معنای گناه
گناه به معنی خلاف است و در اسلام هر کاری که برخلاف فرمان خداوند باشد گناه محسوب می شود.
تقسیم بندی گناهان در روایات
روایات متعددی از ائمه(ع) به ما رسیده که بیانگر تقسیم گناهان به کبیره و صغیره است و درکتاب اصول کافی یک باب تحت عنوان« باب الکبائر» به این موضوع اختصاص یافته که دارای 24 حدیث است. در روایت اول و دوم این باب تصریح شده که گناهان کبیره، گناهانی را گویند که خداوند دوزخ و آتش و جهنم را بر آنها مقرر نموده است.
در بعضی ازاین روایات( روایت سوم و هفتم) هفت گناه به عنوان گناه کبیره، و در برخی از روایات( روایت 24)نوزده گناه به عنوان گناهان کبیره، شمرده شده است.
گرچه گناهان چون مخالفت فرمان خدای بزرگ است سنگین و بزرگ می باشد ولی این موضوع منافات ندارد که بعضی از گناهان نسبت به خود و آثاری که دارد، بزرگتر از برخی دیگر باشد، و به گناهان بزرگ و کوچک تقسیم گردد.
میزان و معیار شناخت گناهان کبیره از صغیره
در اینکه معیار در شناخت گناهان کبیره از صغیره چیست بین علما و گفتگو و اختلاف فراوان شده که در مجموع 5 معیار را بیان کرده اند:
1- هر گناهی که خداوند در قرآن برای آن وعده عذاب داده باشد.
2- هر گناهی که شارع مقدس، برای آن حد تعیین کرده، مانند شرابخواری یا زنا و دزدی و مانند آن که تازیانه و کشتن و سنگسار از حدود آنها است و درقرآن به آن هشدار داده است.
3- هر گناهی که بیانگر بی اعتنایی به دین است.
4- هر گناهی که حرمت و بزرگ بودنش با دلیل قاطع ثابت شده است.
5- هر گناهی که در قرآن و سنت انجام دهنده آن، شدیداً تهدید شده است.
گناهان کبیره از دیدگاه امام خمینی
درکتاب تحریر الوسیله امام خمینی( قدس سره) در مورد معیار گناهان گبیره چنین آمده است:
1- گناهانی که درمورد آنها در قرآن یا روایات اسلامی و عده ی آتش دوزخ داده شده باشد.
2- از طرف شرع به شدت از آن نهی شده است.
3- دلیل، دلالت دارد که آن گناه بزرگتر از بعضی از گناهان کبیره است.
4- عقل حکم کند که فلان گناه، گناه کبیره است.
5- درذهن مسلمین پای بند به دستورات الهی چنین تثبیت شده که فلان گناه از گناهان بزرگ است از طرف پیامبر(ص) یا امامان(ع) در خصوص گناهی تصریح شده که از گناهان کبیره است.