حجاب یکی از مهمترین مسائلی است که در ادیان آسمانی و بخصوص اسلام به آن توجه شده است.
در این باب کتابهای متعددی ارائه گردیده و هر یک به زبانی خاص در مورد آن سخن گفته است.
حجاب رفتاری است که به لحاظ ارتباطش با خصوصیات فردی و اجتماعی میتوان از دیدگاههای متعددی به بررسی آن پرداخت و از دیدگاه فرهنگی، روانشناسی، جامعه شناسی، اقتصاد، اخلاق، مذهب، سیاست و .....
دردین آسمانی اسلام کاملترین و مهمترین دین خدا، و بخصوص قرآن بارها به مسئله حجاب توجه شده است و بر آن تأکید شده است.اسلام میخواهد زن را از اینکه فقط وسیله شهوت باشد خارج کند و وجود زن را در تحکم مبانی خانواده و جامعه روشن نماید و اگر به این رهنمودها توجه نشود، همان وضع می شود که در دوره پهلوی می شد.
یعنی زن وسیله ارزان ولی همیشه در دسترس برای عیش و عشرت و رواج بی عفتی و فساد می شود، ابزاری برای گرم کردن مجالس، و همچنین وسیله تبلیغ در بازارها و سودهای تجاری در بازار سیاه استعمارگران می شود و حاضر است به نازل ترین قیمت به هرکاری تن دهد و جامعه ای که زن در آن به ابتذال کشیده شد مردان نیز در امان نخواهند بود.
و مکانی جز هرزه بازی وهوس رانی نخواهد بود.
و همین زن وسیله ای برای تضعیف اراده های فاسد گمراه کردن جامعه که خود بزرگترین سلاح و مانع پیشرفت جامعه است خواهند شد و مردم دست به دل خود برده و بعد مادی و تمایلات جنسی خود را تا آنجا که در توان دارد ارضاء می کنند.
زن که آرامش مرد است چرا باید بلای جان او شود.
مگر اسلام کم نشانه کمال از زنان دارد.
حضرت فاطمه زهرا(س) و حضرت زینب کبری و بسیاری زنان پاکدامن دیگر که در بستر حجاب اسلامی به کمال رسیدند کم نشانه ای است؟
آنروز که آدمی خلق شد پوشش هم پا به عرصه گذاشت.
هم مرد و هم زن هر یک با پوشش خاص خود طبق حکمت و تدبیر خدا پا به عرصه وجود گذاشتند و دلایل برای حجاب آنقدر کافی هست که نیازی به نظریه پردازی ما نیست.
نه تنها اسلام بلکه ادیان دیگر نیز حجاب و پوشش را پدیده ای مقدس و مقبول دانسته و آن را توصیه نموده اند.
در بستر پوشش درست میتوان به همه کمالی دست یافت و به همه چیز رسید.
پوشش مانع پیشرفت نیست بلکه پرچمی افراشته از استقلال و انسانیت است حجاب چیزی نیست که فقط بخواهیم با اسلام از آن دفاع کنیم زیرا که غربی ها که خود در چنگال ابتذال گرفتارند از آن حمایت می کنند آنگاه که هنرمند بزرگ کمدی چارلی چاپلین به دختر عزیزش در نامه ای می نویسد: » دخترم هچیکس و هیچ چیز دیگر را در این جهان نمی توان یافت که شایسته آن باشد که دختری ناخن پای خود را بخاطر آن عریان کند .برهنگی بیماری عصر ماست به گمان من تن تو باید مال کسی باشد که روحش را برای تو عریان کرده است.» این تنها نمونه ای است در اعماق وجود مردانی که با هرزگان اند.
حسرت پاکدامنان نشته است.پس بدانیم که حجاب چه لطف عظیمی است که خدا به بندگانش رحمت کرده و به بهترین شکل آنرا حفظ کنیم و پرچم اسلام را با پوشش درست به اهتزاز درآوریم.
شناخت واژگانی حجاب « حجاب» واژه ای است عربی که دارای معانی متعدد و مختلفی است.
حجاب در لغت به معنای پرده، پوشش، وسیله پوشش، حایل و ....
می باشد.
در کتاب« لسان العرب» درباره معانی آن چنین آمده است: « حجاب به معنای پوشش است زن محجوبه یعنی زنی که بوسیله ای پوشیده شده است.
همچنین حجاب نامی است برای آنچه بدان خودر ا می پوشانند وآنچه میان دو چیز حایل گردد نیز حجاب نامیده می شود.جمع آن« حجب» است.
کلام خداوند که می فرماید:« و من بیننا و بینک حجابه» بدین معناست که میان ما و شما حاضر و فاصله ای در لحظه و دین وجود دارد.
حجاب در لغت معانی دیگری دارد.
حجاب همان منع کردن است.
