مسجد خانه خدا و جایگاه انبیاء و رسولان وحی و مامن مومنان است.
مسجد بهشت روی زمین و تنها مکانی است که انسان با حضور در آن به ساحل آرامش و اطمینان می رسد.
مکانی که با حضور در آن می توان به قدرت مطلقه الهی اتکا کرد و با امید و توکل به او پله های رشد و کمال را طی نمود.
آشنایی بیشتر با این مکان مقدس و شناخت ویژگی ها و احکام و مسائل پیرامون آن به انسان کمک می کند تا به نگاهی عمیق تر در این مکان حضور یابد.
از آنجا که اسلام دین انسان سازی است و هدف از تعالیم و آموزش های دینی، ساختن و تربیت انسانها است ، همه ابزارها و امکانات نیز در این جهت بکار گرفته می شوند.
مسجد نیز با داشتن جایگاهی بس رفیع در فرهنگ اسلامی خود مکان و امکانی برای ساختن و تربیت انسانهاست.
انقلاب اسلامی ایران نیز به دلیل داشتن خاستگاه و محتوای دینی، فرزند و مولود مسجد است و بی شک ادامه حیات آن نیز جز در ستیه مسجد امکان پذیر نیست.
سخنان و رهنمودهای بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی (ره ) و مقام معظم رهبری حضرت ایت الله العظمی جامنه ای مدظله العالی در مورد جایگاه مسجد در اقلاب اسلامی برخاسته از همین دیدگاه مهم است.
مرکز رسیدگی به امور مساجد در راستای ترویج فرهنگ مسجد و جذب اقشار مختلف به ویژه جوانان بسوی مسجد تشکیل شده است که در این گفتار به شناسایی و مطالبی پیرامون این مرکز پرداخته ایم.
موقعیت جغرافیایی
مرکز رسیدگی به امور مساجد واقع در تهران- خیابان جمهوری اسلامی- خیابان دانشگاه جنوبی- نبش کوچه عطار- شماره 188 می باشد.
نحوه تاسیس و سیر مراحل کار
در سال 1368 به دستور مقام معظم رهبری در طی حکمی به آیت الله العظمی مهدوی کنی دستور تاسیس و ایجاد مرکزی جهت رسیدگی به امور مساجد داده شد و مرکز تاسیس گردید.
در ابتدا ریاست مرکز به عهده آیت الله العظمی مهدوی کنی بود ولی ایشان به دلیل مشغله زیادی کار را ادامه ندادند و لذا طی حکم دیگری از سوی مقام معظم رهبری ریاست مرکز به عهده آیت الله العظمی محی الدین انواری سپرده شد.
در آبان ماه سال 1381 بنا به دستور مقام معظم رهبری به منظور ایجاد تحول در ساختار اداری و عملکردی مرکز، شورای ساست گذاری تشکیل گردید.
آیت الله العظمی محی الدین انواری طی حکم رهبر ریاست شورا را به عهده گرفتند و لذا ریاست مرکز رسیدگی به امور مساجد آیت الله العظمی ابراهیمی سپرده شد که ایشان نیز از طریق حمک مقام معظم رهبری به این سمت گمارده شدند.
طبق حکم مقام معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی خامنه ای شورای سیلست گذاری با 9 عضو انتخاب شدند- که اسامی اعضای این شورا عبارتست از : آیت الله العظمی انواری0000 رئیس شورا حجه السلام و المسلمین ابراهیمی......
رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد حجه السلام و المسلمین سیدرضا تقوی.......
رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه کشور حجه السلام و المسلمین دعاگو........
از فرهیختگان ائمه جماعت کشور حجه السلام و المسلمین ذاکری ........
نماینده مقام معظم رهبری در سازمان حج و زیارت حجه السلام و المسلمین مصلحی .......
نماینده مقام معظم رهبری در بسیج حجه السلام و المسلین سعیدی........
نماینده مقام معظم رهبری در سپاه پاسداران جناب آقای باغبانی ......
رئیس و مسئول دیوان عالی کشور جناب آقای دکتر خاموشی .....
