پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران حضرت آیت الله العظمی خامنه ای مدظله العالی در آغاز سال 1387 و نامگذاری سال نوآوری و شکوفایی در آستانه ورود نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران به دهه چهارم را می توان از جهات مختلف مورد توجه و بررسی قرار داد که به برخی از آن جهات اشاره می شود.
1- نامگذاری سال 1387 به سال نوآروی و شکوفایی را می توان در راستای چشم انداز بیست ساله نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و به منظور دستیابی به اهداف چشم انداز بیست ساله و دستیابی به افق های تعیین شده در این سند ارزیابی کرد.
برای رسیدن به این هدف مهم باید همه مسئولان تلاشی مضاعف و جدی تر داشته باشند و از تمام ظرفیتها چه در عرصه داخلی و یا بین المللی برای دستیابی به پیشرفت های بزرگ استفاده کنند.
2- همانگونه که رهبر معظم انقلاب اسلامی تأکید فرمودند: نوآوری و شکوفایی یک ضرورت و نیاز اساسی کشور است.
دستیابی به دو شاخصه مهم پیشرفت و عدالت اجتماعی که پیش نیاز ورود به دهه چهارم جمهوری اسلامی ایران می باشد تنها از طریق نوآوری و شکوفایی و انجام کارهای خارق العاده و بزرگ در کشور عملی خواهد شد و در این مسیر همه اعم از مسئولان، نمایندگان محترم مجلس و آحاد مردم باید کمک نمایند که زمینه های تحقق ایندو شاخص ملی را فراهم نمایند.
3- نوآوری و شکوفایی دو واژه کلیدی، اساسی و فوق العاده مهم در تحول و پیشرفت ملت ها و کشورها می باشند.
شکل گیری فرهنگ و تمدن ملی در هر سرزمینی مرهون نوآوری و شکوفایی در زمینه های مختلف علمی ،آموزشی، فرهنگی و خدمات اجتماعی است.
وقتی به تاریخ مراجعه می کنیم و برگ برگ تاریخ را ورق می زنیم فرهنگ و تمدن ایران را مملو از آثار علمی،پژوهشی،ادبی و معماری مشاهده می کنیم که هر یک میراث جاودانه و ماندگاری است و بزرگان زیادی در این عرصه تلاش کرده و آثار گرانبها و فاخری از خود به جای گذاشته اند که امروز افتخار ما ایرانیان در عرصه بین المللی است.
4- پیشرفت وشکوفایی محصول نوآوری، خلاقیت و ابتکار اندیشمندان در حوزه های مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، فنی و مهندسی و...
است ولیکن باید توجه داشت نوآوری در جامعه به الزاماتی نیازمند است که به برخی از آنها اشاره می گردد.
- فضای عمومی کشور باید به سمت نوآوری و خلاقیت حرکت کند به گونه ای که از انجام کارهای تقلیدی (مونتاژ)، استفاده از الگوها و مدل های(در مدیریت اقتصادی) تکراری و شکست خورده بپرهیزد و پیروی از مدل ها و الگوهای غیر مفید سایر کشورها مذموم تلقی گردد.
- در نوآوری، خلاقیت و شکوفایی صرفاً نباید به حوزه علمی فنی و مهندسی اکتفا کرد بلکه لازم است به حوزه علوم انسانی- اجتماعی توجه ویژه ای معطوف گردد.
زیرا بخش عمده ای از تغییر در ساختار فرهنگی و اجتماعی مرهون نوآوری و شکوفایی در حوزه علوم انسانی و انجام تحقیقات بنیادین و کاربردی در این حوزه است که متأسفانه در چند سال گذشته مغفول مانده است.
- در نوآوری، خلاقیت و شکوفایی صرفاً نباید به حوزه علمی فنی و مهندسی اکتفا کرد بلکه لازم است به حوزه علوم انسانی- اجتماعی توجه ویژه ای معطوف گردد.
