اصول آموزشی
از جمله مهمترین اصول آموزشی کشور ترکیه می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
ارائه آموزش عمومی به کلیه شهروندان ترکیه ای
رفع نیاز های فردی و اجتماعی در حوزه آموزش کشور
آزادی انتخاب در گزینش محل تحصیل
برخورداری همگانی از حق تحصیل
ارتقاء کیفیت فرصت های آموزشی
ارائه آموزش همگانی در طول دوران زندگی
تبعیت از اصول اصلاحی آتاتورک در حوزه آموزش نظیر ایجاد مدارس غیر مذهبی
برقراری ساختار دمکراتیک در حوزه آموزش
ارتقاء سطح کیفی رویکردهای علمی
فراهم سازی امکانات آموزش مختلط
افزایش میزان همکاری اولیای دانش آموزان با دست اندرکاران مدارس کشور
اهداف آموزشی
از جمله مهمترین اهداف نظام آموزشی کشور ترکیه می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- تربیت کلیه افراد مملکت در راستای اصول ملی گرایانه و اصلاح طلبانه آتاتورک(پدر ملت ترک)
- تربیت افراد خلاق، سازنده و مولد که با ثبات و متعادل بوده، به حقوق بشر احترام گذارده و نسبت به جامعه و مسائل و مشکلات پیرامون آن احساس مسئولیت نمایند.
- آماده سازی شهروندان برای زندگی آینده(برخورداری از دانش و مهارت خاص شغلی که متضمن رفاه فردی و اجتماعی است)
- اتخاذ سیاست برابری درحوزه آموزش(برخورداری کلیه افراد از امکانات آموزشی یکسان صرفنظر از نژاد، جنسیت،مذهب)
- برآوردن نیازهای فردی و اجتماعی شهروندان ترکیه ای
- جهت دهی افراد به سمت گرایش به برنامه های آموزشی بنا برعلائق ، استعدادها و توانائیهای آنان
- تاکید بر سکولاریسم و معیارهای علمی در حوزه آموزش
- برگزاری کلاسهای آموزشی مختلط
- اتخاذ برنامه ریزی های مناسب آموزشی
- برقراری همکاریهای دو جانبه میان مدرسه و خانواده
- اتخاذ و اجرای سیاستهای آموزش همگانی
آموزش ابتدایی
ساختار آموزشی
مقطع آموزش ابتدایی شامل کودکان گروه سنی بین 6 تا 14 سال می شود.
در مدارس دولتی رایگان این آموزش برای کودکان دختر و پسر اجباری است .
مدارس ابتدایی مؤسسات آموزشی ملی هستند که توسط دولت برای تعلیم و تربیت پسران و دختران از طریق دوره اموزش اجباری 5 ساله ایجاد شده اند .
طول مدت آموزش در این مدارس 8 سال است .
در طول سال تحصیلی92-1991، 6870683 کودک تحت نظر 234154 معلم در 50669 مدرسه ابتدایی آموزش دیده اند .24/95 در صد کودکان در این رده سنی در مدارس حضور یافتند.
آموزش ابتدایی برای تمامی شهروندان بدون در نظر گرفتن جنسیت آنها اجباری است و بهصورت رایگان در مدارس دولتی ارائه میشود.مؤسسات آموزشی ابتدایی شامل مدارس آموزش ابتدایی، کلاسهای آموزشی و جبرانی و همچنین مدارس و کلاسهایی است که برای کودکان با نیاز به آموزش خاص( کودکان استثنایی) تأسیس میشود.
ساختار مراکز آموزش ابتدایی اهداف دراز مدت آموزشی از جمله مهمترین اهداف دراز مدت آموزش ابتدایی هماهنگ با اهداف دراز مدت و اصول اساسی آموزش ملی می توان به موارد ذیل اشاره نمود: 1- ایجاد دانشپایه، مهارتها، نگرشها و عادات لازم برای کودکان ترک به منظور تبدیل به شهروندانی خوب و پرورش آنان در راستای اخلاقیات.
2- آماده سازی کودکان ترک برای زندگی و آموزش در سطوح بالاتر و پرورش آنان در راستای علائق و استعدادهایشان.
اهداف کوتاه مدت آموزشی از جمله مهمترین اهداف کوتاه مدت آموزش ابتدایی هماهنگ با اهداف دراز مدت و اصول اساسی آموزش ملی می توان به موارد ذیل اشاره نمود: 1- خلق محیط آموزشی تحقیقاتی،مولد و مؤثر که به دانشآموزان اجازه میدهد خواستهها و احساسات خود را بیان کرده،نقاط ضعف و قوت خود و خانواده شان را شناسایی نموده واحساس مسئولیت خود را پرورش دهند.
2- خلق محیطهای آموزشی و فوق برنامه که برای دانشآموزان ابزار لازم برای پیدا کردن دیدی وسیع و جامع نسبت به دنیا را فراهم کند.
3- تهیه برنامهها برای اینکه دانشآموزان را از تکنولوژیهای اطلاعاتی و مسائل اجتماعی و فرهنگی مطلع ساخته و آنان را افرادی چند بعدی و در حال پیشرفت دائمی در مسائل آکادمیک و اجتماعی و انسآنهایی با شعور بسازد.
4- وادار ساختن کودکان در فراگیری مهارتهایی که به آنان توانایی پذیرفته شدن در جامعه و محیط اطراف زندگیشان را میدهد.
