دانلود گزارش کارآموزی صنایع نوشابه کارخانه نوشابه پپسی

کارخانه نوشابه نیسان شرق (پپسی) در سال 1357 واقع در جاده قوچان – مشهد تاسیس شد .

این کارخانه به صورت سهامی خاص بوده و تحت لیسانس پپسی آمریکا فعالیت
می کند .

که تمامی دستورالعمل های آن و نیز استاندارد ها (آزمایشات صورت گرفته ) دقیقاً مانند آزمایشات صورت گرفته در کارخانجات پپسی خارج از کشور می باشد.

مواد اولیه این کارخانه مانند عصاره ، رنگ و طور کلی به جز شکر، کارخانه های داخلی تامین می شود وارداتی بوده و از کشور ایرلند می باشد.

محصولات این کارخانه به صورت نوشابه های شیشه ای ، قوطی که اصطلاحاً به آن can می گویند.

و نوشابه های خانواده (PET) می باشد.
و نوع محصولات آن نیز به صورت پپسی ، میراندا ، 7up ، دایت می باشد.
(دایت نوشابه رژیمی)
در این کارخانه 400نفر شاغل بوده که به صورت دو شیفت کلاری فعالیت
می کنند.
امکانات این کارخانه هم ، سالن اداری ، تاسیسات ، انبار ، بخش آزمایشگاهی ، خط تولید ، سرویس بهداشتی ، قسمت تصفیه آب و قسمت تولید گاز دی اکسید کربن می باشد.

خط تولید آن 3 قسمت است :
1- خط تولید شیشه (اورتمن)
2- خط تولید CAN
3- خط تولید PET
میزان تولیدات این کارخانه نیز در خط شیشه 1000 جعبه در ساعت ، برای نوشابه های خانواده (PET) 10000 عدد در ساعت و برای CAN (قوطی) 24000 قوطی در ساعت می باشد.
ضمناً در مرحله تولید شربت به این صورت است که اگر نوشابه پپسی بود یک روز بعد از تولید در تانکهای شربت سازی باقی مانده ولی در مورد بقیه محصولات به این صورت نیست و هم زمان با تولید شربت وارد خط تولید می شود .
ضایعات این کارخانه نیز 1% در کل است برای تمام تولیدات قسمت فاضلاب هم تا حدودی تصفیه می شود .چون فاضلاب ان تتا حدودی حالت اسیدی دارد.
در آخر در قسمت فاضلاب به محتویات داخل آن جوهر نمک افزوده و وارد فاضلاب شهری می شود.
آب مورد نیاز این کارخانه نیز از طریق چاهی که در نزریکی این کارخانه حفر شده تامین می شود.

آب مورد نیاز این کارخانه نیز از طریق چاهی که در نزریکی این کارخانه حفر شده تامین می شود.

که این آب در سالن تصفیه وارد شده بعد از افزودن موادی خاص عبور از تانک های مخصوصی ، تصفیه شده وارد سالن تولید می شود.

در قسمت تولید هم ماده در سه ماده در نهخایت با هم ترکیب شده و در نهایت نوشابه گاز دار تولید می شود .این مواد شامل : آب تصفیه شده شربت (که در قسمت شربت سازی تولید شده) گاز CO2 که هر کدام مراحل خاصی دارند برای تولید و استفاده کردن.

شستشوی دستگاه های نیز به صورت روانه و بعد از اتمام هر شیفت کاری انجام می شود .

برای شستشوی دستگاه ها و لوله ها از آب رزینی استفاده می کنند.

اصطلاحاً سیستم شستشو هم به صورت CTP (شستشو در محل) است که ابتدا با آب گرم شسته شده سپس با فسفات شستشو صورت میگیرد .

در مرحله بعد با آب کلرینه بلرای ضد عفونی و در نهایت هم با آب به مقدار کافی شستشو صورت می گیرد .

همچنین شستشوی تانکهای قیلتر شنی و کربنی هم به صورت Back wash می باشد .

برای افزایش کارایی آنها.

تانکهای رزینی هم در قسمت تصعپفیه وجود دارد که برای احیای ان از نمک طعام استفاده می کنند.

مراحل فرایند تولید نوشابه : به طور کلی شامل چها بخش است : الف) قسمت تصفیه آب ب) قسمت شربت سازی ج) قسمت تولید گاز دی اکسید کربن د) خط تولید الف) قسمت تصفیه آب همان طور که گفته شد آب مورد نیاز برای تولید نوشابه در این کارخانه از چاههای آبی که حفر شده تامین می گردد.

