راهبردهای ارزشی و اجتماعی پیامبر اعظم
مقدمه
عنوان «راهبردهاى ارزشى و اجتماعى» به بررسى نقش و تاثیر پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله در به کارگیرى عامل «وحدت اسلامى» به عنوان یکى از ابزارها در جامعه اسلامى آن زمان مىپردازد.
در یک تقسیمبندى کلى نقش پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله در پایهگذارى وحدت امت اسلامى شامل سه مطلب بنیادین مىشود: نخست تلاش در وضعیت جامعه عربى آن زمان و به کارگیرى عوامل «سیاسى» جهت زمینهسازىهاى لازم; سپس برنامهریزىهاى «فرهنگى» در مسیر ترسیم دورنماى امت واحده براى مسلمانان و ایجاد فضاى رشد فکرى و ارتقاى فهم مردم نسبتبه مسؤولیتهاى خود; و در نهایت، به کار بستن راهحلهایى که پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله از آنها به عنوان ابزار تحقق وحدت بهره مىگرفت.
این چنین راهبردهایى را مىتوان تحت عنوان «دعوت ارزشى پیامبرصلى الله علیه وآله برشمرد که پارهاى از آنها شامل «راهبردهاى ارزشى ملى و مذهبى»، «راهبردهاى ارزشى قومى و میهنى» و نیز «راهبردهاى ارزشى اجتماعى و فردى» خواهند بود. و اینک به هر بخش اشارهاى گذرا خواهیم کرد.
راهبردهاى ملى و مذهبى
الف) ایجاد وحدت ملى و همبستگى ایمانى
ورود پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله به مدینه همراه با عقد قراردادهایى بین گروههاى گوناگون بود. این پیمانها را مىتوان یکى از بارزترین شواهد به کارگیرى رهیافت وحدت اسلامى در جامعه آن زمان شمرد.
پیماننامه عمومى مدینه: یکى از مهمترین این پیمانها، اولین قراردادى بود که بین پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله و طوایف و قبایل موجود یثرب بسته شد و بعضى آن را «نخستین قانون اساسى مکتوب جهان» دانستهاند. این تدبیر بهترین مقوله براى به وجود آوردن وحدت ملى و همبستگى دینى بود چرا که وحدت میان قبایل درگیر، حقوق اجتماعى یهودیان و نیز مهاجران مسلمانان را تصمین مىکرد و از سوى دیگر، این پیمانها مقدمات تشکیل یک وحدت سیاسى و حکومتى را فراهم مىآورد.