به طورکلی ترمی توان گفت که هدف اصلی مقطع ابتدایی آموزش دانش و مهارتهای اولیه به کودکان،آموزش راه و رسم شهروند خوب بودن وآماده کردن آنها برای زندگی اجتماعی و مقاطع آموزشی بالاتر با درنظر گرفتن علایق،استعدادها و توانائی های دانش آموزان است.
برنامه های آموزشی ازجمله مهمترین برنامه های آموزشی مراکز آموزش ابتدایی می توان به زبان ترکی، ریاضی، تعلیمات اجتماعی،علوم، علوم اجتماعی،حقوق مدنی و حقوق بشر،تاریخ جمهوری ترکیه، زبانهای خارجی، علوم مذهبی، فرهنگ و اخلاق، نقاشی- کاردستی، موسیقی، ورزش، حرفه و فن ،کمکهای اولیه و قوانین راهنمایی و رانندگی، فعالیتهای فردی و گروهی و دروس اختیاری اشاره نمود.مدت زمان هر کلاس40 دقیقه است.
پروژههای آموزشی معرفی آموزش ابتدایی در قالب هشت سال آموزش پایه اجباری در تمامی مناطق کشور از برنامه سوم به بعد در نظر گرفته شد.
این موضوع در پانزدهمین هیئت آموزش ملی پذیرفته شد.
طبق قانون شماره 4306 آموزش ابتدایی بهصورت اجباری در شکل دوره 8 ساله پیوسته در آمده و اجرای آن در سطح کشور شروع شد.
بعد از این قانون «برنامه آموزش پایه» شروع شد.
همچنین «پروژه آموزش2000» برای کمک به دست یابی اهداف آموزش ابتدایی معرفی شد.پروژههای زیاد دیگری نیز با سرمایهگذاری مؤسسات خصوصی شروع شد و بهطور مستمر ادمه یافت که از جمله مهمترین آنها می توان به موارد ذیل اشاره نمود: 1- پروژه آموزش 2000 به دلیل افزایش دوره آموزش ابتدایی تا 8 سال در راستای آموزش ملی، پروژه آموزش 2000 در کنار قانون 4306 به مرحله اجرا در آمد.
اصول اساسی پذیرفته شده در این پروژه به شرح ذیل می باشد: 1- حذف (حالت دوشیفتی) برنامه مدارس دونوبته که درحال حاضر در بعضی مدارس شهرهای بزرگ انجام میشود.
2- کاهشتدریجی دانشآموزان کلاس و رساندن آن به30 دانشآموز تاسال 2000 3- ، حمل و نقل دانشآموزان با اتوبوس از محلهای کوچک به مدارس مرکزیتر در مناطقی که آب و هوا و وضع جاده مساعد است و مشکل امنیتی وجود ندارد، در جهت حصول کیفیت بالای آموزشی 4- فراهم سازی امکانات آموزشی برای دانشآموزان ساکن مناطق نامساعد آب و هوایی و مناطق دور افتاده از طریق مدارس آموزش ابتدایی شبانهروزی(YIBO) و مدارس پایه شبانهروزی (PIO) به هزینه دولت 5- حذف تدریج آموزشی دانشآموزان چند سطح در یک کلاس (بهگونهای که در روستاها انجام میشود) با گسترش مدارس شبانهروزی 6- توزیع لباس، کیف، کتاب، و دفتر در میان دانشآموزانی که امکانات مالی کافی ندارد 7- تکمیل آموزشی رسمی از طریق روشهای آموزش از راه دور 8- نصب آزمایشگاههای کامپیوتر در مدارس آموزشی ابتدایی و استفاده از این آزمایشگاهها برای آموزش به کمک کامپیوتر (CAE) 9- فراهم نمودن امکانات آموزش زبان برای کودکان به منظور آموزش حداقل یک زبان خارجی در سطح ابتدایی 10- مجهز کردن مدارس در راستای نیازهای عصر حاضر.
11 – فراهم نمودن امکانات و تسهیلات فعالیت فیزیکی در جهت رشد فیزیکی آنان در کنار رشد قابلیتهای عقلی 12- فراهم نمودن موقعیتهای آموزش از راه دور برای تمامی فارغالتحصیلان آموزش ابتدایی 2- پروژه آموزش بهداشت در مدارس این پروژه در سالهای تحصیلی99- 1995در10مدرسه ابتدایی کشور ازطریق همکاریWHO، هیئت اروپایی، کمیته و وزرات بهداشت شروع شد.
هدف پروژه آموزش راه سالم زندگی به کودکان و قادر ساختن آنان در فراگیری دانش و نظرها در این مورد و حساس کردن آنها به مخاطرات سلامتی و پیشرفت تواناییهای تصمیم گیری آنان در رابطه با سلامتی خود و کمک به دیگران برای داشتن شخصیت بهتربوده است درآغاز سال تحصیلی1999- 1998تعداد مدارس تحت پروژه از15 مدرسه به25مدرسه افزایش یافت.
3- پروژه کمک اجتماعی در حمایت از آموزش 8 ساله ابتدایی پروژه کمک اجتماعی به وسیله وزارتخانه آموزش در سال تحصیلی1998-98 به مرحله اجرا گذاشته شد تا از دست یابیبه اهداف کوتاه مدت آموزشی ابتدایی و تکمیل دوره انتقالی با حداقل مشکلات اطمینان حاصل شود.