در نتیجه سختی بالایی دارد که این امر باعث کاهش کیفیت نوشابه تولید شده و در نتیجه از مشتری پسندی آن کاسته می شود چون سختی موجود در آب باعهث ایجاد کدورت در نوشابه می شود و این امری نامطلوب در تولید نوشابه محصوب می شود .

بنابراین برای جلوگیری از این امر آب را قبل از استفاده به تصفیه خانه منتقل می کنند.

تصفیه خانه بخش ، شامل 2 خط است که این دو خط همانند هم بوده و فقط به منظور دادن حجم آب مورد نیاز می باشد.

تا بدین وسیله راندمان را افزایش دهند.

تصفیه خانه شامل : تانک واکنش (1) تانک واکنش (2) فیلتر شنی تانک بافر فیلتر کربن اشعه 6V (برای میکروب کشی) همچنین یک قسمت که آب توسط رزین ها سختی گیری می شود و همانطور که گفته شد از نمک طعام برای احیاد ، رزین ها استفاده می شود.

تانک واکنش (1) : آب ابتدا وارد این تانک شده ، در این تانک به آب ورودی 4 ماده : آهک ، کلر ، کلرید کلسیم ، فروسولفات آهن می افزایند.

که آهک برا تعیین قلیایکت (تنظیم ph) ، کلر مشخصات برای ضد عفونی ، کلرید کلسیم هم با کربنات واکنش داده و رسوب کربنات کلسیم ایجاد شده و خارج می شود.

تانک واکنش (2) : در این قسمت تانک Ruction به صورتی است که ته آن قیف مانند است بدین صورت رسوبات از ته آن خارج می شوند و وارد فاضلاب شده آب سختی گیری شده از قسمت بالا وارد تانک دوم یا همان تانک واکنش دوم (Raction 2) می شود که در این قسمت هم باز همان ماود به ان افزوده میشود و این تانک هم مانند تانک قبلی می باشد.

فیلتر شنی : بعد از این مرحله آب وارد فیلتر شنی شده و ذرات معلق در این قسمت از آب در حین عبور از این فیلتر جدا می شوند.

برای این که ممکن است بعد از مدتی از کارایی این فیلتر ها کاسته شود مورد شستشو قرار می گیرند به صورت Back wash تا مناخذ گرفته دوباره باز شوند.

تانک بافر : بعد از فیلتر شنی اب وارد تانک بافر می شود ، همانطور که مشخص است از تغییر شدید ph در این تانک جلوگیری می شود و قلیاییت آب در یک رنج مناسب باقی می مانند.

چون قلیائیت اب در تولید نوشابه به عنوان یک عامل اصلی بسیار حائز اهمیت است و رنج آن باید بین 2-8 باشد.

فیلتر کربن : آب عبوری از تانک بافر در این قسمت ذرات ریز ، رنگ و هم اگر بو و مزه نامطلوبی داشت در این قسمت گرفته می شود.

اشعه uv : این قسمت ، قسمت اخر تصفیه اب است که در این مرحله اگر میکروارگانیسمی تا به حال در آب وجود داشت باشد در این قسمت توسط اشعه uv از بین می رود.

در نتیجه در پایان این مراحل یک اب کاملاً تمیز و تصفیه شده برای تولید مهیاد می شود.

ب) قسمت شربت سازی : در این قسمت تانکهای پخت وجود دارد ، شکه توسط مسئول مربوطه از انبار شکه به داخل این تانکها ریخته می شود ، داخل این تانکها یک همزن وجود دارد و حرارت داده می شود از طرفی آب تصفیه شده نیز به آن افزوده می شود و در نتیحه در اثر هم زدن ، شکه حل شده و نهایتاً شربت تولید می شود.

در این قسمت دما را به80 درجه می رسانند در مدت 30 دقیقه شربت باقی می ماند برای پاستوریزاسیون.

بعد از سپری شدن این زمان توسط پمپ به بالا فرستاده می شود اما قبل از بالا آمدن شربت را از یک فیلتر کربن عبور می دهند چون شکه ممکن است دارای ناخالصی و رنگ باشد که در نتیجه در مرحله گرفته می شود.

بنابراین مقدار شکه موجود در شربت کم می شود که برای جلوگیری از این امر همیشه یک مقدار زیادتر از حد معمولی شکه اضافه می کنند که در صورت اضافه بودن شکه ان را به صورت شربت دورباره به تانک پخت برگشت می دهند.

حالا شربت تولید شده از پاستوریزه شدن و عبور از فیلتر از پلیت کورعبور کرده و نهایتاً پاستوریزاسیون شربت تکمیل می شود که دمای شربت را به 15 درجه می رساند.

