دانلود مقاله بررسی تفسیر سوره نبا

Word 216 KB 14867 45
مشخص نشده مشخص نشده الهیات - معارف اسلامی - اندیشه اسلامی
قیمت قدیم:۲۴,۰۰۰ تومان
قیمت: ۱۹,۸۰۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع
  • در این تحقیق که بررسی تفسیر سوره نبأ می باشد.

    سعی شده براساس تفاسیر گوناگون که فهرست آن در پایان آمده، یک یک آیات مورد بررسی و تفحص قرار گیرد.

    ابتدا جایگاه سوره و پیوستگی آن با سوره های قبل و بعد و به دنبال آن تبین واژه ها و مفردات سوره و پس به بیان تفصیلی تفسیر هر یک از آیات پرداخته و نهایتاً در یک جمع بندی آنها را مورد بررسی قرار می دهیم.



    در این تحقیق، تفسیر سوره نبأ از دیدگاه مفسران مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.

    شناخت بیشتر مسائل مبدأ و معاد و آشنایی بیشتر با قیامت و رستاخیز، علل انتخاب این سوره مبارکه به عنوان تحقیق می باشد که بررسی از دیدگاه تفاسیر مختلف ضمن آشنایی بیشتر با هر کدام از تفاسیر باعث شناخت تفاوت این تفاسیر از یکدیگر شد.

    مثلاً در تفسیر المیزان در تفسیر هر آیه معمولاً ابتدا لغات را از دیدگاه مفردات راغب و تفسیر البیان مورد بررسی قرار داده و سپس توضیحات تفسیری آیه را در سطح بالایی از توانایی فهم خواننده می آورد.

    تفسیر البیان مفردات سوره و واژه های مهم آنرا ابتدا بررسی کرده و سپس بطور اجمالی هر آیه را تفسیر می کند.

    در تفسیر نوین مفردات سوره کمتر مورد بررسی قرار گرفته و بیشتر سوره به حالت کلی بررسی می شود.

    در تفسیر نمونه در تفسیر هر آیه دیدگاه های مفسران مختلف را ابتدا از نظر واژه ها و سپس از نظر تفسیر منتها با بیانی ساده و شیوا که هر خواننده ای آن را متوجه شود مورد بررسی قرار داده است.

    در این تحقیق سعی بر این بوده است که از کلیه تفاسیر فوق استفاده شود تا واژه ها و تفسیر آیات در حد توانایی مورد بررسی قرار گیرد.

    ابتدا با کلیات سوره نبأ و ارتباط و پیوستگی آن از نظر چینش و مصحف با سوره های قبل و بعد آن آشنا می شویم.

    این سوره مکی و در جزء آخر قرآن آمده است.

    با پرسشی راجع به خبر عظیم آغاز شده و پس از بیان نعمت ها و مواهب الهی نشانه هایی از رستاخیز و قیامت را مطرح می کند.

    به دنبال آن علل سقوط به جهنم و عذاب های دردناک آنرا بیان کرده و در انتها مواهب بهشتی و علل رسیدن به آنها را برشمرده است.

    در پایان سوره راه صعود یا نزول هر فرد را از اعلی علیین به اسفل السافلین و به عکس را کاملاً به اختیار هر شخص قرار داده و این فرد انسان است که می تواند با قوه تمیز و داشتن اختیار هر کدام را برگزیند یا به اعلی ترین درجه صعود و یا تا انتهای پست ترین درجه نزول کند.

    این سوره نیز مانند سایر سوره های مکی لحنی تند و کوبنده دارد و آیات آن ارتباط لفظی و معنوی با یکدیگر دارند.

    پس از بررسی بحث روایتی و فضیلت تلاوت این سوره به سراغ بررسی واژه ها و مفردات این سوره رفته و آنها را بررسی خواهیم کرد.

    در ادامه تفسیر یک یک آیات را بطور تفصیل از دیدگاه مفسران نامبرده بررسی کرده و برداشت کلی از تفاسیر را لحاظ خواهیم کرد.

    در پایان نیز جمع بندی و خلاصه ای از این تحقیق به عمل خواهیم آورد.


    کلیات سوره نبأ این سوره مکی است و دارای 40 آیه می باشد.

    نام این سوره مبارکه به غیر از نبأ (عم- تسائل و معصرات) هم نامیده اند.

    این سوره مبارکه دارای یکصد و هفتاد و سه (173) کلمه می باشد.

    تعداد حروف این سوره بر طبق تفسیر مجمع البیان 720 و بر اساس کشف الاسرار 707 حرف می باشد.

    این سوره از نظر ترتیب نزول در سال دوم هجرت و پس از سوره معارج و از نظر ترتیب مصحف و چینش هفتاد و هشتمین (78) سوره یعنی پس از سوره مرسلات آمده است.

    این سوره مبارکه همانند اغلب سوره های مکی، روی مسأله مبدأ و معاد تأکید دارد.

    در آغاز با سئوالی استفهامی و همراه با تعجب آغاز شده و سپس به بیان نمونه هایی از مظاهر قدرت الهی که خود نمایانگر تأکیدی بر مسأله معاد و رستاخیز است پرداخته و سپس نشانه های آغاز رستاخیز را بیان کرده و گوشه هایی از عذاب دردناک کافران و به دنبال آن نعمت ها و مواهب بهشتی را بیان می کند و در انتها با انذار شدیدی که در آینده نزدیک گریبان کافران را خواهد گرفت به پایان می رسد.

