تدریس (TEACHING) ترکیبی از علم و هنر است. علم یا دانش تدریس را می توان با مطالعه اصول یادگیری، مدل ها و روش های آموزش، آشنایی با استراتژی ها و فنون تدریس و سایر یافته های آموزشی به دست آورد. اما هنر تدریس یک مهارت عاطفی، اجتماعی و اخلاقی است که ارتباط زیادی با ویژگی های فردی یا شخصی معلم دارد. هنر تدریس فقط از طریق مطالعه کتب و منابع علمی حاصل نمی شود، بلکه به علائق شخصی معلم، حساسیت شغلی و بازبینی مستمر (خود ارزیابی) از نتایج کار خود بستگی دارد.
تدریس، فرایندی است که در آن معلم واسطه یادگیری می شود، بنابراین حضور مستقیم معلم در کلاس تربیت بدنی و تعامل با دانش آموز ضروری است. چون برخلاف بسیاری از فعالیت های آموزشی در مدرسه، یادگیری با عمل و تمرین، تعامل نزدیک عاطفی – اجتماعی و ارائه بازخودرهای مستمر آموزشی برای اصلاح حرکات تمرین در کلاس تربیت بدنی حیاتی است، علاوه بر آن، منابع آموزشی زیادی در دسترس دانش آموز قرار ندارند تا مهارت های آموخته شده را تکرار یا مرور کند. با توجه به اهمیت کار معلم تربیت بدنی در زنگ ورزش در این مقاله سعی بر آن است که به ذکر یکسری از موارد مثل هنر تدریس- روشهای تدریس – انتخاب شیوه تدریس و یکسری اصول جهت کار مربیان تربیت بدنی بصورت پیشنهادی با استفاده از تحقیقات مجله ای و پایان نامه ها ذکر شود.
1- هنر تدریس
مواد و موضوع اصلی درس تربیت بدنی (محتوای آموزشی) به گونه ای است که نمی توان از روش های آموزشی و تدریس متداول در سایر کلاس های درسی استفاده نمود. این موضوع خلاقیت و هنرمندی معلم تربیت بدنی را مهم تر می سازد که چگونه باید محتوای برنامه خود را با نیازهای متنوع و متغیر دانش آموزان، امکانات آموزشی مدرسه و به ویژه در یک فضای کاملا آزاد و بار هماهنگ سازد. دانش آموزانی که از میز و نیمکت جدا شده اند و اکنون می خواهند در این فضای باز مهارت های ورزشی را یادبگیرند، تفریح کنند و لذت ببرند، رقابت و مسابقه دهند، و هم از کلاس راضی و خشنود گردند، برآوردن این خواسته های متنوع در کلاس، هنر تدریس معلم تربیت بدنی را آشکار می سازد. به ویژه این که دانش آموزان فکر می کنند که در کلاس تربیت بدنی باید حداقل نظم و حداکثر آزادی برخوردار شوند، هر لحظه که خواستند بازی و آموزش را ترک کنند یا می توانند هر نوع رفتار غیر آموزشی را به نمایش بگذارند.
هنر تدریس هر معلم از سه جزء شخصیت فردی، شهود یا اشراق و خود باز بینی تشکیل شده است. از نظر شخصیتی معلم باید بتواند علاقه و صداقت خود را به دانش آموز نشان دهد و به رشد حرکتی و ورزشی او حساس باشد. از نظر رفتاری، برقراری ارتباط درست، درک احساس و اندیشه های دانش آموز در دسترس بودن معلم برای دانش آموز، جدیت و اشتیاق در تدریس توسط معلم ضروری است. رفتار درست معلم موجب افزایش اعتبار می شود و اعتبار او مانند پولی است که در بانک ذخیره می شود. شهود یا اشراق، توانایی پیش بینی موارد و اتفاقاتی است که ممکن است در طول تدریس و مدیریت کلاس به وجود آید. این توانایی یک حس درونی و دور اندیشی است که معلم می تواند با استفاده از نشانه های اولیه ای که در ابتدای کلاس ظاهر می شود، با استفاده از تجارب گذشته، انعطاف پذیری و دقت و خلاقیت به آن دست یابد. معلمی که از نظر روانی خود را با برخی از اختلالات یا بی نظمی های احتمالی آماده می سازد یا از طریق حدس زدن و سوال کردن از خود درباره جو کلاس می تواند آمادگی قبلی خود را افزایش دهد.
2- تعیین و طبقه بندی اهداف تدریس
اهداف کلی و اختصاصی تربیت بدنی در سه حیطه شناختی (دانش و اطلاعاتی)، عاطفی (نگرشی) و روانی – حرکت آمادگی جسمانی و مهارتی) مشخص شده است. معلم تربیت بدنی باید با توجه به شرایط آموزشی مدرسه و دانش آموزان از طرح درس های سالانه یا فصلی و روزانه، اهداف کلی و اختصاصی را به اهداف جزیی یا رفتاری (OBJECTIVE) تبدیل نماید.
مثلا در حیطه شناختی، وقتی معلم برای موضوع کنترل وزن و تغذیه طرح درس می نویسد:
1- دانش آموز باید غذاهای پرچرب را نام ببرد؛
2- دانش آموز تجربه افزایش وزن خود را در چند سال اخیر بیان کند؛
3- دانش آموز قبل و بعد از شرکت در یک دوره تمرینی، تغییرات وزن خود را نشان می دهد.