دانلود مقاله غسل و تطهیر

غسل
تمام هفت غسل بر زنها با توجه به شرایطش واجب می گردد؛ ولی بر مردها فقط چهار غسل واجب می شود.
● غسلهای واجب.

غسلهای واجب هفت تاست:.

۱) غسل جنابت؛.

۲) غسل میّت؛.

۳) غل مسّ میّت؛.

۴) غسل نذر و عهد و قسم؛.

۵) غسل حیض؛.

۶) غسل نفاس؛.

۷) غسل استحاضه.

توضیح المسائل، بعد از مسأله‏۳۴۴.

▪ یادآوری.

تمام این هفت غسل بر زنها با توجه به شرایطش واجب می گردد؛ ولی بر مردها فقط چهارغسل اول واجب می شود؛ بنابراین در چهار غسل اول زنها و مردها شریکند؛ ولی سه غسل آخر مخصوص زنهاست که ما به شرح سه غسل اوّل می پردازیم؛ اما سه غسل آخر (حیض، نفاس و استحاضه) را در جزوه جداگانه ای مطرح خواهیم کرد.

● غسل جنابت.

▪ علل جنابت.

به یکی از دو چیز انسان جنب می شود:.

۱) جماع (آمیزش) که اگر انسان جماع کند و به اندازه ختنه گاه و یا بیشتر داخل شود، در زن باشد یا در مرد، در قُبل (جلو) باشد یا در دُبر (عقب)، بالغ باشند یا نابالغ، اگر چه منی بیرون نیاید، هر دو جنب می شوند و همچنین اگر کسی - نعوذ باللّه - حیوانی را وطی کند، جنب می شود و در هر صورت اگر شک کند که به مقدار ختنه گاه داخل شده یا نه، غسل بر او واجب نیست.

توضیح المسائل، مسأله ۳۴۵، ۳۴۹، ۳۵۰، ۳۵۱.

۲) بیرون آمدن منی چه در خواب باشد (احتلام)، یا بیداری، کم باشد یا زیاد، با شهوت باشد یا بی شهوت، بااختیار باشد یا بی اختیار، البته اینها در صورتی است که یقین دارد آبی که خارج شده منی باشد و اما رطوبت یا آبی که از انسان بیرون می آید، ولی نمی داند منی است یا رطوبت دیگر، اگر این شخص مرد و سالم است بایستی آن آبی که بیرون آمده دارای سه علامت باشد که حکم به منی بودن آن بشود (البته در صورت شک).

الف) با شهوت بیرون آمده باشد؛.

ب) هنگام بیرون آمدن جهندگی داشته باشد؛.

ج) بعد از بیرون آمدن، بدن سست شده باشد.

اما اگر شخص، مردی مریض و یا زن باشد، همین مقدار که آن آب با شهوت بیرون آمده باشد، در جنابت او کافی است و بودن آن دو علامت دیگر لازم نیست، اگر چه شایسته است که زن و مریض - به خصوص زن - علاوه بر غسل، وضو هم بگیرد (اگر قبلاً وضو نداشته) و بلکه به طور کلی اگر سه علامت جمع نبود، بهتر است علاوه بر غسل، وضو هم گرفته شود، اگر قبلا وضو نداشته است و وظیفه اش هم وضو گرفتن بوده است، منتها در مواردی که گفته شد علاوه بر غسل، بهتر است وضو هم بگیرد.

خوب است که اول طهارت غسلی خودش را از بین ببرد، بعد وضو بگیرد؛ چون خواهیم گفت که با غسل جنابت نباید وضو گرفت.

عروهٔ الوثقی، فی غسل الجنابه، مسأله ۱۱ و تحریرالوسیلهٔ، ج‏۱، ص‏۳۷، توضیح المسائل، مسأله ۳۴۵ و ۳۴۶.

▪ یادآوری.

۱) اگر منی از جای خود حرکت کند و بیرون نیاید یا انسان شک کند که منی از او بیرون آمده یا نه، غسل بر او واجب نیست.