گفته می شود« حجبوا زیداً عن الدخول» یعنی از ورود او ممانعت کردند و یا حجبوه عن الکلام.
در اصطلاح معنای اصطلاحی واژه حجاب، متناسب با معانی لغوی آن است به همین جهت به دلیل اختلاف و تعدد معانی لغوی، برداشت هایی که از معنای اصطلاحی آن شده است با یکدیگر متفاوت می باشد.
طبق نوشته برخی از نوسیندگان حجاب در معنای اصطلاحی به معنای" پوشش مخصوص زنان" است.
ولی گاهی هم به معنای پرده و حاجز می آید: مانند این آیه:« و اذا سالتموهن متاعاً فاسئلوهن من وراء حجاب» ولی علامه نقدی برخلاف نوشته فوق درباره معانی اصطلاحی حجاب می نویسد در شرع برای حجاب سه اطلاق وجود دارد: 1- این که زن تمام اجزای بدنش را- مگر آن مقداری که مجاز شمرده است- از هر ناظری که نگاه کردنش بدان زن جایز نیست بپوشاند.
2- اینکه در خانه خویش بماند و جز هنگام ضرورت از آن خارج نشود.
3- حایلی بین زن و مردان نامحرم ساتر قرار میدهد.
2- تاریخچه حجاب در ایران باستان و در میان قوم یهود و احتمالاً در هند، حجاب وجود داشته باشد و از آنچه در قانون اسلام آمده است تر بوده است.
در این زمینه« ویل دورانت» می گوید: قبل از اسلام در ایران باستان حجاب بسیار سخت و شکننده ای بین زنان رایج بوده است اما در هند معلوم نیست که حجاب از چه زمانی نفوذ پیدا کرده است.
آیا قبل از اسلام یا بعد از آن، به علت اختلاط با مسلمین بویژه ایرانیان" اما در مورد جاهلیت عرب نظرات متعدد است.
عده ای می گویند: در جاهلیت عرب حجاب وجود نداشته و به بوسیله اسلام پیدا شده است.
ولی عده ای دیگر می گویند: حجاب وجود داشته است.
از جمله دانشمند معروف« فروید وجدی» دایره المعارف قرن بیستتم در ماده حجب به بحث مفصلی راجع به حجاب دارد.
و تاریخ آن را در ملل و اقوام مختلف معترض شده است، تا می رسد به تاریخ حجاب در بین قوم عرب قبل از اسلام و از« دایره المعارف لاروس» نقل می کند که اعراب از قومی بوده اند که قبل از اسلام پایبند به حجاب بوده اند و خود هم این نظریه را تأئید کرده و می گویند:« کمی قبل از اسلام تا حدودی حجاب در بین زنان سست شده بود و برخی از سلک فرومایگان به خودنمایی و تبرج می پرداختند.
در کتاب آسمانی قبل از قبیل تورات و انجیل امر به حجاب بوده بلکه تاریخ چنان نشان می دهد که حجاب در کشیش وجود داشته است.
به این صورت که« زن خواهید و جفت گیرید و هم جفت و هم خوابه دیگر ی را نبینید و به او منگرید و با او میامیزید.
عده ای مدعی هستند که حجاب رایج میان مسلمانان عادتی است از ایرانیان پس از مسلمان شدنشان به سایر مسلمانان سرایت کرده است.
این سخن، سخن نادرستی است چرا که قبل از اینکه ایرانیان مسلمان شوند آیات مربوط به حجاب نازل شده است.
اینکه بعضی گفته اند: که حجاب از ملل روم و ایران به جها ن اسلام وارد شده این نیز سخن نادرستی است.
فقط بعدها براثر معاشرت اعراب و مسلمانان با تازه مسلمانان غیرعرب، حجاب از آنچه در زمان رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم وجود داشته است و شدیدتر شده نه اینکه اسلام اساساً به پوشش زن هیچ عنایتی نداشته است بلکه تاریخ قطعی اسلام برخلاف آن شهادت می دهد و بدون شک اسلام در این جهت تحولی بوجود آورده است.
و نویسنده کتاب تاریخ ایران درباره حقوق زنان می نویسد: با همه توجهی که به زن ایرانی بویژه به عنوان مادر در داخل از آن( داخل خانه) بهره مند بودکمتردر انظار عمومی ظاهر می شد.در نظام حقوقی ساسانیان به زن در همه موارد نه به عنوان عامل، بلکه به عنوان موضوعی حقوقی رفتار شده است ، لذا در سراسر آسیای غربی نظرات تندی درباره موقعیت زن در انظار عمومی انتشار یافت و داشت و این خود دلیل آن بود که اصولاً عقاید در اساس ملایم تر اعراب به تدریج از بین رفت و محجب کردن زنان و محدودکردن آنان در حرم جایگزین آن می شد.
بنابراین زنان ساسانیان آزادی عمل و محدودیت کمی داشتند.
