دانلود مقاله جایگاه تفکّر در قرآن کریم

فضلیت و جایگاه تفکّر در قرآن کریم
قرآن کریم سراسر تفکر یا دعوت به تفکّر است و خداوند در آیات بسیاری امر به تفکّر و تدبر کرده است این امر در قرآن به راههای مختلف تذکر داده شده .

چنانکه مشاهده می شود .

آیا دانایان و نادانان یکسانند؟

مسلم است که دانایی ثمره تفکّر است و علم نورانی نتیجه تفکر حقیقی .

ملاحظه می شود که در بیش از سیصد آیه مردم به تفکّر و تذکّر و تعقّل دعوت شده اند و یا به پیامبر (ص) استدلالی را برای اثبات حقی و یا از بین بردن باطلی می آموزد فضیلت و جایگاه تفکّدر //////
آن حضرت دائم در تفکّر بود و هیچ کاری را بدون تفکّر انجام نمی داد در همۀ امور تدبّر و تأمل داشت .

«یحزن لسانه الّا فیما یعنیه »
////// خود را از سخنان بی مورد باز می داشت و تنها به جا سخن می گفت انسانی که اهل تفکر باشد اهل سخنان بی فایده نیست و الینه لازم تفکّر سکوت است حضرت حسین (ع) گوید از پدرم پیرامون سکوت رسول خدا (ص) سوال کردم فرمود سکوت آن حضرت بر چهار مبنی بود : بردباری –دور اندیشی –اندازه نگاهداری و تفکّر سکوتش در اندازۀ نگاهداری از آن باب بود که همه مردم را به یک چشم ببیند و به گفتار هه به یک نحو گوش دهد اما سکوتش در تفکر آن بود که در چیزهای باقی و فانی فکر می کرد و بردباری و شکیبایی برای او با هم جمع شده بود و به همین جهت هیچ چیز او را به خشم نمی آورد و بر نمی انگیخت .

ثمرات فکر
ثمرات و پیامدها و نتایج فکر بسیار است و به طور کلی ثمره فکر علم و احوال و اعمال است اما محصول ویژه فکر همان علم است اگر علم در قلب حاصل شود حاصل قلب عوض می شود اعمال اعضا و جوارح تغییر می یابد چراکه عمل تابع حال قلب است حال هم تابع علم است علم نیز تابع فکر .

قرآن کریم دعوت به تفکّر در مجاری گوناگون و اساسی می نماید از وجه
الف-انسان شناسی -«ما او را از آب نطفه مختلط آفریدیم و او را شنوا و بیان کردیم .

«ما از اوییم و به سوی او باز می گردیم » و از امیرالمونین نقل شده است .

شناخت خود سودمندترین شناختهاست .

ب-جهان شناسی : «و فی الارض آیات للموقنین » در زمین نشانه هایی است برای اهل یقین به حقیقت در گردش شب و روز بلکه در هر چیزی که خدا در آسمانها و زمین خلق فرموده برای اهل خرد و تقوا علامت و نشانه های خدا پدیدار است .

به بیان امام خمینی : همه عالم اسم الله است .

تمام عالم چون اسم نشانه است همۀ موجوداتی که در عالم هستند اینها نشانه ذات مقدس حق تعالی هستند منتها نشانه بودنش را بعضیها می توانند به عمقش برسند که این جور نشانه است و بعضی هم به طور اجمالی می توانند بفهمند که نشانه چیست تاریخ شناسی و شناخت سنن و قوانین تاریخ : تاریخ گذشتگان را بیان کن باشد که در آن تفکّر کنند .

قرآن کریم به گردش در زمین و نگرش به تحوّلات تاریخی و کسب اعتبار دعوت می کنند و روشن است که عبرت جز در سایه تفکّری عمیق میسر نیست .

قرآن اساساً بیان تاریخ را برای تفکّر و منبع آن می شمارد قرآن کریم زندگی گذشتگان و فراز و نشیب حیات آنان و دقت در علل عظمت و انحطاطشان را از موضوعات مهم تفکر می داند .

حرّیت حریّت در اسلام به معنای از بیگانه رستن و به دوست پیوستن است طوق بندگی غیر خدا را باز کردن و بسته کمند محبوب گشتن .

انسان آنگاه که به رستگاری می رسد و از دنیا آزاد می شود از خود خلاصی می یابد و عبد می شود محّر می گردد.