زیرا بخش عمده ای از تغییر در ساختار فرهنگی و اجتماعی مرهون نوآوری و شکوفایی در حوزه علوم انسانی و انجام تحقیقات بنیادین و کاربردی در این حوزه است که متأسفانه در چند سال گذشته مغفول مانده است.
- ایجاد بستر لازم و مؤثر جهت ظهور و بروز نوآوری و خلاقیت های علمی و فنی ، خصوصاً در مراکز علمی ، آموزشی کشور اعم از مراکز آموزشی وابسته به وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و وزارت علوم و تحقیقات و فن آوری.
- توجه ویژه دولت محترم و خدمتگزار و سایر مسئولین به نوآوری و اختصاص بودجه مناسب جهت انجام تحقیقات بنیادین و کاربردی، تجهیز و توسعه مراکز آزمایشگاهی، حمایت از نخبگان و آثار علمی آنان، پشتیبانی در ایجاد آسایش و رفاه اجتماعی مناسب برای نخبگان، نوآوری مخترعین و مبتکرین و...
- ایجاد معاونت توسعه و نوآوری در تمامی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی حتّی در وزارت آموزش و پرورش، ساماندهی پروژه های تحقیقاتی، جلوگیری از تحقیقات تکراری و موازی و...
5- مهمترین مجموعه تأثیر گذار در ایجاد فضای نوآوری، خلاقیت، تخصیص منابع، بسیج امکانات و ایجاد هماهنگی و تعامل میان بخش های مختلف حوزه مدیریت خصوصاً مدیران ارشد و بلندپایه است.
نقش مدیران و میزان تأثیر گذاری آنان در فراهم سازی چنین بسترهایی بسیار مهم و کلیدی است و انتظار می رود در سال نوآوری و شکوفایی، دولت محترم تدابیر لازم را برای حمایت و پشتیبانی از نوآوران، خالقان آثار بدیع و نو و متفکران و شایستگان حوزه علم و اندیشه به عمل آورد.
سال نوآوری و شکوفایی در امتداد سال اتحاد ملی و سال پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلّم سحر بیان مقام معظّم رهبری مدظله العالی و تسلّط ایشان به انواع فنّ بیان و تبحّرشان در استفاده از کلمات و خلق و ایجاد و ابداع واژگان و اصطلاحات نو و جدید به گونه‌ای است که هر کس می‌تواند به قدر توان خویش از آن حظّ و بهره برد، یک اقتصاددان از فرمایشات معظّم‌له به همان اندازه بهره می‌گیرد که یک سیاستمدار از سخنان ایشان استفاده می‌کند ؛ یک ادیب از جمله جمله و کلمه به کلمه‌ی فرمایشات معظّم‌له همان اندازه محظوظ می‌شود که یک فرهنگی و مبلّغ دین از فرمایشات ایشان نکات و راهکارهای عملی برمی‌گیرد.آن چه در این نوشته می‌آید در حقیقت برگرفته از این اصل و ویژگی سخنان معظّم‌له است.
دانشجو و دانش‌آموخته رشته‌های تجربی و فنّی برداشتی دارد که کاملاً متفاوت با برداشت دانشجو و دانش‌آموخته رشته‌های انسانی و طلبه علوم دینی است و در عین تفاوتِ برداشت‌ها ، همه و همه قابل انطباق با فرمایشات معظّم‌له نیز خواهد بود.در نگاهی سطحی، نام گذاری سالها در آغازین روز بهار از سوی مقام معظّم رهبری پایانی است بر عنوان سال قبل و شروع بحثی جدید و عنوانی تازه (صرف نظر از اینکه نام گذاری هر سال از طرف معظم له خود نوعی ابتکار و نوآوری است) امّا اگر قدری با تأمّل به این نام گذاری‌های صورت گرفته از طرف معظّم‌له دقّت شود در می‌یابیم که چه بسا دو سال یا بیشتر در امتداد هم نامگذاری شده است و در واقع یکی مکمّل دیگری است .
