شهادت، فناشدن انسان برای نیل به سرچشمه نور و نزدیک شدن به هستی مطلق‌است. عشق و علاقه به وصال محبوب و معشوق، طبیعت هر موجودی است. و همین عشق‌است که سبب حرکت و جنبش است.شهید کسی است که در پرتو تجلیات حق،از خودبی‌خود گشته و با انتخاب‌شهادت به زیباترین شکل در جوار محبوب قرار می‌گیرد.این‌پایان‌نامه با عنوان (شهید و شهادت از دیدگاه قرآن و حدیث) در چهار فصل تدوین شده‌است. فصل اول شامل تعاریف کلمات شهید و شهادت،مرگ و رابطه آن با شهادت‌می‌باشد. فصل دوم درباره شهید و شهادت در قرآن کریم است که خود بر چهار بخش‌است: حیات شهید در قرآن به‌عنوان مهمترین کرامت و ویژگی شهید در بخش اول بحث‌شده و دیگر کرامات شهید از جمله مقام والای او نزد خدا، روزی خوردن، غفران و بخشش‌الهی، رستگاری، و... نیز در بخش دوم بحث شده است. و اما جهاد به‌عنوان مقدمه و راهی‌برای شهادت بخش سوم را به خوداختصاص داده‌است وبخش پایانی این فصل،درباره ی هجرت و رابطه آن با شهادت می‌باشد.شهید و شهادت در روایات نیز در فصل سوم مطرح‌شده که در چهار بخش، فضل و ارزش شهید در روایات، عشق و آرزوی شهادت، همطرازان‌شهید و احکام شهید،تدوین شده است. و در آخرین فصل نیز به بازماندگان شهدا و درواقع، پس از شهادت پرداخته شده است. این فصل در دو بخش تدوین شده که در بخش اول‌به وظایف بازماندگان شهید و نحوه عملکرد آنان پرداخته شده و در فصل دوم،صحبت ازروش درست برخورد با بازماندگان شهید است.واژهى شهید و مشتقات آن بارها در قرآن کریم دربارهى پیامبر، فرشتهى مراقب اعمال انسانها، امت اسلام، جان باخته در راه خدا، گواه و حاضر به کار رفته است؛ اما شهید به معناى فدایى در راه خدا، یکى از مقدسترین واژگان قاموس دینى است که در قرآن کریم به صورت «مقتول فى سبیل اللّه» از آن تعبیر شده است.
اهل لغت گفتهاند:
کشته شدگان در راه خدا را از آن جهت شهید گویند که فرشتگان رحمت بر مشهد او حاضر مىشوند. بعضى دیگر گفتهاند: زیرا خداوند متعال و فرشتگان بر رستگارى او گواهى مىدهند.