دانلود گزارش کارآموزی بذر کاری

عمق صحیح بذرکاری
سبز شدن بذر در صورت فراهم بودن شرایط محیط (رطوبت، درجه حرارت ...)با رشد جنین آغاز و اندامهای اولیه نهال شامل ریشه و ساقه با استفاده از مواد ذخیره در بذر تولید می شود.

رشد بقیه اندامها تا وقتی که ساقه بتواند از خاک خارج شده و به نور آفتاب جهت انجام فتوسنتز (تولید مواد هیدروکربنه) دسترسی پیدا کند از مواد ذخیره بذر خواهد بود.اصولا بذر در گیاهان مرتعی در مقایسه بذر در گیاهان زراعی کوچک بوده و از مواد ذخیره محدودی برخوردار هستند.
به طور مثال وزن 1000 دانه بذر گیاهان علفی مرتعی از 5/3 تا 15/0 گرم متغیر است که در مقایسه با بذر گندم 1000 دانه آن برابر 40 تا 45 گرم می باشد.
بذر گیاهان می بایستی در عمقی کاشته شود که مواد ذخیره ای آن برای تامین مواد غذایی مورد نیاز جهت شروع و ادامه رشد اولیه نهال کافی باشد.بر این مبنا عمق کاشت گیاهان مرتعی کمتر از عمق گیاهان زراعی است.

لذا عمق کاشت یکی از موارد اساسی در بذرکاری مراتع می باشد و همانطوری که ذکر شد برای بذر هر گیاه حدی وجود دارد.این حد بستگی به خصوصیات آناتومیکی و مورفولوژیکی نهال سبز شده دارد و از طریق گیاه مادر به نهالها انتقال می یابد.

سبز شدن بذور و خروج آن از خاک یکی از موارد بوده و بقاء نهالهای تولید شده بستگی به رطوبت خاک و مواد غذایی موجود در آن دارد.

بنابراین در صورت سبز شدن بذور اگر سیستم ریشه گسترش پیدا نکند، نهالهای تولید شده از بین خواهند رفت.

برای فراهم کردن شرایط و تامین رطوبت لازم برای رشد بذور نهالهای تولید شده بهتر خواهد بود که عمق کشت تا اندازه ای عمیق در نظر گرفته شود تا نهالهای حاصل شده در اثر خشک شدن خاک سطحی از بین نرفته، فرصت استقرار و نفوذ ریشه های خود را در خاک داشته باشند.

معمولا عمق کشت بستگی به بزرگی و کوچکی بذر دارد.

بذور ریزتر باید در عمق کم که در پاره ای موارد کشت بذور بدون پوشانیدن آن را ایجاب می کند، در مورد بذور درشت تر عمق کشت افزایش می یابد.
عمق کشت همچنین به بافت خاک مربوط بوده و خاک های سنگین، کمتر و در خاکهای سبک و ماسه ای به علت سهولت خروج اندامهای هوایی نهال از آن، می توان عمق کشت را افزایش داد.
برای فراهم کردن رطوبت خاک در اثر جمع آوری نزولات برای سبز شدن بذور، جلوگیری و تاخیر در تبخیر آن می توان مبادرت به کشت در ته جویچه هایی که عمق آنها در حدود 10سانتی متر می باشد نمود.

در این روش بدون اینکه عمق کشت بذر زیاد شود، بذور عملاً از رطوبت بیشتری استفاده می کنند.

بازدید بذرکاری یکی از مراحل مهم در بذرکاری مراتع می باشد.

منظور از این بازرسیها این است که ملاحظه شود آیا بذور، سبز شده و از خاک خارج شده اند و یا اینکه در اثر عوامل محیط از بین رفته اند.

بدیهی است تا برطرف کردن عامل از بین برنده نمی توان اقدام به بذرکاری نمود.

برنامه بازدید و کنترل بذرکاری 2 هفته و چهار هفته پس از کشت و همچنین اوایل پاییز و اوایل بهار سال بعد، از لحاظ اطلاع از استقرار گیاهان خواهد بود.