از طریق این پروژه، لباسهای مدرسه، کتابهای درس و امکانات آموزشی دیگر و همچنین تغذیه دانشآموزان در برنامه الحاقی (ادغام مدارس روستایی) فراهم آمد.افرادی از وزارتخانه فوق، برای ارائه آموزش حقوق کودکان در سمینار آنتالیا حضور یافتند تا به ارائه این قبیل آموزشها به افراد مبادرت نمایندتا خود این افراد به نوبه خود به دیگران آموزش دهند.
این سمینار در قالب برنامه مشترک دولت ترکیه و سازمان یونیسف در سال تحصیلی 1999-2000 به مورد اجرا در آمد تا موضوع حقوق کودکان در برنامههای آموزش رسمی و غیر رسمی بهصورتی سالمتر مطرح گردد.
4- پروژه KITGI پروژه KITGI با عنوان پروزه بهبود جادهها و خیابآنها با هدف امنیت ملی عبور و مرور در دست اجراست تا وضعیت فعلی و توصیههایی در مورد آموزش امنیت ترافیکی که قسمتی از آن با وام بانک جهانی پرداخت شده است را تحت پوشش قرار دهد.
5- پروژه هدایت حرفهای دانشآموزان مدارس شبانهروزی حومه و روستاهای کشور این پروژه بهعنوان نمونه در13 استان با تأیید دفتر وزیر در 17 مارس 1999 انجام شد.
هدف طرح فوق هماهنگ با قانون شماره 4306 تکمیل دانش و مهارت دانشآموزان مدارس ابتدایی شبانهروزی در جهت آموزش فرهنگ فنآوری و آشنایی آنان با مشاغل مختلف و تامین آتیه شغلی آنان است.
6- پروژه آموزش و پرورش بدون کیف هدف از اجرای این پروژه، تکمیل آموزش و پرورش دانشآموزان مقاطع اول تا سوم ابتدایی است.
طرح فوق بهصورت نمونه طی سال96- 1995در42مدرسه ابتدایی15ایالت کشور به مرحله اجرا گذاشته شد.
در سال تحصیلی98 -1997 این برنامه به 1875مدرسه در 66 استان گسترش یافت.
7- پروژه تهیه کتاب راهنمای معلمان هدف این پروژه فراهم نمودن کتاب راهنمای معلمان برای راهنمایی آنان در اجرای سیاست دانشآموز محور در جهت هر چه فعال تر نمودن دانشآموزان در محیط آموزشی – یادگیری است.
سازمان یونیسف مبلغ28943 دلار امریکائی را به این پروژه تخصیص داده است.
علاوه برآن4400 دلار آمریکایی به صورت وام برای گسترش و تکمیل آموزش فنی، حرفهای، مهارتی (از منابع مالی تحت قانون شماره 3418) انتقال یافته و پروژه با بودجه کل 33343 دلار امریکا به مرحله اجرا درآمد.
قراردادی با گروه آموزشی دانشگاه سلیمان برای آماده سازی کتاب راهنمای معلمان امضاء شد.
در نهایت کتاب راهنما در ژوئن- جولای سال1999 تکمیل و درسمینار تحولات آگوست 1999 به معلمان ارائه و نظرات آنها در این مورد جمع آوری گردید.
8- طرح ادغام مدارس روستایی ابتدایی از جمله مهمترین دلایل اجرای طرح فوق می توان از موارد ذیل نام برد: 1 ـ حصول اطمینان از امکانات و موقعیتهای مساوی آموزشی و افزایش کیفیت آموزش با این حقیقت که وجود بخشهای کوچک بسیاری درمناطق وسیعی در سراسر کشور، گسترش خدمات آموزش رامشکل ساخته است.درحالیکه فراهم نمودن خدمات آموزشی (مانند ساختمان مدارس و امکانات و معلم) برای تعداد زیادی از بخشهای کوچک که در مناطق وسیعی گسترده اند، از نقطه نظر اقتصاد آموزش گران تمام میشود و تلاش برای کاهش هزینهها باعث کاهش درکیفیت آموزش خواهد شد.مدارسی با تعداد کم دانشآموز که فاقد امکانات ساختمانی مناسب و معلم کافی هستند با توجه به خواست شهروندان در مناطق حومه ساخته شده است.
این مدارس نه تنها تربیت افراد متخصص مورد نیاز برای پیشرفت را به روش مورد نظر مشکل میسازند بلکه با اصل شرایط آموزش مساوی نیز منطبق نیستند.
این روش کار در عوض کیفیت آموزش را کاهش و هزینه آموزش را بالا میبرد.
در نتیجه تلاش برای حصول اطمینان از موقعیتها و امکانات مساوی آموزشی و بالا بردن کیفیت آموزش دلایل مهمی برای ادغام مدارس روستایی در آموزش ابتدایی بوده است.
2 ـ مهاجرت داخلی عامل مهم دیگر در انتقال به ادغام مدارس در آموزش ابتدایی مهاجرت داخلی است.
از سال 1980 مهاجرت از مناطق حومه به ایالتهای مرکزی شروع شده که از جمله ایالتهای فوق می توان از ایالات آدانا، آنکارا، آنتالیا، بورسا، لکل، استانبول، ازمیر، کوکالی و دیار کبروباتمن نام برد.
از جمله استآنهایی که عمده مهاجرت از آنها صورت می گیرد می توان به آرتوین، کانگیری، ارزروم، کارس، ریز، سیواز، تونسلی اشاره نمود.