به عنوان مثال سال 87 از طرف ایشان به عنوان سال نوآوری و شکوفایی نامگذاری شده است .
شاید در نگاه اول ، این سال جدای از سال وحدت ملّی و اتّحاد اسلامی و سال پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلّم به نظر آید ، امّا با اندکی دقّت در اتّفاقات و حوادثی که چند سالی است در جهان پیرامون ما اتّفاق می‌افتد می‌توان به رابطه‌ی این نامگذاری‌ها با هم و دقّت و لطافت نهفته در آن توسّط معظّم‌له پی برد.
امروز در تورّق روزنامه‌ها به این عنوان برخوردم " فراتر از فتنه ؛ فیلمی در پاسخ به فیلم سراسر موهن فتنه ." (در همین جا لازم می‌دانم توجه سازندگان این فیلم را به این آیه‌ی شریفه از قرآن کریم جلب کنم که : وَ لا تَسُبُّوا الَّذینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَیْرِ عِلْمٍ (سوره مبارکه انعام ، آیه شریفه 108) که البته خود بحثی جدا و مفصّل می‌طلبد.از اقدام زشت و موهن سیاست‌نَدار هلندی در ساخت فیلم ننگین " فتنه " مدتّی می‌گذرد و شاید کمتر کسی است که از اصل خبر و محتوای فیلم بی‌خبر باشد.
فیلمی که درصدد است اسلام را دینی خشن و تروریست جلوه دهد.در سال گذشته و سالهای قبل از آن هم متأسّفانه شاهد بودیم که دست پلید دنیای کفر و الحاد ، همان داعیه‌داران حکومت جهانی و طرفداران دروغین آزادی بیان و حافظان جعلی کرامت بشری دست به تولید و ارائه فیلم‌هایی همچون فیلم ضد ایرانی 300 زدند که خوشبختانه با واکنش و عکس‌العمل به موقع مسلمانان غیور مواجه شد.
اگر چه معتقدم حجم و عمق این نوع اهانتها و فجایع بسیار فراتر و به مراتب گسترده‌تر از این حرکاتِ خودجوشِ جهان اسلام است و می توان بهتر و قاطع تر به این اقدامات پاسخ داد که در این میان می توان ساخت و تولید فیلمهای مستند تاریخی‌ای که در پاسخ به آنها ساخته شد را به عنوان روزنه‌ی امیدی در این زمینه دانست.نکته قابل توجّه آن که به یقین این نوع رفتارها و حرکاتِ موهن که نشان از عجز و درماندگی نظام سلطه و سردرگمی پیروان دروغین مذاهب آسمانی و مقدّس دارد،در حقیقت شاخ و برگ همان اهانتها و هتک حرمتهایی است که پیش از این در حدود 1400 سال قبل به وجود نازنین پیامبر اعظم صلّی الله علیه و آله و سلّم و ائمّه هدی علیهم السّلام و قرآن کریم و در یک کلام اسلام و هر آنچه بویی از اسلام و مسلمانی دارد، می‌شد.