تک کشتی یا کشت مخلوط پس از اینکه نتیجه آزمایشها در مورد گونه های وارد شده حاصل شد و همچنین نتایج مقایسه کیفیت و کمیت علوفه این گونه ها با گونه های بومی بدست آمد برای هر منطقه یک سری گیاه می توانند انتخاب شوند که با توجه به نوع دام استفاده کننده و همچنین منظور از ایجاد مراتع و سرانجام فصل استفاده خواهد بود.

در مورد کشت این گیاهان می توان به صورت تک کشتی و یا کشت مخلوط و ترکیب چند گیاه اقدام کرد.

هر یک از دو روش فوق محاسن و معایبی به شرح زیر دارد: 1- محاسن تک کشتی 1- سهولت بذرکاری یکنواخت.

2- به علت یکنواختی خوشخوراکی، چرا یکنواخت خواهد بود.

3- تولید علوفه در فصلی که مورد احتیاج می باشد.

4- خصوصیات رشد ورشد مجدد گیاهان یکنواخت خواهد بود.

5- امکان انتخاب سازگارترین و بهترین گونه برای منطقه.

6- ترکیب گیاهی ثابت بوده، کمتر تغییر می کند.

7- کم بودن هزینه های استقرار.

8- استقرار گونه های اساسی سریعتر خواهد بود.

9- سهولت اجرای برنامه های اداره منطقه.

2- محاسن کشت مخلوط 1- در مواردی که خاک منطقه یکنواخت نباشد امکان ایجاد پوشش یکنواخت وجود دارد.

2- طولانی بودن دوره رویش و در نتیجه مهیا بودن علوفه سبز و آبدار برای مدت طولانی.

3- بالا بودن میزان محصول علوفه-نتایج موسسات تحقیقاتی روسیه 4/14 درصد افزایش محصول به طور متوسط در 82 منطقه را نشان می دهد.

4- بالا بودن ارزش غذایی علوفه.

5- بالا بودن خوشخوراکی علوفه به علت متنوع بودن نوع گیاهان.

6- به دلیل متفاوت بودن درجه مقاومت گیاهان در مقابل شرایط آب و هوایی و حمله آفات و حشرات، کلیه پوشش از بین نمی رود.

7- پوشش و حفاظت سریع و بهتر خاک.

8- سازگاری بهتر با تغییرات خاک – موقعیت محلی و سر انجام شرایط آب و هوایی.

9- استفاده بیشتر از کلیه طبقات خاک.

10- استفاده چند جانبه از منطقه (تولید علوفه برای دام و حیوانات شکاری).

11- استفاده از گیاهان دیگر به منظور کشت با گونه هایی که بذر آنها گران بوده و یا امکان فراهم کردن بذر آنها برای کشت تمامی منطقه وجود ندارد.

12- تاثیرات مفید برخی از گیاهان بر روی گیاهان دیگر (افزایش میزان ازت در اثر کشت گیاهان خانواده پروانه آسا و استفاده گیاهان خانواده گندمیان از ازت تهیه شده).

13- کمک گیاهان سریع الرشد در رشد و استقرار گیاهان بطی الرشد.

14- افزایش هوموس خاک - تهویه بهتر خاک – افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک.

علاوه بر آنچه در مورد محاسن دو نوع کشت بیان شد هر یک به نوبه خود معایبی به شرح زیر دارند: در روش تک کشتی حفاظت خاک کمتر صورت می گیرد.

مخصوصاً در مواردی که قسمتهای هوایی در زمستان خشک شده و پوششی ایجاد نمی کند، مثل یونجه – پوتریوم.

نوع دام استفاده کننده محدود بوده و این گونه مرتعکاریها مرتع مناسبی برای استفاده دو نوع دام نمی باشد.