    به جزء سوره نبأ سوره های دیگری از قرآن کریم مثل (عنکبوت- انسان- غاشیه- شرح و فیل) نیز با سؤال آغاز می شوند که سوره های ( عنکبوت- انسان و غاشیه) سؤال استفهامی آن ها در ارتباط با مسأله معاد و قیامت و برگرفتن توشه ای از این دنیا برای آخرت و مورد آزمایش قرار گرفتن در رستاخیز است.

    به این ترتیب که الم اَحَسِبَ النّاسُ اَنْ یُتْرَکوُا اَنْ یَقوُلوُا ءامنّا وَ هُمْ لا یُفْتَنوْنَ.

    العنکبوت (1و2): آیا مردم پنداشتند که تا گفتند ایمان آوردیم رها می شوند و مورد آزمایش قرار نمی گیرند.

    هَلْ اَتی عَلیَ الانسانِ حینٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ یَکُنْ شیئاً مذکوُراً.

    الانسان (دهر) آیا انسان را از آن هنگام از روزگار آید که چیزی در خور یاد کرد نبود.

    هل اتئک حدیثُ الغاشِیَهِ.

    آیا خبر غاشیه به تو رسیده است.

    (غاشیه نامی برای قیامت است که حوادث وحشتناک آن ناگهان همه را زیر پوشش قرار می دهد.

    در این سوره ها خداوند بزرگ از انسان سؤال می کند، حال آنکه در سوره نبأ خود خداوند تعالی سؤال کرده و پرسیده است از چه تساول می کنند که در واقع پرسش از تساول افراد از یکدیگر است.

    زمانی که کافران و طغیانگران با تعجب و انکار از یکدیگر می پرسند که پیامبر از کدامین روز و زنده شدن چه کسانی خبر می دهد.

    جایگاه سوره نبأ گفتیم این سوره مبارکه به بیان مسائلی از روز قیامت، آن روز بزرگ، پرداخته و گوشه هایی از عذاب سخت جهنم و نعمت ها و مواهب بهشتی را به تصویر می کشد و با سؤال آغازین سوره خبر از یوم الفصل داده و به دنبال آن با لحنی تهدید آمیز می فرماید به زودی از آن خبر آگاه خواهند شد.

    غالب آیات این سوره لحنی کوبنده و تکان دهنده و بیدار کننده دارد.

    و این نوع بیان باعث تأثیر بسیار عمیق روی افراد شده و حتی خفته دلان را نیز بیدار کرده و افراد بی توجه و بی احساس را نیز روحی تازه می بخشد ارتباط و پیوستگی سوره گفتیم از نظر ترتیب سوره مبارکه نبأ بعد از سوره مرسلات است و از نظر ترتیب نزول بعد از سوره معارج است و اما ارتباط آن با سوره مرسلات: در سوره مرسلات می فرماید: لیومِ الفَصلِ و ما اَدْراکَ ما یَوْمُ اَلْفَصْلِ و به دنبال آن به بیان خصوصیات آن روز پرداخته و عذاب و نعمت های آن دنیا را در جملاتی کوتاه، امّا تکان دهنده بیان می کند در انتهای سوره مرسلات با لحنی آمیخته از عتاب و سرزنش با یک استفهام آمیخته با تعجب می فرماید (فبأیِّ حدیثٍ بَعْدَهُ یُوءْمِنونَ) (اگر به قرآن ایمان نمی آورند) پس به کدام سخن بعد از آن ایمان می آورند.

    در سوره نبأ نیز با پرسشی استفهامی و آمیخته با تعجب آغاز شده که‌ «از چه می پرسند» انگار بعد از بیان این همه نشانه ها جای بسی تعجب است که آن ها دیگر از چه تساول می کنند و این ارتباط بین این دو سوره را به خوبی بیان می کند.

    بحث روایتی: 1- در روایتی از حافظ محمد بن مؤمن شیرازی از علمای اهل سنت آمده است که رسول الله در تفسیر عم یتسائلون* عن النبأ العظیم فرمودند منظور ولایت علی (ع) است که از آن ها درباره آن در قبر سؤال می شود و هیچ کس در شرق و غرب عالم در برّ و بحر از دنیا نمی رود مگر اینکه فرشتگان از او درباره ولایت امیرمؤمنان علی (ع) بعد از مرگ پرسش می کنند و به او می گویند، دینت چیست؟

    پیامبرت کیست؟

    و امامت کیست؟

    2- در حدیث دیگری آمده است که روز جنگ صفین مردی از لشکر شام در حالی که سلاح بر تن پوشیده و قرآنی حمایل کرده بود وارد میدان شد و سوره عم یتسائلون را تلاوت می کرد حضرت علی (ع) شخصاً به میدانِ او آمد و به او فرمود: اتعرف النبأ العظیم الذی هم فیه مختلفون «آیا می دانی نبأ عظیمی که در آن اختلاف دارند چیست»؟!

    آن مرد در جواب گفت: نه، نمی دانم.