گزاف نگفته‌ایم اگر وقوع این حرکات زشت را هم بی پایان بنامیم و بدانیم و همچنان منتظر اشکال و اشباه این نوع اهانتها باشیم؛ اگر چه بزرگترین آرزوی قلبی هر مسلمانِ معتقد و مؤمن به خدا و مجذوب وجود نازنین پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلّم این است که هیچ گاه شاهد چنین اعمال و رفتاری نباشد و همه به نوبه‌ی خود موظفند تا هر چه در توان دارند برای جلوگیری از انجام مجدّد چنین وقایع و فجایعی به کار گیرند ؛ امّا واقعیّت آن است که تا زمانی که اسلام به عنوان آخرین و کامل ترین دین در جهان مطرح است و هر روز بر تعداد گروندگان به این دین آسمانی افزوده می‌شود و تا زمانی مسلمانی وجود دارد و تا زمانی که صدای لا اله الا الله و محمّدا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم از مناره‌های مساجد به گوش می‌رسد،این اهانتها هم وجود دارد و چه بسا به خاطر ترس و واهمه ای که دنیای مستکبر و مغرور از تحقّق آیاتی چون : وَعَدَ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دینَهُمُ الَّذِی ارْتَضى لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً ،(سوره مبارکه نور ، آیه شریفه 55) دارد بر وسعت و حجم آن اهانتها و بی‌شرمی‌ها نیز افزوده خواهد شد و البته هر روز به شکلی و گونه‌ای جدید و مدرن تر.اگر در قرون گذشته ابولهب‌ها و ابوجهل‌ها و ابوسفیان‌ها با تحریک مسلمانانِ سست ایمان و کفّار طمّاع شکم پرست، به جنگ و ستیز با وجود نازنین پیامبر اعظم صلّی الله علیه و آله و سلّم و نومسلمانان راستین می‌پرداختند و دندان آن وجود نازنین را می‌شکستند و خاکروبه بر سر ایشان می‌ریختند و انواع اهانتها می‌کردند، امروزه هم با تحریف تاریخ و ساخت و تولید فیلمهای موهنِ سراسر دروغ و کشیدن کاریکاتور و نوشتن داستانهای ساختگی و تجدید چاپ کتابهایی چون آیات شیطانی و اعطای مدال به نویسنده مرتدّ و منفور آن و سوزاندن قرآن کریم و به سخره گرفتن مناسک مذهبی مسلمانان و هتک حرمت حرم امامان معصوم علیهم السلام و...
به مبارزه با اسلام و در رأس آن وجود نازنین پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلّم برخاسته‌اند و در این راه حدّ و مرزی هم نمی‌شناسند.در تفاسیری که گاهی از سوی برخی به اصطلاح صاحب‌نظران و روشنفکران کج سلیقه مطرح می‌شود می‌بینیم و می‌شنویم که همچون گذشته برخی در جفای به ملّت سنگ تمام گذاشته‌اند و سالی که مدبّرانه از سوی مقام معظم رهبری به نامی مزیّن شده است را در یک یا چند مورد و برگزاری چند سمینار و کنفرانس و میزگرد و همایش و ...
منحصر می‌کنند و از انبوه کارهایی که می‌توان در پرتو استفاده از این نام و به برکت همگانی بودن و همه شمولی آن و بسیج و آمادگی همه اقشار ملّت انجام داد غافلند و کشور و ملّت را از اوج گرفتن به سمت و سوی آرمانهای متعالی مدنظر معظم له باز می‌دارند.خلاصه کردن سال نوآوری و شکوفایی در چند رشته دانشگاهی و فنّی و صنعتی مطمئنا همه آن چیزی نیست که معظم له انتظار دارند؛ بلکه عمق این نامگذاری فراتر از شکوفایی در چند رشته علمی و صنعتی و فنّی است.