در مورد کشت مخلوط علاوه بر آنکه برنامه اداره منطقه مشکل خواهد بود، در اثر اختلاف موجود در خوشخوراکی گونه های کشت شده امکان چرای مفرط از گونه های خوشخوراک و محدود شدن رشد و یا از بین رفتن آنها وجود دارد.

با توجه به مطالب بالا باید سعی بر این باشد که در صورت کشت مخلوط اولاً تعداد گونه هایی که در برنامه کشت مخلوط انتخاب می شوند زیاد نباشد و معمولاً از 2 تا حد اکثر 5 گونه انتخاب گردد.

ثانیاً وجه تشابهی بین گونه های انتخاب شده از لحاظ درجه خوشخوراکی – فصل رویش – مقاومت در برابر چرا و خشکی محیط و رویش مجدد وجود داشته باشد.

وجود تشابه در موارد ذکر شده و انتخاب تعداد کم گونه برنامه های اداره منطقه را تا اندازه ای سهل خواهد کرد.

در مناطق مسطح و دشت که خاک و شرایط آب و هوایی تا اندازه ای یکنواخت می باشد، بهتر است از تک کشتی استفاده شود.

در مناطق کوهستانی به علت تغییرات خاک و آب و هوا در محل های مختلف کشت مخلوط نتیجه بهتری می تواند داشته باشد.

روشهای بذر کاری برای بذرکاری یا پخش بذر مورد نظر از روشهای چندی می توان استفاده کرد.در هر صورت آنچه مسلم می باشد این است که پراکنش بذر در تمامی سطح منطقه به صورت یکنواخت باشد تا پوشش گیاهی یکنواختی حاصل شود.

1- روش بذرپاشیBroadcasting در این روش بذور توسط دست، بذرپاشی های دستی و یا موتوری، کودپاشهای پشت تراکتوری که در اثر قوه گریز از مرکز باعث پخش بذر می شوند، هواپیما یا هلیکوپتر در منطقه پخش می شوند.

در صورتیکه این روش در مساحتهای کوچک اجرا شود امکان پوشانیدن بذور وجود دارد ولی در مساحتهای بزرگ انجام این امر مشکل و چه بسا غیر عملی می باشد.

معایبی که برای این روش می توان ذکر کرد عبارتند از: پراکنش غیر یکنواخت بذر در منطقه بخصوص در مواردی که کشت مخلوط می باشد.

مصرف زیاد بذر با مقایسه بذرکاری با بذرکار(75-50 درصد بیشتر از بذر کاری با بذرکار).

هدر رفتن مقداری از بذور توسط حشرات و پرندگان.

مشکل پوشاندن روی بذر.

رشد کم گیاهان به خصوص در مراحل اولیه به علت نامساعد بودن شرایط بستر.

نتایج حاصل از بذرپاشی گونه های مرتعی در ایران بوسیله هواپیما منفی است، ولی در روی اراضی ماسه ای نتایج حاصل نسبتاً رضایت بخش بوده است.

دلیل این امر مربوط به سریع بودن جوانه زنی بذر تاغ (12-24ساعت ) و مصادف بودن زمان بذرپاشی با بارندگی بوده است.

2- بذرافشانی با بذرکار Drilling در این روش بذرپاشی و پوشاندن آن توسط بذرکار صورت می گیرد.

در عمل از بذر افشانهای مختلف که برای این نوع کار ساخته شده است استفاده می شود.

از بذرافشانهای مخصوص غلات، در صورت امکان تنظیم آن، برای بذور گیاهان مرتعی خانواده گرامینه نیز می توان استفاده کرد.

در صورت استفاده از بذرافشان پراکنش بذر در منطقه یکنواخت می باشد و همچنین پوشاندن بذر در صورتی که عملیات آماده کردن بستر بذر صحیح انجام گرفته باشد، یکنواخت بوده و بسته به نوع بذر قابل تنظیم می باشد.

فواصل ردیفهای کاشت نیز قابل تنظیم است.