شربت داخل تانکهای شربت قرار می گیرد.

در این هنگام مسئول مربوطه کار عصاره زنی را آغاز می کند.

بدین صورت که یک ظرف استوانه وجود دارد که داخل ان عصاره را ریخته داخل این استوانه همزن وجود دارد آن را همزده با آب مخلوط شده و در نهایت به تانک مربوطه که شربت در آن قرار دارد هدایت می شود.

در نتیجه در پایان این مرحله نیز تولید شربت پاستوریزه و عصاره زده شده را داریم که آماده ورود به خط تولید است.

ج) قسمت تولید گاز دی اکید کربن : در واقع در تولید نوشابه عامل اصلی که نقش مهمی دارد در سلامت نوشابه همین گاز CO2 است به طوری که در صورت خروج گاز CO2 از داخل شیشه به بیرون به هر دلیلی شاهد کپک زدن نوشابه خواهیم بود.

همچنین خود CO2 باعث ایجاد کف و همچنین ایجاد مزه تند و حالت جوشان می کند که باعث پذیرش نوشابه برای مصرف کننده می شود.

برای تولید Co2 آن را که به صورت جامد وارد شده حرارت می دهند و در اثر حرارت گاز تولید شده جمع آوری کرده وارد خط می کنند.

البته روش های دیگر هم وجود دارد مانند سوزاندن موادی مانند : نفت و ...

.

البته در این قسمت خلوص گاز CO2 بسیار مهم است که خلوص آن را با دستگاه ZAHM تعیین کرده با نمونه برداری گاز CO2 از خط که این عدد باید از 9997% بالا باشد.

در غیر این صورت نشانه نامرغوب بودن آن و یا ناقص در سیستم تولید گاز می باشد کع باید برای رفع آن اقدام کرد.

(روش کار با دستگاه ZAHM در قسمت آزمایشات) د) خط تولید : در نهایت خط تولید که در اینجا 3 عامل برای تولید نوشابه را فراهم کردیم : آب تصفیه شده شربت گاز دی اکسید کرین همانطور که گفته شده که در قسمت تولید 3 نوع مختلف : نوشابه شیشه ، PET ، CAN ، تولید می شود که تولید هر کدام با هم متفاوت است.

از لحاظ نوع ترکیب مواد.

البته این تفاوت مربوط به تولید نوشابه شیشه ای می شود چون تکنولوژی آن قدیمی است.

و این تفاوت هم به این صورت است که در قسمت تولید نوشابه در خط تولید نوشابه شیشه : ابتدا آب گاز دار شداه بعد با شربت ترکیب و در نهایت به قسمت پرکنی منتقل می شود اما در PET و CAN ابتدا نوشابه (آب + شربت) ساخته شده بعد گاز دار می شود : نوشابه شربت + آب گاز دار شده گاز + آب : خط شیشه گاز + نوشابه شربت + آب : خط CAN و PET به طور کلی خط تولید نوشابه شامل قسمت های زیر می باشد .

در مورد نوشابه شیشه ای : قسمت بطری شور با سود آینه بان چشم الکترونی قسمت پرکنی دربندی قسمت بطری شور با سود : شامل دوران است که در وان اول غلظت سود بالاتر از وان دومی است.

3 4 همچنین دما نیز در وان اولی بالاست : 65 55 درجه در این قسمت بطری ها ابتدا با ولرم شستشو داده شده بعد داخل قالب های سفید به صورت وارونه قرار گرفته سود به همراه آب به داخل آن وارد می شود و باعث شستشوی داخل شیشه می شود .

دمای این وان ها هم به صورتی است که از شکستگی شیشه ها جلوگیری می کند.

آینه بان : بعد از این مرحله شیشه ها از مقابل صفحاتی که لامپ مهتابی داخل آن ها وجود دارد که اصطلاحاً آینه باندگویند عبور کرده که در صورت مشاهده هر گونه ماده زائد آن شیشه حذف می گردد.

چشم الکترونی : این دستگاه هم در واقع کار خذف شیشه های کثیف را به عهده دارد که در صورت وجود مواد زائد به صورت اتوماتیک شیشه از خط خارج می شود.

قسمت پرکنی : بعد از شستشوی شیشه و بازوی آنها شیشه آماده پر کردن می شود اما قبل از آن در این مرحله به علت قدیمی بودن دستگاه ابتدا آب گازدار شده در اینرمیکس با شربت مخلوط شده نوشابه تولید می شود و در نهایت وارد شیشه می شود و در ادامه در بندی شده و به وارد جعبه ها می شود و در نهایت به انبار فرستاده می شود.

