ما در این خلاصه فقط فهرست مطالب مقاله و هدف از نگارش آن را با ذکر دو سه مثال توضیحی و چند آهنگ نگاره در این جا آورده ایم .
مقاله که به سی و پنج صفحه محدود می شود، نگاهی تازه دارد به مسئله علمی و بر نامه دار شدن آموزش و یادگیری زبان فارسی پایه و برنامه ریزی کتاب های اموزش فارسی به بیگانگان در سه سطح پایه، میانه و پیشرفته که می توان این نوع آموزش و یادگیری را بر پایه 400 تا600 ساعت کار مفید در کلاس تنظیم کرد وآموزش فارسی پایه را با یکی از شیوه های سمعی و شفاهی، سمعی و بصری ساخت یکپارچه و یا رهواره پویا و آسان ارتباط زبانی که در شرایط فعلی تخصص های استادان زبان مناسب ترین و ارزان ترین راهکار آموزش و یادگیری جمله های کوتاه و ساده است.
پیاده کرد.
چون با این شیوه هم می توان به ریشه دار کردن عادت های زبانی پرداخت و هم در زمان و جای مناسب بسته به نیاز فارسی آموزان از آموزش نکات ساده دستور زبان فارسی تا آن جا انبا شته شدت قاعده ها ما نع یا د گیری ها نشود، غفلت نورزید و در نتیجه برای فارسی آموزان عا شق و دلباخته به شعر، مقدمات فهم و درک کا مل شعرکهن وشعر نو فارسی را به راحتی فراهم آورد.
آهنگ جمله های کوتاه و آموزش آن د ر زبان فارسی پایه در این مقاله تلاش می شود ابتدا ساخت های جمله های کوتاه فارسی را بررسی کنیم واز خلال الگو های کوتاه و ساده فارسی محاوره و نوشتاری، آهنگ جمله های خبری، پرسشی، امری و تعجبی را که نشانگر روح زبان فارسی است، با آهنک نگاره های رایانه ای ارا ئه دهیم و در ثانی اهمیت کاربرد این الگو های آهنگین و آهنگینه ها و درنگینه ها ی را درون پدیده های زبرزنجیری فارسی گفتاری خودجوش Spontané با بهره گیری از راهواره ارتباطیApproche communicative[1] و کار برد گفتگو در آغاز و استفاده فراوان از انواع تمرین ها ی ساختاری Les exercices structuraux ، تمرین های دستوری و تمرین های تلفظی در امر آموزش، یادگیری و پریاد گیری ساخت های واجی، صرفی و نحوی نظام زبان فارسی به بیگانگان نشان دهیم0 جادارد اضافه کنیم که با طرح این سئوال اساسی چه راهکار و راهواره ای را در آموزش فارسی به خارجیان باید بر گزید؟
به بحث بنیادی آموزش و یاد گیری زبان فارسی ادامه داده ایم و به منظور دستیابی به راهکار های سودمند آموزش زبان فارسی پایه، نگاهی بس کوتاه به روش های آموزش زبان های زنده ا ندا خته ایم و کم هزینه ترین وکارسازترین روش ها ی آموزش فارسی را شرا یط کنونی برگزیده ایم 0 ساخت جمله های کوتاه و ساده جمله در فارسی، همچون ساخت جمله در زبان فرانسه، یا سا ده است یا پیچیده.
جمله سا ده هم جمله ای است که در سا ختمان آن تنها یک فعل وجود دارد و ساخت این گونه جمله ها با سازه های اصلی آن همراه است و ما در ا ین نوشته به بررسی ساخت و سامان این گونه جمله ها و واژه آرا ئی درون ساخت ها در زنجیره گفتار خواهیم پرداخت.و اما جمله های ساده ولی بس کوتاه دیگری هم در فارسی بسیار بسیار فراوان است که از به هم پیوستن یکی از مقوله های اسم، صفت، قید، مصدر، انواع ضمیر( ضمیر اشاره، ضمیر فاعلی، ضمیر پرسشی) و بلا خره اسم خاص، اسم مکان و علا مت منفی با شناسه های فاعلی یا دقیق تربا پسوند های فاعلی، در این جمله واره های کوتاه، به کلمه پیش از خود پیوند می خورند و بدون فعل را بطه، فقط در زمان حال، جمله های دو هجائی، سه و چهار و پنج هجائی خوش آهنگ و خوش ترکیب بسیار ساده ای را پدید می آورند0 این گونه عبارت وجمله واره ها که بسیار ساده ساخت می پذیرند و همیشه با حضور ضمایر فاعلی و هم بدون آن ضما یر که اختیاری می با شند، مفاهیم تازهای را در قالب کلمه ها، واژه های دستوری و پرسشوا ژه های پسوند پذیر، دردسترس گویشوران زبان فارسی ( و نیز گویشوران دری وتاجیکی ) قرا رمی دهند0 ا ین گونه ساخت پذیری و زایا ئی زبان تا آن جا که نگارنده آگاهی دارد خاص زبان فارسی، زبان ترکی وزبان کردی ودیگر گویش های هم ریشه با این زبان ها است.