فاصله ردیفها در صورتی که منظور تولید علوفه باشد، بسته به نوع گونه و شرایط محیط از 35-15 سانتی متر و در صورت کشت گیاهان جهت تولید بذر فاصله دو برابر فوق در نظر گرفته می شود.

میزان بذر مصرفی نیز کمتر از حالت دست پاشی خواهد بود و هدر رفتن بذر توسط حشرات و پرندگان به حداقل ممکن می رسد.

در این روش برای بدست آوردن پراکنش یکنواخت بذر در پاره ای موارد ضروری است بذور با پوسته برنج مخلوط شود.

همچنین در مورد کشت بذور مخلوط توجه به مخلوط شدن بذور در حین بذرکاری ضروری می باشد، چه بذر کاری گیاهان مختلف با توجه به سطح خارجی آنها تفاوت خواهد داشت و در صورتی که نتوان توام بذرکاری نمود، بایستی اجباراً به صورت کشت تنها در دفعات چند بذرکاری نمود.

نحوه کشت می تواند بصورت ردیفهای متناوب از گیاهان مختلف و یا بصورت ردیفهای عمود بر هم که هر ردیف شامل یک گیاه خواهد بود انجام داد.

در پاره ای موارد به علت شرایط منطقه (شیب خیلی زیاد- وجود قطعات سنگ- پوشیده شدن سطح زمین از قلوه سنگ و...) امکان استفاده از بذرکار وجود ندارد.

در جدول ضمیمه انواع مختلف بذرکارها ذکر شده است.

به طوری که قبلاً ذکر شد در پاره ای موارد مبادرت به آماده کردن زمبن و کشت بذر در روی نوارهایی نموده و در نوارهای باقیمانده خاک و پوشش گیاهی موجود دست نخورده باقی می ماند.

این امر در مواردی اجرا می شود که: به علت خطر فرسایش آماده کردن تمام سطح زمسن قابل قبول نباشد در مواردی که آماده کردن تمام سطح زمین غیر ممکن می باشد سر انجام در مواردی که هدف تغییر دادن ترکیب پوشش گیاهی می باشد نه عوض کردن پوشش گیاهی موجود در منطقه برای اینجام این امر از بذر کار های مخصوصی (interseeder) که در ضمن آماده کردن زمین بذر کاری نیز می نماید، استفاده می شود.

در صورت میان کاری این interseeding پس از استقرار گیاهان کشت شده در اثر پخش بذر آن ها به تدریج پوشش منطقه اصلاح می شود.

البته سرعت اصلاح پوشش گیاهی در این روش کند تر از کشت تمام منطقه است ولی از روش احیای طبیعی سریع تر خواهد بود.

حفاظت مناطق بذر کاری شده برای اینکه گیاهان حاصل از بذر کاری بتوانند در مقابل چرا و شرایط محیط مقاومت نمایند بایستی این گیاهان بخوبی در محیط مستقر شوند و قبل از استقرار کامل گیاهان که بسته به شرایط منطقه از 1 تا 4 سال و معمولاً حدود دو سال می باشد، باید از چرای دام جلوگیری شود.

بدیهی است دوره محافظت استقرار گیاهان کوتاهتر از شرایط سخت خواهد بود.

البته این مدت بستگی به نظر کارشناس مرتعداری منطقه خواهد داشت.

پس از سپری شدن دوره حفاظت اولین برنامه چرا باید در پاییز در نظر گرفته شده و ضمن اینکه چرای دام باید سبک باشد، بایستی تمام سطح بطور یکنواخت مورد چرا قرار گیرد.

برای رسیدن به هدف ذکر شده چرای دام در قطعات کوچک و برای مدت کوتاه با هدایت چوپان خواهد بود.

در صورتی که قبل از استقرار گیاهان اقدام به چرا شود باعث از بین رفتن نهال های جوان شده، برنامه بذر کاری مواجه با شکست خواهد بود.

استفاده از مناطق بذر کاری شده باید طبق برنامه اداره منطقه باشد.