آنکه هیچ تعلّقی از تعلّقات عالم او را اسیرش نکرده است .

سیرۀ پیامبر اکرم (ص) سیره حریت است و شأن او آزاد کردن انسان از همه غُلها و زنجیرهای اسارت تاحّر تربیت نماید .

حریت چیست و چه تفاوتی با آزادی در معنای متداول دارد ؟

واژه آزادی به معنایی که امروز متداول است بیش از چند قرن از عمرش نمی گذرد و این معنا به دنبال رنسانس غرب و پس از آنکه بشر غربی جهت خود را نسبت به عالم و آدم و خدای عالم و آدم تغییر داد پیدا شده است .

او بنا را بر این گذاشت که دیگر چیزی جز خود را پیوسته خود را عین حق پنداشت و به جای آنکه خود را مخلوق و مظهر اسم او بداند خدا را مخلوق خویش دانست .

او بندگی اهوا و امیال نفسانی و عبودیت نفس اماره و بندگی شیطان را آزادی پنداشت .

چون انسان موجودی اجتماعی است طبعا به سوی اجتماع سوق داده شده و به موجب خاصۀ اجتماعی بودن همیشه اراده و افعال خود را در خود اراده و افعال دیگران قرار داده است و همین موجب شده است که در برابر قانون نیز خضوع کند و تسلیم باشد زیرا این قانون است که با ایجاد حدّ و مرز اراده و اعمال انسانها را تعدیل کرده و آنها را درحدّی معین نگه می دارد پس همان طبیعتی که آزادی اراده و عمل را ایجاب می کند همان موجب محدودتیش شده است اما تمدن جدید چون وضع قانون را بر اساس بهره مندی از لذائذ مادی می داند لذا انسانها را در امور دینی و اخلاقی آزاد می گذارد و چنین می گوید که انسان در خارج از چهارچوب قانون از آزادی کامل برخوردار است ولی اسلام قانونگذاری خود را بر اسا توحید و ثانیا بر اساس فضائل اخلاقی قرار داده است قانون اسلام تمام ///// فردی و اجتماعی انسانها را مورد توجّه قراد داده در هر امر بزرگی و یا کوچکی نظر داده شده است و هر موضوعی که به نحوی با انسان ارتباط داشته باشد نسبت به آن اظهار نظر کرده است چیزی که در این مکتب هست آنکه آدمی تمام اعمال و اراده های خود از قیّد عبودیّت و بندگی غیر خدا آزاد است .

جهت گیری تربیت در سیره نبوی بدان مقصد است که انسان آزاد از تعلّقات غیر الهی تربیت کند و با زدودن رنگ تعلّقات رنگ فطری الهی را ظاهر سازد .

اسلام با عبودیت الله حریّت را تدارک می کند و در حقیقت اقرار و اعتراف به بندگی خداوند است که موجب آزادی انسان از بندگی دیگران می شود و موجب کرامت شخصیت او می گردد .

خصوصیات انسان حرّ 1-گشاده رویی پیامبر خویی پسندیده داشت و خویش برخورد و خوش مجلس بود آن حضرت مزاح می کرد و جز سخن حق چیزی نمی گفت و هنگام سخن گفتن تبسم می کرد .

2-حیا و عفت به درستی که حیا و پاکدامنی از خصوصیات اخلاقی اهل ایمان و خوی آزادگان است .

حیا چنان با ایمان پیوند خورده است که درز بان پیشوایان حق قرین یکدیگر تعبیر شده است که با رفتن یکی از آن دو دیگری نیز می رود .

3-کینه نداشتن و فریب ندادن پیامبر الگوی حریت ، از هر کینه و فریبی آزاد بود آن حضرت در امور مربوطه هیچ کینه ای در دل نداشت قرآن هم زجر ها و تهمتها و بدیها را ندیده می گرفت و تنها برای حفظ حرمت الهی بود که غضبناک می شد .

استقلال از مسائلی که باید از سیرۀ پیامبر آموخت استقلالی که در در حضرت مشاهده می کنیم چه استقلال فکری و چه استقلال عملی هر که پیمان با هوالموجود بست گردنش از بند هر معبود رست اینها هستند که شدید و سازش ناپذیر نسبت به کفارند در میان خود مهربان و با گذشت اند و به دنبال فضل و رضای پروردگار ند اینها هستند که روی پای خود می ایستند به استقلال دست می یابند .