مهاجرت خصوصا از مناطق حومه به استآنهای مرکزی، تعداد شاگردان را کاهش داده و باعث شده مدارس زیر ظرفیت خود مشغول کار باشند.
3 ـ تعداد زیاد بخشهای مسکونی کوچک که در مناطق وسیعی گسترده شدهاند.
درحالیکه 35000 روستا در ترکیه وجود دارد، 44319 واحد مسکونی شبه روستا در اطراف این روستاها وجود دارد.
اکثریت قریب به اتفاق این مسکونیها جمعیت خیلی کمی دارند.
ارائه خدمات آموزشی به همه این مناطق مسکونی نیازمند استخدام تعداد بیشتری کارمند و در نتیجه صرف هزینههای بالاتری است.
با پوشش دادن دانشآموزان این مناطق مسکونی کوچک با برنامه آموزش ابتدایی ادغام مدارس صرفه جویی بسیاری در نیروی کار و هزینهها صورت می گیرد.
علاوه بر این خدمات فضاهای آموزشی فراهم شده در روستای مرکزی تحت برنامه الحاق مدارس به این روستاها کمک میکند تا به مرور زمان بزرگتر شده و باعث حذف مناطق مسکونی کوچک مستقر در مناطق وسیع میگردد.
آمار تحصیلی نسبت کل ثبت نام در سراسر ترکیه برای سال تحصیلی 99 ـ 1998 حدود 2/92 درصد است که شامل 3/93 درصد برای پسران و 8/85 درصد برای دختران میشود.
نسبت خالص ثبت نام در سراسر کشور 5/87 درصد که 6/92 درصد برای پسران و 3/82 درصد برای دختران است.
قبل از 1997 میزان ثبت نام در آموزش 5 ساله ابتدایی 8/99 درصد بود.
به دنبال قانون دوره اجباری 8 ساله ابتدایی که به معنای ترکیب دوره 5 ساله ابتدایی و دوره 3 ساله راهنمایی بود، نسبت ثبت نام در دوره 8 ساله آموزش ابتدایی در رابطه با نسبت پایین ثبت نام در آموزش مقدماتیمتوسطه (6 /69) پایین آمد.
از طریق آموزش 8 ساله پیوسته ابتکارات بسیاری به روش قاطع برای افزایش شرکت درآموزش ابتدایی، برای افزایش ظرفیت آموزش ابتدایی و بهطور خلاصه برای افزایش میزان ثبت نام صورت گرفت.دولت خط مشی گسترش آموزش ابتدایی 8 ساله برای آموزش پایه را تا رسیدن پوشش همگانی، بالا بردن کیفیت آموزش پایه و افزایش علاقه دانش آموزان به تحصیل در مدارس آموزش ابتدایی را رسم نموده است.
براین اساس آماده سازی برنامه آموزش پایه در وزارت آموزش ملی و اجرای موفقیت آمیز این برنامه بهصورت موظف در آمد.
مدارس شبانهروزی و مدارسی با امکانات سکونتی با هدف حصول اطمینان از دسترسی به خدمات آموزش ابتدایی در مناطق حومه و روستایی و شبه روستایی که فاقد مدرسه هستند و برای کودکان خانوادههای فقیر ایجاد شده است.
تمامی هزینههای دانشآموزان در این مدارس توسط دولت پرداخت میشود.
مدیریت کل آموزش ابتدایی کشور برنامه آموزش ابتدایی الحاقی (ترکیب مدارس روستایی) را گسترش داده است.
این برنامه با هدف حصول اطمینان از دسترسی به آموزش با کیفیت بهتر برای دانشآموزانی که در مناطق وسیع کم جمعیت زندگی میکنند و دانشآموزان مدارسی که از آموزش چند سطح دریک کلاس(مانند کلاسهای روستایی) برخوردار می گردند، فراهم می آید.
فعالیت مدارس ابتدایی شبانهروزی محلی (CYIBO) و مدارس ابتدایی با پانسیون(PIO) مدارس ابتدایی شبانهروزی محلی و مدارس ابتدایی با پانسیون در سال 1962 بنا به اصل اول مقررات مدارس ابتدایی محلی تحت قانون آموزش وپرورش ابتدایی شماره 222 شروع شد.
این اصل بیان میکند که مدارس محلی با تسهیلات روزانه و اقامت شبانه در جاهایی که چندین روستا نزدیک به یکدیگر یا در روستاهایی که خانهها بهصورت گروهی در منطقه وسیعی پراکندهاند، ایجاد شود.گشودن مدرسههای شبانهروزی بعدا براساس اصل 25 قانون پایه آموزش ملی شماره 1739 و اصل 9 قانون آموزش و پرورش ابتدایی شماره 222 ادامه پیدا کرد.تمامی هزینههای دانشآموزان مدارس شبانهروزی ابتدایی بوسیله دولت پرداخت میشود.آموزش در184مدرسه شبانهروزی محلی و117مدرسه ابتدایی با پانسیون در سال تحصیلی 99 ـ1998 ادامه داشت.
علاوه بر آن 105 مدرسه شبانهروزی محلی و 11مدرسه ابتدایی با پانسیون و 39 خوابگاه در دست تاسیس است.
علاوه بر این9 مدرسه ابتدایی شبانهروزی محلی و 10 مدرسه ابتدایی با خوابگاه به دختران اختصاص یافته تا از شرکت دختران خصوصا در مناطقی که مدرسه ندارند اطمینان حاصل شود.