توضیح المسائل، مسأله‏۳۵۲.

۲) مستحب است که انسان بعد از بیرون آمدن منی بول کند (استبرا به بول) و اگر بول نکند و بعد از غسل رطوبتی از او بیرون بیاید که نداند منی است یا رطوبت دیگر، حکم منی را دارد؛ ولی باید توجه داشت که استبرا به خرطات نمی تواند جایگزین استبرا به بول شود؛ بنابراین اگر بعد از خروج منی بجای استبرای به بول استبرای به خرطات نماید، رطوبت بعدی، اگر مشکوک بین بول و منی باشد، محکوم به منی بودن است و برای توضیح استبرای از بول و یا استبرای به خرطات، به توضیح المسائل، مسأله ۷۲ مراجعه شود.

عروهٔ الوثقی، مستحبات غسل جنابت، مسأله ۷ و توضیح المسائل، مسأله ۳۴۸.

گاهی استبرای به بول بنابر احتیاط واجب قبل از غسل لازم می شود و آن در صورتی است که در روز ماه مبارک رمضان محتلم شده و می داند منی در مجرا مانده که اگر قبل از غسل، استبرا نکند بعد از غسل بیرون می آید و اگر استبرا نکند استبرای بعد از غسل جایز نیست.

توضیح المسائل، مسأله ۱۵۹۳.

آیه تطهیر در تفسیر پیامبر(ص) روایات بسیار زیاد آمده که تأکید دارد مقصود از «اهل‏بیت» در آیه تطهیر، اهل کساء هستند.

این روایات را دانشمندان و عالمان حدیث مذاهب مختلف نقل کرده‏اند و گذشته از این که از طریق شیعه متواتر است، از طریق اهل سنت هم به تواتر روایت شده است.

بدون شک رسول اکرم(ص) آگاه‏ترین مردمان به قرآن، معانی، اشارات و اهداف، و به هنگام پیچیدگی امور و نیاز به توضیح و یا تصحیح آن، مرجع و ملاذ دیگران است.

آنچه در این جا نظرمان را به خود جلب می‏کند این است که بعضی اوقات - بی‏آن‏که پرسشی در کار باشد - رسول اکرم(ص) حتی در مواردی که در ابتدا گمان می‏رود از امور واضح است، دست به کار شده به‏توضیح و تبیین آن می‏پردازد.

با این حال، هنگامی دچار شگفتی می‏شویم که می‏بینیم خط بازی‏های سیاسی و تعصبات جاهلی تلاش دارد همان چیز را بادستان خیانت‏گر خویش دچار تحریف و دگرگونی سازد که رسول خدا(ص) به توضیح، تثبیت و تصحیح آن پرداخته است و گویا از ورای پرده‏ای شفاف به‏غیب می‏نگریسته است.

لیکن از آن جایی که این تلاش مذبوحانه به حذف، زیادت و یا تحریف نص قرآن منجر شده، تقریباً ممتنع و غیر عملی نموده‏است.

آنان برای رسیدن به اهداف شوم و نامیمون خود کوشیده‏اند که به جای تحریف مبانی و کلمات قرآن، به تحریف معانی و دلالت‏های آن بپردازند.

امام باقر(ع) در نوشته خود به سعد الخیر، به همین مطلب اشاره فرموده‏است.

آن جا که می‏فرماید: أقاموا حروفه و حرفوا حدوده فهم یروونه ولا یرعونه والجهال یعجبهم حفظهم للروایهٔ والعلماء یحزنهم ترکهم للرعایهٔ(۱)؛ آنان حروف و کلمات قرآن را محفوظ داشته، حدود و قوانین آن را تغییر دادند، قرآن را روایت می‏کنند، امّا حدودش را رعایت نمی‏کنند.

جاهلان از این که روایت قرآن را حفظ کرده‏اند تعجب می‏کند و عالمان از این که حدود آن را ترک کرده‏اند اندوهگین هستند.