سیره شورش پیامبر یعنی تربیت انسانی که وابستگی به خود نداشته باشد تا مستقل گردد چرا که ریشه و منشأ همه وابستگیها وابستگی به خود است و استقلال فردی و اجتماعی جز در سایه این گونه تربیت حاصل نمی شود .

پیامبر فرمود هرگز در کارهای خود از دیگران و لو به اندازه یک قطه چوب مسواک کمک نخواهید .

کارهای خود را خود انجام دهید با کار و تلاش خود زندگی خویش را تأمین می کرد .

سیره آن حضرت و پیروانش سیره استقلال بود .

عدم تکلّف سیره نبی اکرم (ص) برعدم تکلف استوار بود و آن را از افتخارات خود می شمرد افتخار در بری بودن از تصنّع و خود آرایی و بستن چیزی به خود و خود را به مشقت انداختن در هیچ مورد ظاهر سازی نمی کرد .

خود بود و الگوی خودی و بی تکلّفی امام صادق(ع) فرمود هیچ انسانی تکبّر یا ستمگری ننمود .

مگر به سبب ذلّت و حقارتی که در نفس خویش دارد.

اصل نظم و انضباط از اصول جالب توجّه در منطق عملی پیامبر اکرم (ص) اصل نظم و انضباط است به طوری که در همه جلوه های زندگی آن حضرت عینیت داشت و همان طور که هستی منظم است آن جلوه تام حق و وجه الله الاعظم به تمامه نظم بود .

آن گاه که به خانه وارد می شد اوقات خود را تقسیم می کرد و هر بخش آن را برای انجام برنامه ای خاص در نظر می گرفت .

پیامبر اسوۀ نظم و انضباط بود نظمی دقیق و الهی بر همه ////// و رفتار وی حاکم بود همان چیزی که در حیات نورانی ائمه چشمگیر است و مبنی بر این سیره تلاش شده است تا مسلمانان منظم و بر حیات و بی نظمی الهی حاکم شود بر تقسیم کردن اوقات و داشتن برنامه ای مشخص در کل اوقات تأکید شده است .

اصل حفظ حدوداللّه حسین (ع) گوید از پدرم از سیرۀ رسول خدا (ص)در خارج از منزل پرسیدم که چگونه بود ؟

فرمود در باره حق کوتاهی نداشت و تجاوز هم نمی کرد .

کلمۀ حد به معنای حاجز و مانع و فصل و پردۀ بین دو چیز است که اجازه نمی دهد یکی با دیگری اختلاط پیدا کند مثلاً «حدّ زمین » یعنی آن مرزی که این زمین را از زمین دیگر جدا می کند .

پیامبر اکرم (ص) حافظ حدود بود .

چون حافظ دین و اسلام بود و اسلام به تمام حدّ است مرز است .

آنچه در حیات پیامبر به عنوان یک اصل مطلق در تمام امور و کلیه مراحل مشاهده می شود اصل حفظ حدود و مرزهای الهی است رعایت این اصل نه تنها در برخورد با مومنان و مسلمانان لازم است بلکه در برخورد با کافران و مشرکان و حتی دشمنان حربی نیز لازم است رعایت شود خداوند در قرآن می فرماید «اینها حدود الهی است از آن تجاوز نکنید » در همۀ امور حتی در تقابل با دشمن استاد شهید مطهری در این باره می گوید : آیا آن جایی که دشمن مشرک است و ضدّ ماست حدّ در کار است ؟

آری قران می فرماید «ای کسانی که ایمان آورده اید با این کافران که با شما در ستیزند بجنگید ولی هرگز حد را از دست ندهید .

آیا می شود گفت که از حد تجاوز کردن در یک مواردی جایز است ؟

هرگز از اصل تجاوز کرده و در هیچ موردی جایز نیست و اگر می گوید من با دشمن می جنگم برای آنکه می خواهم خاری را از سر راه بشریّت بردارم خارکه برداشته شد کافی است دیگر چه کاردارد که آن شاخه را بردارد ؟

قتال در راه خدا یعنی قتال در مرزها و الّا تجاوز از حق است و دیگر اطلاق فی سبیل اللّه به آن نمی توان کرد حتی این حدود آن قدر است که علما و فقهای اسلام می فرمایند در جنگ و نبرد باید ابتدا دعوت به اسلام و محاسن آن باشد و این حدود رعایت شود آنگاه در صورت عدم پذیرش مساله قتال مطرح است .