ساختن مدارس شبانهروزی بعد از اینکه قانون شماره 4306 به مرحله اجرا در آمد سرعت بیشتری گرفت چون این مدارس موظفند تسهیلات لازم برای آموزش با کیفیت بهتر را برای دانشآموزانی که در مناطق کم جمعیت که جمعیت بهطور پراکنده در مناطق وسیعی گستردهاند فراهم سازند.
همچنین ظرفیت مدارس شبانهروزی کنونی افزایش یافت و دانشآموزانی که نمیتوانستند بوسیله برنامه ادغام مدارس (ترکیب مدارس روستایی) پوشش یابند، بدون امتحان ورودی به این مراکز وارد شدند.
نرخ افت تحصیلی نکته قابل توجه در بررسی میزان مردودی در کلاسهای مختلف آن است که مردودی کلاس ششم حدود 7/12 درصد است.
یکی از دلایل آن این است که دانشآموزان در تطبیق با برنامه متفاوتی که در شروع کلاس ششم اجرا میشود با مشکل روبرو هستند.
جلوگیری از این مسئله با انتقال به آموزش پیوسته هشت ساله و حصول اطمینان از پیوستگی برنامه ممکن شده است.
دومین دلیل برای این میزان بالای مردودی در کلاس ششم به دلیل رویکرد معلم است.
دانشآموزانی که بطور معمول آموزش را از یک معلم در طول پنج ساله ابتدایی دریافت میکردهاند اما در این مرحله با معلمین گوناگون در کلاسهای گوناگون روبرو میشوند.
این وضعیت باعث کاهش میزان توجه مخصوص به شخص دانشآموز میشود.
این مشکل نیز با معرفی دوره 8 ساله پیوسته آموزش پیشگیری شده است.
دانشآموزان با درسهای مختلف و معلمین مختلف در کلاس چهارم آشنا شده و به تدریج با آن کنار میآیند و اینگونه تاثیر منفی بر دانشآموزان به حداقل میرسد.
نرخ ابقاء تحصیلی در کلاس پنجم نرخ ورودی به کلاس پنجم در مدارس دولتی سراسر کشور 8/98 درصد است.
این میزان یرای پسران6 /98 درصد و برای دختران 99 درصد تخمین زده میشود.
این میزان به دلیل اینکه اتمام حداقل چهار سال تحصیلی پیش نیاز باسوادی پایدار است از اهمیت زیادی برخوردار است.
همچنین با درنظر گرفتن این حقیقت که این میزان شاخص نیز “قدرت نگهدارنده مدرسه ”است، مشاهده میشود که میزان افت تحصیلی تاکلاس پنجم پایین است.
علاوه بر آن به واسطه اتخاذ سیاست آموزش اجباری تا سن 14 سالگی، از ترک تحصیل قبل از این سن جلوگیری شده است.
ضریب کار آیی براساس دادههای مدارس ابتدایی طی سال تحصیلی97ـ1996ضریب کارآیی6/66 درصدبوده است.
به دلیل اینکه دادههای مورد نظر خیلی قابل اعتماد نبودهاند ارزش این شاخص پایین است.
دانشآموزانی که بعد از دوره پنج ساله به مدارس خصوصی انتقال یافتهاند در آمار ترک تحصیل آمده است.
اینطور بنظر میرسد که تغییر ساختار سیستم فارغ التحصیلی در کنار انتقال به آموزش اجباری هشت ساله پیوسته در سال1997 و ابتکارات معرفی شده به سیستم آموزشی با هدف بهبود پیشرفت دانشآموزان اثرات مثبتی بر ضریب کار آیی داشته باشد.
ارزشیابی تحصیلی طی3 سال اول دبستان دانش آموزان بر اساس فعالیتهای کلاسی ارزشیابی شده و طی سالهای چهارم و پنجم حداکثر دو آزمون کتبی برای ارزشیابی برگزار می شود.
درمرحله دوم آموزش ابتدایی(پایه های ششم تا هشتم ) حداقل دو آزمون کتبی و یک آزمون شفاهی برای هر درس برگزار می شود .
به دانش آموزی که این مقطع را با موفقیت به پایان برساند گواهینامه ای اعطامی شود .
آموزش از راه دور فعالیت مدارس از راه دور ابتدائی به همراه آموزش ابتدائی اجباری 8 ساله پیوسته شروع شد.
آموزش ابتدائی از راه دور به منظور فراهم نمودن موقعیت آموزش برای تکمیل آموزش ابتدائی 8 ساله برای شهروندانی که در ترکیه یا خارج زندگی میکنند و مدرسه ابتدائی را تمام کردهاند اما به مدرسه متوسطه نرفتهاند شروع شد.
دبیرستانهای از راه دور نیز به افرادی خدمت میکنند که به دلایل متعدد نتوانستهاند درمؤسسات آموزش متوسطه رسمی شرکت کنندو سن رسمی آموزش را رد کردهاند.
علاوه بر این در سال تحصیلی96- 1995 برنامه آموزش حرفهای از راه دور آغازشد.
هدف از این ابتکار فراهم نمودن امکان آموزش برای شهروندانی بود که آموزش ابتدائی خود را به پایان رسانده بودند و به دلایل گوناگون نتوانسته بودند آموزش حرفهای ببینند و همچنین کمک به افرادی که نتوانسته بودند برای فرا گرفتن مهارتها و علوم حرفهای وارد مراکز آموزش عالی شوند.