در دیلم در پایان قرن 14 هجری قمری /دهم میلادی زنان اجازه داشتند فقط شبها و در لباس سیاه از خانه خارج شوند.
از طبس در کویر نمک گزارش شده است که هر زنی که با مردی از غیر خویشاوندان خود صحبت می کرد مجازاتش مرگ بود.
در گیلان تمام کارهای زرع به زنان را به مثابه وسیله ای در نظر می گیرد که اجازه دهد که با زنان اسیر، بدرفتاری شود.
و این محدودیت و در تنگنا قراردادن زنان برخلاف دیگر نواحی طبرستان است که هر 14 روز یکبار بازار هفتگی تشکیل می شد.
به پسران و دختران جوان این فرصت را می دادکه با یکدیگر آشنا شوند و این بدان معنی است که حجاب هنوز به مرحله عمل درنیامده بود.» درزمان رسول خدا، حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم به مسجد می رفتند و در نماز جماعت شرکت می کردند، در مراسم عظیم حج همراه با انبوه مسلمانان عالمف حج به جای آورده و باید حج بجای آورنند و از تواریخ اسلامی برمی آید که آنان در عزوات در کار امدادجویان و کارهایی تدارکاتی حضور جدی و فعال داشته اند و پیامبر اکرم همانطور که از مردان بیعت گرفته است از آنان نیز در صحنه جامعه همراه با مردان می کند و حضرت که حریم را نمی شکنند و باعث اختلاط فساد انگیزه نشود و بلکه همواره باید حریم ها در برخورد ها محفوظ بماند تا دلها به وسوسه شیطانی مبتلا نگردد.
حجاب در آئین ها حجاب در آئین زرتشت 1- در آئین زرتشت لباس یا کیفیت خاصی برای زنان واجب نشده است بلکه لباس رایج آن زمان که شامل لباس بلند، شلوار از لحاظ شکل و برش همان شلوار بانوان کرد آذربایجان غربی است.
و سرپوش یعنی چادر یا شنلی برروی آن بوده است، مورد تقریر و تنفیذ قرار گرفته است، هر چند که استفاده از سدره و کشتی لباس مذهبی ویژه زرتشتیان از سن پانزده سالگی برای همگان توصیه شده است.
2- با توجه به متون تاریخی، در زمان زرتشت، پوشش صورت معمول نبوده است ولی پوشاندن موی سر و داشتن لباس بلند و شلوار و چادر در بین همگان رایج بوده است.
اگرچه زن با آزادی در محیط بیرون خانه رفت و آمد می کرده و یا همپای مردان بکار می پرداخته است ولی این امور با حجاب کامل و پرهیز شدید از اختلاف های فسادانگیز همراه بوده است.
3- تاریخ و ادبیات ایران، روش عملی زنان زرتشتی، جامه ویژه زرتشتیان، لزوم پوشاندن موی سر درمراسم عبادی بنا به گفته موبد« رستم شهرزادی»پوشش زنان باید بگونه ای باشد که هیچیک ا زموهای سرزن از سرپوش بیرون نباشد.
و حرمت نگاه به زن و پند و اندرزهای دینی، نشانگر تشریع حجاب در دین زرتشت و بیانگر حدود و کیفیت حجاب از دیدگاه آنان است.
حجاب در آئین یهود: 1-سیره عملی یهودیان مبنی بر استفاده از چادر و برقع و روبند ه ای که زنان با آن سر و صورت و اندام خویش را می پوشانده اند، بطور صریح نام برده شده است، که نشانگر کیفیت پوشش زنان یهود در آن عصر است.
برای نمونه در کتاب روت می خوانیم: توغر گفت زنهار کسی نفهمد که این زن به خرمن آمده است و گفت چادری که بر تو است بیاور و بگیر.
پس آن را بگرفت و او شش کیل جو پیموده بر وی گذارد و به شهر رفت، و به گونه های گوناگون مطالب را بیان می کنند.
در تفکیک و جدابودن محل عبادت زنان از مردان در کنیسه، ناشایسته شمردن اشعاری که در تمجید زیبایی زنان سروده شده است.منع گفتگوی علنی میان مردان و زنان حتی بین شوهر و زن، جلوگیری از رفتن به مدرسه، و مسجد و ایراد خطابه توسط زنان از پشت پرده، نه تنها بیانگر وجوب حجاب در شریعت یهود می باشد بلکه نشانگر اجرای سخت سیره یهودیان بر حجاب نیز هست.
پس حجاب زنان در یهودیت سخت و شدیدتر بوده است.
2- رواج حجاب بین زنان یهودی به وسیله همه مورخان گزارش شده است به گونه ای که هیچ کس نمی تواند آن را انکار یا مورد تردید قرار دهد.
3- در مواضع متعددی از کتاب مقدس تورات و کتاب فقهی«تلمود» بطور صریح و روشن وجوب پوشش سر از نامحرمان و در بیرون خانه حتی برای عبور از راه مخصوص بین رودخانه، بیان شده است.
