دانلود تحقیق کارشناسی مشکلات ویژه یادگیری اختلال نقص در توجه (آموزش حروف)

اختلال نقص در توجه یکی از مواردی است که در اغلب ناتوانیهای یادگیری همراه و بدون پرفعالیتی دیده می شود کودکی که مبتلا به این اختلال می باشد اصولاً علائمی از بی ثباتی در توانایی های شناختی مربوط به تکالیف تحصیلی و عملکردی متغیر را از خود نشان می دهد که اغلب موجب پریشانی معلم ، والدین و حتی خود کودک می شود از نظر سبب شناسی و درمان بسیار اهمیت دارد که بدانیم اختلالات توجه در برخی موارد با فعالیت حرکتی زیاد بدن همراه می باشند.

به منظور تشخیص اختلال نقص در توجه می بایستی کودک ملاکهای بی توجهی (نظیر شکست در به انجام رسانیدن کارهایی که شروع کرده، شکست در گوش کردن، حواسپرتی، مشکل در تمرکز یا دقت در انجام یک بازی) و تکانش (از قبیل انجام اعمال قبل از تفکر، از کار به کاری دیگر پرداختن، مشکل در سازماندهی، نیاز به کنترل کننده، فریادهای ناگهانی در کلاس، مشکل در منظر ماندن) را داشته باشد.
برای تشخیص ADD همراه با پرفعالیتی، می بایست کودک علاوه بر حواسپرتی و علائم کنترل ضعیف تکانه ها، فعالیت زیاد را نیز داشته باشد.

فعالیت حرکتی زاید ممکن است به صورت مشکل در یک جا نشستن یا مشکل در یک جا ماندن، راه رفتن و دویدن زیاد و راه رفتن در خواب مشاهده شود.
ناتوانیهای توجهی
یکی از فراوان ترین مشکلات در میان کودکان که موجب کاهش کارایی آنان در مدرسه می گردد در فقدان توجه است مشاهدات نشان می دهد که هنگامی کودک در تمرکز بر روی تکلیف طرح شده، با شکست مواجه می شود و نمی تواند سر و نگاهش را به سمت معلمی که در حال آموزش به اوست جهت دهد و یا در دنبال کردن دستورالعمل ها شکست می خورد از طرف دیگر ادامه کار بر روی یک تکلیف معین، تعیین جهت نگاه و سر، حالت چهره، مراقب و گوش به زنگ و اجرای دستورالعمل ها و موفقیت در عملکرد نشان دهنده رفتار توجه کودک است.
به هر حال وقتی کودک مبتلا به نقصان شدید توجه است این مشکل می تواند اثرات مخربی بر یادگیری او داشته باشد.
طبقه بندی کاستیهای توجهی
1- بیش فعالی که به وسیله فعالیت حرکتی بیش از حد مشخص شده است.
2- حواسپرتی بر حسب تمرکز بر روی محرک غیرمربوط یا نامناسب و داشتن مشکلاتی در تداوم توجه به مطالب مربوط، مشخص شده است.
3- بازداری زدائی یا تمایل به دادن پاسخ به آشفتگی درونی و بیرونی.

3- بازداری زدائی یا تمایل به دادن پاسخ به آشفتگی درونی و بیرونی.

4- درجا ماندگی یا تکرار رفتارهایی که وقتی طولانی تر از حد معمول می شوند، رفتارهای نامناسب تلقی می شوند.

خطوط راهنما جهت ارزیابی مشکلات توجه گام اول- رفتارهای توجهی احتمالی را تشخیص دهید مثلاً: 1- دقیقاً بچه چکار می کند که نشان می دهد فاقد توجه است؟

2- هر چند وقت یکبار این فقدان توجه رخ می دهد؟

گام دوم- عوامل محیطی و موقعیتی را تشخیص دهید.

1- چه شرایطی قبل، در طول و بعد از رفتار فاقد توجه وجود داشته است؟

2- آیا رفتار فاقد توجه در طول موقعیت های خاصی اتفاق می افتد؟

3- آیا موقعیت هایی که وجود دارند که در آن رفتار توجه وجود داشته باشد؟

این موقعیت ها چه ویژگی هایی دارند؟

4- آیا رفتار فاقد توجه در مورد همه تکالیف یادگیری وجود دارد یا فقط در مورد تکلیف خاصی است؟

5- آیا کودک هنگامی که تکلیف آسان تر است توجه بیشتری نشان می دهد و یا برعکس وقتی که تکلیف مشکل تر است؟

گام سوم- عوامل آموزشی ممکن را مشخص کنید: معلمان باید به این سئوالات پاسخ دهند: 1- چرا معتقدم که مشکل توجهی وجود دارد؟

2- آیا انتظار من از بچه واقع گرایانه و مناسب است؟

3- آیا آموزشهای من روشن و واضح است؟

4- آیا کلماتی که انتخاب می کنم مناسب است؟

5- آیا میزان اطلاعات شنیداری و بصری ارائه شده، کافی و مناسب است؟

6- آیا مقدار مطالبی که یکباره به کودک ارائه شود، زیاد نمی باشد؟

گام چهارم- عوامل فیزیکی، هیجانی و تجربی احتمالی را تشخیص دهید.