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی اهداف مرکز رسیدگی به امور مساجد اهداف کلی بر حیص اهمیت مساجد و موضوع مهم ائمه جماعات و لزوم ساماندهی برنامه های مختلف فرهنگی و تبلیغی مساجد ، عملکرد هماهنگ و دور از پراکندگی مساجد و به طور خلاصه ساماندهی امور مرتبط با ماسجد و ائمه محترم جماعات.
اهداف جزئی رضایت مردم از امور مساجد عمران معنوی مساجد افزایش ظرفیت شوق آفرینی در مساجد استفاده بیشتر از جوانان در امور مرتیط با مساجد ترویج فرهنگ مسجد و جذب انتشار مختلف بویژه جوانان هدف ساماندهی هدف ساماندهی نظم بخشیدن به امور استفاده مطلوب از امکانات موجود با نظارت مستمر و دائم به نحوه عملکرد وظایف می باشد.
عدم ساماندهی موجب در آراء و تصمیم گیری نادرست در خصوص فعالیت های مسجد و استقرار نامناسب نیروها در جایگاههای اصلی می باشد.
فعالیت های مهمی که در ساماندهی می توان انجام داد عبارتند از : 1- ساماندهی ائمه جماعات کشور الف) استفاده از افراد جوان ب) انتخاب ائمه جماعات برای مساجد غیر فعال و نیمه فعال 2- بکار گیری خادمان تمام وقت و تامین هزینه زندگیشان و جذب خادمان افتخاری 3- تعیین شرح وظایف همه فعالان مسجد 4- تعیین مدیر برای امور اجرایی 5- ساز و کار و نوع فعالیت هیات امنا مشخص می شود.
فعالیت های مرکز رسیدگی به امور مساجد ساماندهی امور مساجد که شرح آن در گفتار پیشین گفته شده است.
اعزام مبلغان دینی در جهت تحقیق اهداف الهی و معنوی ارتباط و هماهنگی بین مساجد جهت اجرای برنامه های مختلف مذهبی، تاریخی، فرهنگی و ....
تعیین شرح وظایف برای فعالان مساجد و نظارت بر حسن اجرای وظایف انتخاب ائمه جماعات برای مساجد و صدور حکم توسط رئیس مرکز ارتباط و هماهنگی با سایر استانها فرستاده نمایندگانی از سوی مرکز برای اطلاع از وضعیت اداره امور مسجد رسیدگی به شکایات مردمی درباره امامان جماعت و یا جو فعال دیگری که در مسجد وظیفه دیگری انجام دهد سمینارها و جلسات سالیانه امامان جماعت در استانها جهت مطرح کردن مشکلات و محدودیت ها و تعیین راه حلها و برنامه ریزی هایی برای آینده نحوه ارتباط با سازمانهای دیگر از طریق شورای هماهنگی تبلیغات مرکز از طریق هفته نامه گلبانگ مسجد و ماهنامه مسجد ( مدیر مسئول : حسین سبحانی نیا – صاحب امتیاز: محی الدین انواری و زیر نظر شورای عالی نویسندگان) و کتب و مجلات مختلف در حوزه های علمی- اداری- فرهنگی و ....
البته ماهنامه مسجد که شامل معرفی مساجد نمونه داخل و خارج کشور و برنامه های اجرایشان و معرفی کتب- همایش ها و اجلاس ها و احادیث نبوی و ....
می باشد فقط برای ائمه محترم جماعات ارسال می گردد.
مدیریت مربوط به ساماندهی خدام و هیات امنا ارتباط مستقیم با مردم جهت حل مشکلات مختلف ایشان در حوزه ی امور مساجد تعیین شرح وظایف کارکنان از طریق شورای معاونین و معاونت طرح و برنامه زیر نظر ریاست مرکز مشکلات مرکز از آنجاییکه مرکز رسیدگی به امور مساجد رابطه مستقیم با عموم مردم دارد و به طور خاثص نمی باشد لذا عده ای طرز فکر غلطی نسبت به فعالیت های مرکز دارند.