    امام فرمودند: انا والله النبأ العظیم الذی فیه اختلفتم و علی ولایته تنازعتم و عن ولایتی رجعتم بعد ما قبلتم...

    «منم آن نبأ عظیم که درباره آن اختلاف دارید!

    و در ولایت او به نزاع برخاسته اید، شما از ولایت من بازگشتید بعد از آنکه پذیرفتید، و در قیامت بار دیگر آنچه را که قبلاً در این زمینه داشته اید خواهید دانست» 3- در روایتی از امام صادق (ع) آمده است که فرمودند: النبا العظیم الولایه: «نبأ عظیم همان مسأله ولایت است» ارتباط این سوره با سوره قبل در شأن نزول سوره معراج که از نظر ترتیب مصحف قبل از سوره نبأ است، طبق مدارک و منابع زیر که مرحوم علامه امینی در الغدیر آن را از 30 نفر از علمای اهل سنت از جمله تفسیر غریب القرآن از حافظ ابوعبید هروی، تفسیر شفاء الصدور از ابوبکر نقاش موصلی، تفسیر الکشف و البیان از ابواسحاق ثعالبی، تفسیر ابوبکر یحیی القرطبی، تذکره ابواسحق ثعلبی، کتاب فرائد السمتین از حموینی، کتاب درر السمطین از شیخ محمد زرندی، تفسیر سراج از شمس الدین شافعی، کتاب سیره حلبی، کتاب نور الابصار از سید مؤمن شبلنجی و کتاب شرح جامع الصغیر سیوطی از شمس الدین الشافعی، آورده است هنگامی که رسول خدا علی را در روز «غدیر خم» به خلافت منصوب فرمودند و درباره ایشان گفتند : من کنت مولاه فعلی مولاه : هر کس من مولی و ولی او هستم، از این به بعد علی (ع) مولی و ولی او است.

    چیزی نگذشت که این مسأله در بلاد و شهرها منتشر شد.

    «نعمان بن حارث فهری» خدمت پیامبر (ص) آمده و عرض کرد : «تو به ما دستور دادی شهادت به یگانگی خدا و این که تو فرستاده او هستی دهیم و ما هم شهادت دادیم، آنگاه دستور به جهاد، حج، روزه، نماز، و زکات دادی و ما همه اینها را نیز پذیرفتیم اما به هیچکدام از اینها راضی نشده تا اینکه این جوان (اشاره به علی (ع) است) را به جانشینی خود منصوب کردی وگفتی : من کنت مولاه فعلی مولاه : آیا این حرفها از ناحیه خودت است یا از سوی خدا؟!» پیامبر (ص) فرمودندکه : قسم به خدایی که معبودی جز او نیست، این از ناحیه خدا است.

    نعمان روی برگرداند در حالی که می گفت : اللهم ان کان هذا هو الحق من عندک فأمطر علینا حجاره من السماء، خدایا اگر این سخن حق است و از ناحیه تو، سنگی از آسمان بر ما بباران!

    در این حال سنگی از آسمان برسرش فرود آمد و او را کشت و همین جا بود که آیه مبارک (سأل سائل بعذاب واقع للکفرین لیس له دافع) نازل گشت و بنابر احادیثی که در قسمت بحث روایتی سوره نبأ گذشت که نبأ عظیم را جضرت علی (ع) و مسأله ولایت ایشان مطرح کرده بود می شود بیان کرد که در سوره معراج راجع به عدم صحت خلافت علی (ع) آن عذاب الهی نازل شد در سوره نبأ نیز بار دیگر با تعجب از سؤال کردن افراد از یکدیگر راجع به نبأ عظیم (علی (ع)) بحث را به میان آورده است، گرچه هر دو سوره مبارکه در رابطه با مسأله قیامت و رستاخیز و عذاب و بشارت بحث می کند.

    ویژگی و سبک این سوره : ویژگی سوره های مکی این است که غالباً بحث پیرامون اصول دین و مخصوصاً معاد و انذار مشکران و مخالفان است.

    این سوره نیز از این اصل کلی استثنی نیست.

    با سؤالی بیدارگر شروع شده و با جمله ای پر از عبرت پایان می پذیرد.

    آیه ها همگی جز در مواردی معدود، کوتاه و مملو از اشارات است.

    لحن آیه ها کوبنده می باشد.

    آیه ها دارای سجع و قافیه است، با سؤالی راجع به قیامت و روز جزا آغاز و با بیان مظاهر قدرت خداوند باری تعالی در زمین و آسمان و زندگی انسانها به عنوان دلیلی بر امکان معاد و رستاخیز ادامه یافته و سپس نشانه های رستاخیز و به دنبال آن عذاب دردناک کافران و نعمتها و مواهب روح انگیز بهشتیان را بیان می کند.

    فضیلت تلاوت این سوره : در حدیثی از پیامبر اکرم آمده است که : من قرأ سوره عم یتسائلون سقاه الله برد الشراب یوم القیامه کسی که سوره (عم) را بخواند خداوند او را از نوشیدنی سرد و گوارای بهشتی در روز رستاخیز سیراب می سازد.

    و در حدیثی از امام صادق (ع) آمده که من قرأ سوره عم یتسائلون لم یخرج سنه اذا کان ید منها فی کل یوم حتی یزور البیت الحرام.