تصلّب در حفظ حدود الهی و اجرای آن باید در حفظ و اجرای حدود الهی تصلّب داشت و نباید در اجرای حدود الهی گرفتار محبّتها و احساسات بی مورد شد احساسات و محبّتی که نتیجه اش چیزی جز فساد و آلودگی اجتماع نیست و برای خنثی کردن انگیزه ای این گونه احساسات مسأله ایمان به خدا و روز جزا را پیش می کشد چرا که شأن ایمان به مبدا و معاد تسلیم مطلق در برابر فرمان اوست ایمان به خداوند عالم حکم سبب می شود که انسان بداند هر حکمی حکمتی دارد و بی دلیل تشریح نشده و ایمان به معاد سبب می شود که انسان در برابر مخلّفها احساس مسئولیت کند .

حضرت امیر (ع) می فرماید : لو حفظهم حدود اله سبحانه لعجّل لکم من فضله الموعود.

اگر حدود الهی را حفظ کنید خداوند از کرمش (در ارسال ) موعود به شما شتاب خواهد کرد .

اصل کیفیت استخدام وسیله «و ماکنت متخدالمضلّین عضّداً » و من گمراه کنندگان را دستیار نمی گیرم .

در اسلام همان گونه که هدفها مقدّس هستند و انسان باید در انتخاب اهدافش مسلم و مؤمن باشد در استخدام وسیله برای رسیدن به آن هدفها نیز باید مسلم و مومن باشد برخی از مردم از نظر هدف مسلمان نیستند در زندگی مقصدی جز خور و خواب و خشم و شهوت ندارند لذّت جویی همه چیز آنهاست .

دسته دوم انسانهایی هستند که هدفشان خوب است از نظر هدف مسلمان هستند به دنبال هدفهای پاک و مقدّس و عالی هستند امّا در استخدام وسایل و انتخاب راه و به کارگیری روش برای رسیدن به آن اهداف مسلمانان نیستند .

دسته سوم کسانی هستند که هم در هدف مسلمانند و هم در کیفیّت استخدام وسیله و این گروه اندک اند .

کافی نیست که انسان تنها به دنبل هدفهای والا باشد بلکه لازم است که در رسیدن به آن هدفها به کار گرفته می شود مناسب و سازگار با آن هدفها باشد و با هم سنخیت داشته باشد .

حسین (ع)گفت : از پدرم امیرالمؤمنین (ع) اصل تعادل از سیره رسول خدا در خارج از منزل پرسیدم فرمود در حکم امور میانه رو بود گاهی افراط و گاه تفریط نمی کرد .

اصل تعادل از اصولی است که در قران کریم بدان عنایت زیادی شده است و در حیات نورانی پیامبر اکرم (ص) و ائمه هوی (ع) در کلیّه اعمال و رفتارشان آن را مشاهده می کنیم .

ریشه بسیاری از اغرافات فردی و اجتماعی را می توان در عدم رعایت اصل تعادل جست در قرآن کریم آیات متعددی درباره اصل تعادل در همه امور فردی ، خانوادگی ، اجتماعی ، نظامی ، اقتصادی آمده است و لزوم رعایت این اصل گوشزد شده است چگونه است اسلامی یک است میانه و حد وسط است .

اعتدال اصلی است که برتمام تعلیمات اسلام احاطه دارد اعتدال در عقیده (یعنی نه ///// شرک ) نه جبر نه تعویض ، نه تشبیه و نه تعطیل هیچکدام در عقاید اسلامی راه ندارد؟

یک مسلمان واقعی نمی تواند انسان یک بعدی باشد و بلکه انسانی همه جانبه متفکّر .

رسول خدا (ص ) فرمود «خیرالامور اوسطها » بهترین کارها حد وسط آن است .

هرکس میانه روی را ترک کند و از راه حق منحرف خواهد شد .

راه رشد ،عدالت ،درستی ، کمال راه تعادل است و انسانی بهرۀ درست از زندگاین این جهانی و آن جهانی خواهد بود که در این مسیر سیر کند و در همه امور تعادل را حفظ و رعایت نماید .