از جمله اینکه عده ای هم مشکلات خود راحتی در صورتی که هیچ ارتباطی با مرکز ندارد با مرکز مطرح کرده و درخواست حل آن را می نماید همان طوریکه گفته شد مرکز رسیدگی به امور مساجد با سازمانها و ارگانهای مختلفی در ارتباط است و این خود مشکلی ایجاد کرده و آن اینکه تمامی ارگانها و سازمانها به نوعی در امور مساجد دخالت دارند و طبق برنامه ریزی خودشان برای مساجد مورد نظرشان برنامه ریزی و تصمیم گیری می نمایند.
عدم هماهنگی کامل و منسجم و صحیح بین ائمه جماعات کشور جهت برنامه های مختلف مذهبی- فرهنگی و ...
وسعت و گستردگی فعالیتهای مرکز و متمرکز نمودن این فعالیت ها در همه مساجد سالخورده بودن هیات امنا مسجد عدم حضور فعال و مفید جوانان در امور مسجد هیات امنا برای خود ساختاری جدا در نظر گرفته است و خود را جدا از مرکز می داند و هماهنگی های لازم را با مرکز ندارد مرکز به طور کلی با خود مساجد در ارتباط است و کمتر با فعالان مساجد ارتباط برقرار می کند مدیران مسجد و حوزه ها کمتر کارهای تبلیغاتی انجام می دهند هدف مرکز ساماندهی و نظارت عنوان شده است و اجرایی و دستوری نمی باشد در حالی که در پاره ای اوقات مورد دوم ضرورت دارد ولی با هدف سازمان مغایرت دارد تعیین هزینه های مرکز مربوط به نهاد رهبری است و مرکز غیرانتفاعی است و دولتی نمی باشد انواع شیوه های اداری مسجد مساجد دولتی : مساجدی که از بودجه و اعتبارات دولتی ساخته می شوند و مدیریت آن هم بر عهده نهادها- ادارات سازمانهای دولتی می باشند مساجد مردمی یا عمومی : مساجدی که توسط مردم ساخته می شود و کلیه مراحل ساخت و نگهداری و مدیریت و نظارت آن بر عهده مردم است اکثر مساجد کشور در این گروهند مساجد موقوفی یا موروثی : مساجدی که معمولا یک فرد خیر از طریق وقف زمین و با دارایی خویش آنها را می سازد و خودش به عنوان متولی یا فردی از طرف وی اداره مسجد را برعهده می گیرد و بعدها هم اداره مسجد به وارث او تعلق می گیرد.
این گونه مساجد عموما توسط افراد یا خانواده های خاص اداره می شود.
منابع نیروی انسانی مهمترین منابع نیروی انسانی در مسجد عبارتند از : امام جماعت خادم مدیر مسجد هیات امنا برای هر کدام از منابع انسانی ذکر شده از سوی مرکز ( معاونت طرح و برنامه ) شرح وظایفی تعیین شده که عبارتست از : وظایف امام جماعت مسجد اقامه نماز جماعت در 3 نوبت صبح- ظهر و عصر- مغرب و عشاء حضور فعال و مستر در تمامی فعالیت های عبادی- اجتماعی- سیاسی پاسخگویی به سوالات و مسائل شرعی مورد نیاز مراجعان و نمازگذاران به ویژه جوانان میان احکام شرعی و معارف اسلامی برای نمازگذاران آموزش قرآن کریم و نیز صحبت قرائت نماز اقامه نماز غیر طولانی و صحبت کوتاه و با جاذبه و جدید و منظم در بین نمازها داشتن رفتار خردگرایانه و شیوه های عامه پسند- جذاب و هوشمندانه و حکیمانه در برخورد با مسائل راهنمایی ارشاد مومنین جهت عمل به دستورات اسلامی و اخلاقی و غیره وظایف خادم مسجد پخش اذان در مواقع شرعی ( صبح- ظهر- عصر- مغرب- عشاء ) به صورت حلقوی یا از طریق نوار ضبط صوت یا بلندگو اجرای دستورات و اوامر مسئول عمران و خدمات مسجد مراقبت و نگهداری کلیه اموال مسجد بازنمودن درب مسجد قبل از برپایی نماز یومیه رعایت ادب و احترام برای مراجعان و نمازگذاران مسجد همکاری