در کلاسهای مربوطه، کلاسهای نظری در موضوعات آموزش حرفهای از راه دور برگزار شد, دانشآموزان از طریق امتحانات سیستم حرفهای در امتحانات شرکت کردند.
آنان در کلاسهای نظری دیگر و کلاسهای عملی در موضوعات حرفهای که در دبیرستآنهای حرفهای در استآنهای مختلف وجود داشت شرکت کرده و از طریق آموزش رو در رو در شبها و تعطیلات آخر هفته در این کلاسها شرکت کردند.در پایان دوره متوسطه از راه دور ,دیپلم متوسطه حرفهای به دانشآموزانی که کلاسهای مشترک را کامل نموده و امتیازات لازم برای فارغ التحصیلی را کسب نموده اند، اعطا می گردد.
آموزش استثنایی سیاستهای آموزشی از جمله مهمترین سیاستهای آموزشی مراکز آموزش استثنایی می توان به موارد ذیل اشاره نمود: 1- آموزش کودکان استثنایی از سنین آغازین کودکی 2- ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره به خانواده های برخوردار از کودک معلول 3- ارائه تمرینات منسجم جسمی و ذهنی به کودکان استثنایی 4- طراحی و اجرای برنامه های آموزش استثنایی فردی 5- ارائه آموزش اجباری پیش دبستانی به کودکان استثنایی اصول و اهداف آموزشی هدف از آموزش استثنایی تعلیم و تربیت کودکان 4 تا 18 ساله ای است که به دلیل شرایط خاص جسمی ، روحی ، روانی ، اجتماعی و بهداشتی شان نمی توانند از نظام آموزش عادی بهره برند.
یکی از اصول اساسی آموزش استثنایی این است که افرادی که نیاز به آموزش استثنایی دارند تا حد امکان از محیط اجتماعی و طبیعی شان جدا نگردند .از این رو ، اقداماتی انجام شده تا این کودکان در مدارس عادی تعلیم ببینند یا به عکس در مدارس عادی امکانات آموزش استثنایی برای چنین کودکانی فراهم آید تا این کودکان بتوانند در کنار همسالان خود از فرصتهای آموزشی و اجتماعی فراهم شده بهره گیرند.
مؤسسات آموزش استثنایی این کلاس ها در کنار مدارس ابتدایی عادی برای دانش آموزان ناشنوا ، نابینا و عقب افتاده ذهنی ایجاد می شوند .طبق آمار بدست آمده در سال تحصیلی 92-1991، 159849 دانش آموز در 873 مدرسه ویژه با 8574 معلم تعلیم دیدند .در همین مدت 1813 دوره خاص و 813 درس آموزش خاص نیز وجود داشت .
در این دوره های بالغ بر 227789 دانش آموز حضور داشتند.
این مدارس ، با هدف آموزش معلولان جسمی و روحی و نیز افراد داری استعداد بالا برای قادر ساختن آنها در تبدیل شدن به اعضای مفید جامعه و دست یافتن به یک شغل ، تأسیس شده اند .
در این مدارس که کلاسهای روزانه و مسکن و غذا را برای دانش آموزان فراهم می کند ، تحصیل به صورت رایگان است .
طبق آمار بدست آمده در سال تحصیلی 92-1991، بالغ بر 952382 دانش آموز در گروه سی تا 18 سال که آموزش خاصی نیاز داشتند ، 17574 نفر در مدارس خاص و 5084 نفر در مدارس عادی جای گرفتند که در اینصورت آنها توانستند با سایر کودکان ادغام شوند .
آموزش پایه برنامه آموزش پایه شامل طیف وسیعی از فعالیتها با هدف افزایش سطح و کیفیت آموزش ابتدایی، افزایش توجه عمومی به امر آموزش ابتدایی و بالا بردن سطح مدارس آموزش ابتدایی برای تبدیل شدن به مراکز یاد گیری برای سطوح مختلف جامعه می باشد.
اهداف کوتاه مدت آموزشی از جمله مهمترین اهداف کوتاه مدت آموزش پایه می توان به موارد ذیل اشاره نمود: 1- گسترش آموزش هشت ساله ابتدایی 2- بالابردن کیفیت آموزش ابتدایی 3- کار آمد کردن سیستم آموزشی که از مهمترین آن میتوان به فعالیتهای مورد نظر ذیل اشاره نمود: 1- نصب آزمایشگاهای کامپیوتر در تمامی مدارس ابتدایی 2- اطمینان از اینکه تمامی آموزگاران و بازرسان آموزش ابتدایی سواد کامپیوتری دارند (ارائه برنامه های آموزشی با کمک کامپیوتر ) 3- آموزش 18000 معلم کامپیوتر 4- تأسیس ساختمان و مدارس برای 3500000 دانشآموز جدید در سطح کشور 5- تجدید و احیاء35000 مدرسه آموزش پایه در مناطق حومه 6- برگزاری کلاسهای آموزشهای ضمن خدمت مداوم برای معلمان، بازرسان و مدیران 7- استخدام 1500 بازرس جدید 8- فراهم نمودن کتابهای درسی رایگان برای خانوادههای نیازمند 9- تدارک امکانات آموزشی برای 30700 مدرسه حومه و مناطق فقیرنشین 10- فراهم سازی امکانات آموزش ضمن خدمت برای معلمین، بازرسین و مدیران 11- احداث کتابخانههای مرکزی در مدارس ابتدایی 12- احداث کتابخانههای کلاسی در مدرسههای روستایی 13- انتشار و توزیع کتب مرجع در میان دانش آموزان 14- فراهم سازی امکانات دفتری برای کادر مدارس 15- فراهم سازی امکانات کمک آموزشی برای دانشآموزان از طریق کار هماهنگ مدیر کل آموزش ابتدایی و بخش آموزش ، فرم نتیجه ارزیابیاحتیاجات و امکانات آموزشی به 80 استان کشور فرستاده شد.
