دانلود مقاله امر به معروف و نهی از منکر

در رشحه از عقابت تارک اهم واجبات امر به معروف و نهی از منکر از محرماتست و آیات در خدمت او بسیار است و حضرت صادق(ع) از رسول خدا(ص) حدیث فرمود: که چون امت من امر به معروف و نهی از منکر نمایند منتظر بلا و متوقع عقوبت باشند.

در حق تعالی ودر صحیح فرمود: ظاهر شد در قومی هرگز عمل شفیعی که فاش و آشکار کننده مگر آنکه طاعون در میان ایشان ظاهر شود و دردهایی چند پیشتر نبوده و در حدیث باین زیادتر هست که اشرار مسلط شوند و دعای اخیار در حق مردم متسجاب نشود.

حضرت صادق(ع) فرمود:که کننده هر گناه پنهان نکند و مردم سرزنش و انکار او نمایند ضرر به خودش می رسد زیرا که ذلیل مینماید دین خدای عزیز و جلیل را و متابعت او می نماید دشمنان خدا در گناه و در حدیث نبوی(ص) تشبیه شده به کشتی که ترک همه غرق و هلاک شوند و اگر تأئید نکند ترک رفاقت اهل آن کشتی لازم است و فرمود که حق است مرا که مواخذه کنم بی گناه شما را به گناهکار و حال آنکه شما از شخصی گناه قبیحی می بیند پس انکار و آزارش نمی کنید تا ترک کند و فرمود: هر که معذور دارد ظلم کننده و او منع ننماید او را به ظلم او خدامسلط نماید میان بر او کسی را که بر او ظلم کند پس چون وی دعا کند مستجاب نکند و اجرش ندهد و سبزهای صحیح از حضرت باقر(ع) منقول است که یافتم در کتاب رسولخدا(ص) که چون بعد از من ظاهر شود مرگ مناجاتی در حدیثی زلزله و کم فروشی به قحط و کمی اجناس تبدیل شوند و در منع زکوه به رفع برکت زمین از میوه ها و زرع و در حدیث به مرگ و در جور حکام به معاونت ظلم و از نقض عهد به تسلط دشمن و در قطع رحم بافتادن مال بدست اشرار و در ترک امر به معروف و نهی از منکر که متابعت اهل بیت نکنند به تسلط بر آن و دعای خوبان هم مستجاب نشود و فرمود: امت من همیشه در خیرند تا امر به معروف و نهی از منکر و یاری هم می نمایند برخیره و چون ترک کنند بازگرفته شود از ایشان برکت ها و برهم مسلط می شوند و ناصری نداشته باشند نه در زمین و نه در آسمان و فرمود اینها دو خلقند از خلق خدا پس هر که یاری اینها کند خدا او را عزیز دارد هر که ترک نماید خدا او را مخذول دارد و در صحیح خدا فرمود؛: هر سال باران بی تفاوت می فرستد و لیکن صرف می کند از گنهکاران بسوی دشت و کوه و دریا به تحقیق که خدا عذاب می کند جعل را درسوراخش به باران به گناه اهل آن محل و حال آنکه در راه رفتن از اهل معصیت به او داده آنگاه فرمود:« فاعتبر و یا اولی الابصار» یعنی عبرت بگیرید و متنبه شوید از این کلام ای صاحبان بصیرت بدانگه اقل مراتب انکار به قلب است که رضا به برابری موجب شرک است که باید کوتاهی نکرد و در طعن و تخفیف و توبیخ و دشنام در حضور و غیبت اگر فایده نکندترک معاشرت واجب است و بالاتر از این تأدیب است زدن و حبس و حاکم شرعی را تا حکم قتل جایز یاواجب است و در غیر مرتبه اول که واجب عینی مطلق است واجب کفایی مشروط است در رشحه از عقابت تارک اهم واجبات امر به معروف و نهی از منکر از محرماتست و آیات در خدمت او بسیار است و حضرت صادق(ع) از رسول خدا(ص) حدیث فرمود: که چون امت من امر به معروف و نهی از منکر نمایند منتظر بلا و متوقع عقوبت باشند.