منافع حاصل از بذر کاری که در اثر صرف هزینه – وقت و انرژی حاصل می شود در صورتی که این مناطق طبق برنامه مورد استفاده قرار نگیرند، در مدت کوتاهی از بین خواهد رفت.

برنامه استفاده از قطعاتی که منظور بذر کاری آن هاست، بایستی قبل از اقدام به بذرکاری نوشته شده و مشخص باشد.

این امر کارشناس را در مورد لزوم بذر کاری و این که اقدام به بذرکاری ضروری است کمک نموده و علاوه بر آن در مدیریت منطقه مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

علاوه بر آن تهیه و مشخص کردن برنامه استفاده از مناطق بذر کاری شده امر حفاظت و اداره بعدی آن را طبق اصولی صحیح، آسان می نماید.

برنامه اداره ماطق بذر کاری شده بایستی شامل موارد زیر باشد: فصل استفاده – طول مدت چرا و طول مدتی که نباید استفاده چرایی شود.

علاوه بر آن در برنامه اداره منطقه بایستی روش های مبارزه با پراکنش گیاهان بی ارزش و عملیاتی که باعث کنترل این گونه گیاهان می شود تشریح گردد.

وقتی که برنامه بذر کاری به طور صحیح اجرا شد و محافظت لازم از آن به عمل آمد و استفاده بعدی طبق برنامه اداره منطقه انجام شد، برای مدت های مدیدی استفاده هایی در مورد حفاظت خاک، حفاظت حوزه های آب خیز و سرانجام تولید محصول علوفه ای حاصل خواهد شد.

ادوات لازم برای ایجاد و احیای پوشش در مراتع در مراتع انواع خاک های مختلف از قبیل خاک های نرم که کار کردن و آماده کردن آن ها آسان است و خاک های سخت و سنگین و یا توام با قطعات سنگ و یا بوته ها و گیاهان که در منطقه مستقر شده و به آسانی نمی توان آن ها را از بین برد، وجود دارد.

بدیهی است آماده کردن خاک در این گونه اراضی با مقایسه اراضی زراعی مشکل تر بوده و چه بسا انجام این امور توسط ادوات زراعی عملی نمی باشد.

تجربه نشان داده است که جهت انجام برنامه های ذکر شده ادوات مخصوصی با خصوصیات مشخص ضروری می باشد.

مثلا در امریکا از بیش از 50 سال قبل برنامه مخصوصی جهت مشخص کردن ادوات لازم برای احیای مراتع و اراضی بکر اجرا می شود.

بنابراین در صورت امکان باید از ادوات مخصوص برای اجرای عملیات زیر وجود دارد: اجرای برنامه سوزاندن بوته ها- ریشه کن کردن بوته ها و درخت ها توسط زنجیر و کابل که به وسیله بلدوزر کشیده می شود- ادوات کاشت- دیسک زدن- کلوخ خرد کردن- ریشه کن کردن درختان توسط بلدوزر- شخم- خراش سطح خاک- قطع ریشه و سرانجام محلول پاشی به منظور از بین بردن گیاهان.

ادوات مخصوص استفاده در مراتع و اراضی بکر عبارتند از: انواع کلتیواتور- دیسک بذر افشان- کلوخ خرد کن- غلطک- لوله های زایده دار- ریشه بر- دندانه- بذر افشانهای مخصوص بوته ا و درختان.

نشاءکاری برای کشت بذر و تهیه نشاء می توان به کشت بذر در خزانه و یا کشت بذر در قوطی، گلدانهای مخصوص، جعبه های خالی کنسرو، کیسه های پلی اتیلن اقدام کرد.

زمان کشت بذر باید طوری در نظر گرفته شود که آمادگی نهال ها برای نشاءکاری مصادف با موقع نشاء باشد.

در صورتی که زودتر بذرکاری شود در اثر رشد بیش از حد نهال ها در موقع انتقال آنها به زمین اصلی صدمه زیادی به ریشه گیاه وارد شده، باعث کاهش درصد موفقیت خواهد بود.

