مقدمه
هرکاری که با نام خداشروع نشوددارای پایان خوشی نمی باشدبه عبارت دیگرابتراست .باعرض سلام وخسته نباشیدخدمت داوران گرامی وعرض تسلیت به مناسبت ایام سوگواری ابا عبدالله الحسین ودرودفراوان خدمت آن هفتادودوتن شهیدوتمام شهیدان هشت سال دفاع مقدس می خواهم درموردخطبه ای ازنهج البلاغه حضرت علی که ازنظرشیعیان دومین کتاب زندگی بشراست ودربرخی مکانها به آن اخ القرآن (برادرقرآن)نیزمی گویندبرای شما مقاله ای بنویسم .این کتاب دارای چنان عظمت است که دست عقل های بشری به این زودی به آن نمی رسدهمانطورکه حقیقت حضرت علی ناشناخته است حقیقت نهج البلاغه نیزناشناخته است .
نهج البلاغه توسط سیدرضی گردآوری شده است ودارای سه بخش خطبه ها (241خطبه )،نامه ها ی آن حضرت به تعداد79نامه وسخنان حکیمانه وکوتاه حضرت به تعداد410سخن است که موضوع مادرموردخطبه ای است که به عیب جویی وغیبت ازهمه ی زوایا می پردازد.
تعریف غیبت ومفهوم آن :
غیبت چنانچه که ازاسمش پیداست این است که درغیاب کسی سخن گویند،سخنی که عیب ازعیب های کسی رافاش کندخواه این عیب جسمانی باشدخواه اخلاقی یادرمورداعمال اوباشدویادرموردسخنش ویا اموری که به اومربوط می شودمثل خانواده ،لباس ،همسر،خانه ،فرزندان و.......
مفهوم عیب جویی :
مفهوم عیب جویی : عیب جویی یعنی دنبال عیب کسی بودن به جای برطرف کردن عیب های خودبرای مسخره کردن او،ضایع کردن اودرجمعی و......
آیاتی درموردغیبت وعیب جویی ازنظرقرآن : ویک دیگرراموردغیبت وعیب جویی قرارندهید 2-کسی که ازکسی دیگرغیبت می کندمثل این است که گوشت برادرمرده اش رامی خورد 3-ای مردم با ایمان مبادگروهی دیگررامسخره کنیدچه بسا آنها بهترباشندوچه بسا برخی زنان ،زنان دیگررامسخره کنندچه بسا آن زن بهترباشد،ازیک دیگرعیب جویی نکنیدواسم برروی یک دیگرنگذاریدویکدیگررادشنام ندهید.اسم برروی کسی گذاشتن برای مسخره کردن اوازبزرگترین گناهان است .
4-غیبت وعیب جویی درنزدخداازبزرگترین گناهان است .
توضیحاتی درموردغیبت وعیب جویی ازنظرقرآن : یکی ازفلسفه های تحریم غیبت این است که این سرمایه ی بزرگ بربادنرودوحرمت اشخاص وحیثیت آنها رالکه دارنسازدواین مطلبی است که اسلام آن رابا اهمیت بسیارتلقی می کند.نکته ی دیگراینکه غیبت «برییبی »به وجودمی آوردپیوندهای اجتماعی راسست می کند،سرمایه ی اعتمادراازبین می بردوپای تعاون رامتزلزل می سازد.می دانیم اسلام برای وحدت ویک پارچگی جامعه ی اسلامی وانسجام واستحکام آن اهمیت فوق العاده قائل شده است هرچیزی که این وحدت راتحکیم می کندموردعلاقه ی اسلام است وهرچیزی که آن راتضعیف کندمنفوراست وغیبت یکی ازعوامل مهم تضعیف های جامعه ی اسلامی است .ازاینها گذشته غیبت بذرکینه وعداوت رادردلهای می پاشدوگاه سرچشمه ی نزاع های خونین وقتل وکشتاراست .خلاصه اینکه دراسلام غیبت به عنوان یکی ازگناهان کبیره به شمارمی آیدزیراآثارسوءفردی واجتماعی به جامی گذارد.