این فرمها در راستای نیازهای مدارس ابتدایی حومه و مدیریت مرکزی مدارس ابتدایی تکمیل گردیده و به مدیر کل آموزش ابتدایی برگردانده می شود.
همچنین در برنامه فوق، جمع کردن اعانه برای دانشآموزان نیز برنامهریزی شده است.
از این رو، در این مورد مذاکرات با سازمآنهای دولتی علاقهمند ادامه دارد.
فعالیت دیگر«بخش آموزش» در رابطه با آموزش ضمن خدمت تحت برنامه آموزش پایه میباشد.
سمینار آموزش ضمن خدمت در این ناحیه برنامهریزی شده تا2856 بازرسی آموزش را با کامپیوتر آشنا کند.
زمان این فعالیت در مناطق مشخص بهعهده استآنها گذاشته شده و مکاتبات مربوط به برنامهها و لیست مربوط به اتمام برنامه تا پایان آوریل به بخش آموزشی ضمن خدمت ارسال می گردد.
ارتقاء کیفی آموزش پایه از جمله مهمترین فاکتورهای ارتقاء کیفی آموزش پایه می توان به موارد ذیل اشاره نمود: -تبدیل آموزش دو نوبته به برنامه آموزش عادی -پایان دادن به آموزش چند پایه ای (مانند کلاسهای روستایی که دانشآموزان چند پایه در یک کلاس با یک معلم مینشینند) - گسترش برنامه ادغام مدارس روستایی و مدارس شبانهروزی در سراسر کشور - رسیدن به میزان ثبت نام صد درصد در مدارس ابتدایی - کاهش تدریجی کلاسهایی با 30 دانشآموز در هر کلاس تا پایان سال 2000 - داخل کردن فنآوری اطلاعاتی در برنامه های آموزشی - طراحی و تدوین مطالب جدید درکتابهای درسی - فراهم نمودن آموزشهای ضمن خدمت برای کادر آموزشی - حمایت از دانشآموزان خانوادههای بی بضاعت از طریق تخصیص کمک مالی در جهت افزایش نرخ تحصیلی آنان به آموزش پایه 8 ساله ارزیابیتحصیلی تجزیه و تحلیل بازده تحصیلی برنامه آموزش پایه ,ابزاری اساسی در بررسی اجرای برنامه و پیشرفت کیفی آن خواهد بود.در این راستاMEB به انجام تحقیقی از 70000 دانشآموز 500 مدرسه ابتدایی مبادرت نموده است.
هدف از این کار بررسی سطح پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در4 زمینه ترکی , علوم طبیعی، ریاضیات و علوم اجتماعی بوده است.
گفتنی است که تحقیق فوق از سال 1999 بریادگیری کامپیوتر و زبان خارجی نیز مشتمل می گردد.
بخش ارزیابی پیشرفت و تحقیقات آموزشی(EARGED) از جمله مهمترین وظایف بخش ارزیابی پیشرفت و تحقیقات آموزشی می توان به موارد ذیل اشاره نمود: 1.
طراحی سوالات امتحانی بوسیله بخش ارزیابی و هماهنگ با تجزیه و تحلیل دقیق مطالب درسی هر سوال در مرحله آماده سازی حتی در کوچکترین جزئیات مورد مباحثه قرار می گیرد.
پیشرفت دانشآموز که بوسیله سوال سنجیده میشود به وضوح توصیف و مشخص شده است.
سوالات نه تنها شامل سوالات چهار جوابی شده بلکه سوالت تشریحی را نیز شامل میشود,که دانشآموز برای جواب دادن به آنها مجبور به نوشتن میشود.
بنابراین سعی بر این بوده که تمامی اطلاعات مربوط بهپیشرفت تحصیلی دانشآموز مشخص شود.
2.
آزمون سوالات بر روی گروهی انتخابیاز دانشآموزان تجزیه و تحلیل آماری در مورد هر سوال در این مرحله با دقیقترین جزئیات انجام و سوالاتی که به نظر مشکل میرسند در امتحان اصلی قید نمی گردد.
در نتیجه با معین شدن مشخصات فنی سوالات ,کیفیت سوالات افزایش می یابد.
دو خصوصیت فنی که در امتحانات بین المللی مطرح میشود بوسیله این امتحانات تا حد امکان ارضا شده است که از آن جمله می توان به دو خصوصیت ذیل اشاره نمود: الف) نمره امتحان بیان کننده پیشرفت دانشآموز با حداقل خطا باشد ب) آیا نمره امتحان در واقع انعکاس جنبههای گیرایی مورد نظر در امتحان هست یا نه.
3.