    هر کس این سوره را هر روز تلاوت کند سال تلاوت او به پایان نمی رسد مگر اینکه به زیارت خانه خدا نائل آید.

    و در حدیث دیگری از رسول خدا نقل شده که فرمود: من قرأها و حفظهما کان حسابه یوم القیامه به مقدار صلوه واحده.

    کسی که آن را بخواند و حفظ کند حساب او در روز قیامت (چنان سریع انجام می گیرد که) به مقدار خواندن یک نماز خواهد بود.

    مفردات سوره : حالا پس از بیان کلیات این سوره درباره مفردات آن بحث خواهیم نمود.

    حدود هفده واژه مهم در این سوره را بررسی می کنیم.

    1- نبأ : خبری که فاید و سود بزرگی دارد که از آن خبر علم و دانش حاصل می شود و بر ظن و گمان غلبه می کند، هیچگاه گفتن، خبر به معنی نبأ درست نیست مگر اینکه سه اصل و نتیجه ای که گفته شد و از نبأ فهمیده می شود، در آن باشد.

    1- سود و فایده 2- علم و دانش 3- غلبه بر ظن و گمان به خبری که دروغی در آن نباشد بهتر است نبأ گویند مثل خبر متواتر و خبر ازسوی خدا و خبر از سوی نبی.

    همچنین کلمه نبأ به غیر از سوره نبا/1 ، در سوره های الصاد/ 67 ، التغابن/5 ، یوسف/ 102، الاعراف/ 101، هود/ 100، الحجرات/ 6 ، نیز آمده است.

    ولی در مورد این خبر بزرگ و منظور از آن دیدگاه ها یکسان نیست: 1- از دیدگاه برخی منظور از آن خبر بزرگ (قرآن) این کتاب پرشکوه خدا است.

    چرا که قرآن ازیکتا یی خدا و بی همتایی او ازرسالت پیامبر ازرواها و نارواها درزندگی از انگیزش و زنده شدن انسانها در آستانه رستاخیز خبر می دهد.

    و لیکن سیاق این احتمال را رد می کند چون هرچند که گفتاره سوره خالی از اشاره به قرآن نیست و لیکن سیاق اجنبی از آن است.

    2- اما از دیدگاه گروهی، منظور روز رستاخیز است که قرآن و پیامبر فرارسیدن آن روز را به مردم خبر می دهد این دیدگاه را ادامه آیات همین سوره تأیید می کند، چرا که می فرماید ان یوم الفصل کان میقاتا.

    به یقین وعده ما با شمار روز داوری و روز جدایی حق از باطل و نیکان از پلیدان است که در تفسیر المیزان نیز خبر بعث و قیامت را مراد از خبر عظیم دانسته است.

    3- پاره ای نیز بر آنند که منظور از آن خبر بزرگ عبارت از همه اصول دین از توحید گرفته تا صفات جلال و جمال خدا روز رستاخیز و زنده شدن مردگان، حسابرسی و پاداش و کیفر آن و رسالت و خلافت است، چرا که خبر بزرگ شامل همه اینها می گردد.

    ولی به نظر می رسد بدان جهت که در این سوره به حقیقت همه این مطالب اشاره شده چنین گفته است.

    لیکن این طرز استفاده درست نیست.

    چون اشاره به حقیقت معارف اسلامی از لوازم مسأله قیامت است که خود از لوازم جزا و تکلیف است و جزای اعتقادات حق و اعمال صالح و جزایی کفر و جرایم عملی است و اگر در سوره به صفات یوم الفصل پرداخته، طبیعی و به قصد ثانوی بوده و غرض اولی بدان متعلق نشده است.

    2- مهاد : مهاد به معنی مکان آماده و صاف و مرتب است و در اصل از مهد به معنی محلی که برای استراحت کودک آماده می کنند (اعم از گاهواره یا بستر) گرفته شده است کلمه مهد و مهاد در سوره های مریم / 29، طه/ 53، و بقره/22 آمده است.

    جمعی از ارباب و مفسران آن را به فراش یعنی بستر تفسیر کرده اند که هم صاف و نرم است و هم راحت گاهی نیز به مفهوم فراهم آوردن مقدمه و اسباب کار آمده است.

    انتخاب مهاد برای زمین بسیار پر معنی می باشد : 1- قسمت های زیادی از زمین نرم و صاف و مرتب، چنان تعبیه شده است که جهت سکونت و زراعت، بسیار مناسب می باشد.

    2- همه نیازمندی های بشر از زمین به راحتی استحصال می شود.

    3- مواد زائد به راحتی جذب زمین می شود، مثلاً تجزیه و متلاشی شدن اجساد مردگان و نابودی انواع میکروبهای مضر 4- با حرکت وضعی و انتقالی زمین، ایجاد شب و روز و چهار فصل شده که نقش عمده ای در حیات انسانها دارد.

    5- آبهای باران را در خود فرو برده و به صورت چشمه و قنات برای تأمین معاش انسانها بیرون می فرستد و خلاصه اینکه در این بستر آرام همه وسایل آسایش و آرامش نوع بشر مهیا و آماده شده است.

    3- اوتاد : کلمه اوتاد، جمع (وتد) است و فعل این واژه یعنی میخ و مسمار است.

