امروزه استفاده از رایانه، زندگی بشر را در تمامی وجوه دگرگون ساخته است. مطالعات انجام شده در ارتباط با برنامه های توسعه اغلب کشورها، نشاندهنده محوری بودن نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در این گونه برنامه هاست. فناوری اطلاعات و ارتباطات را می توان به عنوان ابزاری نیرومند برای ارتقای کیفیت و کارایی آموزش مورد استفاده قرار داد به گونهای که شیوه سنتی آموزش را دستخوش تغییر قرار داده و دیگر نیازی به حضور فیزیکی در کلاسهای درس نباشد.
انفورماتیک، تله ماتیک ارتباط راه دور به کمک رایانه و مخابرات، مجموعه ای را پدید آورده که منشا انقلاب سوم بر پایه صنعت اطلاع رسانی شده است انقلابی که محور آن دسترسی به اطلاعات، جستوجو و بازیابی اطلاعات در مدت زمان محدود و هزینه معقول است و نهایتا _موجبات تحقق دهکده جهانی و جامعه اطلاعاتی را پدید می آورد. تعاریف متعددی از جامعه اطلاعاتی ارائه شده است ولی محوریت چنین جامعهای، اطلاعات وتولید ارزشهای اطلاعاتی است نه تولید ارزشهای مادی.
فناوری اطلاعات و ارتباطات و نقش آن در آموزش
فناوری اطلاعات، زیست شناسی و ژنتیک ملکولی و فناوری نانو، امروزه به عنوان موِلفه های انقلاب علمی صنعتی سوم محسوب میشوند. فناوری اطلاعات شاخه ای از فناوری است که با استفاده ازسخت افزار، نرم افزار و شبکه افزار، مطالعه وکاربرد داده و پردازش آن درزمینه های ذخیره ، ویرایش، انتقال، مدیریت، جابه جایی، مبادله، کنترل، سوییچینگ و غیره را امکان پذیر میسازد. فناوری اطلاعات وارتباطات خود به تنهایی نقش مهمی را درتوسعه جوامع ایفا می کند.
آموزش، تجربه ای است مبتنی بر یادگیری که به منظور ایجاد تغییرات نسبتا _ماندگار در فرد صورت می گیرد. یادگیری، به عنوان یکی از نیازمندیهای اساسی انسان، تحت تا یر روشهای نوین ناشی از کاربرد فناوری اطلاعات قرار گرفته است. کلاس مجازی یکی از محصولات فناوری اطلاعات و ارتباطات در زمینه آموزش است. در این روش، آموزشهای مورد نظر درمکانی مشخص ارائه و سپس با بهره برداری از روشهای انتقال همزمان یا ناهمزمان به مکان دیگر منتقل میشود. برخی از دلایل توجه به کلاس مجازی دراجرای سیاستهای آموزشی عبارتاند از:
عدم نیاز به جابه جایی استادان، معلمان ومربیان از یک منطقه به منطقه دیگر و امکان بهره گیری از اساتید به نام بدون توجه به موقعیت مکانی
کاهش هزینه لجستیکی
حذف تاثیر منفی عواملی همچون دوری، وضعیت بد جغرافیایی و امنیت کم
افزایش کیفیت آموزش ازطریق بهرهمندی از اساتید، معلمان و مربیان با سابقه ومجرب مناطق دیگر.
تاکنون برای استفاده از این فناوری در آموزش، گامهای مختلفی برداشته شده که نتایج آن به صورت نرم افزار، برنامه های تحت وب و غیره دراختیار کاربران قرار گرفته است. از نرم افزار های ارایه شده می توان به نرم افزار Autherware از شرکت Macro media اشاره کرد.
نیازمندیهای کلاس مجازی
1 سیستمهای آموزش
سیستمهای آموزش از راه دور به دو دسته آموزش همزمان و غیرهمزمان تقسیم می شود.
الف: سیستمهای آموزش همزمان
این
روش شامل یکی از حالتهای ذیل است:
کنفرانس ویدیویی دوطرفه
دراین روش، استاد ودانشجو همدیگر را می بینند و می توانند با همدیگر به گفتوگو بپردازند. در چنین حالتی، به پهنای باند زیادی برای انتقال صوت و تصویر نیاز است. هر چند با استفاده از فنون فشرده سازی صوت و تصویر، همچونMPEG4 ، می توان پهنای باند را تا حدود 256 کیلو بیت بر ثانیه کاهش داد. این نوع آموزش، همان دیدگاه سنتی آموزش است که معلم در سر کلاس حضور دارد. تنها تفاوت این سیستم با سیستم قدیمی آموزش، عدم نیاز به حضور فیزیکی استاد در کلاس درس است.
کنفرانس صوتی دوطرفه
برخلاف کنفرانس ویدیویی، استفاده از صوت به همراه تصاویر جانبی برای آموزش از راه دور، کارایی بیشتر دارد. چراکه توجه دانشجو بیش از آنکه به معلم جلب شود، محتوای درس را تحتالشعاع قرار میدهد. دراین سیستم، استاد و دانشجویان تصویر را نمی بیند، آنها فقط اسلایدها را دیده و صدای همدیگر را می شنوند. دراین سیستم، به پهنای باند کمی حدود 33 کیلو بیت برثانیه ازهرطرف مورد نیاز است که با دوخط تلفن نیزدردسترس قرار می گیرد. لذا هزینه این روش از حالت قبل کمتر است.