این دقیقاً همان چیزی است که در مورد آیه تطهیر به وقوع پیوست.

آیه‏ای‏که درباره اهل‏بیت پیامبر(ص)، که مرکز رسالت و محل رفت و آمد فرشتگان هستند نازل گشت.

زیرا به رغم تأکیدهای فراوان و پی در پی پیامبر(ص) که چندین ماه و شاید تا زمان وفات آن حضرت تداوم داشت، مبنی‏بر این که مراد از «اهل‏بیت» در آیه تطهیر، فقط اهل کساء هستند وبه‏استناد این آیه مبارکه از تمامی گناهان پاکیزه‏اند؛ هجوم دیوانه‏واری رامی‏یابیم که هدف آن منحرف نمودن این مسأله از جایگاه حقیقی‏اش وبرانگیختن شبهاتی پیرامون دلالت آیه مبارکه است، حتی اگر به قیمت تکذیب پیامبر(ص) و ردّ گفتار آن گرامی به صورتی زیرکانه و پنهانی تمام‏شود!

● روایت مفسّر قرآن روایات بسیار زیاد آمده که تأکید دارد مقصود از «اهل‏بیت» در آیه تطهیر، اهل کساء هستند.

اهل کساء عبارتند از: پیامبر اکرم، علی، فاطمه، حسن و حسین(ع).

محقق کرکی؛ می‏گوید: «گذشته از روایات شیعه، که از شمار بیرون است، این مسأله به تواتر رسیده، مفید یقین می‏باشد.

کدام حدیث در سنت از این روایت محکم‏تر است که روایات اهل سنت و رجال شیعه امامیه - پیروان حقیقت که یاران خاص و خالص اهل‏بیت می‏باشند - بر نقل آن اتّفاق نظر دارند و اگر قرار باشد که از راه سنت آن را رد کنند، هیچ روایتی در سنت نمی‏ماند مگر این که مردود باشد.»(۲) به تعبیر مسکانی: «روایات درباره آن فراوان است.»(۳) و به تعبیر دیگری: «کثرت آن قابل شمارش نیست.»(۴) دیگری گفته: «مفسران اجماع دارند و جمهور روایت کرده‏اند.»(۵) این مطلب را این گونه تفسیر کرده‏اند که مفسران در شمول آیه تطهیر بر اهل کساء اجماع دارند.

اختلاف در این است که آیا همسران پیامبر(ص) هم در آن داخل هستند یا نه؟

یا منظور، اجماعِ کسانی است که در امر شأن نزول و مانند آن گفته آنان معتبر است.

نقل این گفته پیش از این آمد.

علامه طباطبائی؛ می‏گوید: «این روایات فراوان است و بر هفتاد حدیث افزون می‏شود.

روایاتی که در این باره از طریق اهل سنت آمده، بر روایاتی که از این دست از طریق شیعه رسیده فزونی دارد.

اهل سنت آن را از طرق فراوان از ام‏سلمه، عایشه، ابوسعید خدری، سعد، واثلهٔ بن اسقع، ابوالحمراء، ابن عباس، ثوبان غلام پیامبر(ص)، عبد الله بن جعفر، علی و حسن بن علی‏۸ روایت کرده‏اند که نزدیک به چهل طریق می‏شود.

شیعه آن را از علی، سجّاد، باقر، صادق، رضا(ع)، ام سلمه، ابوذر، ابولیلی، ابوالاسود دئلی، عمرو بن میمون اودی و سعد بن ابی وقاص از چند طریق روایت کرده‏اند.»(۶) با مراجعه به این روایات و سندهای آن روشن می‏شود که راویان آن بیش از این است.

کافی است بدانیم که یکی از دانشمندان پیرامون آیه تطهیر کتابی تألیف کرده و اوّلین مجلّد آن را که بالغ بر چهارصد صفحه می‏شود به بیان متون حدیث اختصاص داده است.