نکته : برای اینکه آب به خوبی گاز دار شود اولاً باید دمای آن 150 درجه باشد و همچنین قبل از ترکیب با CO2 وارد محفظ خلاء (Vacuum) شود تا آب اکسیژن خود را از دست بدهد.

چون این اکسیژن باعث موارد زیر می شود : عدم جذب مناسب CO2 ایجاد کف و نهایتاً خوب پر نشدن شیشه رشد و تکثیر میکروارگانیسم ها نسیم ها به ویژه کپک ها که در نتیجه در اینجا مرحله خلاء و یا هواگیری از آب یک مرحله مهم محسوب می شود که نه تنها در این قسمت بلکه در PET و CAN هم این کار صورت می گیرد.

در مورد نوشابه های خانواده و can هم روال کاری همینطور است با این تفاوت که در نوشابه های خانواده اولاً مقدار گاز زیادی مورد استفاده قرار می گیرد و ثانیاً قوطی ها مورد استفاده در این قسمت در دستگاهی به نام دستگاه قوطی ساز تولید می شود.

دستگاه قوطی ساز : ابتدا جسم مورد نظریه که به صورت لوله آزمایش است توسط دستگاه به سمت لامپ هایی که گرم می باشند هدایت می شود .

جسم گرم شده داخل قالب ها قرار می گیرد توسط کمپوسور هوایی که وجود دارد هوا به داخل آن دمیده شده داخل قالب ها می گیرد که برای تثبیت شکل نهایی از کنار آب سرد عبور کرده و نهایتاً قوطی خانواده شکل می گیرد.

در واقع قوطی های خانواده که در ابتدا به این صورت هستند باعث می شود هم فضای کمتری اشغال شود و هم هزینه جابجایی کمتر است که می توانیم از فواید آن در نظر بگیریم.

بعد از تولید قوطی ، قوطی وارد خط شده یک مرحله شستشو و در نهایت پر کردن و در بندی و در قسمت لیبل تعبیه شده زده می شود و بعد هر 6 تا اطراف آن یک پلاستیک کشیده شده از داخل تونل گرمی عبور داده می شود و در نهایت به صورت بسته بندی 6 تایی وارد بازار می شوند.

در مورد قوطی های CAN نیز به همین صورت است.

قوطی های can نیز با دمیدن هوا به داخل انها شکل گرفته و بعد از وارد خط می شود پر شده در بندی و بسته بندی و در نهایت وارد بازار می شود.

آزمایشات بخش کنترل کیفی آزمایشاتی که در این بخش صورت می گیرد و روزانه روی مواد به انجام می رسد : کدورت سنجی : در داخل سل دستگاه نمونه آب را که از قسمت تصفیه نمونه برداری شده ، ریخته ، Read ، دستگاه را فشرده ، کدورت محاسبه می شود .

سختی آب : به آب مورد نظر از محلول شماره 1 چند قطره اضافه می کنیم در صورتی که رنگ آن قرمز شد ، نشاسته سختی بالای آن است که ، از محلول شماره 3 از آن لحظه به بعد افزوده که هر قطره از این محلول معادل ppm 10 است تا رنگ آب، آبی شود.

تعداد قطرات در این هنگام که رنگ آبی شد در 10 ضرب می کنیم سختی آب بدست می آید.

کوره الکتریکی : ترای تعیین خاکستر شکر به کار می رود .

تست فشار : محفظه است که در آن نوشابه خانواده را قرار داده یک فشار بیشتر از فشار جو به آن وارد می کنیم در صورت عدم تحمل قوطی می ترکد .

بنا براین از طریق مقدار تحمل قوطی نوشابه در فشار های مختلف بدست می آید.

دستگاه ترکو : برای تعیین مقدار گشتاور درب قوطی به کار می رود که رنج آن 10 است .

قوطی خانواده را روی دستگاه قرار داده عدد را روی صفر تنظیم می کنند، بعد با اهرم ، می چرخانند بعد عدد را قرائت می کنند .

این عدد کمتر از 10 بود نشانه شل بودن درب قوطی است ، و اگر بالاتر از 10 بود نشانه سفت بودن درب قوطی است ، که در هر دو صورت مناسب نیست ، چون در صورت شل بودن درب باعث کشیده شدن هوا به داخل قوطی و (10 دستگاه تنظیم کننده گیج : هر یک ماه یک بار با این دستگاه ، گیج ها را تنظیم می کنند.

محاسبه فشار گاز داخل قوطی : ابتدا چند بار بصورت آهسته قوطی را بهم زده تا گاز قسمت بالا با نوشابه به خوبی مخلوط شود .