بررسی پیشرفت دانشآموز بهعنوان موضوعی چند بعدی نه یک بعدی و تهیه سوالات امتحانی بر این مبنا بهعنوان مثال در درس علوم طبیعی , درکنار سوالاتی که دانشآموز میتواند با استفاده از حافظه خود به آنها جواب دهد ,گروههای دیگری از سوالات نیز مطرح میشود تا مشخص شود که آیا دانشآموز قادر است معنای یک نمودار را بدرستی در یابد یا متغیرهای کنترل را در یک آزمایش تشخیص دهد.به همین صورت در امتحان درس ترکی ,مهارتهای عقلی دانشآموز مانند درک یک متن یا فهمیدن یک موضوع یک متن در کنار دانشوی از دستور زبان و معنی لغت سنجیده می شود.در پایان, گروههای متفاوت سوالات بهطور جداگانه در هر گروه مورد بررسی قرار میگیرد و به اینگونه نقاط قوت و ضعف دانشآموز در مهارتهای ذهنی متفاوت کشف میشود.
در کنار امتحانات بخش ارزیابی، همچنین یک بررسی به وسیله فرم سوالات انجام میدهد تا اطلاعات مشخص را در مورد ساختار خانوادگی دانشآموز , نگرش آنها, عادات مطاله در آنان نحوه درس خواندنشان را به دست آورد.
این اطلاعات با نمره امتحان مورد استفاده قرار میگیرد و به اینگونه عوامل تاثیرگذار بر سطح فراگیری تحصیلی دانشآموز مشخص میشود.
4.
برگزاری امتحانات در شرایطی کاملا استاندارد اطلاعات جمع آوری شده از طریق بررسی و سوال از دانشآموزان طرحی کلی از ساختار خانوادگی دانشآموزان را بدست میدهد ,فعالیتهای درون کلاسی آنها مشخص شده وافکار و عقاید شان در مورد درسهای علوم طبیعی فهمیده میشود.
چنین اطلاعاتی هیچگاه با چنین جامعیتی در مورد هیچ برنامه امتحانی دیگر جمع آوری نشده است.
آمار تحصیلی نرخ افت تحصیلی این شاخص براساس دادههای مدارس دولتی برای سال تحصیلی 97 ـ 1996 محاسبه شده است.
هنگامیکه ارزش شاخص بررسی شد مشاهده شد که میزان متوسط تکرار یک کلاس از کلاس اول تا پنجم در سراسر کشور 7/5 درصد است.
این میزان برای مذکر ومؤنث فرقی نمیکند.
میزان تکرار کلاس برای کلاس هشتم 7/2 درصد در کل (برای دختر و پسر)1/2 درصد برای دختران و 1/3 برای پسران است.
نسبت دانشآموزان به معلمین تعداد دانشآموزان به معلمین در سال تحصیلی 99 ـ 1998 بطور متوسط1 معلم برای 30 دانشآموز در تمام کشور محاسبه شده است.
گفتنی است که این تعداد در بخش خصوصی بر1 معلم برای 17 دانش آموز بالغ می گردد.مطالعاتی برای پایین آوردن این مقدار در بخش دولتی و حصول اطمینان از پخش عادلانه معلمین در دست انجام است.
این تلاشها شامل برنامههایی برای استخدام 150000 معلم، بازرس و کادر اداری مدرسه توسط وزارت آموزش ملی بهعنوان بخشی از برنامه آموزش ملی، در جهت افزایش میزان ثبت نامی آموزش پایه میشود.
در این راستا، MEB و دانشگاهها به منظور بالابردن کیفیت آموزشی معلمین با یکدیگر همکاری میکنند.گروه آموزشی به منظور جوابگویی به نیاز به معلمین جدید در برنامه آموزش پایه دوباره سازماندهی شده است.
ابتکاراتی شامل معرفی اموزش نوین انگلیسی توسط هیئت آموزش عالی، آموزش پیش دبستانی و درجه بندی آموزگاران در حالیکه معلمین اضافی آموزش متوسطه به مقطع ابتدایی انتقال یافتهاند صورت گرفته است.
انتظار میرود که این ابتکارات حدود 30000 معلم اضافی در 1998 و 50000 در 1999 و 70000 در سال 2000 را به همراه داشته باشد در این بین 17000 اموزگار داوطلب برای آموزش ابتدایی هر ساله از برنامههای تربیت معلم فارغ التحصیل خواهند شد.
MEB همچنین تدبیراتی اتخاذ کرده که این امکان را برای آموزگاران بازنشسته فراهم میکند تا بطور داوطلبانه به خدمت باز گردند.
MEB همزمان در جریان ایجاد تغییراتی چند در سیاستهای کادری خود است تا از توزیع منطقی آموزگاران اطمینان حاصل کند.
انگیزههایی نیز برای جذب معلمین جهت تدریس در مناطق فقیر و حومه فراهم شده است.
در این راستا، قانون پرداخت اضافه حقوق متناسب با افزایش “بدی آب و هوا ”بین60 تا 150 درصد بوسیله دولت تصویب شده است.
آموزش معلمان ساختار آموزشی در ترکیه کالجهای تربیت معلم، به سه دسته تقسیم میشوند؛ برخی مؤسسات تربیت معلم، طی یک دوره 2 ساله معلمین را جهت تدریس در مدارس ابتدائی تعلیم میدهند.
مؤسسات تربیت معلم سه ساله آموزگاران را برای مدارس متوسطه آموزش میدهند و مؤسسات تربیت معلم چهار ساله کار تربیت معلمین برای تدریس در لیسهها را به عهده دارند.
دانشجویان کالجهای تربیت معلم، در سطوح بالاتر دروس تخصصی در مراکز دانشگاهی مقتضی و واحدهای روش تدریس را در مراکز تربیت معلم عالی میگذرانند.