یکی از امور که بسیار ظریف و زیبا بیان شده تعادل در خانواده و چگونگی رابطه افراد این کانون با یکدیگر و تعادل محبّت در این کانون است .ودرقرآن کریم می فرماید خطر عدم تعادل در آن را موجب هلاکت می شود و در این باره دو دسته آیات داریم آیاتی که خطاب به والدین است : «آگان باشید که مالهای شما و فرزندان شما فتنه است » .

«ای کسانی که ایمان آورده اید بعضی از همسران و فرزندان شما دشمن شمایند از آنان برحذر باشید و اگر عفو کنید و از خطاهاشان بگذرید و بدیهایشان را ندیده بگیرید کاری خدای کرده اید چون خدا هم غفور و رحیم است جز این نیست که اموال و اولاد شما فتنه و مایه آزمایش شمایند و نزد خدا پاداش بزرگ است .

در این آیات اولاد را به عنوان آزمایش و خطر مطرح ساخته و در کنار اموال قرار داده به اولاد و اموال نباید دل بست و باید مراقبت کرد که آنها انسان را به خود مشغول نسازند و از یاد خدا غافل نکنند .

گروه ب: آیاتی که خطاب به فرزندان است : خدا را بپرستید و هیچ چیز را شریک او قرار ندهید و به پدر و مادر نیکی کنید .

در این آیات بر احساس نسبت به والدین و احترام آنها شده است به طوری که در سوره لقمان شکر والدین را مانند شکر خدا مطرح ساخته بلکه شکر والدین شکر خداست .

از اینها بالاتر حبّ و بغض افراطی مایه هلاکت و نابودی انسان است چنانکه حضرت امیر (ع)فرمود در برخورد با من دو گروه هلاک شوند دوست غلو کننده و دشمن بدخواه .

زهد زهد مبنایی ترین اصل در سیرۀ آن رسول حق است و در حقیقت زیر ساخت همۀ سلامتها و قوّتها و عزّتهاست نه تنها در عرضۀ سیرۀ فردی بلکه در کلیّه عرصه های خانوادگی ، اجتماعی ،سیاسی ، نظامی و اقتصادی اصل و اساس دین زهد است الزّهد اصل الدّین .

پیامبر نمونۀ تمام عیار زهد بود از دنیا بریده بود .

به بیان امیرالمؤنین (ع) او زاهدترین انبیا بود .

دنیا چیست ؟

درک صحیح مفهوم دنیا از عمده ترین مسائل و درعین حال راهگشاترین آنهاست که در برخورد با آن کج فهمیهای فراوان راه یافته است .

دنیایی که عاری از حقیقت است انسان را دلسته خویش می کند و انسان سراب را آب می پندارد و فریب می خورد اسیر بازی و لهو و لعب می شود .

امیرالمونین (ع) فرمود : شما را از دنیا برحذر می دارم زیرا منزلی است که هر آن از آن باید آماده کوچ بود و جایگاه اقامت نیست خویش را مکر و غرور زینت کرده و با زیورش فریب داده است خانه ای که در نظر مالک اصلیش بی ارزش است .

امیرمؤنان (ع) بسیار به ترک دنیا و پرهیز از آن سفارش می کند .

ای بندگان خدا شما را به ترک این دنیایی که سرانجام شما را رها می سازد توصیه می کنم اگر هم شما ترک آن را دوست نداشته باشید .

دنیا این تعلق نفسانی است که تا از آن انقطاع حاصل نشود زهد معنا نمی یابد از این دنیا باید سمت پرهیز کرد تا بتوان آزاد شد و سیر نمود که اگر از قفس دنیا رستی به لطف احمد پیوستی .

ثمرات زهد در لسان نورانی پیشوایان حق ثمراتی شگفت و گسترده برای زهد ذکر شده است آنگاه که انسان به دنیا پشت می کند و از رأس همه خطاها می برد به قوّتهایی دست می یابد که جز ما این نسبت میسر نمی شود .

1-علم ، حکمت ، -بصیرت ، هدایت رسول خدا (ص) فرمود : اگر دیدی برادرت زهد پیشه کرد پس به سخنانش گوش فرادار چون از حکمت می گوید .