با برگزارکنندگان مراسم و مجالس شادی و ترحیم پاسخگو بودن به مراجعات مسجد و ارجاع آنان به مسئولین مربوطه مسجد نظافت دستشویی وضوخانه به طور مستمر در طی روز و غیره وظایف مدیر مسجد اداره مسجد به عنوان یک سازمان معنوی از طریق هماهنگ کردن منابع مادی- انسانی در جهت تحقق هدفهای الهی و معنوی پیشنهاد افراد جهت تصدی مسئولیت امور مختلف فعالیتهای مسجد به هیات امنا انجام و پیگیری تمام اموری که از طرف هیات امنا به ایشان ابلاغ می گردد گزارش فعالیت واحدهای مختلف مسجد ( کم و کیف و میزان موفقیت و عدم موفقیت واحد ) به رئیس هیات امنا تنظیم اهم مصوبات جلسه هیات امنا و ثبت آن ارجاع مصوبات مربوط به اعضای هیات و نیز واحدهای تابعه آن مسئولیت کلیه ارتباطات با خارج از مسجد نظارت دائم بر کلیه فعالیت های واحدهای تابعه رسیدگی به مشکلات واحدهای تابعه حلقه اتصال کلیه واحدها با هیات امنا ریاست جلسه هیات امنا در صورت عدم حضور امام جماعت در جلسه ( نائب رئیس محسوب می شود ) و غیره وظایف هیات امنا مسجد تهیه دستورالعمل و شرح وظایف هیات امنای مسجد – مدیریت و مسئولین واحدهای مختلف مسجد رسیدگی به کلیه امور مربوط به مسجد ارائه طرح های تازه و برنامه ریزی اصولی برای فعالیت های مسجد در کلیه واحدها استماع گزارش ارائه شده توسط مدیریت مسجد از نحوه عملکرد و فعالیت های واحدهای تابعه مدیریت مسجد استماع گزارش حوادث و اتفاقاتی که در مسجد و محل حادثه شده به طور مرتب و هفتگی تصمیم گیری در خصوص دعوت از سخنرانان یا مبلغین برای ایام محرم- رمضان و دیگر مناسبتهای اسلامی- ملی انتخاب مدیریت مسجد اعضای هیات امنای مسجد رئیس : امام جماعت مسجد نائب رئیس : مدیریت مسجد اعضاء : 5 نفر از میان نمازگذاران و اقشار مختلف نمایندگان : نماینده بانوان ( با رای گیری ) نماینده جوانان ( با رای گیری ) و فرمانده پایگاه بسیج ساختار پیشنهادی مدیریت مسجد روحانی مسجد : رئیس هیات امنا و مدیر مسجد وظایف روحانی مسجد در گفتار پیش شرح داده شد مسئول بسیج یا یکی از اعضای توانمند هیات امنا : قائم مقام مدیریت وظایف انجام وظایف مدیر مسجد در حد توان پاسداری از امنیت و دفاع از ارزش ها به تناسب مسئولیت بسیجی خود مسئول کانون مسجد : مسئول امور فرهنگی وظایف : ترتیب دادن مباحث منظم فرهنگی و آموزشی برای قشرهای مختلف بویژه برای جوانان – ایجاد یک کتابخانه غنی در مسجد یکی از اعضای هیات امنا امور مناسبتها و تبلیغات وظایف: استفاده و دعوت از افراد هنرمند و علاقمند – استفاده از ابزارهای صوتی و تبلیغی و تصویری- برگزاری مراسم در مناسبتهای مختلف مذهبی- تاریخی و ....
در مسجد یکی از اعضای هیات امناء : امور مالی و تدارکات وظایف : شناسایی افراد خیر محل برای مقرر کردن یک منبع دائمی برای مسجد- بهره برداری مناسب و حتی تبدیل بخش هایی از مسجد به امور در آموزشگاه با رعایت حرمت مسجد و لحاظ کردن مسائل شرعی – افتتاح شماره حساب برای مسجد و اعلام به مردم- دریافت وجوهی از افراد که مراسم های مختلفشان را درد مسجد برقرار می نمایند یکی از اعضای هیات امنا : امور سیاسی وظایف : بالا بردن آگاهی و معرفت سیاسی اقشار مختلف مردم- تبیین مفهوم واقعی سیاست و آشکار نمودن شگردهای سیاست بازان داخلی و خارجی – تحلیل وقایع و رویدادهای سیاسی و ....