حضرت صادق(ع) فرمود:که کننده هر گناه پنهان نکند و مردم سرزنش و انکار او نمایند ضرر به خودش می رسد زیرا که ذلیل مینماید دین خدای عزیز و جلیل را و متابعت او می نماید دشمنان خدا در گناه و در حدیث نبوی(ص) تشبیه شده به کشتی که ترک همه غرق و هلاک شوند و اگر تأئید نکند ترک رفاقت اهل آن کشتی لازم است و فرمود که حق است مرا که مواخذه کنم بی گناه شما را به گناهکار و حال آنکه شما از شخصی گناه قبیحی می بیند پس انکار و آزارش نمی کنید تا ترک کند و فرمود: هر که معذور دارد ظلم کننده و او منع ننماید او را به ظلم او خدامسلط نماید میان بر او کسی را که بر او ظلم کند پس چون وی دعا کند مستجاب نکند و اجرش ندهد و سبزهای صحیح از حضرت باقر(ع) منقول است که یافتم در کتاب رسولخدا(ص) که چون بعد از من ظاهر شود مرگ مناجاتی در حدیثی زلزله و کم فروشی به قحط و کمی اجناس تبدیل شوند و در منع زکوه به رفع برکت زمین از میوه ها و زرع و در حدیث به مرگ و در جور حکام به معاونت ظلم و از نقض عهد به تسلط دشمن و در قطع رحم بافتادن مال بدست اشرار و در ترک امر به معروف و نهی از منکر که متابعت اهل بیت نکنند به تسلط بر آن و دعای خوبان هم مستجاب نشود و فرمود: امت من همیشه در خیرند تا امر به معروف و نهی از منکر و یاری هم می نمایند برخیره و چون ترک کنند بازگرفته شود از ایشان برکت ها و برهم مسلط می شوند و ناصری نداشته باشند نه در زمین و نه در آسمان و فرمود اینها دو خلقند از خلق خدا پس هر که یاری اینها کند خدا او را عزیز دارد هر که ترک نماید خدا او را مخذول دارد و در صحیح خدا فرمود؛: هر سال باران بی تفاوت می فرستد و لیکن صرف می کند از گنهکاران بسوی دشت و کوه و دریا به تحقیق که خدا عذاب می کند جعل را درسوراخش به باران به گناه اهل آن محل و حال آنکه در راه رفتن از اهل معصیت به او داده آنگاه فرمود:« فاعتبر و یا اولی الابصار» یعنی عبرت بگیرید و متنبه شوید از این کلام ای صاحبان بصیرت بدانگه اقل مراتب انکار به قلب است که رضا به برابری موجب شرک است که باید کوتاهی نکرد و در طعن و تخفیف و توبیخ و دشنام در حضور و غیبت اگر فایده نکندترک معاشرت واجب است و بالاتر از این تأدیب است زدن و حبس و حاکم شرعی را تا حکم قتل جایز یاواجب است و در غیر مرتبه اول که واجب عینی مطلق است واجب کفایی مشروط است بعد هم ضرر و تجویز تأکید مگر احتمال عدم اطلاع آن شخص به مسئله رود برای اتمام حجت باید ظاهراَ او را خبردار کند هرچند تجویز و تأئید نباشد و درصحیح سعدبن صدقه حضرت صادق(ع) از رسول خدا(ص) ذکر نمود که خدا دشمن دارد مومن ضعیف ایمان را که این کامل ندارد گفته او کدام است فرمود: مؤمنی که متوجه نهی منکر نشود سعد می گوید: سئوال کردند که آیا امر به معروف و نهی از منکر بر همه امت واجب است فرمود: نه بلکه مخصوص جمعی است که قدرت برآن داشته باشند و مردم اطاعتشان کنند و دانند معروف و منکر او دلیل این قول خدای تعالی است.« و لتکن منکم اخذ یدعون لی الخیر یامرون بالمعروف و ینهون من المنکر» یعنی می باید از شما جماعتی باشندکه بخواهند بسوی خیر و امر به معروف و نهی از منکر کنند.

مولف می گوید: که مراد حضرت اختصاص بعضی صور است که موقوف باشد به اهل علم و الاعلم کافی است.

به احادیث سابقه و در صحیح فرمود: سزاوار نیست مومن را از نشستن در مجلسی که در آن معصیت است و نمی توان تغییر آن داد و آیات و احادیث در این معنی بسیار است و درحسن فرمود: که هر که ایمان به خدا و.

روز قیامت دارد باید ننشیند در آن مجلسی که در آن غیبت امام یانقص مومنی مذکور می شود.

احکام دفاع و امر به معروف و نهی از منکر: دفاع همه مسلمانان دربرابر هجوم دشمنان به بلاد اسلام و مرزهای آن واجب است از طریق بذل مال یا جان یا هر وسیله دیگر دراین امر احتیاج به اذن حاکم شرع نیست ولی برای نظم و همآهنگی برنامه های دفاعی باید در صورت امکان فرمانده یا فرماندهانی آگاه و مورد اعتماد را با نظر حاکم شرعی تعیین کنند.

هرگاه مسملمانان از این بیم داشته باشند که اجانب نقشه ی استیلاء بر ممالک اسلامی کشیده اند و بدون واسطه یا با واسطه اعمال خود را از داخل یا خارج عملی کنند بر همه مالکین واجب است بر هر وسیله ای که امکان دارد در برابر آن بایستند و از ممالک اسلامی دفاع کنند.

