگاه کنم ؟
گفتند : آری .
فرمود : او زنی است در خاندان خویش خوار ، بر شوهر خود مسلط ، ...
کینه توز است .
از انجام هیچ کار زشتی فروگذار نیست .
هر گاه شویش نیست ، خویش را می آراید .
هر گاه همسرش هست ، به او تن در نمی دهد .
از سخنش پیروی نمی کند و فرمانش را نمی برد .
چون با او خلوت می کند ، همانند اسب چموشی که مانع سوار شدن می شود ، به وی تن درنمی دهد ، پوزش همسرش را نمی پذیرد و گناهش را نمی بخشد1 .
همواره در نیایش خود می گفت : [ خداوندگارا !
] به تو پناه می برم از زنی که پیش از پیری طبیعی مرا پیر کند !
هر زنی که شوهرش را با زبانش بیازارد ، پروردگار نه انفاقش در راه خدا را می پذیرد ، نه نماز مستحبی اش را و نه نیکی اش را ، تا شوهرش را خرسند کند ؛ و حتی اگر آن زن روزها را روزه گیرد ، و شب ها [ برای نماز ] به پا خیزد ، و برده ها آزاد کند ، ...
بدترین زنان شما ، زنی است کم حیا ، ترشرو ، زبان دراز و بددهن4 .
بدترین زنان شما ، زنی است کثیف ، لجوج و سرکش5 .
هر زنی که به ناحق از همسرش قهر کند ، در رستاخیز با فرعون و هامان در ژرفای دوزخ به سر خواهد برد ، مگر آن که توبه کند و برگردد6 .
هر گاه زنی به شوهرش بگوید : « از تو خیری ندیدم » ، کارهای نیکش نابود می شود7 .
فتنه ای سخت را دیدید و تاب آوردید ؛ من از فتنه ای سخت تر بر شما بیم دارم که از سوی زنان می آید ؛ هنگامی که النگوی طلا به دست و پارچه های فاخر به بر کنند و [ شوهران ] توانگر خود را [ برای تهیه لوازم غیرضروری ] به زحمت افکنند و یا [ همسران ] بینوا را برای زحمت چیزی که در دسترس [ توانشان ] نیست به زحمت افکنند8 .
به بانوان هشدار می داد که : وای بر زنان از دو چیز رنگین : طلا و جامه زیبا9 [ ای بس گران بها ] .
خشم نگرفتن بر شوهر می فرمود : هیچ زنی نیست که [ بی جا ] خشمگنانه به شوهرش بنگرد ، جز آن که [ در روز رستاخیز ] خاکستر آتش دوزخ را به چشمانش سرمه کشند1 .
بهترین زنان شما زنی است که اگر خود یا همسرش خشمگین شوند ، به همسرش می گوید : دستم در دست توست .
چشمانم به خواب نمی روند مگر از من خرسند شوی2 .
هر زنی که شوهرش را در این جهان آزار کند ، حورالعینی که همسر آن مرد در آن جهان خواهد بود به آن زن می گوید : خدایت بکشد !
او را اذیت نکن .
او اینک نزد تو گروگان است .
به زودی برای آمدن نزد ما از تو جدا می شود3 .
می فرمود : بهترین زنان ، زنی است که برای همسرش بهترین زن باشد .
زن کم خرج ، با برکت ترین زن است .
پاداش بزرگ زن هنگامی که باردار می شود ، تا زمانی که زایمان می کند و تا هنگامی که کودکش را از شیر می گیرد ، [ به خاطر رنج هایی که می کشد ] به سان مرزبان راه خداست ؛ پس اگر در این فاصله چشم از جهان فرو پوشد ، پاداش شهید را دارد1 .
هر زنی که شوهرش را بر حج ، جهاد یا دانش پژوهی یاری کند ، پروردگار پاداشی را که به همسر ایوب ع پیامبر داده است ، به وی خواهد داد .
رنج هووداری آفریدگار رنج هووداری را بر بانوان و جهاد را بر مردان نگاشته است .
هر زنی از روی ایمان و در انتظار پاداش پروردگار [ نه از سر ضعف ] بر رنج هووداری شکیبایی ورزد ، پاداش شهید را دارد1 .
1 .
جامع الصغیر 1/271 ؛ کشف الخفاء 1/236 ؛ کنزالعمال 16/407 ؛ فتح الباری 9/266 ؛ معجم الکبیر ( طبرانی )10/88 ؛ مجمع الزوائد 4/320 .
پی نوشت : برگرفته از کتاب " نگین هستی " تالیف حسین سیدی کار در خانه به مردان می فرمود : خدمتتان به همسرانتان ، صدقه به شمار می آید1 [ و پاداش دارد ] .
ای علی !
...
از من بشنو ؛ و من جز آنچه خدایم فرمان داده است نمی گویم : هر مردی که همسرش را در [ کار ] خانه کمک کند ، به تعداد موهای اندامش یکسال عبادت برایش محسوب می کنند ؛ سالی که روزهایش روزه بوده و شب هایش را به پا خاسته باشد ...
.
کسی که در خدمت خانواده اش در منزل باشد و خودخواهی نورزد ، آفریدگار نامش را در دیوان شهیدان می نگارد ...
و برای هر قدمش ، یک حج و یک عمره پاداش می دهد ...
ساعتی را در خدمت همسر بودن ، برتر است از هزار سال پرستش ، و هزار حج و هزار عمره ، و آزاد کردن هزار برده , و شرکت در هزار جهاد ، و عیادت هزار بیمار ، و حضور در هزار نماز جمعه ، و شرکت در هزار تشییع جنازه ، و سیر کردن هزار گرسنه ، ...
، و آزاد کردن هزار اسیر ، ...
و چنین کسی چشم از جهان فرو نخواهد بست ، جز آن که جایگاهش را در بهشت خواهد دید ...
خدمت به همسر ، کفاره گناهان بزرگ است و خشم پروردگار را فرو می نشاند .