لقمان حکیم که صاحب حکمت گردید و به بصیرت معرفت حقیقی دست یافت و آن سخنان بلند و راهنمای همگان از او صادر شده است از همین طریق به حکمت رسید از رسول خدا (ص) نقل شده که فرمود بحق می گویم که لقمان پیامبر نبود و لیکن بنده ای بود که بسیار تفکر می نمود و یقین نیکویی داشت و خدا را دوست می داشت با دادن حکمت به او بر وی منت گذاشت زمانی ///// بود که ندایی شنید می خواهی تو را خلیفه روی زمین کنم لقمان پاسخ داد اگر پرودگارم مرا مخیّر سازد عافیت را ترجیح می دهم و بلا را نمی پذیرم.

هر علمی خشیت نمی آورد این علم دل است که عبودیّت می آورد نه علم تن این علم ثمره زهد است که سبک می سازد نورانی می کند و به سوی حق رهنمون می سازد .

هر کس در دنیا زهد بیشه کند و از خواری آن بیتاب نشود و برای عزّت آن رقابت نورزد خداوند او را هدایت بی واسطه نماید و او علم بی تعلّم عنایت کند و حکمت را در دلش جای دهد و برزبانش جاری سازد .

2-آرامش ،آسودگی ، بی نیازی ، آزادی همه اضطرابها ، دغدغه ها و نگرانیها از دنیاست و با ظهور زهد ، ترک دنیا انسان به آسودگی و راحت و سلامت دست می یابد .

همه اضطرابها و اندوهها و نا امنیها از پشت کردن به خدا و روی کردن به دنیا است .

زهد نسبت به دنیا آن چنان آزادگی آرمش و راحتی می آورد که همه ///// بر انسان سبک و سهل می شود .

من زهّد فی الدّنیا استهان بالمصیبات ، کسی که در دنیا زاهد باشد مصیتها را نا چیز و سبک می شمرد .

با خلاص شدن از دنیا و خودی و خودپرستی که همۀ اضطرابها ، غمها ، غصّه ها ، ناامنیها رخت بر می بندد و انسان آزاد در معنای حقیقی آن می شود .

3-اصلاح ، قوّت ، عزّت ،عظمت همه اصلاحات حقیقی در سایه کسانی بوده است که اهل زهد بوده اند و آنان که فارغ از زهد و در عین دلبستگی به دنیا مدّعی اصلاحند خود و دیگران را می فریبند .

آنها در درجه اول خود را فریب می دهند و تا انسان خود را نفریبد به فریب دیگران دست نمی یازد و تا انسان خود را فاسد نکرده باشد به افساد نمی پردازد .

مبارزه در راه اصلاح زاییده زهد است و آنان که بریده از زهد و با اقبال به دنیا داعیه مبارزه در راه حق دارند تلاششان در جهت دنیای خودشان است چرا که انسان هر چه را که دوست دارد اگر او طواف می کند و بر مدار او سیر می نماید .

راز قوّت و ضعف عزّت و ذلّت عظمت و انحطاط مسلمانان در همین حقیقت بود آن هنگام که دنیا را کنار گذاشتند توانستند یک دل و یک زمان در کنار هم شانه به شانه یکدیگر داده و مبارزه ای راستین را تحقیق بخشند و آن هنگام که دنیا به میان آمد دلها پراکنده و زبانها علیه یکدیگر شد و گروه گروه شدند و به ذلّت و خفّت تن دادن چرا که همه اختلافها و نزاعها بر سر دنیاست و تا زهد به دنیا نباشد اختلاف و پراکندگی رفع نمی شود .

تا أنا نیّت هست یک دل و یک زبان شدن و وحدت حقیقی معنا نخواهد یافت اما (ع) عدل کرامت و عزت و اقتدار جوامع را ناشی از موارد زیر می دانند.

1-اجتناب از تفرقه و پراکندگی 2-اتّفاق خواسته ها و یکی بودن مقصودها اصل ساده زیستی «اَنّ اهل التقوّی اُخفّ اهل الدنیا مؤومنه و اکثرهم معونه » به درستی که اهل تقوا کم خرجترین مردم دنیا و پرکارترین آنان هستند .

سخن در این اصل را با عباراتی از شهید مطهری آغاز می کنیم : اینکه پیامبران درزی قناعت و سادگی بودند سیاست الهی آنها بود آنها دلها را پر می کردند امّا نه با جلال و دبدبه های ظاهری بلکه با جلال و حشمتهای معنوی که توام با سادگیها بود پیامبر اکرم (ص) به اندازه ای از این جلالها و حشمتهای ظاهری تنفر داشتند که سراسر زندگی شان مبارزه با آنها بود .