1- آیا کودک بینایی و شنوایی طبیعی دارد؟

2- آیا کودک مشکلی در سلامت خود دارد؟

3- آیا کنشهای هوشی کودک نرمال هستند؟

4- آیا حالات هیجانی کودک در عملکرد او بر روی تکالیفش تاثیر می گذارد؟

گام پنجم- اهداف توجهی را انتخاب کنید.

1- رفتارهایی را که کودک باید انجام دهد انتخاب کنید.

2- موقعیتی که کودک باید در آن به عمل بپردازد.

3- معیار رسیدن به هدف را انتخاب می کنیم.

برنامه ریزی برای درمان اختلال نقص در توجه 1- انطباقهایی در مدرسه برای افزایش میزان توجه معلمین دانش آموزان مبتلا به ADD (اختلال نقص در توجه) تا حد امکان می بایستی تلاش کنند تا نظارت و ثبات فوق العاده مورد نیاز کودک را فراهم کرده و هم زمان عوامل ایجاد کننده حواسپرتی در کلاس را تا حد امکان از بین ببرند.

توصیه های ذیل مواردی است که معلمین می بایستی در رابطه با این کودکان انجام دهند: - بهترین راه جلب توجه کودک به درس، تدریس به صورت انفرادی یا برای گروههای کوچک می باشد ولی با توجه به اینکه این گونه تدریس کردن اغلب غیرممکن است معلمین می توانند از راهبردهای دیگری نظیر ایستادن پهلوی کودک، گذاشتن یک دست روی شانه کودک، برقراری ارتباط چشمی با وی و پرسیدن دائمی سئوالات مستقیم از او تا زمانی که از تمرکز توجه اطمینان حاصل شود استفاده کنند.

- هنگامی که معلم تکلیف خاصی را تعیین می نماید، اغلب لازم است دستورات خود را به طور انفرادی چند بار برای کودک تکرار کرده، یا این که از او بخواهد دستورات را مجدداً تکرار کند، آن هم تا زمانی که معلم مطمئن شود کودک منظور او را کاملاً فهمیده است.

- دستورات مربوط به وظایف و تکالیف خاص می بایستی دقیق و ساده باشد اگر دستور پیچیده است حتماً برای کودک نوشته شود برای مثال هیچگاه معلم به کودک مبتلا به اختلال نقص در توجه نباید بگویید «وسایلت را جمع کن و به منزل برو» بلکه در عوض گفته شود: «ببین که آیا دفتر ریاضی، دفتر مشق و دفتر یادداشت در کیف هست یا نه.» - استفاده از زمان سنج برای مقدار معینی از تکالیف بسیار مفید است برای مثال معلم به دانش آموز می گوید شما بایستی در ظرف ده دقیقه، ده تمرین اول را حل کنی، در این موقع معلم می تواند زمان سنج را برای ده دقیقه تنظیم کند تا با زنگ، پایان وقت را اعلام نماید پس از آن بایستی کودک برای تکمیل تکالیف مورد تشویق قرار گرفته و تا حل کامل تمرینها، این فرآیند تکرار شود.

لازم به ذکر است که زمان تعیین شده می بایستی با میزان کاربردی تکالیف همخوانی داشته باشد.

- تکالیف طولانی و زیاد موجب آشفتگی و سردرگمی کودک مبتلا به ADD می شود، بنابراین لازم است که معلمین تکالیف را به واحدهای کوچک و قابل اجرا تقسیم نمایند، مثلاً اگر لازم است کودک 50 تمرین ریاضی را حل کند معلم می بایستی از 40 تمرین چشم پوشی کرده و از کودک بخواهد که صرفاً 10 تمرین را حل کند.

پس از این که 10 تمرین اول حل شد، معلم به طور کلامی کودک را تشویق کرده و 10 تمرین دوم را جهت پاسخگویی به وی ارائه می کند.

این روند تا هنگامی که همه 50 تمرین پاسخ داده شود ادامه خواهد داشت.

به تدریج کودک می تواند یاد بگیرد که خودش تکلیف را به واحدهای کوچک تر تقسیم کرده و همچنین خود را نیز به طور کلامی تشویق نماید.