این ویژگی زا یا در آموزش ویا دگیری زبان فارسی پایه بسیار کار سازو مفید می باشد واگر استا د آموزش زبان فارسی از فن آوری های روش های تدریس به خوبی بهره گیرد و مراحل یادگیری معنی دار را با دقت کامل در کلاس خود دنبال کند، به آهنگ و روند یادگیری شتاب خا ص و تندی می بخشد و زبان آموز را در کوتاه ترین زمان ممکن به سوی تولید و باز گو کردن و به زبان آوردن جمله های خود جوش و خوش آهنگ ساده و کوتاه بدون فعل رابطه و حتی بی فعل می کشاند 0در ادامه بحث خواننده آگاه به آموزشکا وی[2] و روشکا وی شیوه ها و راهکار های آموزش زبان های زنده و آشنا به چگونگی آموختن و کسب زبان در کلاس های آموزش زبان فارسی به بیگا نگان، به کار آئی این گونه جمله های کم هجا و ساده که درشعرو نثرامروز و نیز شعر کهن زبان فارسی هم فراوان به چشم می خورند و اغلب هم این گونه پدیده ها و ساخت ها از شعرکهن فا رسی گرفته شده اند، اذعان خواهد کرد0 یاد آوری می شود که دراین مقاله به بررسی جمله های پیچیده و باز شناسی الگو های آهنگین انواع این گونه جمله ها نپرداخته ایم و ارا ئه این بررسی دقیق و مو شکا فا نه را یا نه ای را به فرصتی دیگر نهاده ایم0 ساخت جمله های ساده با نهاد و گزاره سازه های اجباری و اختیاری در جمله های ساده ساز و سامان واژه ها در جمله های ساده ساخت جمله واره های کوتاه و ساده با نهاد و گزاره بدون فعل و تک گزاره ای سازه های اجباری و اختیاری جمله واره های کوتاه و سا ده ساز و سامان واژه ها و پسوندهای فاعلی در جمله وا ره های کوتاه و ساده هد ف از آموزش زبان فارسی به خا رجیان خارجیان سوای هد ف های دیگر آیا فقط برای دستیابی به شعر پارسی، زبان فارسی می آ موزند؟
گفتگو ها ی آغا زین در فا رسی حرف بزنیم انواع تمرین های سا ختاری در فارسی حرف بزنیم ابزار رایانه ای و پیکره زبانی در پردازش پد یده های زبر زنجیری گفتار خود جوش انواع الگو های آهنگین جمله ها و جمله واره ها در فارسی حر ف بزنیم ساخت بند شفاهی در آهنگ نگاره ها الگو های آهنگین جمله های خبری الگو های آهنگین جمله های پرسشی با پرسشواژه ها ( کلمه های پرسشی ) درجمله پرسشی گل ها را کی زد؟
می بینیم که گوینده به جای جمله کی گل ها را زد؟
بر متمم بیواسطه گل ها تا کید داشته است و منحنی آهنگ روی گروه اسمی گل ها خیزان و افتان شده است.
واما منحنی آهنگ پرسش روی پرسشواژه کی با دو پرش خیزان-افتان و خیزان در نهایت روی بن ماضی فعل زدن افتان می شود و تا سطح یک همزان با کشش چهل صدم ثانیه ای و فرو نشستن شدت پائین می آید و پایان هسته آهنکین رقم می زند.
منحنی اهنگ جمله پرسشی پرسشواژه ای با تمام ویژه گی ها یش با ید همزمان با الگوی شفاهی ثا بت، آموخته شود و این امر با تشکیل عادت های زبانی ونیز نفوذ دادن این گونه ساخت های الگو های آهنگین از راه خوب شنیدن و خوب درک کردن وآموزش معنی دار الگو های شفاهی امکان پذیر نیست.