همچنین نهی از تشابه زن به مرد و بالعکس در لباس پوشیدن، منع لمس و تماس و اختلاط با زنان بیگانه، پرهیز از آرایش و ناز و غمزه و به صدا درآوردن خلخال های پا که موجب نزول قهر و عذاب الهی می گردد، به صراحت آمده است و در تلمود مجازات سنگینی یعنی« طلاق بدون پرداخت مهریه» برای متخلفین از قانون حجاب پیش بینی گردیده است.
حجاب در آئین مسیحیت به عنایت به آن که ادیان الهی از نظر تناسب با فطرت و احکام کلی، جهت و شیوه واحدی دارند، در مسیحیت نیز همان دین زرتشت و یهود، حجاب زنان، امری واجب بشمار می آمده است.
خوب است در آغاز سخن سخنان جرجی زیدان دانشمند مسیحی را خاطر نشان کنیم که می گوید: اگر مقصود از حجاب پوشاندن تن و بدن است این وضع قبل از اسلام و حتی پیش از ظهور دین مسیح معمول بوده است و دیانت مسیح هم تغییری در آن نداده است و تا اواخر قرون وسطی در اروپا معمول بوده است و آثار آن هنوز نیز در خود اروپا باقی مانده است.
مسیحیت نه تنها احکام شریعت یهود در مورد حجاب زنان را تغییر نداده و قوانین شدید آنرا استمرار بخشید، بلکه در برخی موارد قدم را فراتر نهاده و با تأکیدی بیشتر وجوب حجاب را مطرح ساخت؛ زیرا در شریعت یهود تشکیل خانواده و ازدواج امری مقدس محسوب می شد وطبق نوشته ویل دورانت در سن بیست سالگی اجباری بود.
اما از دیدگاه مسیحیت صدر اول تجرد، مقدس شمرده می شد، بنابراین باید مسیحیت برای از بین بردن زمینه هرگونه تحریک و تهییج، زنان را به صورت شدیدی به رعایت کامل پوشش و دوری از هرگونه آرایش وتزئین فرا می خواند.
هرگز معقول نخواهد بود که در یک مکتب و آئین از یک طرف زنان و مردان به تجرد فرا خوانده شوند و از طرف دیگر آرایش و تبرج زنان که به فساد و تباهی و ارتباط جنسی خارج از کانون خانواده منجر می شود تجویز گردد.
ویل دورانت در تصویری که از برگزاری اعیاد مسیحی که ایام سرور و شادی و تفریح است ارایه نموده مطلب فوق را اثبات می کند وی چنین می گوید: به حکم سنای وینس، آخرین روز قبل از ایام عموم عیسویان تعطیلی عمومی محسوب می گردید.
در این قبیل اعیاد، افراد اعم از ذکور و اناشا خود را با فاخرترین جامه ها و گرانبهاترین ملبوسات می آراستند.خاتون های اعیان نیم تاج هایی مزین به جواهرات یا دستارهایی از پارچه زربفت برسر می نهادند.
چشمان آنها از ورای روبنده هایی از طلا و پیچه هایی از تارهای نقره برق می زد....
زنان همیشه آزادانه در ملاء عام رفت و آمد می کردند و با فریبندگی توأم با حجب در مجالس انس و گردش های دور از اغیار شرکت می جستند.
او پس از مطرح کردن نظر یونانیان و مسیحیان در مورد زن می گوید: « نظر یونانیان و یهودیان که درباره زن اجرا می شد چنین بود ولی رومیان بر این عقیده نبودند.
شاید این روش، واکنشی بوده است در قبال بی بندوباری برخی از زنان که مسبب انحطاط وآزادی روز افزون بود.
با توجه به همین نکوهش های سخت، می توان پنداشت که حتی بدون استفاده از جواهر و عطر و با وجود چادر و حجاب، زنان عییسوی دل انگیز بودند و نیروهای دیرین خود را با روشی زیرکانه اعمال می کردند.
از این نکات بخوبی استنباط می شود که چادر و روبند، برای همگان حتی برای خاتون های اشراف ضروری بوده، و در اعیاد نیز که ایام تفریح و سرور بود نیز کسی آنرا کنار نمی گذاشت، بلکه با طلا و نقره و پارچه ها زربفت آن را تزئین می نمودند و حتی برای تفرج نیز با حجب و حیای کامل در مجالس انس یا گردش هایی دور از نامحرمان شرکت می جستند.
« آیات انجیل» کتاب مقدس مسیحیان دستورات دینی پاپها و کاردینال ها که از طرف کلیسا لازم الاجرا شمرده می شد.
همچنین سیره عملی زنان مسیحی از صدر اول تا اواخر قرن هیجدهم و نوزدهم نیز مطلب فوق را تأئید می کند .