اگر بواسطه توسعه نفوذ سیاسی، یا اقتصادی یا تجاری بیگانگان خوف آن باشد که آنها بر ممالک اسلامی تسلط پیدا کنند بر همه واجب است که از نفوذ آن جلوگیری نموده ایادی آنها را قطع کنند.

همچنین در مورد برقرار ساختن روابط سیاسی با دولتهای غیراسلامی باید طوری باشد که موجب ضعف و ناتوانی مسلمین یا امارت آنها در چنگال بیگانگان یا وابستگی اقتصادی و تجاری نگردد.

امر به معروف ونهی از منکر به تمام افراد عاقل و بالغ با شرایط زیر واجب است: (1): کسی که می خواهد امر به معروف و نهی از منکر کند باید تعیین داشته باشد که طرف مقابل مشغول انجام حرام یا ترک واجبی است.

(2): احتمال می دهد امر و نهی او اثر دارد خواه اثر فوری داشته باشد یا غیر فوری کامل یا ناقص، بنابراین اگر بداند هیچ اثر نمی کند واجب نیست.

(3): در امر و نهی او مفسده و ضروری نباشد پس اگر بداند یا خوف این باشد که امر و نهی او ضرر جانی یا عرضی و آبروئی یا مالی قابل توجه نسبت به او یا بعضی از مومنین می رساند واجب نیست.

ولی اگر معروف و منکر از اموری باشد که شارع مقدس اسلام اهمیت زیادی به آن میدهد مانند حفظ اسلام قرآن و استقلال ممالک اسلامی یاحفط احکام ضروری اسلام باید اعتنا به ضرر نکند و با بذل جان و مال در حفظ آنها بکوشد هرگاه بدعتی در اسلام واقع شود منکراتی که دولتهای ناصالح به نام اسلام انجام می دهند و بر همه مخصوصاَ علمای دین واجب است حق را اظهار و باطل را انکار کنند و اگر سرعت علمای دین موجب سوءظن به علمای اسلام شود اظهار حق به هر نحوی که ممکن باشد واجب است هر چند بدانند تأثیر نمی گذارد.

هرگاه احتمال صحیح داده شود که سکوت سبب می شود که عمل منکری معروف یا عمل معروفی منکر شود برهمه مخصوصاَ علمای اسلام واجب است که حق را اظهار و اعلام کنند و سکوت جایز نیست و هرگاه سکوت علمای اسلام یا غیر آنها موجب تقویت ظالم یا تأئید او شود یا سبب جرأت او به سایر محرمات گردد.واجب است اظهار حق و انکار باطل کنند.

هرچند تأثیر فوری نداشته باشد.

اگر داخل شدن بعضی از مومنین یا علمای اسلام در دستگاههایی که سبب جلوگیری از فساد یا منکراتی شود واجب است.

قبول این کار مگر آنکه مفسده مهمترین در k آنبا آن باشد مثل این که باعث سستی عقاید مردم یا سلب اعتماد آنها از علمای دین گردد که در این صورت جایز نیست.

امر به معروف ونهی از منکر مراتبی دارد که بعضی از این مراتب احتیاج به اجازه حاکم شرع ندارد و بعضی دارد .

آنچه احتیاج به اجازه حاکم شرع ندارد همان امر به معروف با زبان و دل و نصیحت کردن یا اعراض به بی اعتنایی و ترک مراوده نمودن است و اگر تأئید نکرد جایز است با کلمات تند و خشن که خالی از گناه باشد یا به توسل به زور به این طریق که جلوی فرد گناهکار را بگیرد و یا وسایل گناه را از دسترس او خارج کند ، اقدام نماید ولی اگر برای امر به معروف و نهی از منکر لازم شود که متوسل به ضرب و جرح یا اتلاف اموال و بالاتر از آن گردد در این صورت هیچکس بدون اجزاه حاکم شرع.

حق اقدام ندارد بلکه باید اصل کار و مقدار و اندازه آن طبق ضوابط اسلامی با نظر حاکم شرع تعیین گردد.

امر به معروف و نهی از منکر با شرایطی که ذکر شد و واجب است و ترک آن معصیت است و مستحباب و مکروحات امر و نهی مستحب است.

امر به معروف و نهی از منکر واجب کفائی می باشد و در صورتی که بعضی از مکلفین قیام به آن می کنند از دیگران ساقط است و اگر اقامه معروف و جلوگیری از منکر موقوف بر اجتماع جمعی از مکلفین باشد واجب است اجتماع کنند.

اگر بعضی امر و نهی کنند و موثر واقع نشود و بعضی دیگر احتمال بدهند که امر آنها یا نهی آنها موثر است واجب است امر و نهی کنند بیان مسأله شرعیه کفایت نمی کند.

در امر به معروف و نهی از منکر بلکه مکلف باید امر و نهی کند.

در امر به معروف و نهی از منکر قصد قربت معتبر نیست بلکه مقصود اقامه واجب و جلوگیری از حرام است.