اگرچه همه‌ی اینها در جای خود بسیار مهمّ و اساسی است.آن چه به بحث ما مربوط می‌شود و بی‌ارتباط با سال نوآوری و شکوفایی هم نیست آن است که سال 87 در حقیقت سالی است برای گذر از برخورد منفعلانه با اهانتهای مکرّر غرب و به دست گرفتن ابتکار و خلاّقیت و نوآوری در دفاع از اسلام و وحدت امّت اسلامی و پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلّم و شکوفایی همه استعدادهای موجود در این زمینه.در بیانی روشن‌تر باید گفت : آن چه انتظار می‌رود آن است که هنرمندان متعهد در عرصه فیلم و سریال و نویسندگان زبده و خبره و مطّلع و البته متعهّد باید با استفاده از منابع معتبر و تاریخی با ساخت و تولید انبوه فیلمهای مستند سینمایی ابتکار عمل را در شناساندن واقعیّات اسلام به جهانیان به دست گیرند و از برخوردهای منفعلانه در این زمینه بپرهیزند و این دقیقاً همان چیزی که مقام معظّم رهبری در پیام خود خطاب به امت بزرگ اسلام در محکومیّت حملات وحشیانه رژیم صهیونیستی در تاریخ ۱۳۸۶/۱۲/۱۲ بر آن تکیه و تاکید کرده و فرمودند : ملتها و دولتهای اسلامی ندای مظلومیت فلسطینیان مظلوم را به سراسر جهان برسانند و وجدانهای خفته را بیدار کنند ایا ملت امریکا می داند که زمامدارانش اینگونه همه ی حرمتهای بشری را در پیش پای صهیونیستها قربانی کرده‌اند؟
ایا ملتهای اروپایی باخبرند که تسلط سرمایه داران صهیونیست بر کشورهای انان کار سیاستمدارانشان را به کجا کشانده است؟!امید آن که با نوآوری در عرصه تبلیغ اسلام راستین و رسوا نمودن بیش از پیش زمامداران سرمایه دار صهیونیستی آمریکایی، امّت اسلام و در پیشاپیش آن نظام مقدّس جمهوری اسلامی به شکوفایی مورد انتظار دست یابد.
إِنَّهُمْ یَرَوْنَهُ بَعیداً وَ نَراهُ قَریباً (سوره مبارکه معارج آیات شریفه 6و 7) بسیج در سال نوآوری و شکوفایی نزدیک به سی سال از هنگامی که پیر و مراد دلدادگان عاشق، خمینی کبیر (ره)، فرمان تشکیل بسیج مستضعفان را در یکی از حساس‌ترین دوران انقلاب اسلامی ایران صادر کرد، می‌گذرد و اکنون در طلیعه دهه چهارم انقلاب اسلامی ایران، شجره طیبه بسیج به واسطه نفس قدسی امام روح‌الله و دلاورمردی‌های صف‌شکنانی چون چمران، همت، زین‌الدین، باکری و هزاران اَبَرمرد دیگر که روح اخلاص و صفا را در کالبد آن دمیدند، همچنان به زندگی پرافتخار خود ادامه می‌دهد.
نزدیک به سی سال از هنگامی که پیر و مراد دلدادگان عاشق، خمینی کبیر (ره)، فرمان تشکیل بسیج مستضعفان را در یکی از حساس‌ترین دوران انقلاب اسلامی ایران صادر کرد، می‌گذرد و اکنون در طلیعه دهه چهارم انقلاب اسلامی ایران، شجره طیبه بسیج به واسطه نفس قدسی امام روح‌الله و دلاورمردی‌های صف‌شکنانی چون چمران، همت، زین‌الدین، باکری و هزاران اَبَرمرد دیگر که روح اخلاص و صفا را در کالبد آن دمیدند، همچنان به زندگی پرافتخار خود ادامه می‌دهد.
بسیج در این دوران، فراز و نشیب‌های فراوانی را پشت سر گذاشته و اکنون در یکی از حساس‌ترین مقاطع تاریخ انقلاب، مراحل رشد خود را می‌گذراند و بنا بر چرخه حیات سازمان‌ها، می‌باید در مرحله توسعه و شکوفایی خود باشد.
باید اذعان کرد که این مسأله ولو در ظاهر تا اندازه‌ای عینیت یافته است، لیکن آنچه اکنون دغدغه اصلی دلسوزان و پیر فرزانه انقلاب است، «میزان تحقق اهداف عالیه بسیج در راستای طنین‌انداز کردن نوای دلنشین تفکر بسیجی در میان لایه‌های گوناگون جامعه و به ویژه قشر جوان و حتی فراتر از آن، مستضعفان جهان به عنوان مخاطب و خواستگاه اصلی آن می‌باشد».