حجاب درکتاب مقدس انجیل: انجیل نه تنها در مواضع متعدد وجوب حجاب و پوشش را تذکر داده است بلکه در برخی از آیات خود ذکر شده است.
درون انسان رانیز از تمایل به اعمال شهوت، منزه سازد و بدین وسیله عفاف درون را پشتوانه مستحکم حجاب برون قرار دهد.
درباره حجاب مسائل مربوط به آن در انجیل فرازه های ذیل آمده است.
1- لزوم عفت و خانه نشینی 2- لزوم آراستگی به حیاء نه آرایش ظاهری 3- پرهیز از آرایش ظاهری بدن 4- لزوم پوشاندن موی سر بویژه در مراسم عبادی 5- لزوم سکوت بویژه در کلیسا 6- با وقار و امین بودن زن 7- نهی از نگاه ناپاک به بیگانگان سیره عملی زنان مسیحی با دقت در مفاد آیات انجیل و دستورات اکید تریسان کلیسا، بخوبی می توان سیره عملی زنان مومنه ای که با اشتیاق یا بخاطر رعایت عرف جامعه، پیرو آداب و رسوم مذهبی مسیحیت بوده اند را پیش چشمان خود ترسیم نمود، ولی برای ارائه تصویر واقعی از سیره عملی زنان مسیحی، بویژه زنان صدر اول که عملکردشان نمی تواند آئینه تمام نمای فرهنگ مذهبی مسیحیت باشد کلمات مورخان و نویسندگان را در این باره نقل می نمائیم.
کتاب« زن در حقوق اسلامی» می نویسد: در میان مسیحیان و اروپائیان، حجاب معمول و متعارف بود و این عادت تا قرن سیزدهم سخت را یج بود و از آن تاریخ به بعد روبه تخفیف گذاشت.
در کتاب« زن و رهایی» آمده است: همچنین در تورات و انجیل به این مطلب که زنان از روزگار قدیم چهره خود را با برقع می پوشانده اند اشاره شده است.
لاورس در ذیل کلمه« خمار» می گوید: زن یونانی از خانه بیرون می رفت، خمار داشت با آن مانند بانوان امروزی شرق صورت خود را می پوشاند.
دین مسیحی، برای زن خمار را باقی نهاد وقتی وارد اروپا شد آن را نیکو شمرد.
زنها در کوچه و وقت نماز خمار داشتند.
در قرون وسطی خصوصاً قرن نهم، خمار رواج داشت.
آستین خمار شانه زن را پوشید تقریباً به زمین می رسید.
این عادت تا قرن سیزدهم باقی بود.
قرآن و مسئله حجاب مهمترین آیه حجاب در قرآن آیه 31 سوره نور است که می خوانیم: « و قل مومنات یغضفن من ابصار هن و یحفظن فرد جهن و لا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها و لینضربن بخمر هن علی جیوبهن و لا یبدین ذینتهن الا لبعو لتهن اونا بآئهن او ءآباء بعولتهن او انبائهن او ابناء بعولتهن او اخوانهن او بنی اخوانهن او بنی اخوانهن او نسائهن او ماملکت ایما نهن او التجعین غیر أولی الا ربه من الرجال او الطفل الذین لم یظهر و اعلی عورات النساء ولا یضربن بار جلهن لیعلم ما یحفین من زینتهن و بوا الی الله جمیعاً آیه المومنون لعلکم تفلحون» :« ای رسول زنان مومن خود را بگو تا چشمها و اندامشان را از عمل زشت محفوظ دارند و زینت و آرایش خود آنچه قهراً ظاهر می شود بر بیگانه آشکار نسازند و باید سینه و دوش خو د را به مقنعه بپوشانند و زینت و جمال خود را آشکار نسازند جز برای شوهران خود و پدران و پدران شوهر و پسران خود و پسران شوهر و برادران خود و پسران برادر و خواهران خود و زنان خود و کنیزان ملکی خویش و اتباع از زن و مرد یا طفلی که هنوز بر عورت و محارم زنان آگاه نیستند و آنطور پای به زمین نزنند که خلخال و زیور پنهان پاهایشان معلوم شود و ای اهل ایمان هم به درگاه خدا توبه کنید باشد که رستگار شوید.» یکی دیگر از آیاتی که در قرآن دلالت بر وجود حجاب و پوشش برای زن می کند آیه 59 سوره احزاب است: « یا ایها النبی قل لازواجک و بنائک و نساء المومنین یدنین علیهن من جلبیهنّ ذلک ادنی ان یعرفن فلا یؤذین و کان الله غفوراً رحیماً» ای پیغمبر با زنان و دختران خود و زنان مومنان بگو که خویشتن را به چادر فرو پوشند که این کار برای اینکه به آنها شناخته شوند تا از تعرض و جسارت( هوسبازان) آزار نکشند.