یکی از اعضای هیات امنا : امور ساختمان و تعمیرات و توسعه وظایف : نگهداشت ساختمان مسجد- پیگیری امور مربوط به تعمیرات و بازسازی- تاسیسات موتور خانه،شوفاژ، کولر- نظارت بر کار خادم مسجد- نظارت بر بهداشت سرویس های بهداشتی در مسجد، ابدارخانه ، آشپزخانه یک خواهر : مسئول امور خواهران وظایف : ارائه کلاسهای آموزشی، فرهنگی، مذهبی برای بانوان- مطرح کردن مشکلات بخش نمازخوانی خواهران و ....
یک جوان : مسئول امور جوانان و نوجوانان وظایف : تشکیل کلاسهای احکام ویژه جوانان و نوجوانان – راه اندازی واحد سمعی و بصری و توزیع نوارهای مناسب جوانان و نوجوانان و ....
خادم مسجد : مسئول امور نظارت و پاکیزگی مسجد وظایف: خادم قبلا به طور مشروح ذکر شده است همانطوری که در گفتارهای قبل گفته شد هیات امنا برای خود ساختار جداگانه ای در نظر گرفته است که در زیر آورده شده است : شورای مرکزی هیات امنا کشور رئیس : نماینده مقام معظم رهبری نائب رئیس: دبیر کل هیات امنا مساجد کشور اعضا: 7 نفر به انتخاب مجمع عمومی هیات امنا ( حداقل 1 زن ) نمایندگان: روسای قوای سه گانه مجمع عمومی هیات امنا مساجد کشور رئیس: دبیر کل هیات امنا مساجد ( نائب رئیس شورای مرکزی) نائب رئیس : قائم مقام دبیر کل اعضا: 3 نفر از هر استان جز تهران که 9 عضو دارد نمایندگان : نمایندگان دولتی کمیسیونهای مالی- پشتیبانی ، کمیسیونهای عمرانی- خدماتی، کمیسیونهای تعاون- اجتماعی شورای مرکزی هیات امنا استان رئیس : نماینده ولی فقیه در استان نائب رئیس : سردبیر هیات امنا مساجد عضو : 8 نفر به انتخاب مجمع عمومی نمایندگان : استاندار رئیس دادگستری استان مجمع عمومی هیات امنا مساجد استان رئیس : نائب رئیس شورا نائی رئیس : قائم مقام دبیر کل عضو : 15 نفر ، نمایندگان : نمایندگان دولتی اعم از شهرداری و مسکن و ....
شورای مرکزی هیات امنا شهرستان رئیس: امام جمعه شهرستان نائب رئیس : دبیر هیات امنا اعضاء : 5 عضو ، نمایندگان : فرماندار یا رئیس دادگستری مجمع عمومی هیات امنا مساجد شهرستان رئیس: دبیر هیات امنا نائب رئیس : قائم مقام دبیر کل ، اعضاء : 3 نفر ( دو زن – یک مرد ) ، نمایندگان دولتی مدت زمان اعتبار عضویت در مجمع عمومی 3 سال می باشد و معرفی نفرات جدید ملزم به برگزاری مراسم انتخاب از سوی مجمع عمومی استان- شهرستان و کشور می باشد.
نمودار رسیدگی به امور مساجد : مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای شورای سیاست شامل 9 عضو می باشد که شرح آن داده شده است.