درروایات اسلامی تعبیرات بسیارتکان دهنده این درزمینه دیده می شودکه نمونه ای ازآنها راذکرمی کنیم پیامبراکرم می فرماید: ان الدرهم یصیبه الرجل من الربا اعظم عندالله فی الخطیئه من ست وثلاثین ذنیه ،بزنبها الرجل !
واربی الربا عرض الرجل المسلم : «درهمی که ازبا بدست می آوردگناهش نزدخداازسی وشش زنابزرگتراست وازهرربا بالاترآبروی مسلمانان است .» این مقایسه به خاطرآن است که هرزنا اندازه قبیح وزشت است جنبه ی حق الله داردولی رباخواری وازآن بدترریختن آبروی مردم ازطریق غیبت یا عیب جویی یا غیرآن جنبه ی حق الناس دارد.غیبت همانندخوره که گوشت تن رامی خوردومتلاشی می کندوبه سرعت ایمان انسان رابرجامی گذاردوبا توجه به اینکه انگیزه های غیبت اموری همچون حسد،تکبیر،بخل ،کینه دوزی ،انحصارطلبی وماننداین صفات زشت ونکوهیده است روشن می شودکه چراغیبت وازبین بردن آبروی احترام مسلمانان ازطریق این چنین ایمان انسان رابربادمی دهد.تمام احادیث وروایت هایی که درقرآن ونهج البلاغه درموردغیبت وعیب جویی آمده است به خاطراهمیت فوق العاده ای است که اسلام برای حفظ آبرووحیثیت اجتماعی مومنان قائل است ونیزبه خاطرتأثیرمقربی است که غیبت دروحدت جامعه واعتمادمتقابل وپیونددلها داردوازآن بدتراینکه غیبت عاملی است برای دام زدن به آتش کینه وعداوت ودشمنی ونفاق واشاعه فحشاءدرسطح اجتماعی چراکه وقتی که عیوب پنهانی مردم ازطریق غیبت آشکارمی شوداهمیت وغفلت گناه ازبین می رودوآلودگی به آن آسان می شود.
غیبت وعیب جویی ازنظرپیامبراکرم (ص)وامامان پیامبراکرم می فرماید:تأثیرغیبت دردین مسلمانان ازحوزه درجسم اوسریعتراست .
امام صادق می فرماید:کسی که به منظورعیب جویی وآبروریزی مومنی سخنی نقل کندتا اوراازنظرمردم بیندازدخداونداوراازولایت خویش بیرون رانده و به سوی ولایت شیطان می راندواما شیطان هم اورانمی پذیرد.
پیامبراکرم می فرماید:ای گروهی که ایمان آوردیدغیبت مسلمانان رانکنیدوازعیوب پنهانی آنها جست وجونکنیدزیراکه کسی که درامورپنهانی برادردینی خودجستجومی کندخداونداسراراورافاش می کندودردل خانه اش رسوایش می کند.
غیبت وعیب جویی ازنظرنهج البلاغه : براساس فرمایشات امام علی درنهج البلاغه درمی یابیم کسی همیشه به یادخداست وهیچ گاه خداراازیادنبرده است سزاواراست ازاین نعمت الهی یعنی نعمت پرهیزازغیبت وعیب جویی استفاده کندوهیچ گاه به غیبت وعیبجویی ازکس نپردازدواگردیدکسی ازکس دیگرغیبت وعیبجویی می کندبایداوراموردلطف خودقراردهدواورابه خوبی راهنمایی کندوازاوبخواهدکه ازکسی غیبت وعیب جویی نکندزیراغیبت وعیب جویی یکی ازگناهانی است که انسان با اترازگناهان دیگرمومنان خودرابه گناه می اندازدوبه راستی که ازاین عیب جویی غیبت چه سودی چه گناهی نسیبش می شودوچه بهتراست به جای عیب جوی ازدیگرمومنان به اعمال خودبنگردوبادیدن گناه دردیگربندگان خداراشود.
منابع ومأخذ تفسیرنمونه -جلد22-سوره ی حجرات انسان وایمان -استادشهیدمرتضی مطهری تعالیم قرآن مجید-شهیددکترمحمدجوادباهنروسیدرضابرقعی زندگانی پیامبراکرم -سمیح عاطف الذین ترجمه ی علی چراغی درسهایی ازنهج البلاغه -حسینعلی منتظری درسایه سارنهج البلاغه دوره ی