حال پرسش اینجاست که آیا نهاد بسیج در یک تحلیل هزینه ـ فایده می‌تواند سینه سپر کرده و بی‌هیچ شک و شبهه‌ای، فریاد برآورد که توانسته است تفکر بسیجی را در جای‌جای این مرز پرگهر و حتی فراتر از آن در بیرون از مرزهای جغرافیایی ایران و به تعبیر شهید متوسلیان در «هر کجا که گوینده لا اله الا الله هست» اشاعه دهد؟
آیا ساختار و سازمان و تشکیلات و نیروهای کنونی قابلیت‌های لازم را برای تحقق این هدف مقدس داشته و یا دارد؟
آیا اصولاً گسترش کمّی نیروها چه به لحاظ تجهیزات و امکانات فیزیکی و چه به لحاظ نیروهای انسانی ـ که هم‌اکنون به شدت هر چه تمام در دستور کار بسیج است ـ لزوماً به معنای گسترش کیفی آن نیز بوده و هست؟
آیا صدور فرهنگ انقلابی برانگیخته از انقلاب فرهنگی و فرهنگ شهدا و پیر غلامان این فرهنگ، از دغدغه‌های جدی نهاد بسیج نیز هست؟
اگر چنین است، چه کارهای دلگرم کننده‌ای در این زمینه صورت گرفته و احیاناً مصادیق آن در کجاست؟
و اگر چنین نیست آیا توجیهی برای این مسأله پس از گذشت نزدیک سی سال از راه‌اندازی این نهاد لازم‌الوجود، وجود دارد؟!
نویسنده این نوشتار، افتخار زینت به فرهنگ (و بعضاً لباس) خاکی بسیج را داشته و از نزدیک با جریانات گوناگون فرهنگی انقلاب و از جمله آنها بسیج، در حد وسع آشنایی لازم را دارد، اما دغدغه اصلی این مجال، همان دغدغه امام خامنه‌ای، این بسیجی کیّض و همیشه بیدار است که باعث شد، این سال به سال نوآوری و شکوفایی نامیده شود.
آری!
باید دید تا چه اندازه نوآوری و شکوفایی در نهاد بسیج محقق شده است تا بتواند پاسخگوی نیاز مخاطب نوطلب و نوجوی خود یعنی «جوان امروز» با ظرایف و دقایق خاص آن باشد.
آیا تکیه بر روش‌ها و ابزارهای کهنه و قدیمی که بعضاً حتی ناکارآمدی و عدم اثربخشی خود را نیز بارها به اثبات رسانده‌اند، می‌تواند تضمین‌کننده دوام و بقای فرهنگ ناب بسیجی باشد یا اینکه بالعکس، موجبات گسست فرهنگی و ایجاد شکاف ارتباطی بین اصحاب این فرهنگ و نسل‌های اخیر انقلاب را فراهمتر خواهد ساخت؟!
ترجیح نگارنده بر این است که این پرسش‌ها، به صورت استفهامی و بدون پاسخ، مطرح شوند تا شاید مسئولان محترم این نهاد بزرگ را که بزرگی خود را وامدار جانبازی‌های هزاران جوان عاشق و دلداده فرهنگ بسیج و نه نهاد بسیج است، به تأمل وا دارند.
البته ناگفته نماند که مصادیق فراوانی در پاسخ به هر یک از این پرسش‌ها می‌توان مطرح نمود، لیکن از سویی، مجال آن نیست و از سوی دیگر و به وجهی گیراتر: بهتر آن باشد که سرّ دلبران گفته آید در حدیث دیگران در پایان با گرامیداشت یاد و خاطره شهیدان شاهد این انقلاب اسلامی، به پیشگاه همه بسیجیان و رهروان راستین شهدا عرض ادب نموده و دعا می‌کنیم که انشاءالله خداوند همه بسیجیان را در زمره سربازان صدیق ولایت قرار دهد و آروزو می‌کنیم که ای‌کاش بسیجی باشیم، ولی بسیجی نباشیم.