منطق عملی پیامبر چنین بود ساده بی پیرایه مردیم مانند مردهان ضعیف و به دور از تجملات و اترافها و رفت و آمد های ظاهری و تشریفات ساده زیستی و زندگی عاری از پیرایه های عافیت طلبی و کاخ نشینی چنان در زندگی رسول خدا (ص ) گل سرسبد عالم وجود حاکم بود که سیره نویسان درباره اش نوشته اند .

پیامبر در زندگی کم خرج بود .

شاید انسان گمان می کند داشته باشد .

در بانکها سرمایه داشته باشد و در تجارت چه باشد شاید انسان این گمان را می کند لکن ما وقتی که ملاحظه می کنیم و سعادتها را سنجش می کنیم می بینیم که سعادتمند ها آنها یی بودند که در کوخها بودند آنهایی که در کاخها هستند سعادتمند نیستند آن مقداری که برکات از کوخها در دنیا منتشر شده است هیچ در کاخها پیدا نمی شود ما یک کوخ چهار پنج نفری در صدر اسلام داشتیم و آن کوخ فاطمه زهرا سلا الله علیهاست برکات این کوخ چند نفری آنقدر است که عالم را پر کرده است از نورانیت و بسیار راه دارد تا انسان به آن برکات برسد .

مراتب ساده زیستی 1-ساده زیستی رهبران ، مسئولان و کارگزاران خدای تعالی بر پیشوایان حق واجب فرموده که خود را با مردم ناتوان برابر نهند تا مستمندی تنگدست را پریشان و نگران نسازد .

ساده زیستی رهبران دو نتیجه ///// و دو خط دارد .

در صورت اول فقیر می تواند با نگاه و تأمل در زندگی حاکمان و رهبران زندگی آمیخته نه فقر خویش را تحمل کند و احساس تبعیض ننماید .

و در صورت دوم جامعه ای که حاکم اسلامی کاخ نشین باشد انسانهای فقیر ///// طلق شده و دیگر نمی توانند جر کنند و ثروتمندان طغیان کرده دست به چپاول می زنند .

2-ساده زیستی ارزش طلا در سیره پیشوایان ساده زیستی به عنوان ارزش گرانقدر مطرح است تا جایی که امیرالمؤمنان قناعت را بالاترین دارایی معرفی می نماید .

در تقوا : گرامی ترین شما نزد خدا با تقواترینان است .

در کنا علم : با ارزشترین مردم کسی است که علم بیشتری داشته باشد .

در کنار ///// : آنان که در ایمان بر همه پیشی گرفته اند مقرران در گاه خداونند .

تفکّر و تدّبر مسأله تفکّر و تدّبر از اموری است که در سیره نبوی درخشش خامی دارد .

تفکّر کلید روشناییها و مبدأ کسب بصیرت و ////// علوم و وسیله کسب معارف و حقایق است .

این تأکید و انگیختن مردم به تفکّر چنان است که ساعتی اندیشه از یک سال عبادت بهتر معرّفی شده است .

تفکر اساس حیات انسانی است چرا که انسانیّت انسان و ادراک او از عالم و آدم پروردگار عالمیان اتّصالی که با حقّ برقرار می کند به نحوۀ تفکر اوست که استعدادهای پنهان آدمی از قوّه به فعل در می آید و زمینه حکتر کمالی او فراهم می شود .

منابع : کتاب سیره نبوی نویسنده محسن دلشاد فهرست صفحه اصل حفظ حدوالله 1 تصلب در حفظ حدود الهی و اجرای آن 2 اصل کیفیت استخدام وسیله 3 چگونه است امت اسلامی یک امت میانه و حد وسط است 4 زهد و دنیا چیست 6 ثمرات زهد 7 ارامش ، آسودگی ، بی نیازی ، آزادی 8 اصلاح ، قوت ، عزت ، عظمت 9 اصل ساده زیستس 10 مراتب ساده زیستی 11 ساده زیستی ارزش طلا- تفکر و تدبر 12 فضیلت و جایگاه تفکر در اسلام 13 ثمرات فکر 14 حریت 15 خصوصیات انسان حر 17 استقلال 18 عدم تکلف – اصل نظم و انضباط 19 منابع 20