ریشه توکّل
توکّل در اصل از ماده » وکالت « به معنای ؛ انتخاب وکیل کردن است . و این را می دانیم که وکیل خوب کسی است که ، حداقل دارای 4 صفت باشد :
1 – آگاهی کافی 2 – امانت 3 – قدرت 4 - دلسوزی
توکّل کردن بر خدا یعنی ؛ انسان در برابر مشکلات و حوادث زندگی ، و دشمنی ها و سرسختی های مخالفان و پیچیدگیها و احیاناً ، بن بستهائی که در مسیر خود به سوی هدف دارد ، در جائی که توانائی برگشودن آنها را ندارد ، او را وکیل خود سازد ، و به او تکیه کند ، و از تلاش و کوشش باز نایستد بلکه در آنجا هم که توانایی بر انجام کاری دارد ، باز مؤثر اصلی را خدا بداند ، زیرا از دریچه چشم یک مُوحدسرچشمه تمام قدرتها و نیروها خداست .
توکّل چیست ؟
برخی از مردم خیال می کنند توکّل آن است که ، انسان کار نکند و به کلّی دست از تدبیر امور زندگی بردارد و مانند کهنه ا ی بر زمین ، یا گوشتی در میان زنبیل قرار بگیرد ، و مسلّماً این گونه اندیشه کار جاهلان است ، و شرع مقدّس آن را حرام فرموده ، برای آنکه آدمی ، مکلّف است ، روزی خود را از راه زراعت و تجارت و امثال آنها که خدای متعال مقرّر فرموده بدست آورد. و همچنانکه خدای متعال ، نماز و روزه و حج را ، جزء تکالیف بندگان ، و مایه قربشان قرار داده، تحصیل روزی را نیز به ایشان تکلیف کرده ، و مایه قرب آنان قرار داده است.
همانطور که می دانیم ، تحصیل روزی از همه عبارات برتر است ، در عین حال خدای بزرگ دستور داده ، به دیگری غیر از او ، وثوق و اطمینان پیدا نکنند ، و اسباب عادّی را ، علّت مستقل پیدایش آنها ندانند ، چنان که به بندگان عابد خود فرموده ، به اعمال نیکوی خود اعتماد نداشته ، بلکه به فضل او توجّه داشته باشند . امّا ، منظور از توکّل در اسلام که شرع مقدس اسلام ، پیروان خود را به آن دعوت نموده آن است که ؛ انسان مسلمان قلباً به خدا اعتماد داشته باشد ، و همه کارهای خود را به حضرتش واگذار نماید ، و از غیر او به کلّی روگردان باشد .