طبق آزمایش های انجام شده در منطقه چهار دانگه(رود شور-کرج با بارندگی 150 میلی متر در سال) در مورد نتایج حاصل از موفقیت در کشت نهال گیاه Atriplex canescens و رابطه آن با سن نهال ها (ارتفاع نهال) بهترین نتایج در مورد نهال هایی که ارتفاع آنها از 13 تا 23 سانتی متر بوده است، حاصل شده است.

در مورد این گیاه با توجه به تجربیات به دست آمده زمان لازم برای آمادگی نهال ها به انتقال در زمین اصلی 8-6 هفته رشد لازم است.

این امر در زمان کشت بذر در خزانه باید مورد توجه قرار گیرد.

کشت نشاء در صورت کشت بذر در خزانه، موقع انتقال به زمین اصلی باید نسبت به هرس ساقه ها و حذف قسمتی از آنها اقدام گردد تا تعادل بین ریشه و ساقه به وجود آید.

همچنین هرس ریشه برای ایجاد ریشه های بیشتری ضروری خواهد بود.

در موقع انتقال نهال ها باید سعی شود از خشک شدن ریشه ها جلوگیری گردد.

در صورتی که بذور در جعبه و یا قوطی کشت شده باشد، در موقع نشاء نهال ها از هم جدا شده و کشت می شود.

در صورت استفاده از کیسه های پلی اتیلن چون نهال با خاک کشت می شودضروری است قسمت تحتانی کیسه کاملا باز گردد تا ریشه ها با خاک تماس حاصل نماید.

همچنین در بدنه کیسه نیز در چند نقطه شکاف داده و کیسه نایلون به طرف بالا جمع شود تا ریشه با خاک محل کاشت تماس حاصل کند.

چاله های کشت بستگی به رشد ریشه های نشاء خواهد داشت.

پس از کشت نهال ها خاک اطراف آن برای تماس ریشه ها با خاک فشرده می شود و چاله های پرشده گودتر از سطح زمین بوده تا بهتر باعث جمع آوری بارندگی ها در منطقه نفوذ ریشه شود.

می توان نهال ها را در شیارهایی که در روی خطوط تراز ایجاد شده باشند کشت نمود تا تغذیه خاک از آب بهتر صورت گیرد.

در صورتی که در موقع نشاء خاک خشک باشد، مخصوصاً در صورت انتقال نهال از خزانه آبیاری دستی ضروری خواهد بود.

موقع نشاء بستگی به شرایط آب و هوایی منطقه و نوع گیاه خواهد داشت.

در پاییز یا اواخر زمستان و یا اوایل بهار می توان به این کار مبادرت کرد.

در صورت کشت در بهار بایستی از موقع نشاء تا مدت 5/1 تا 2 ماه رطوبت خاک برای رشد نهال کافی باشد.

چنانچه بتوان کار انتقال نهال ها به زمین اصلی را در پاییز انجام داد با توجه به اینکه اولاً حجم کارهای صحرایی در پاییز کمتر است، ثانیاً با توجه به وجود اعتبارات اجرایی در آن زمان و برعکس محدودیت های آن در اوایل بهار، ثالثاً به علت امکان استفاده از دوره مساعد رشد بیشتر بهار، نشاءکاری بهتر خواهد بود.

طبق آزمایشهای انجام شده درمورد زمان انتقال نهالهای گیاهAtriplex canescens به زمین اصلی، نتایج به دست آمده نشان می دهد که انتقال نهال ها در اواسط آبانماه در مقایسه با تاریخ های قبل و بعد از آن در پاییز و همچنین اواخر زمستان و اوایل بهار در منطقه قشلاق کرج بهترین نتیجه را داده است.

تا استقرار کامل گیاه در منطقه از چرای دام جلوگیری می شود.

در صورتی که در اثر وجود جوندگان در منطقه نهال ها صدمه ببینند ضروری است نسبت به مبارزه با آنها اقدام شود.