    البته بنا به مجمع البیان، میخ بزرگ را وتد گویند نه میخهای معمولی را.

    اگر کوه ها میخ خوانده شده شاید از این جهت بوده که پیدایش عمده کوه هایی که در روی زمین است از عمل آتشفشانهای تحت العرضی است که یک نقطه از زمین را می شکافد و مواد مذاب زمینی از آن فوران می کند و به اطراف آن نقطه می ریزد و به تدریج اطراف آن نقطه بالا می آید تا به صورت میخی که روی زمین کوبیده باشند درآید و باعث سکون و آرامش فوران آتشفشان زیرزمین گشته، اضطراب و نوسان زمین از بین برود.

    کوه ها همچون زرهی پوسته زمین را در برابر فشار ناشی از مواد مذاب درونی و تأثیر جاذبه جزر و مد ماه حفظ کرده و پناهگاه مطمئنی برای مهد آسایش انسان می سازد.

    و نیز کسانی که اندک اطلاعی از علم هواشناسی را دارند می دانند که سورت و شدت بادها هنگامی که به سطح زمین می رسد به وسیله کوه ها شکسته می شود، وگرنه همواره بادهای بسیار شدید، طوفانهای عجیب ایجاد می کرد و آرامش سکنه زمین را بر هم می زد و زندگی را بر همه زندگان نباتی و حیوانی دشوار بلکه محال می ساخت.

    از طرفی کوه ها کانونی برای ذخیره آبها و انواع معادن گرانبها هستند.

    پس با این توضیحات می توانیم کوه ها را میخ زمین بنامیم که موجب سکون و آرامش سطح زمین و اهل زمین هستند.

    4- سبات : سبات از ریشه «سبت» یعنی قطع کردن و بریدن است.

    گفته اند نامیدن «یوم السبت، روز شنبه» برای این است که خدای بزرگ در روز یکشنبه آفرینش آسمانها و زمین را آغاز کرده و پس از شش دوران (سته ایام) چنان که در قرآن یاد کرده است در روز شنبه بعد آن را قطع کرد و نامگذاری روز شنبه به عنوان یوم السبت در میان یهود، برای تعطیل ساختن تلاش و کار روزانه از همین ریشه است.

    در تفسیر المیزان کلمه سبات به معنی راحتی و فراغت است.

    چون خوابیدن باعث آرامش و تجدید قوای حیوانی و بدنی می شود و خستگی ناشی از بیداری و تصرفات نفس در بدن از بین می رود سبات را به معنی مرگ نیز بیان کرده اند.

    و لیکن این معنی بعید است، چرا که خدای تعالی خوابیدن را توفی خوانده نه میراندن حتی تصریح دارد بر اینکه خوابیدن مردن نیست و فرموده «الله یتوفی الا نفس حین موتها و التی لم تمت فی منامها» خدا جانها را در حین مرگ می گیرد و آن را هم که در خواب است و نمرده نیز می گیرد.

    زمرد/ 42 تعبیر به سبات اشاره لطیفی به قسمت های قابل توجه ای از فعالیتهای جسمی و روحی انسان در حال خواب است و همین تعطیل موقت سبب استراحت و بازسازی اعضای فرسوده و تقویت روح و جسم و تجدید نشاط انسان و رفع هرگونه خستگی و ناراحتی و بالاخره آمادگی برای تجدید فعالیت می شود با اینکه () یک سوم زندگی انسان را خواب فرا گرفته هنوز اسرار خواب به خوبی شناخته نشده است ولی این مسأله روشن است که خواب نقش عظیمی در سلامت انسان دارد.

    به راستی یکی از نعمتهای بزرگ خداوند خواب است و اگر نبود، نیروها و اعصاب به سرعت فرسوده می شد و از کار می افتاد بدترین شکنجه ای که بتوان برای کسی تصور کرد همین جلوگیری از خواب است و نیز از فواید معنوی و اخلاقی آن، انقطاع از این عالم است که ما را به طور منظم و مستمر به یاد خواب ابدی و انقطاع کلی می اندازد، زیرا خواب برادر مرگ است (النوم اخو الموت).

    بعلاوه رؤیاهای صادقانه که برخی از آنها فوق العاده شگفت انگیز است، وجود جهانی دیگر را برای آنها که درک و دقت و انصاف دارند به روشنی اثبات می نماید.

    خداوند خواب را از نشانه های وجود خود (و من ایاته منامکم باللیل) و پیامبران را قائم مقام نبوت معرفی فرموده اند که فرمود نبوت منقطع است ولی خواب بشارت دهنده مؤمنان باقی است.

    گرچه خواب به عنوان یک نعمت الهی است ولی از آنجا که خواب شباهتی به مرگ و بیداری شباهتی به رستاخیز دارد می تواند اشاره ای به این مطلب نیز باشد.

    5- وهاج : از ریشه «وهج» بر وزن «کرج» به معنی روشنایی و شعله و حرارت آتش و آفتاب می باشد که از فاصله دور هویدا است ذکر این وصف برای این چراغ پر فروغ آسمانی اشاره به دو نعمت بزرگ است، نور و حرارت که خمیر مایه همه مواهب مادی این جهان است.

    نور خورشید نه تنها تمام منظومه شمسی را روشن کرده بلکه تأثیر عمیقی در پرورش موجودات زنده دارد.