برآنان بسیار بهتر است و خدا آمرزنده و مهربان است.
از ترجمه آیات نتیجه می گیریم که هر مسلمان چه مرد و چه زن باید از چشم چرانی و نظربازی دوری کند و پاک دامن باشد.
همچنین زنان باید پوشش داشته باشند و آرایش و زیور خود را بر دیگران آشکار نسازند و در صدد تحریک و جلب توجه مردان نباشند.
در آیه 31 سورهنور آمده است که زن آرایش و زینت خود را پنهان کند مگر آنکه مقدار آن آشکار است اما در مورد این که چه مقدار از زینت زن آشکار است و زن موظف به پوشش آن نیست و اگر این مقدار نامحرم دید اشکال ندارد، وظیفه ما این است که از مرجع تقلید خود تقلید کنیم و هرچه نظر ایشان است همان را انجام دهیم.
و مورد دیگر که محارم زن را بیان کرده است، زن در برابر اینها وظیفه پوشش کامل اسلامی ندارد یعنی اگر مثلاً موها و گردن و ساق دست را در برابر اینها نپوشاند، اشکال ندارد.
آیه دیگری که در مورد پوشش بانوان است آیه 59 است که در این آیه زنان دو نوع سرپوش داشتند یکی خمار یا مقنعه که روسری های کوچک بوده است و یکی جلباب که روسریهایی بوده بزرگ که مخصوص خارج از منزل بوده است.
که در این آیه آمده است که زنان این جلباب ها را به خودشان نزدیک کنند که مقصود این است که آنها را رها نکنند آن را جمع و جور کنند و بدین معنی که آنرا بی اثر و بی خاصیت رها نکنند یعنی اگر زن چادر پوشید به صورت تشریفاتی نپوشاند و آنرا رها نکند بلکه خود را خوب بپوشاند.
و آیه دیگری که در آن کلمه حجاب بکار رفته است آیه 53 از سوره احزاب است که می فرماید: «....
و اذا سئلتموهن متاعاً فاسئلوهن من وراء حجاب....» اگر از آنها متاع و کالای مورد نیازی مطالبه می کنید از پشت پرده از آنها بخواهید.» در اصطلاح تاریخ و حدیث اسلامی هر جا نام« آیه حجاب» آمده است،مثلاً گفته شده قبل از نزول آیه حجاب چنان بود و بعد از نزول آیه حجاب چنین شد، مقصود این است که مربوط به زنان پیغمبر است.
چون زنان پیامبر(ص) از موقعیت خاصی برخوردار بودند لذا اسلام و دستورات اکید و شدیدتری را برای آنها معین کرده است.
حکم حجاب و دلیل و حدود آن در هاله ای از اشکال ها: در قرآن آیاتی هستند که حکم حجاب را مطرح می کنند:« قل للمؤمنین یغضوا من ابصارهم و یحفظو فروجهم ذلک ارکی لهم ان الله خبیر ها یصغون»و « قل للمومنات یعضضن من ابصارهن و یحفظن فروجهن و لا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها و لینصربن بخمرهن علی ما جیوبهن و لا یدین و زینتهن الا لبعو لتهن او....و لا یضربن بار جلهن لیعلم ما یخفین من زینتهن....» مردها و زنهایی که مؤمن هستند یعنی هدف و جهتی پیدا کرده اند و به آن هدف گرایش و عشقی دارند دستور می رسد چون تا مادامی که انسان به این هدف نرسیده باشد نمی توان به او دستور داد.
حجاب در مدینه مطرح می شود هنگامی که زیر بناها و زمینه ها مطرح شده آن هم برای کسانی که جهت دارند.
بدون اینکه مغزها به شناخت و دلها به عشق رسیده باشند، عوض شدن لباسها سودی نخواهد داشت و تا در سر شناختی و در وجود حرکتی و عمقی نباشد کوشش ظاهری به فرض تحقق جز سنگینی و نفرت نتیجه ای به بار نمی آورد.
« قل للمؤمنین یغضوا من ابصارهم....
و قل للمؤمنات یغضض من ابصارهن....» ای پیامبر به مردها و زنهای با ایمان بگو در نگاههایشان توجه کنند و آنرا کوتاه کرده و کاهش دهند که دیده ها و نگاهها نباید به همه جا رسد.
حتی نگاه باید حساب شده و کنترل شده باشد نگاه ها کوتاه،محدود و خالی از شهوت، چشمها پائین انداخته و مهمتر اینکه دامن هم باید از آلودگی محفوظ بماند.
و برای زن شرطی دیگر: « ولا یبین زینتهن الا ما ظهرمنها» و زینت و آرایش خود را جزء آنچه قهراً ظاهر می شود، به بیگانه آشکار نسازند.