شرایط امر به معروف و نهی از منکر چند چیز شرط است در واجب بودن امر به معروف ونهی از منکر: نآن کسی که می خواهد امر به معروف ونهی از منکر کند بداند که آنچه شخص مکلف بجای نمی آورد واجب است بجا آورد و آنچه بجا می آورد باید ترک کند.

و کسی که امر به معروف نهی از منکر نمی داند واجب نیست.

2) آنکه احتمال بدهد امر و نهی ا و اثر دارد پس اگر بداند اثر نمی کند واجب نیست.

3) آنکه بداند شخصیت معصیت کار بنا دارد که معصیت خود را تکرار کند پس اگر بداند یا گمان کند یا احتمال صحیح بدهد که تکرار نمی کند واجب نیست.

4)آنکه در امر و نهی مفسد هایی نباشد پس اگر بداند یا گمان کند که امر یا نهی کند ضرر جانی یا عرضی آبرو و یا مالی قابل توجه به او می رسد واجب نیست بلکه اگر احتمال صحیح بدهد که از آن ترس ضررهای مذکور را پیدا کند واجب نیست بلکه اگر بترسد که ضرری متوجه متعلقان او می شود واجب نیست.

یک مسلمان خودش باید اخلاق اسلامی را داشته باشد و دیگران را نیز به کارهای نیک دعوت کند و برای بهبود و صلاح جامعه کوشش کند.

این رفتار« امر به معروف است» امر به معروف یعنی فرمان دادن به کارهای نیک.

یک مسلمان باید از گناه و تخلف از قوانین دوری کند و به مقدار توانایی خویش از گناه و فساد جلوگیری نماید این عمل نهی از منکر است.

نهی از منکر یعنی بازداشتن از کار زشت و ناپسند.

امر به معروف ونهی ازمنکر بازداشتن از کار زشت و ناپسند.امر به معروف و نهی از منکر بزرگترین وظیفه یک مسلمان است.

برهمه مسلمانان واجب است که از قوانین دین دفاع کنند و برای نگهداری و اجرای آن بکوشند.

خدا در قرآن می فرماید: شما بهترین امتها هستید زیرا امر به معروف ونهی از منکر می کنید و به خدا ایمان دارید.

آیات نهج البلاغه: و اناکم و التدابر والتقاطع لاتشرکوا الامر بالمعروف و النهی عن المنکر ینولی علیکم شرارکم.

مبادا از هم روی بگردانید و پیوند هم بگسلانید وا مگذارید امر به معروف و نهی از منکر را که اگر چنین شود بدترین افراد شما حکمرانی شما را بدست گیرند.

ان الامر بالمعروف و النهی عن المنکر تخلفان من خلق الله سبحانه و انهمان تیربان من أجل و لاینقطان من رزق.

آیات نهج البلاغه امر به معروف و نهی از منکر و صفت و خلق هستند از جمله خوهائی که محبوب و پسندیده خداست و ( ترسیدن از امر به معروف ونهی از منکر نمودن در صورتیکه ظاهراَ هیچگونه زیادی نداشته باشد درست نیست و احتمال اینکه مبادا کشته شود یا روزی کم گردد بیجا است بلکه باید دانست) این دو امر مرگ را نزدیک نمی گرداند و روزی را کم می کند زیرا مرگ و روزی هر کس مقدار است و خیر و تبدیل در آن نیست.

فان الله سبحانه الم یلعن القرن الحاضی بین ایدیکم الا تبرکهم الامر بالمعروف و النهی عن المنکر و لعن الله السفهاء یرکوب المعاصی و العلماء تبرک الناهی و خداوند سبحان گذشتگان را از رحمت خود دور نکرده مگر به جهت ترک نمودن ایشان امر به معروف و نهی از منکر را و یکدیگر را به کار پسندیده وادار نکرده و از کار ناشایسته بازنداشته پس خداوند نفسها را از جهت گناه کردن و خردمندان را از جهت نهی از منکر نکردن لعن فرمود( از رحمت خود دور کرده ) به عذاب سخت گرفتارشان نمود.

و ما اعمال البرمکها و الجهاد فی سبیل الله عند الامر بالمعروف و النهی عن المنکر الا فی بحر لحی و ان الامر بالمعروف و النهی عن المنکر لایقربان من اجل ولاینقصان من رزق و افضل من ذلک مکه عدل امام جائز.

و همه چه اعمال نیکو و جهاد در راه خدا در پیش امر به معرو ف و نهی از منکر نیست مگر مانند آب دهان انداختن در دریای پهناور ( چون قوام اسلام امر به معروف و نهی از منکر می باشد) ( چون اجل بموقع خود می رسد و روزی کم و زیاد نمی‌شود خواه امر به معروف و نهی از منکر بکنید یا نکنید) هر که این عبادت بزرگ که سرمایه همه نیک بختی ها است را از ترس جان یا بیم کم شدن روزی برابر خشم مردم از دست می دهد.