یک استاد ورزیده زبان فارسی هرگز نباید به توضیح قاعده خشک فاعل یا ضمیر فاعلی پرسشی و مفعول و فعل وزمان آن شاره کند.
چنین استادی باید دل بسوزاند و برای این ساخت دو تمرین ساختاری هر کدام را با ده دوازده سئواو جواب تهیه و با صدای اهل زبان ضبط کند و برای فارسی آموزان خود امکان طبیعی آمختن زبان فارسی را فراهم کند.
بدیهی است که در مرحله ای پیشرفته آموزش آگا ها نه دستور زبان فارسی بسیار آسان و دلچسب برای فارسی آموزان خواهد بود.
اگر به آهنگ نگاره بالا جمله پرسشی بالا توجه کنیم می بینیم که آهنگ جمله روی تک هجای کلمه قند اوج می گیرد و خیزان است.
و اما منحنی آهنگ پرسشواژه کو با اند کی خیز روی مصوت /او/ سی صد م ثا نیه کشش پیدا می کند و همزمان با کشش یا د یرش هجای باز، منحنی اهنگ روی کلمه تکیه دار پرسشواژه افتان می شود.
منحنی آهنگ علی در د وهجای باز آن قوسی و خیزان و افتان است.
گوئی هجای پایانی چهل صد م ثانیه کشیده می شود وتکیه پایانی واژه د ر جمله هم جا به جا نشده و با ز هم بر همین هجای پایانی نشسته است وعلی رقم حا لت ندائی آن تکیه به هجای اول انتقال پیدا نکرده است.
این الگوی آهنگین یکی از الگوهای پرسشی زبان فارسی می باشد که باید فارسی آموز آن را با تمام ویژه گی های زنجیری و زبر زنجیری همچون آهنگینه ها، درنگینه ها، تکیه ها وکشش هجا ها یا کشش مصوت ها به خوبی به ذهن بسپارد و به هنگام برقراری ارتباط زبانی با فارسی زبانان عین همین جمله پرسشی پرسشواژه ای را همچون اهل زبان تولید کند و از شنونده اش پاسخ مناسب بگیرد.حال باید د ید چگونه می توان فارسی آموز تازه کار را به خو د کار گونگی رسانید؟
روش کار بسیار ساده وآسان است.
ما ا ین ساخت چهار هجائی را از گفتگوی آغا زین درس سوم فارسی حرف بزنیم گرفته ایم و دو تمرین ساختاری هر تمرین بالغ بربیست سئوال وسی پاسخ کوتاه سه تا چهار هجائی ساخته ایم وتمرین ها را با همان ویژه گی های تلفظ اهل زبان ضبط کرده ایم تا آهنگ جمله ها را ثابت نگهداریم و به فارسی آموزان امکان جذب و همگونی ساخت ضبط شده ای را بدهیم که آهنگ الگوی گفتاری آن در تمام طول آموزش و یادگیری درون ساخت های پایه زبان، همواره ثابت است و همیشه هم یکنواخت به گوش او می رسد و چون سا خت الگوی های شفاهی جمله های کوتاه کم هجا و ثابت است، فارسی آموز با اشتیاق و علا قه آن ها را به یاد می سپارد و در نتیجه کار برد بعدی این ساخت ها را از آن خود می کند و آن ها را به تملک خود در می آورد و کاربرد و کار کشی از این ساخت ها را برای همیشه از آن خود می کند وهمه الگوهارا خودی می سازد.
واما در جمله های پرسشی با پرسشواژه ها ی مقداری و ضمایر اشاره گزینشی هم ساخت الگو های آهنگین به گونه ای است که آهنگ نگاره زیر می بینیم، برای همگون سازی این گونه ساخت ها نیز تمرین های بی شماری از نوع تمرین ساختاری، تمرین دستوری، تمرین تلفظی ساخته ایم که به چگونگی آن دردنباله مقا له حاضر اشاره خوا هیم کرد.
منبع : پرشیان بلاگ سایت آفتاب Puren Christian, 1988.
Histoire des méthodologies de l’enseignment des langues, CLE INTERNATIONAL, pp378-379.
-[1] 2- La pédagogie[2]