    خورشید نوری سالم و مجانی و دائمی و از فاصله مناسب در اختیار همه ما می گذارد.

    اشعه ماوراء بنفش آن باعث از بین رفتن میکروبها می شود.

    حرارت آن نیز علاوه بر تأثیری که در حیات انسان و حیوان و گیاه بطور مستقیم دارد منبع اصلی وجود ابرها و وزش بادها و نزول بارانها و آبیاری سرزمینهای خشک است.

    6- معصرات : این واژه جمع «معصر» از ریشه «عصر» به معنی فشار آمده و در آیه به مفهوم ابرهای باران زا و گرانباری است که آبی فراوان به همراه دارد، آنگاه با فشرده شدن به وسیله باد بسان ریزش آب لباس تر که با فشردن آن آب به صورت باران فرو می ریزد و می بارد.

    معصرات اسم فاعل است و بعضی گفته اند منظور ابرهای آماده ریزش باران هستند زیرا اسم فاعل گاهی به معنی آمادگی برای چیزی می آید.

    بعضی نیز آن را صفت بادها دانسته اند که از هر سو ابرها را تحت فشار برای ریزش باران قرار می دهد.

    7- ثجاج : ثجاج از ماده «ثج» بر وزن «حج» به معنی فرو ریختن آب فراوان بصورت مداوم و به شدت بسان خونریزی از بدن بصورت مداوم یا یکباره آمده است.

    ثجاج صیغه مبالغه است و کثرت و فزونی را بیان می کند.

    8- الفاف : این واژه جمع «لف و لفیف» به معنی درهم پیچیده آمده است.

    کلمه الفاف جمعی است که ازماده خودش مفرد ندارد.

    به خودباغ مجازاً نسبت داده شده است یعنی باغها و بوستانهایی که درختانش از کثرت فراوانی به یکدیگر پیچیده اند.

    9- میقات : این واژه از ماده «وقت» برگرفته شده و به معنی وقت مقرر و معلوم آمده است.

    بسان میعاد و مقدار که از وعد و قدر ریشه دارد و اگر به جاهایی میقات گفته شده به خاطر این است که حضور و توقف و یا گرد آمدن در آنجا وقتِ مقرر و معلومی دارد که باید رعایت شود.

    10- مرصاد : مرصاد اسم مکان است یعنی رصدگاه، و تنبیه است بر این که گذرگاه مردم بر جهنم است و ان منکم الا واردها.

    مریم/ 71 اما به باور مقانل، مرصد زندانی است که گنهکاران در آن زندانی می شوند.

    اما به باور گروهی دیگر دوزخ کمینگاهی است که در آنجا نگهبانان آتش در کمین کفرگرایان و مشرکان هستند و آنان را گرفته و به درون شعله های سرکش آتش پرتاپ می کند.

    بعضی نیز گفته اند صیغه مبالغه است به معنی کسی که بسیار کمین می کند.

    در این حالت خود دوزخ در کمین طغیانگران قرار دارد و آنها را به سوی خود کشانده و در کام خود فرو می برد.

    به هر حال از مجموع توضیحات فوق چنین بر می آید که از این گذرگاه عمومی احدی از سرکشان نمی توانند بگذرند یا فرشتگان عذاب آنها را می ربایند و یا جاذبه شدید جهنم.

    11- احقاب : احقاب جمع است اما در این که مفردش چیست؟

    آیا حقب به ضمه اول و سکون دوم است و یا حقب به دو ضمه است اختلاف کرده اند و حقب به دو ضمه در قرآن کریم آمده می فرماید (او امضی حقبا.

    کهف/60) یا مدت طولانی به راه خود ادامه دهم.

    اما در تفسیر مجمع البیان مفردش را حقب به فتح اول و سکون دوم گفته است ولی راغب حقبه به کسر اول و سکون دوم را که به معنای مدت نامعلومی از زمان است بیان داشته است.

    در مورد واژه احقاب دیدگاه مفسران متفاوت است.

    1- برخی از آنها این واژه را به معنی زمانی بسیار طولانی و سالیانی بیشمار که می آیند و می روند بدون آنکه پایانی داشته باشند معنی کرده اند.

    2-از دیدگاه مجاهد منظور از احقاب چهل و سه حقب می باشد و هر حقب هفتاد خریف و هر خریفی هفتصد سال و هر سال سیصد و شصت روز و هر روز هزار سال است.

    3- برخی دیگر حقب را به معنی چهل سال گفته اند.

    12- مفاز : مفاز اسم مکان یا مصدر میمی از ماده فوز به معنی پیروزی و ظفر یافتن با خیر و نیکی با حصول تندرستی است.

    همچنین به معنی نجات و پیروزی که لازمه این معنی است نیز آمده است و با توجه به اینکه مفازاً به صورت نکره ذکر شده است اشاره به پیروزی عظیم و رسیدن به خیر و سعادت بزرگی است.

    13- حدائق : بوستان و باغچه محدود و مشخص و مفرد آن حدیقه است.

    حدقه چشم نیز از همین باب است.