بعد قوطی را داخل دستگاه و در قسمت میانی گذاشته ، دستگیره های آن را فشردهو به سمت پائین می آوریم تا سر قوطی را سوراخ کند ، بعد ابتدا شیر تخلیه گاز را باز کرده تا گاز آن خارج شده و به عدد 026/0 که رسید شیر تخلیه را می بندیم ( این کار را در مورد can انجام نمی دهیم ) بعد آن را چندین بار هم زده تا زمانی که فشار تغییر نکند ، در نهایت که فشار ثابت شد ، 1/0 از آن کم کرده ، در نهایت فشار گاز داخل قوطی بدست می آید .

بریکس سنجی (رفراکتو متر ) : برای بدست آوردن مواد جامد محلول در نمونه در دمای oc 20 استفاده می شود .

نمونه را در قسمت میانی دستگاه ریخته ؛ زمانی دمای نمونه به oc 20رسید Bx نمونه را مشخص می کند .

10 – اسپکتو فتو متر : برای محاسبه مقدار رنگ شکر 11- اسیدیته (TA ): cc 200 از نمونه را برداشته در داخل دستگاه مخصوص با M/L 5/1 flow در مدت زمان 8 دقیقه قرار داده تا گاز آن خارج شده ، بعد از 8 دقیقه ، نمونه را با سود تیتر می کنیم .

12- مقدار شکر شربت استاندارد: ابتدا Bx را محاسبه ، بر اساس Bx از روی جدول d را بدست می آوریم .

حجم شربت را از روی تانک شربت بدست می آوریم .

مقدار شکر بر حسب kg تست ssc : برای بدست آوردن میزان تحمل درب قوطی در برابر فشار .

به این صورت که با وارد کردن فشار به قوطی شیشه ای که در داخل محفظه پرآب قرار گرفته .

اگر بعد از مدت زمان خاصی حباب هوا از آن خارج نشد درب بندی مناسب بوده .

14- حجم گاز قوطی : بعد از بدست آوردن مقدار فشار داخل قوطی طبق روشی که گفته شد، دمای آن را می سنجیم ، بعد با داشتن دما و فشار از روی جدول خاصی حجم بدست می آید.

15- خلوص دی اکسید کربن : تعیین خلوص توسط دستگاه ZAHM می باشد.

بعد از نمونه برداری در داخل یک شیشه حبابی گاز محبوس کرده بعد به آن KOH 10% می افزایم ، شیشه را باز کرده ، KOH با ترکیب می شود ناخالصی ها به صورت حباب باقی می ماند که دستگاه را به صورت عمودی گرفته از روی درجه بندی عدد را می خوانیم .

که این عدد باید از 97/99% بالا باشد .

در غیر این صورت مناسب نیست.

16 نت کانت : برای مشخص کردن مقدار نوشابه داخل قوطی است.

ابتداقوطی را وزن کرده ، وزن آن را یادداشت می کنیم .

( ) .

قوطی تمیز و خشک را وزن می کنیم .

) فشار و دمای آن را نیز محاسبه می کنیم ، که در نهایت از روی آن حجم گاز به وسیله جدول بدست می آید.

( v : حجم گاز ) قوطی را خالی کرده ، می گذاریم داخل آون تا کاملاً خشک شود ، بعد از مدت 30min ، وزن می کنیم ، وزن قوطی خالی را یادداشت می کنیم .

( M2 ) وزن گاز CO2 را بدست می آوریم : از این طریق وزن co2 بدست می آید : در نهایت : 17- میزان سود بطری شور : از وان اول و دوم نمونه برداری می کنیم از هر کدام cc5 داخل ارلن ریخته به ان دو هر کدام cc50 آب مقطر می افزائیم بعد از چند قطره فنل متالئین که رنگ محلول ارغوانی می شود بع از H2SO4N/g تیتر می کنیم تا بی رنگ شود محلول .

( به ازای هر 25% کم بودن مقدار بدست آمده به وان مورد نظر 4 گالن 20 لیتری سود می افزایند.) وان یک مقدار سود آن 4 است در صورتی که این عدد 25/3 باشد بعه ازای هر 25% 4 گالن20 لیتری سود اضافه می کنند که در نتیجه 12 گالن به وان اول سود می افزایند.

18- تست مقدار کلر : معرف تقوامیتل بنزین به نمونه اضافه می کنیم ایجاد رنگ زرد می کند بعد رنگها حاصل را با سایر رنگ ها مقایسه کرده از روی جدولی که است مقدار کلر بدست می آید.