لم یعرف یغلبه معروفاَ و لم منکر منکر اقلب مهل اعلاه اسفله و أسفله اعلاه.

پس کسی که بدل کار شایسته را نشناخت و ناشایسته را انکار ننمود( نیکوکاران را دوست نداشته و بدکاران را دشمن ندانسته که این کار در باب امر به معروف و نهی از منکر اول واجب است ) وارونه گشته سرش و پائین و پایش بالا خواهد شد( در دنیا آسایش نداشته سرگردان و در آخرت نیک بختی رااز دست داده و به کیفر همیشگی گرفتار می شود.

لا شرکو الامر بالمعروف و النهی عن المنکر منوولی علیکم شرارکم ثم تدعون فلاستیجاب لکم.

تبلیغات و امر به معروف و نهی از منکر را ترک نکنید که اشرار فاسدان بر شمامسلط می گردند پس هرچه دعا کنید مستجاب نمی شود.

من امر بالمعروف و النهی عن المنکر فهو خلیفه الله فی ارفیه و خلیفه رسول الله و خلیفه کتابه کسی که امر به معروف و نهی از منکر کند جانشین خداوند در زمین و جانشین رسول خدا و جانشین کتاب خداست.

توضیح: این روایت حاکی است که دو وظیفه امر به معروف و نهی از منکر قبل از هر چیز یک برنامه الهی و پیامبران و کتابهای آسمانی است و اگر کسی در صورت وجود شرایط امر به معروف ونهی از منکر کند درحقیقت زیر پوشش همین برنامه قرار گرفته ودر این راسته قدم بر می‌دارد چه مقامی بالاتر از آن و بهترین دلیل بر اهمیت این دو وظیفه بزرگ آنکه حفظ دین و جامعه با تمام ابعادش بستگی به آن دارد و به عبارت دیگر انسانها در پرتو اجرای این دو وظیفه از پرتگاه سقوط نجات یافته و به سوی اوج تکامل انسانی پرمی گشاید و این دو وظیفه ضامن اجرای سایر وظایف فردی و اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و عبادی خواهد شد.

ودر طول تاریخ اسلام، آثار درخشانی که در پرتو این دو زمینه و فریضه بزرگ بدست آمده بی شمار است.

slآسمانی k آ“ ن ‘HI آ/گاه و ما اعمال البر کلها و الجهاد فی سبیل الله عند الامر بالمعروف و النهی عن المنکر الا کنفنه فی بحر لجی تمام کارهای نیک و حتی جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف ونهی از منکر هم چون آب دهان در برابر دریایی پهناور است.

امام صادق (ع) فرمود: ان الامر بالعروف و النهی عن المنکر سبیل الانبیاء و منهاج الصلی و فریضه عظیمه بها تقام الفرامین و ثامن المذاهب و تحل المکاسب و ترد المظالم و تعمر الارض و یتصف من الاعداء و یستقیم الامر.

امر به معروف و نهی از منکر شیوه ی پیامبران و روش صالحان و فریضه بزرگ الهی است سایر فرائض و واجبات بوسیله آن برپا می شود و در پرتو آن راهها امن می گردد و زمینها آباد و از دشمنان انتقام گرفته می شود و همه کارها روبراه می گردد.

و آغاز همین حدیث این دو فریضه بعنوان« اسمی الافرائض و اشرفها و عالی ترین و شریفترین وظائف واجب دینی یادشده است.

عدم اهتمام لازم به این دو فریضه بزرگ: با توجه به اینکه فریضه ای که همه کارهای خوب و حتی جهاد در راه خدا در مقایسه با آن همچون قطره آب نسبت به دریای پهناور است.

و در پرتو آن سایر واجبات برپا می شود و راهها امن می گردد و کار و کسب مردم حلال شده وحقوق مردم ادا می شود و عدالت اجتماعی و اقتصادی و آبادی زمین و انتقال از دشمنان دین بوجود می آید .

آن دشمنانی که از هرگونه شر و فساد در باره ما کوتاهی نمی کنند ودوست دارند ما همواره در رحمت و رنج باشیم و « نشانه های» دشمنی از زبانشان آشکار است و آنچه در دل پنهان دارند« از کینه ها و عداوت ها» از آنه مهمتر است و انجام این دو فریضه موجب روبراه شدن همه جانبه می شود.

ویل لقوم لا مدینون الله بالامعروف و النهی عن المنکر وای به حال امتی که با امر به معروف ونهی از منکر تسلیم خدا نمی گردند ( این خدا را با امر به معروف و نهی از منکر اختیار نکردند)‌.

بئس القوم قوم یعییون الامر بالمعروف والنهی عن المنکر بد قومی هستند قومی که بر امر به معروف و نهی از منکر عیب می گیرند و آنرا بی ارزش می پندارند.