وی این روایت را از بیش از پنجاه تن از صحابه نقل کرده است.

این گذشته از طرق بسیار فراوانی است که از امامان دوازده‏گانه عصمت و طهارت(ع) و نیز از طریق تابعین روایت شده است.

این کتاب را سیدعلی موحّد ابطحی تحت عنوان آیهٔ التطهیر فی احادیث الفریقین [ آیه تطهیر در احادیث شیعه و سنی‏] نوشته است.

خداوند او را پاداش نیکو دهد.

قندوزی حنفی پس از نقل گفته مودّهٔ القربی که می‏گوید: رسول خدا(ص) پس از فرود آمدن آیه: وَأمُرْ أهْلَکَ بِالصَلاهِٔ وَاصْطَبِرْ عَلَیها...، مدت نه ماه به‏درخانه فاطمه می‏آمد و می‏گفت: إِنّما یُرِیدُ اللّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ‏الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً؛ چنین گفته: «این خبر از سی‏صد تن از صحابه روایت شده است.»(۷) نکته جالب این که: آن مرد منحرف از علی(ع) و خاندان او هم که تلاش‏دارد بیش‏تر روایاتی را که در فضایل آنان آمده انکار کند، راهی جز اعتراف به صحت حدیث کساء نیافته است.

وی می‏گوید: «اما حدیث کساء صحیح است.»(۸) در این جا به مقداری که این فرصت اندک به ما اجازه دهد به حدیث کساء و منابع آن اشاره می‏کنیم.

سپس مراد آیه تطهیر را بیان و مشخص خواهیم کرد که این آیه مبارکه بر خصوص آنان تطبیق می‏کند، بدون این که بخواهیم ظهور سیاق را از بین ببریم، بلکه سیاق آیه هم به صورت قوی و کاملاً آشکاری این مطلب را تقویت و تأیید می‏کند.

سپس به دلایلی اشاره‏می‏کنیم که دیگران در تأیید اقوال خویش آورده‏اند، مانند کاری که در فصل اوّل کردیم.

● منابع حدیث کساء حدیث کساء، متون فراوانی از طریق بسیاری از صحابه و تابعین دارد.

تمام این متون می‏رساند که رسو خدا(ص) پارچه‏ای به دست گرفت و علی، فاطمه، حسن و حسین(ع) را زیر آن برد و فرمود: إِنَّما یُرِیْدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ ویُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیْراً.

بعضی از روایات می‏گوید: پیامبر(ص) برای پاکیزگی آنان دعا فرمود.(۹) این همه تأکید چرا؟

ملاحظه می‏شود که رسول خدا(ص) اصرار شدیدی بر این مسأله داشت و تلاش کرد تا هرچه بیش‏تر به ثبوت، تأکید و نیز رسوخ آن در بینش مردم بپردازد.

آن‏گاه به زدودن هرگونه شبهه یا شک و تردیدی درباره مصادیق اهل‏بیت‏در آیه تطهیر پرداخت و هر فرصتی را از صاحبان اغراض سیاسی و تمایلات و تعصبات جاهلی برای تحریف یا تضعیف آن گرفت.

رسول‏اکرم(ص) این کار را از طریق شیوه عملی‏ای که در پیش گرفت و طرح‏بسیار مناسبی که پیاده کرد، اجرا نمود، چه آن حضرت(ص) مدت شش‏ماه(۱۰) هرگاه که برای نماز از خانه‏اش بیرون می‏رفت، به حجره فاطمه‏۳ می‏آمد و می‏گفت: الصلاهٔ یا اهلَ الْبَیْتِ، إِنَّما یُرِیْدُ اللّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً.

نماز، ای اهل‏بیت!

و آن‏گاه آیه مبارکه تطهیر را تلاوت می‏فرمود.

این مطلب از چندین نفر روایت شده است.

بعضی نه ماه گفته‏اند.(۱۱)