    چرا که به وسیله پلکها احاطه شده است و نیز (احدق القوم بفلان) منظور این است که آن گروه دور او را گرفتند و در تفسیر کشف الاسرار حدیقه را باغ بادرو دیوار ترجمه کرده است و اشاره به صلاحیت آن برای سکونت و مصونیت از مداخله دیگران دارد.

    14- اعناب : این واژه جمع عنب به معنی انگور می باشد و هنگامی که خشک گردد به آن کشمش و مویز می گویند.

    انگور علاوه بر اینکه از نظر خواص یک غذای کامل محسوب می شود و مواد غذایی آن بسیار نزدیک به شیر مادر است دو برابر گوشت در بدن ایجاد حرارت می کند.

    گذشته از این به قدری مواد مفید در آن وجود دارد که می توان گفت یک داروخانه طبیعی است.

    در حدیثی از پیامبر می خوانیم (خیر فواکهکم العنب) بهترین میوه های شما انگور است.

    15- کواعب اترابا : کواعب جمع کاعب به معنی دو شیزه ای است که تازه سینه هایش برآمده است و اشاره به آغاز جوانی است و اتراب جمع (ترب) بر وزن (حزب) به معنی افراد هم سن و سال است و بیشتر در مورد جنس مؤنث به کار می رود و به گفته بعضی در اصل از ترائب به معنی دنده های قفسه سینه گرفته شده که شباهت زیادی با هم دارند.

    16- کأساً دهاقا : کأس بر وزن رأس به معنی جام مملو از نوشیدنی است و گاه به خود جام یا محتوای آن نیز اطلاق می شود.

    دهاق را بسیاری از مفسران و اهل لغت به معنی لبریز تفسیر کرده اند ولی در لسان العرب دو معنی دیگر نیز برای آن نقل کرده، پی در پی و صاف و زلال.

    17- عطاءً حسابا : بخششی بسنده و کافی است.

    واژه حسابا به عقیده بسیاری از مفسران به معنی کافیاً می باشد چنانکه گاه گفته می شود (احسبت) یعنی آنقدر به او بخشید که گفت «حسبی، یعنی کافی است» تفسیر آیات پس از معنای لغات و توضیح ظاهر کلمات به بیان تفسیر آیات می پردازیم : همانطور که قبلاً بیان شد خدای فرزانه سوره قبل را با یاد رستاخیز و هشدار به کافران آن روز به پایان برد و این سوره را با پرسشی تفکر انگیز در مورد رستاخیز آغاز می کند.

    نخست می فرماید «عم یتسائلون» شرک گرایان و حق ناپذیران درباره چه چیزی از یکدیگر می پرسند.

    کلمه عم مخفف «عن ما- ازچه»است و حرف «الف» از کلمه مای استفهامیه حذف شده است و این اختصاص به این مورد ندارد.

    هرجا که حرف جر بر سر مای استفهامیه در آید (الف) آن حذف می شود مثلاً گفته می شود «لم، مم، علی م ، الی م» که مخفف لما و مما و علی ما و الی ما استپس از بعثت پیامبر و تلاوت آیات قرآن به وسیله آن حضرت و دعوت جامعه به توحید و یکتاپرستی و ایمان به معاد و جهان پس از مرگ و روز رستاخیز و زنده شدن مردگان، کفار و مشرکان به شیوه انکار و تعجب به پرسش از یکدیگر پرداخته و این پرسش را مطرح کردند که محمد (ص) چه می گوید و از فرا رسیدن کدامین روز و زنده شدن چه کسانی خبر می دهد.

    اگر قرآن کریم خبر از آن را به صورت استفهام آورده برای این است که به پوچی و حقارت و کوچکی آن اشاره کند و بفهماند که پاسخ این تساول آنقدر روشن است که اصلاً جایی برای این تساول نیست.

    بدیهی است هیچیک از پرسشها که در قرآن کریم از طرف پروردگار بزرگ می شود استفهام حقیقی نیست، زیرا خداوند، دانای نهان و آشکار و بی نیاز از هرگونه پرسشی است بلکه هر یک به تناسب مورد معنی و هدف دیگری دارد.

    در این آیه نیز استفهام بر تعظیم و تجلیل دلالت می کند و در فارسی نیز معمول است که هرگاه افرادی پست و بی شخصیت از مرد بسیار بزرگی بدگویی و عیب جویی کنند یا درصد معارضه و مبارزه با او باشند، کسی در مقام تعظیم آن بزرگ مرد می گوید اینها با چه کسی طرفیت می کنند؟

    یا چه کسی را می خواهند مغلوب و منفور سازند و از نظرها بیندازند؟!

    خداوند نیز با روش محاوره مردم در مقام تفخیم و تعظیم امر بعثت و قرآن و موضوع توحید و قیامت می فرماید ای پیامبر گرامی، از چه گفتگو می کنند و از یکدیگر باز می پرسند؟

    بعد خود پاسخ می دهد «عن النباء العظیم* الذی هم فیه مختلفون»

  • فهرست مطالب
    عنوان صفحه
    چکیده 1
    مقدمه 2
    کلیات سوره نبأ 3
    جایگاه سوره نبأ 5
    بحث روایتی 6
    ارتباط سوره نبأ با سوره قبل 6
    ویژگی و سبک سوره نبأ 8
    فضیلت تلاوت سوره نبأ 8
    مفردات سوره نبأ 9
    اصل بحث (تفسیر آیات) 18
    جمع بندی 44
    منابع 46
کلمات کلیدی: بررسی - تفسیر - سوره نبا

بخش اول اجمالی از سوره شعرا : - نام این سوره از چند آیه آخر آن که پیرامون شعرای بی هدف سخن می گوید گرفته شده است. - این سوره 227 آیه دارد، تمام این آیات ( به جز چهار آیه آخر آن ) در مکه نازل شده است. لحن این آیات مانند دیگر سوره های مکی بیشتر روی اصول اعتقادی، توحید، معاد و دعوت پیامبران خدا و اهمیت قرآن تاکید شده است. در حدیثی از پیامبر اسلام (ص) در اهمیت تلاوت این سوره چنین می ...