تنها مهم نیست که نگاهها کنترل شده و دیدگاهها محفوظ بماند آنچه را که باعث تجمل است و نگاه ها را جذب و چشمها را خیره می کند، نباید آشکار شود.
و در ادامه آیه کیفیت و حدود پوشش کاملاً مشخص می شود: « و لیضربن بخمرهن علی جیوبهن.....» باید سینه و گریبان خود را با مقنعه هایشان بپوشانند.
پوشش باید برجستگی های بدن را بپوشاند و حجاب به اندازه باشد که خلقی را جذب نکند.
سنگ راهی نشود و بتی را بزرگ نکند.
حجاب حکم اولش این است که نگاهها محفوظ و پاسداری شده باشد و در زن زینتها پنهان شود و برجستگی های بدن پوشیده شود.
این درست است که از این آیه ها حکمی در مورد صورت بدست نمی آید.
اما این را زن خود می فهمد حتی زنهای ولنگار هم در بعضی موقعیت ها که خود را در خطر می بینند حتی صورت را هم می پوشانند.
هرچه خطر شدیدتر باشد، حجاب شدیدتر می شود.
به تعبیر قرآن: « وان یستعفن خیر لهن» هر قدر زن جانب عفاف و ستر را بهتر و بیشتر مراعات کند.
از نظر تأمین هدف شارع بهتر و در حصول به نتیجه نزدیک تر است.
خالق، مخلوقات، و حجاب اگر کمی با دقت بیشتر به اطراف نگاه کنیم درمی یابیم که تمام موجودات به نوعی برای حفاظت خود از شرهای اطرافشان دارای حفاظ هستند، می پرسید چرا؟
چگونه؟
گیاهان را می بینیم، می بینیم در حالیکه در حال رشد و نمو هستند چگونه با پوشش ظاهریشان از بافتهای داخلی شان محافظت می کنند.
همچنین بافت های ظاهری گیاهان مانع می شود از این که بادها وحشرات و سموم و اشعه های تند به داخل گیاه نفوذ کنند، گیاه را از پا درآورند و عمرش را کوتاه کنند.
وقتی به یک گل زیبا نگاه می کنیم، می بینیم که دارای گلبرگ هایی است که مانع از ورود مواد زاید و آسیب دهنده به مرکز گل است.
حال اگر این گلبرگها را جدا کنیم، چه می بینیم.
آری، بعد از مدت کوتاهی گل عمرش تمام می شود و نمی تواند خود را از آسیب های اطراف حفظ کند.
در جانوران هم همینطور، پرهای پرندگان هم محافظت کننده آنهاست و موهای بسیار لطیفی که برروی پوست بعضی از جانوران مثل خرگوش است.لاک، لاک پشت که در مواقع خطر بداخل آن می رود و ....
نکته بسیار جالبی که در مورد حفاظ همه موجودات به نظر می رسد این است که تمامی این پوشش ها که برای موجودات است به جز این که موجب حفظ آنها شود فواید فراوانی هم دارد، یک زیبایی خاص به هر موجود داده است بطوریکه موجودات را بدون آنها زشت تصور می کنیم.
اگر به اندام خودمان نگاه کنیم باز هم موارد فراوانی از حجاب را می بینیم، مثلاً اگر پلک نبود چه می شد؟
اگر پوست برروی بدن ما نبود چطور؟
اگر صورت ما پوششی نداشت خوردن و آشامیدن را چگونه انجام می دادیم؟
و خیلی موارد دیگر که اگر دقیق شویم تصورش خیلی هراسناک است.
از آنجا که اسلام دینی کامل و جامع است و در تمام مسائل زندگی انسان را راهنمایی می کند و نیز « راههای سلامت و حفظ انسان» را بیان می کند و در مورد حفظ بانوان هم نکاتی بیان کرده است و حدودی را برای محافظت آنها معین کرده است.
بیانات مقام معظم رهبری پیرامون حجاب بیانات در دیدار با اعضاء شورای فرهنگی، اجتماعی زنان بحث پوشش زن نباید از هجوم تبلیغاتی غرب متأثر باشد.
به نظر ما بحثهایی که در باب پوشش زن می شود، بحثهای خوبی است که انجام می گیرد.
منتها باید توجه کنید که هیچ بحثی در این زمینه های مربوط به پوشش زن، از هجوم تبلیغاتی غرب متأثر نباشد؛ اگر متأثر از آن شد خراب خواهد شد.
مثلاً بیابیم، با خودمان فکر کنیم که حجاب داشته باشیم، اما چادر نباشد؛ این فکر غلطی است.
نه اینکه بخواهم بگویم چادر نوع منحصر است؛ نه من می گویم چادر بهترین نوع حجاب است؛ یک نشانه ملی ماست هیچ اشکالی هم ندارد، هیچ منافاتی با هیچ نوع تحرکی هم در زن ندارد.