8 عضو از ائمه جماعات و رئیس آیت الله العظمی انواری رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد : حجت السلام و المسلمین ابراهیمی دفتر ریاست : حجت السلام والمسلمین ابراهیمی دفتر نظارت و بازرسی : حجت السلام و المسلمین همدانی دفتر حقوقی : حجت السلام و المسلمین آشتیانی دفتر روابط عمومی : جناب آقای زنگویی معاونت طرح و برنامه : حجت السلام و المسلمین دکتر حسین سبحانی نیا معاونت ساختمان : جناب آقای مهندس احمدی معاونت امور خواهران : سرکار خانم زعفرانی معاونت ائمه جماعات : حجت السلام و المسلمین حاتم بدری معاونت اداری- مالی : جناب آقای علی اصغر گرانمایه معاونت فرهنگی : حجت السلام و المسلمین میراحمدی معاونت پژوهش : حجت السلام و المسلمین واعظی وظایف ریاست مرکز : 1- هماهنگی و تعیین خط مش های لازم جهت اداره مرکز به کمک معاونین 2- ارتباط با شورای سیاست گذاری مساجد به عنوان عضوی از آن 3- انتخاب امامان جماعت و صدور حکم ایشان 4- عزل امامان جماعت به دلایل مختلف و مورد تایید وی 5- برگزاری جلسات دوره ای برای معاونین جهت برنامه ریزیهای آینده و مشخص کردن مشکلات مرکز و ..
وظایف دفتر نظارت و بازرسی مسئولیت برگزاری انتخابات هیات امنا از اولین مرحله که در مسجد و توسط امام جماعت صورت می گیرد و در مرحله بعد که توسط امام جمعه شهرستان سپس نماینده ولی فقیه در استان صورت می گیرد.
نظارت بر فعالیت های مختلف مساجد بیان کاستی ها و ضعف های موجود در مساجد برحسب مورد به مدیریت مسجد- دبیر شهرستان- سردبیر استان- دبیر کل کشور جهت رفع آن حل اختلافات موارد مربوط به هیات امنا و امام جماعت و دیگر موارد مربوط به مسجد و ....
وظایف دفتر حقوقی رسیدگی به شکایات مردم نسبت به امام جماعت و یا هر عضو دیگری در مسجد بررسی شرایط امامان جماعت – خدام- هیات امنا – و ....
و انتخاب یا عزل ایشان معرفی امامان جماعت که شکایاتی از ایشن شده به رئیس مرکز جهت تغییر امام جماعت و انتقال ایشان رسیدگی به مشکلات حقوقی مساجد وقفی و جلوگیری از تجاوز به آن رسیدگی به سرقت هایی که از مساجد می شود و یا هر گونه خسارت عمومی وارد شده به مسجد ( دفتر حقوقی یک شعبه در دادگستری دارد که شکایات و مسائل مربوط به آن ارجاع داده می شود) وظایف دفتر روابط عمومی برقراری ارتباط با نهادها و سازمانهای مسئول امر مسجد مسئولیت تبلیغات و انتشارات ویژه نامه ها یا خبرنامه ها تهیه خبرنامه و یا تاسیس خبرگزاری مسجد با هدف تحت پوشش قرار دادن فعالیت های مساجد کشور تشکیل بانک اطلاعاتی از فعالیت های مساجد کشور برقراری ارتباط با سازمانهای دولتی و نظامند کردن ارتباطات صدور اعلامیه و اطلاعیه در مناسبت های مختلف اسلامی- مذهبی- ملی راه اندازی سایت ایترنتی مسجد در شبکه جهانی با هدف برقراری ارتباط با اندیشمندان و محققان دیگر کشور های اسلامی وظایف معاونین معاونت طرح و برنامه – مشخص کردن شرح وظایف هر یک از کارمندان و دفاتر مربوطه مرکز زیر نظر ریاست مرکز ارائه طرح و ساختار پیشنهادی برای اداره بهتر مساجد مشخص کردن شرح وظایف برای هر یک از فعالان مساجد مشخص کردن میزان حقوق افراد بر طبق نوع فعالیتی که انجام می دهند و ....
معاونت ساختمان و تدارکات نظارت بر ساختمان و نگداشت ساختمان مرکز تاسیسات موتورخانه- شوفاژ- کولر نظارت بر سیستمهای بهداشتی زیبا سازی نمای داخلی و خارجی ساختمان و ....
معاونت امور خواهران هماهنگی با خواهران بسیجی مساجد و برنامه ریزی هایی جهت انجام فعالیت های متعدد هماهنگی با مسئولان امور خواهران در مساجد به عنوان عضوی از اعضای مسجد و هیات امنا و ....