چکیده در این تحقیق که بررسی تفسیر سوره نبأ می باشد. سعی شده براساس تفاسیر گوناگون که فهرست آن در پایان آمده، یک یک آیات مورد بررسی و تفحص قرار گیرد. ابتدا جایگاه سوره و پیوستگی آن با سوره های قبل و بعد و به دنبال آن تبین واژه ها و مفردات سوره و پس به بیان تفصیلی تفسیر هر یک از آیات پرداخته و نهایتاً در یک جمع بندی آنها را مورد بررسی قرار می دهیم. مقدمه در این تحقیق، تفسیر سوره ...

پيشگفتار: «قرآن کتاب انسان سازي است» امام امت(ره) «قرآن که آخرين کتاب آسماني و معجزه گوياي خاتم پيامبران است، جهت هدايت انسان به راهي راست و استوار از جانب آفريدگار هستي و با براهين حسي و عقلي

مقدمه سقط جنین یا سقط حمل یکی از جرائمی است که جوامع پیوسته با آن درگیر بوده اند و راه یابی برای مقابله با آن از جمله مسائل و مشکلات جوامع بشری بوده و از دیرباز نیز مقررات خاصی برای جلوگیری از وقوع این پدیده و تعقیب و مجازات مرتکبان آن تدوین شده است . نکته قابل ذکر آن است که قوانین و مقررات و همچنین در کتب و آثار صاحبنظران کیفری ، راجع به مفهوم و معنی این جرم و مجازات آن اتفاق ...

مقدمه سقط جنین یا سقط حمل یکی از جرائمی است که جوامع پیوسته با آن درگیر بوده اند و راه یابی برای مقابله با آن از جمله مسائل و مشکلات جوامع بشری بوده و از دیرباز نیز مقررات خاصی برای جلوگیری از وقوع این پدیده و تعقیب و مجازات مرتکبان آن تدوین شده است . نکته قابل ذکر آن است که قوانین و مقررات و همچنین در کتب و آثار صاحبنظران کیفری ، راجع به مفهوم و معنی این جرم و مجازات آن اتفاق ...

خلاصه انسان به سبب دارابودن عقل و شعور که وجه تمایز وی از سایر موجودات طبیعت است قادر به مقهور ساختن محیط زیست و در نتیجه ایجاد عدم تعادل طبیعی در آن می باشد.همین امرموجب شده که او به نوعی، احساس مالکیت نسبت به آن کرده لذا بهره وریش از محیط زیست نیز بهره وری مالکانه باشد. در نتیجه به خود حق می دهد که هر گونه که بخواهد در آن تصرف کند و به مرور فجایع بزرگ زیست محیطی ایجاد ...

طرح يک پرسش پيرامون ميزگرد تعامل دين و ادبيات داستاني مقدمه ميزگرد را مي توان از دو منظر به داوري نشست: الف) شيوه گفتگو و تعامل بين اعضا و چگونگي پيش رفت بحث ب) محتواي مباحث مطرح شده نگارنده قصد ورود به قضاوت پيرامون بند الف و چند و چون ورود

دانشجويان از سرتا سردنيا از ITS براي شرکت دردوره هاي آموزشي بازديد ميکنند آنها اغلب 6 ماه براي اين دوره وقت مي گذارند اماٌدر بسياري از آنها در اين دوره به بيش از 18 ماه به طول مي انجامد . برخي از آنها موقعيتي بعنوان دانشجوي PH.D را کسب مي کنند که مع

مقدمه افزایش امکانات مادی ، کاهش زمان کار روزانه ، افزایش تعطیلات هفتگی و سالانه ، پیدایش سالهایی در دوران جوانی که فرد با فقدان و یا کمی مسئولیت روبروست و در مجموع توجه بشر به زمان فراغت به عنوان بخشی جدی از دوران زندگی ، این پدیده را در جایگاهی قرار داده است که بی توجهی به آن علاوه بر ایجاد ضایعات و آسیب های اجتماعی ، موجبات نارضایتی جامعه را نیز فراهم خواهد نمود . افزایش ...

در اين تحقيق کتاب البيان آيت الله العظمي سيد ابوالقاسم خوئي به صورت تفصيلي معرفي مي شود در ابتدا شرح حال و زندگي نامه ‌ وي از دوران کودکي تا پايان زندگي گرانبهايش جمع آوري شده و تحقيقات و تأليفات ايشان در حوزه علوم ديني و شاگرداني که در اين عرصه مقد

ثبت سفارش
تعداد
عنوان محصول