معلمین می بایستی حتی الامکان کوشش کنند که عوامل محیطی ایجاد حواسپرتی را برای کودک مبتلا به ADD به حداقل برسانند و در صورت امکان بهتر است که تدریس به صورت انفرادی یا برای گروههای کوچک انجام شود.

ولی در هنگام تدریس برای گروه های بزرگ لازم است کودک در مکانی نزدیک به معلم بنشیند در صورتی که لازم باشد کودک تکلیفی را به طور مستقل انجام دهد، می توان کودک را به کتابخانه یا هر مکان آرام دیگری جهت انجام تکالیف هدایت کرد.

این راهبردها نباید به گونه ای اجرا شوند که کودک احساس کند به دلیل مشکلاتش به وسیله جداسازی مورد تنبیه قرار گرفته است.

اصولاً لازم است که محیط کلاس برای کودک مبتلا به ADD تعدیل گردد.

به این معنی که نبایستی تعداد زیادی پوستر، تابلو اعلانات و سایر تجهیزات غیرضروری که موجب حواسپرتی مضاعف کودک می گردد در آن وجود داشته باشد.

در هنگام پیشرفت توانایی کودک در انجام وظایف، کار کردن به طور مستقل و توجه کردن می توان از پاداش های کلامی استفاده کرد.

معلمین نبایستی انتظار داشته باشند که تغییرات عمده در وضعیت کودک به سرعت روی دهند.

معلمین می توانند به وسیله تقویت کودک با پاداش های کوچک، وی را برای کسب پاداشهای بزرگتر برانگیخته نمایند.

2- انضباطهای در منزل برای افزایش میزان توجه: - والدین قبل از دادن هر دستوری مطمئن شوند که وی توجه خود را معطوف کرده است.

- چنانچه کودک در انجام وظایف خود نیاز به تمرکز داشته باشد، لازم است که در حد امکان از تعداد عوامل محیطی ایجاد کننده حواسپرتی کاسته شود.

- والدین برای انجام موفقیت آمیز کارها می بایستی کودک را مورد تشویق قرار دهند.

بعد از اینکه یک سری موارد به معلم و والدین پیشنهاد داده شد از آنها خواسته شد که در طول درمان نیز همکاری بنمایند.

پیشینه تشخیص بعد از جمع آوری اطلاعات از معلم و والدین و بررس دفاتر دیکته و مشق دانش آموز و مشاهدات بالینی او مشخص شد که حروف را به خوبی نمی شناسد.

برنامه درمانی جهت آموزش حروف برای او طرح ریزی شد.

راهکارهای درمان برای اختلال نقص در توجه (آموزش حروف) - انجام بازیهایی برای افزایش میزان دقت و توجه - استفاده از حروف سینا - دانش آموز یک حروف با سنباده و لمس آنها - دانش آموز یک حروف را روی یک تکه کاغذ یا روی ماسه مرطوب کپی کند.

- هوانویسی حروف - حروف را نقطه نقطه کرده و دانش آموز آن را پر رنگ کند.

- استفاده از حروف پلاستیکی و لمس آنها توسط کودک با چشمان بسته و تشخیص حروف توسط کودک.

- بعد از لمس حروف و آشنایی با حروف، ان را با انگشت اشاره خود روی شیشه بنویسد.

- چند حرف را با هم روی میز می گذاریم کودک چشمانش را بسته و حروف مورد نظر را با لمس کردن پیدا کند.

- بعد از اینکه اطمینان حاصل شد که یک حرف را به خوبی یاد گرفته حرف بعدی را آموزش می دهیم.

- استفاده از بریده روزنامه - بعد از آموزش حروف نوبت به آموزش سیلابها می رسد.

- حروف را با مصوتها ترکیب کرده و برای هر یک از آنها می خواهیم که کودک کلمه بسازد.

- مراحل ترکیب حرف با مصوتها را نیز به طریقه لمس و هوانویسی تکرار و تمرین می کنیم.

- حروفرا به طور جدا در کنار کودک می گذاریم.

مثلاً (ب ا د) و از او می خواهیم کلمه باد را بسازد.

- ابتدا از کلمات ساده و یک بخشی استفاده می کنیم به تدریج به کلمات دو سیلابی و سه سیلابی و...

می رویم.

- کلمه ای را برای کودک می نویسیم ابتدا از او می خواهیم که حرف مورد نظر را در کلمه به ما نشان دهد کلمه را بخش و صداکشی کند و آن را بخواند.

- در حالیکه کلمه را می خواند آن را با انگشت خود بنویسد.

به همین ترتیب کار را ادامه می دهیم تا به حدی که به خوبی حروف را از هم جدا و هم در کلمه شناسایی کند.