اگر واقعاً بنای تحرک و کار اجتماعی و کار سیاسی و کار فکری باشد لباس رسمی زن می تواند چادر باشد، و همانطور که عرض کردم- چادر بهترین نوع حجاب است.
بی حجابی چگونه به ایران آمد؟
پرهیز از بدن نمایی و عریان و میل به حفظ حریم تن و داشتن احساس شرم و عفت، عفت مشترک همه جامعه ها بوده است که بنحوی دارای معنویت بوده و انسان را فقط جسم و تن نمی دانستند، و این برهنگی ما همراه با فعالیت های شدید غریزه جنسی از مختصات تمدن جدید غرب است.
این تمدن از بدو ظهور خود تاکنون، مثل یک ابر تیره سعی داشته است تا آسمان سراسر جهان را بپوشاند و همه زمین را از آفتاب حقیقت محروم سازد و صد البته مملکت ما نیز از سایه شوم این ابر رحمت در امان نمانده است یکی از ثمرات هجوم غرب به ایران همین تغییر لباس و رواج فرهنگی در میان قشرهایی از جامعه بوده است و از آن در رژیم طاغوت تحت عنوان« کشف حجاب» و این اواخر« دفع حجاب» یاد می شد و در حقیقت چیزی جز مبارزه با پوشش اسلامی و ترویج لباس غربی نبود.
اجرای این برنامه محتاج دو شرط بود: نخست یک زمینه فرهنگی و اجتماعی برای پذیرش لباس غربی و دوم یک عامل اجرا که زور داشته باشد و به اسلام اعتقاد نداشته باشد.
عامل دوم رضاخان، مأمور و سرسپرده دولت استعمارگر انگلیس بود که وظیفه داشت« ایران را هرچه زودتر از حفیض ذلت به اوج عزت برساند و از گمراهی به شاهراه ترقی هدایت نماید!» در پی اجرای همین مأموریت موظف بود به زور لباس مردان را متحدالشکل کند و برسر همه آنها کلاه پهلوی بگذارد و چادر را نیز از سر زنان بردارد.
اما شرط اول، یعنی زمینه فرهنگی و اجتماعی پذیرش لباس غربی را غربزده ها تأمین کردند.
آنان اسلام را نمی شناختند و به غرب خوش بینی مطلق داشتند.
بیگانه با خویش و چشم بسته دلبسته بیگانه بودند.
درواقع این قشر معدود همان قشری بودند که قبل از فرورفتن در لباس غربی و قبل از بدست گرفتن پرچم و فرهنگ غرب، آن فرهنگ را پذیرفته بودند و تغییر لباس، آخرین و بیرونی ترین پوسترانی بود که در وجود آنها تغییر می کرد.
این امر به ظاهر کم اهمیت تنها در جامعه ما اتفاق نیفتاد در همه مشرق زمین بسیاری از مردم به دنبال تسلیم در برابر فرهنگ غرب، جامه غربی به تن کردند.
در لباس مردان- که خود البته غربی است- کراوات ظاهراً قطعه کوچک و کنم اهمیتی است.
اما قبل آن در مشرق زمین در حقیقت منشاء یک تحول عظیم فرهنگی است.
آخر پذیرش لباس غربی در نتیجه سلطه غربی و خودباختگی شرق نیست، چرا تاکنون دیده نشده است که حتی یک نمونه از خصوصیات لباس شرقی در مغرب زمین پذیرفته شود و رایج شود؟
ساده انگاشتن این مسائل نشانه ساده لوحی است.
در جامعه ما در سالهای قبل و بعد از 1314، آنها که تغییر لباس را پذیرفتند، همان کسانی بودند که فرهنگ غربی را پذیرفته بودند و همان ها بودند و آنها که نپذیرفتند نیز دقیقاً آنهایی بودند که آن فرهنگ را نپذیرفته بودند و گول آن باصطلاح« ترقی »و« آزادی» و« تساوی حقوق» را نخورده بوند که در برابر آن همه زور و قلدری مقاومت کردند، مسأله به ظاهر خیلی ساده بود، رضاخان می خواست زنان را از کیسه سیاه چادر درآورد و آنان را وارد دنیای پرنور و مترقی جدید کند، ولی اکثریت عظیم این مردم در برابر این پیشنهاد ساده و منطقی تا سرحد جان مقاومت کردند و حتی حاضر شدند جان خود را فدا کنند و کفن بپوشند، اما لباس غربی نپوشند.
راستی که دفاع زنان ما از لباس و حجابشان در قضیه کشف حجاب رضاخانی، یک حماسه غرورانگیز در تاریخ ملت ماست.
ماجرای دردناک مسجد گوهرشاد مشهد و آن جمع کثیری که در مخالفت با بی حجابی رضاخانی با دست خالی در برابر اسلحه ایستادند و کشته شدند، سند افتخاری ملت است که تا پای جان می کوشد از معنویت و فرهنگ الهی خود دفاع کند.