امام صادق(ع) فرمود: مردی از خاندان خشم به حضور رسول خدا (ص) آمد و عرض کرد: به من خبر بدهید که در اسلام چه چیز بهتر است؟

حضرت فرمود: ایمان به خدا : او پرسید بعد از آن چه چیز بهتر است؟

حضرت فرمود: امر به معروف و نهی ازمنکر امام باقر(ع): إن الامر بالمعروف و النهی عن المنکر فریضه عظیمه تمام الفرائض و تأمن من المواهب و تحل المکاسب و ترد الظالم و تجز الارض و ینتصف من الاعداد و یستعتم الامر امر به معروف و نهی از منکر دو فریضه بزرگ الهی است که بقیه فرائض با آنها برپا می شود بوسیله این دو راهها امن می گردد و کسب و کار مردم حلال می شود، حقوق افراد تآمین می گردد و در سایر آن زمینها آباد و دشمنان انتقام می شود و در پرتو آن همه کارها روبراه می گردد.

و إن الامر بالمعروف و النهی عن المنکر لخلقان من خلق الله سبحانه و انهما یقربان من اجل و لاینفصان من رزق امر به معروف و نهی از منکر دو صفت از صفات خداوند هست و این دو قطعانه مرگ انسان را نزدیک می کنند و نه از رزق و روزی انسان می کاهند فرض الله ا لاایمان تطهیراً من السرک…… و الامر بالمعروف مصلحه ینعو ام و النهی عن المنکر دعا یسفها.

خداوند ایمان را به خاطر پاکسازی انسان از هر گونه شرک وا جب فرمود: …… و امر به معروف را بخاطر اصلاح توده مردم و نهی از منکر را بخاطر بازداشتن بی خبران و کوردلان از کارهای زشت واجب ساخت.

امام صادق(ع): ان الله لیبغض المومن الضعیف الذی لا زبرله و قال و هو الذی لاینهی عن المنکر خداوند حتماَ دشمن دارد و مومن ضعیف النفسی راکه عقل ندارد و آن کسی که نهی از منکر نمی کند.

.

مرحوم صدوق می گوید : به خط مرحوم برقی دیدم که منظور از واژه زبر( بر وزن صبر) عقل و فهم است.

ان الله عز و وجل لیبغض المومن الضعیف الذی لا دین له فقیل وما المومن الضعیف الذی لادین له قال الذی لا ینهی عن النمکر خداوند دشمن دارد مومن ضعیفی که دین ندارد شخصی از آن حضرت پرسید چنین کسی کیست؟

فرمود او که نهی ازمنکر نمی کند.

امام باقر(ع) فرمود: در آخر زمان در میان مردم قومی پدید می آیند ریاکار و بظاهر عبادت کننده و پارسا ولی از لحاظ درک و رشته عقلی ناقص و کارشان بیهوده است بدنبال وسائل رخصت در ترک امر به معروف می روند و آن مواردی است که از ضرر وزیان لعن گردند و غلامی تراشند از لغزشها و تبه کاریهای دشمنان پیروی می کنند.

از نماز و روزه به سایر کارهایشان و به اموال و جانشان زیان برساند و آنرا نیز ترک می‌کنند چنانکه عالیترین و شریفترین فریضه ها را امر به معروف ونهی از منکر را ترک کردند پس فرمود: ان الامر بالمعروف و النهی عن المنکر فریضه عظیمه بها تقام الفرائض هنالک یتم غضب الیه عز و جل علیهم فیعفهم یعقا به فیهلک الابرار فی دار الفجار و الصعار فی دار الکبار ان الامر بالمعروف و النهی عن المنکر سبیل الانبیاء و بهاج الصلحاء فریضه عظیمه بها تقام الفرائض و تأمن المذاهب تحل الماسیب و ترد المظالم و بعقر الارض من الاعداد و یستقیم و الامر امر به معروف و نهی از منکر فریضه بزرگ است که درپرتو آن سایر واجبات اجرا و انجام می شود درغیر اینصورت خشم الهی شامل مردم شده و همگان گرفتار عذاب خدا خواهند شد نیکان در خانه بدان و خردسالان در خانه بزرگان به هلاکت میرسند ( بدانید) که امر به معروف ونهی از منکر راه پیامبران و شیوه صالحان و فریضه بزرگ است و در پرتو آن سایر فرائض و واجبات برپا می گردد و راهها امن می شود و تجارت و کاسبی مردم حلال گشته و هرگونه ظلم و جور برچیده شده و زمین آباد می گردد واز دشمنان انتقام گرفته می شود و همه کارها روبراه می گردد.

بنابراین با دلهای خود بدیها را از عاملان آن انکار کنید و از زبانهای خود آنها را موعظه نمائید و در پرتو آن شوکت و قدرت دشمن را سرکوب کنید و در راه خدا از سرزنش هیچ سرزنش کننده ای نهراسید.