معاونت ائمه جماعات معرفی ائمه جماعات به رئیس مرکز بررسی صلاحیت های ائمه جماعات کشور تشکیل جلسات دوره ای و سالیانه با ائمه جماعات کشور جهت حل مشکلات و ارائه راه حل ها و ...
معاونت اداری – مالی جذب کمکهای نقدی و جنسی مردم بر تقسیم عادلانه آن بین مساجد تامین اعتبار طرح های مصوب هیات امنای مساجد جذب و هدایت کمک های مقام معظم رهبری و دولت و توزیع عادلانه آن بین مساجد بررسی و نظارت بر درآمدهای مساجد پرداخت حقوق کارکنان پرداخت هزینه های آب- برق- تلفن – گاز و ...
معاونت فرهنگی برنامه ریزی و ارائه طرح های نو فرهنگی – هنری جهت غنی سازی افکار جوانان برنامه ریزی جهت ارائه جشنواره های سراسری در زمینه فرهنگ- هنر- ورزش و ...
ویژه نمازگذاران به منظور گسترش فعالیت های فرهنگی- معنوی- ورزشی مساجد طراحی و تشکیل انجمن های مختلف فرهنگی و ...
ویژه نمازگذاران مساجد تهیه نوارهای آموزشی و ارسال آن به مساجد تطامد کردن فعالیت های فرهنگی- هنری و ...
جهت ایجاد وحدت و هماهنگی در فعالیت های مساجد کشور و ....
معاونت حوزه ها نظارت بر روسای حوزه ها که از امامان جماعات می باشند معرفی رئیس انتخابی حوزه به ریاست مرکز جهت صدور حکم برگزاری مراسم و جلسات دوره ای با روسای حوزه ها و بررسی مشکلات و محدودیت های مساجد تحت نظر ایشان و ...
( علت حوزه بندی کردن مساجد به دلیل متمرکز کردن فعالیت ها و جلوگیری از پراکندگی امور و رسیدگی مناسب و سریع به امور مرتبط با مساجد می باشد.) معاونت پژوهش ارئه طرح هاو برنامه های نو جهت افزایش کارایی و فعالیت های مساجد تحقیق و پژوهش در امور مرتبط با مساجد بررسی و کنکاش در ارتباط با نقش مسجد در تطور زنان تهیه ویژه نامه های آموزشی برای ائمه جماعات کشور برگزاری کلاسهای غیر حضوری آموزشی برای ائمه جماعات ارائه راه کارهای مناسب جهت جذب جوانان به مساجد بررسی و ارائه شیوه های نو در جهت بالفعل درآوردن پتانسیل های بالقوه مساجد بررسی کردن فعالیت های مساجد و بکار گیری ابزار و تکنولوژی و فن آوری مدرن روز تبیین جایگاه و شان مسجد در نزد افکار جامعه به ویژه جوانان توضیحات انتقادی معاونت طرح و برنامه ریزی ساختارهایی را برای مدیریت در نظر گرفته است و برای هر کدام از افراد شرح وظایفی مشخص نموده است برای مثال برای روحانی مسجد گفته شده است از جمله وظایف روحانی اقامه نماز غیر طولانی و صحبت کوتاه و با جاذبه و جدید و منظم می باشد و این روحانی است که در هر مسجدی مردم یک چیز خاص را طلب می کنند و بعضی نماز طولانی را بیشتر می پسندند بنابراین خود روحانی مسجد باید طی شناختی که از نمازگذاران پیدا می کند به اقامه نماز غیر طولانی اقدام نماید لذا این را نباید جزو وظایف روحانی در نظر گرفت .
تشکیل کلاسهای آموزشی و تقویتی عربی و زبان انگلیسی و ریاضی و ...
از وظایف مکانهای دیگری می باشند و نباید این کلاسها را در مساجد تشکیل داد زیرا کودکان و نوجوانان ما را وارد حاشیه می کند و علت اصلی تشکیل مسجد فراموش می شود و آموخته نمی گردد و نباید مساجد را با کلاسهای فرهنگی- هنری بیرون از مساجد اشتباه گرفت یکی از وظایف مساجد برگزاری مراسم برای مناسبت ها و تبلیغات می باشد این در حالی است که هر کدام از موارد فوق برای خود مکان خاصی دارند و تبلیغات وظیفه مسجد نیست امور فرهنگی که اداره کننده مسجد محسوب می شود باید خدمت شود چرا که مسجد باید طبق ساختار خودش عمل کند یکی از بهترین علتی که مردم را بسوی مسجد می کشاند اقامه تنماز است و این در حالی است که مرکز رسیدگی به امور مساجد در نمودار سازمانی تعیین شده اش برای بهترین اصل مسجد هیچگونه معاونتی در نظر نگرفته است و می توانست بخشی را به عنوان معاونت نماز در نظر بگیرد همچنین می توانست بخشهای دیگری از جمله معاونت خدام و مهاونت اذان و مسائلی از این دست که مربوط به خود نماز می باشد و نقش مسجد به نمودار سازمانیش اضافه کند خادمین مساجد خود می توانند تاثیر بسزایی بر مهم بگذارند در واقع بعد از روحانی مسجد مهمترین نقش بر عهده آنهاست و این روحانی است که کمترین توجه به آنها شده است و پست ترین وظیفه به آنها سپرده شده است همانطوریکه می دانیم سه نوع سازمان وجود دارد : الف) سازمانهای دستوری از مستند محور ب) سازمانهای خدماتی (مخاطب محور) ج) سازمانهای انجمنی ( آیینی) مساجد از مدل دوم یعنی مدل سازمانهای توجهی و مخاطب محور استفاده می کنند که این یک مدل آمریکایی است یعنی اینکه مساجد فقط به فکر جلب توجه مردم هستند و کاری را انجام می دهند که مردم می پسندند باید اقدامی صورت گیرد تا این نوع ساختار تغییر کرده و مساجد را از مراکز علمی- فرهنگی- هنری تا حدودی جدا کرده تا به افکار مردم لطمه نخورد یکی از نشریاتی که این مرکز ماهیانه انتشار می کند ماهنامه دینی- فرهنگی- اجتماعی مسجد است که این ماهنامه فقط برای ائمه جماعات ارسال می گردد در این ماهنامه هر مطلبی اعم از سخنرانی بزرگان مملکت- شعر- ادب- گزارش و ...
آورده شده است و کمتر به مسائل و دغدغه های خود مساجد پرداخته شده است.
اینکه آیا دستور العمل های تعیین شده از سوی مرکز رسیدگی به امور مساجد در مساجد اجرایی شود یا نه بسیار مهم است و در صورت اجرای دستور العمل ها ست که مرکز و وجودش معنا پیدا می کند در غیر اینصورت زمانی که هر مسجد طبق قاعده و اسلوب خودش عمل کند وجود مرکز بیهوده به نظر می رسد احیانا اگر کمکی از سوی دولت به امر توسعه و تجهیز مساجد در زمینه ساخت و ساز و گسترش فعالیت های مذهبی و ...
صورت می گیرد بهتر است از مرکز رسیدگی به امور مساجد صورت گیرد و این باعث می شود مردم مساجد را مردمی بدانند نه دولتی در بسیاری از مساجد ائمه جماعاتی حضور دارند که به علت کهولت سن توانایی انجام کارهای اجرایی مسجد را ندارند و این در حالی است که مدیریت مسجدرا نیز به عهده دارند.
بهتر است امامان جماعت جوان تر را برای مساجد انتخاب کرد و در ضمن باید امامان جماعت بیشتر به کارهای ارشادی و تبلیغی بپردازد و بخش نظارتی کار رابه فرد دیگری بسپارند در بسیاری از مساجد ساختار تعیین شده پیشنهادی برای اداره مساجد اجرا نمی شود مثلا بسیاری از مساجد در هیات امنا خود یک زن به عنوان مسئول امور خواهران ندارند و یا یک جوان به عنوان مسئول امور جوانان و ....
و این در حالی است که می بایست حداقل یک زن و یا یک جوان در گروه فعالان مسجد حضور داشته باشد