اگر آنها پند و اندرز شما را پذیرفتن و به سوی حق بازگشتند مسئولیتی( عذاب) بر آنها نیست بلکه مسئولیت برای آنان است که بر مردم ظلم می کنند و سرزمین بدون حق تجاوز می نمایند که برای آنها عذاب دردناک الهی خواهد بود و به آنها با جان خود پیکار کنید و در قلبتان دشمنی نمائید و بی آنکه طالب مقام بوده و بی آنکه با ظلم و ستم پیروزی بدست آورید تا در پرتو این روش شما آنها و ستمگران و متجاوزان بسوی فرمان خداوند بازگردند و در مسیر اطاعت فرمان الهی قرار گیرند.

علی(ع) الی الله اشکو من معشر یعیشو.ن جهالا و یموتون ضلاه کیس فیهم سلعه ابور من الکتاب اذا تکی حق تلاوته و لا سعله انفق بیعلوه لایسعله انفق بیعاً و لا اعلی شمنا من الکتاب اذا حرف عن واضعه و الاعندهم انکر من المعروف و لا اعرف من المنکر شکایت به خود می برم از جمعیتی کهاز جهل و نادانی زندگی می کنند و در گمراهی می میرند و در میانشان متاعی کسادتر از قرآن نیست اگر آن را چنان که باید تلاوت کنند ونیز متاعی پر مشتری تر از آن نتوان یافت.

اگر آن را تحریف سازند( و معنی آن را دگرگون نمایند) و در نظر آنان چیزی زشت تر از نیکی ها و زیباتر از زشتیها و جود ندارد.

قال الله سبحانه قلم یلعن القرن اماضی بین ایدیکم الا ترکهم الامر با المعروف و النهی عن المنکر فلعن الله الشفهاد یرکوب المعاصی و الحکماء تیرک اتناسی …..

خداوند متعال پیشینیان را از رحمت خود دور نساخت جز بخاطر اینکه امر به معروف و نهی از منکر را ترک کردند خداوند افراد سفید را بخاطر گناه و افراد عاقل ودانا را بخاطر ترک نهی از منکر از رحمتش دور ساخت.

لا یشرکوا الامر بالمعروف و النهی عن المنکر فیولی علیکم سرارکم ثم تدعون فلایستجاب لکم امر به معروف و نهی ازمنکر را ترک نکنید( که در صورت ترک) اشرار به شما مسلط می شوند سپس هر چه دعا کنید مستجاب نمی گردد.

فرض الله الامر بالمعروف مصلحه للعوام و النهی عن المنکر دعا للفساد.

خداوند امر به معروف را بخاطر اصلاح توده مردم و نهی از منکر را برای بازداشتن بی خردان تشریح واجب کرد.

بنابراین اگردانسته شد که در موردی امر به معروف ونهی از منکر هیچگونه اثری ندارد و در نتیجه خیری از هدف به دست نمی آید در این صورت امر به معروف و نهی از منکر واجب نیست بلکه ناپسند است.

برای تأئید ایجاد نیکی و بدی د رامر به معروف و نهی از منکر زمینه سازی کنیم و آنرا فراهم سازیم همانگونه که شارع مقدس ما را به جهاد با دشمن فرمان داد وبه حکم عقل برما واجب است که آنچه می توانیم وسائل جنگی فراهم سازیم تا دشمنان خداوند و دشمنان خود را بوسیله آن مرعوب بسازیم و هر قدر که دشمن قوی تر و بیشتر باشد آماده کردن وسایل و نیروهای جنگی و انسانی لازم تر و واجب تر است، همچنین است وقتی شارع مقدس ما را به امر معروف و نهی از منکر فرمان داد که نوعی از جهاد و مبارزه است چنان که امیر المونین (ع) فرمود: والجهاد منها علی اربع شعب: علی الامر بالمعروف و النهی عن المنکر و الصدق فی الموطن و شنان ایفاسقین: جهاد از ایمان دارای چهار شعبه است: 1- امر به معروف 2- نهی از منکر 3- راستی در معرکه نبرد 4- کینه دشمنی با فاسقان بنابراین لازم است برما که برای تأثیر امر به معروف و نهی از منکر به فراهم کردن مقدمات و زمینه سازی بپردازیم.

به عبارت دیگر جهادی که بر مسلمانان واجب است دو گونه است: جهاد با دشمنان دین که در خارج از جامعه اسلامی زندگی می کنند و در صدر طرح نقشه های خائنانه برضد اسلام هستند و در مورد ما از هرگونه شرک و بدی کوتاهی نمی نمایند.

جهاد بوسیله امر به معروف ونهی از منکر که جهاد و مبارزه ای با فساد در محیط داخل جامعه اسلامی مبارزه و با آنکه به کارهای نیک اهمیت نمی دهند و از انجام مفاسد و زشتی ها باکی ندارند و دین را با تاریخچه هوس های خود قرار داده‌اند.

و الامر بالمعروف و النهی عن المنکر و احیان علی من امکنه ذلک و لم یخف علی نفسه.

امر به معروف و نهی از منکر بر کسی واجب است که برایش ممکن باشد و ترس برضرر جانی بر حذر نداشته باشد.

انما یومر بالمعروف و النهی عن المنکر مومن فیتعظ او جاهل فیتعلم فاما صاحب سوط او سیب فلا.

جد این نیست که امر به معروف ونهی از منکر در موردی است که در برابر شخص مومنی صورت بگیرد که او پند گیرد و تحت تأثیر واقع شود و یا دو برابر شخص نادانی که او دانا گردد.

اما درمورد صاحب شمشیر و تازیانه واجب نیست.

ان اول و ماتعلبون علیه من الجهاد ، الجهاد بایدکم ثم بالسنتکم، ثم بقلوبکم، فمن ثم یعرف بقبله،معروفاَ و لم ینکر منکراً قلب، فجعل اعلاه استعله و استعله اعلاه نخستین چیزی که شما از جهاد می گیرند.

جهاد با دست است پس با زبان و بادل است، آنکس که حتی با قلبش امر به معروف و نهی از منکر نکند قلبش واژگونه می‌شود ، بالای آن پائین و پائین آن بالا می آید.

در نهج البلاغه موارد زیادی از گفتار امیرالمومنان علی(ع) وجود دارد که دلالت می کند بدانید که دو فریضه امر به معروف ونهی ازمنکر از اقسام و شاخه های جهاد است بعنوان نمونه در آیه قبل می خوانیم: از امیرالمونین(ع) درباره ایمان سئوال شد در پاسخ فرمودند: الایمان علی اربع و دعاکم ،علی الصبر الیقین و العدل و الجهاد- الی ان قال – والجهاد منها علی اربع ثعب.

علی الامر بالمعروف و النهی عن المنکر و الصدق فی المواطن و ثنان الفاسقین نحن امر بالمعروف شده ظهور المومنین و عن نهی عن المنکر ارغم الوف الکافرین، دمن صدق فی المواطن قضی ما علیه و من شفی وغضب الله،غضب الله و ارضاه یوم القامه.

ایمان بر چهار پایه استوار است: 1- صبر و استقامت 2- یقین 4- عدالت 4-جهاد تا اینکه فرمود: جهاد از ایمان نیز چهار شعبه دارد؟

عبارت است از: 1- ا مر به معروف 2- نهی از منکر 3- صدق و راستی در جبهه جنگ 4- کینه و دشمنی با فاسقان آن کسی که امر به معروف می کند پشت مومنان را قومی و محکم می سازد و کسی که نهی از منکر می کند بینی دشمنان را به خاک می مالد و آنها را سرکوب می نماید و کسی که در میدان نبرد، با صدق و خلوص بایستد وظیفه اش را انجام داده و کسی که با فاسقان دشمنی کند و برای خدا به آنها خشم کند خداوند بخاطر او خشم می کند و او را در روز قیامت خشنود می سازد.

سخن کوتاهی در مورد بحث اینکه: فریضه ای است که تشریح شده تا در پرتو آن سایر فرائض و واجبات برپا گردد و حقوق و انتقام از دشمن گرفته شود و جامعه و امور مردم در شهرها و روستاها آیاد و ساما یابد و از حکومت ستمگران جلوگیری بعمل آید و بی خردان از امور مسلمی خارج گردند.

تحقق این امور بدون قیام به دو فریضه امر به معروف و نهی ازمنکر و بدون تحمل ضرر بدنی و جانی و یا ضرر مالی ممکن نیست.

به اضافه اینکه: ممکن است گفته شود در قاعده « لاضرر» در مقام انسان لطف الهی که تکمیل نعمت و لطف خدا بر بندگان است تشریح شده است و روشن است که رفع وجوب این دو فریضه از شخص یا اشخاص موجب ترک امر و نهی و در نتیجه مستلزم جرأت مفسدان وترک کنندگان فرائض بر کارهای بد و ظلم شود و میدان بدست آنها بیافتد که هر غلطی بکنند و باعث کشتار نفوس و رواج فساد و تعطیل احکام خدا و حیف ومیل اموال مسلمین و خیانت بیت المال گردند و در این صورت امتنانی از طرف خود به بندگان نخواهد شد و از این مطالب روشن شد که تمسک به قاعده لاضرر بطور مطلق برای رفع و جوب امر به معروف و نهی از منکر آنگونه که مرحوم صاحب جواهر می گوید: جداَ ضعیف است.

در روایت آمده حضرت علی(ع) فرمود: