بیش از 6 سال از اجرای آئین نامه آموزشی دوره های کاردانی و کارشناسی مصوب اسفند ماه 1369 شورای عالی برنامه ریزی (نشریه 101) می گذرد و این مدت، فرصت کافی بود تا نقاط ضعف و قوت آن بررسی و مورد توجه قرار گیرد.
براین اساس کمیسیون تدوین آئین نامه ها مأموریت یافت، تا با استفاده از نظرات دانشگاهها و کارشناسان مسایل آموزشی خصوصاً معاونین آموزشی دانشگاهها، آئین نامه مزبور را بررسی نموده و برخی از موارد را اصلاح و تجدیدنظر و اشکالات آنرا برطرف نماید.
این کار صورت گرفت و آئین نامه جدید تدوین و جهت تصویب نهایی به شورای عالی برنامه ریزی پیشنهاد شد و شورای عالی برنامه ریزی نیز طی جلسات 316 الی 339 خود آنرا بررسی و اصلاح و سپس در جلسه 339 به تصویب نهایی رسانید که بصورت متن پیوست جهت اجرا ابلاغ می شود.
این آئین نامه ، مجموعه ضوابط و مقررات آموزشی مصوب حاکم بر آموزش عالی در مقاطع کاردانی، کارشناسی ناپیوسته و کارشناسی پیوسته است که با هدف ایجاد هماهنگی در فعالیت های آموزشی دانشگاهها و به منظور ارتقای کیفیت آموزشی تدوین یافته است.
لکن آنچه در نیل به این هدفها اهمیت بسیار دارد، نحوه اجرا و بکار بستن دقیق ضوابطی است که در آئین نامه پیش بینی شده است و این مقصود فقط با هماهنگی مسئولان اجرایی و دانشگاهها، و همکاری استادان و دانشجویان متعهد حاصل نخواهد شد.
با امید تحقق این همکاری و هماهنگی وتوجیه و تبیین این موضوع ، تذکر چند نکته ضروری به نظر می رسد.
1- در این آئین نامه ، تنها به ذکر اصول اکتفا شده است. آنجا که ساکت است تصمیم گیری برعهده شورای آموزشی دانشگاه مربوط است لکن تغییر اصول و یا تفسیری مغایر با اصول آئین نامه ، مجاز نیست و اگر ابهامی در عبارات مشاهده شود و رفع آن برعهده کمیسیون تدوین آئین نامه های شورای عالی برنامه ریزی است.
2- مسئولیت اجرای این آئین نامه برعهده دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی اعم از دانشگاهها، مجتمع های دانشگاهی، مراکز آموزش عالی، دانشکده ها و دیگر انواع واحدهای آموزش عالی وابسته و تابعه وزارت فرهنگ و آموزش عالی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
3- مسئولان اجرایی ، اساتید راهنما، مدرسان و دانشجویان، ملزم به رعایت و اجرای این آئین نامه هستند. هرعملی که خلاف این آئین نامه در جایی صورت گیرد از درجه اعتبار ساقط است و آن عمل به هیچ وجه در جای دیگر قابل استناد نخواهد بود.
4- لازم است دانشگاهها، دانشجویان را از آغاز تحصیل با مواد این آئین نامه آشنا سازند و به هنگام نام نویسی در نخستین نیمسال تحصیلی و ابتدای هر سال تحصیلی ، اهم مواد آن را در اختیار دانشجویان قرار دهند.
5- دانشگاهها موظفند با تعیین استاد راهنما، دانشجویان را در انتخاب واحدهای درسی و آشنایی کامل با اصول این آئین نامه یاری دهند. و ترتیبی برقرار سازند که انتخاب درس دانشجویان با مشورت و تائید استاد راهنما صورت گیرد. و استادان راهنما موظف باشند هر نکته ای را که در بهبود وضع تحصیلی و کشف ذوق علمی دانشجویان مؤثر است به آنان یادآوری نمایند.
6- استادان و دانشگاهها باید نهایت دقت و توجه را در تصحیح اوراق امتحانی دانشجویان مبذول دارند و در مهلت مقرر در آئین نامه ، نمرات نهایی امتحانات دانشجویان را به آموزش تحویل نمایند. چه بی توجهی به این مهم، بخش قابل توجهی از آئین نامه آموزشی را معطل گذاشته احتمالاً موجب تضییع حقوق دانشجویان خواهد شد.
7- چنانچه استادان محترم و مسئولان آموزشی آگاهند در برنامه های آموزشی مصوب شورای عالی برنامه ریزی ، ریز مواد و محتوای بسیاری از دروس پایه و بعضی از دروس اصلی برای چندین رشته یا گرایش تحصیلی هم خانواده از یک یا چند گروه آموزشی مشترک است. مثل محتوای ریاضی1 و2 که برای تمام رشته های فنی و مهندسی ، ریاضی، فیزیک، کامپیوتر و آمار یکسان است، لازم است مسئولان آموزشی دانشگاهها با مشورت بخش کامپیوتر به این دروس مشترک کد واحد اختصاص دهند و دانشجویان را به طور مساوی در کلاسها تقسیم نمایند تا از امکانات آموزشی به نحو بهتر ، بیشتر و به طور بهینه استفاده شود.
8- کلیه دانشگاهها ملزم به اجرای دقیق و کامل برنامه های آموزشی مصوب شورای عالی برنامه ریزی می باشند و هیچ تغییری در عنوانها، تعداد و محتوای دروس و تغییر رشته پیشنیاز مجاز نیست. چنانچه استادان و گروههای آموزشی در این گونه موارد نظری داشته باشند می توانند نظر خود را در این زمینه به شورای عالی برنامه ریزی پیشنهاد دهند.
9- در حالیکه نیاز کشور به نیروی انسانی متخصص و آزموده بسیار زیاد ولی امکانات آموزش عالی در کشور محدود است، برعهده دانشگاهها است که از امکانات آموزشی حداکثر استفاده را به عمل آورند تا بیاری خداوند متعال در آینده شاهد شکوفایی فرهنگ و رشد کیفی آموزش عالی در سطح کشور اسلامی خود باشیم.
در پایان وزارت فرهنگ و آموزش عالی امیدوار است با تصویب و ابلاغ این آئین نامه بسیاری از مشکلات دانشگاهها از لحاظ مقررات آموزشی برطرف شود. با این امید نظرات مجریان، استادان و دست اندرکاران آموزش عالی در خصوص نتایج حاصل از اجرای این آئین نامه ، می تواند در جریان تجدیدنظرهای بعدی مورد استفاده و استناد قرار گیرد.
- دانشگاه :
به همه دانشگاهها، مؤسسات آموزش عالی اعم از آموزشی و پژوهشی ، روزانه و شبانه دولتی و غیر دولتی، «دانشگاه» گفته می شود.
2-دانشکده :
دانشکده واحدی کوچکتر از یک دانشگاه است که در رده خاصی از علوم فعالیت دارد. مانند دانشکده علوم، دانشکده برق، دانشکده الهیات و نظایر آن.
3-گروه آموزشی :
گروه آموزشی واحدی از یک دانشکده و یا یک دانشگاه است که در یک رشته خاص یا چند رشته متجانس فعالیت دارد. مانند: گروه ریاضی، گروه معارف اسلامی و نظایر آن.
4- گروه برنامه ریزی :
منظور از گروه برنامه ریزی یکی از گروههای نه گانه شورای عالی برنامه ریزی است که در وزارت فرهنگ و آموزش عالی استقرار دارند.
5-گروه آزمایشی :
منظوراز گروه آزمایشی یکی از گروههای آزمایشی سازمان سنجش کشور در امتحانات سراسری دانشگاهها است، که داوطلبان را بر حسب رشته های انتخابی به گروههای خاص تقسیم می کند.
6- دوره:
منظور از دوره در نظام آموزش عالی ، مدت زمانی است که دانشجو وارد دانشگاه شده و در یک رشته خاص تحصیل می کند و در آن رشته فارغ التحصیل می شود. مانند دوره کاردانی، دوره کارشناسی و...
7- اداره آموزش:
منظور از اداره آموزش ، یک واحد اداری در یک دانشکده یا دانشگاه است که همه امور آموزشی مربوط به دانشجویان از قبیل نام نویسی، انتخاب واحد، انجام امتحانات، جمع آوری نمرات و اعلام نتایج را بر عهده دارد.
8- استاد :
هرعضوهیأت علمی که مسئولیت تدریس دروس نظری یاعملی را دردانشگاه برعهده دارد استاد نامیده میشود.
9- رشته :
رشته یکی از شعب فرعی از گروههای علمی(علوم پزشکی ، علوم انسانی ، علوم پایه، فنی و مهندسی، کشاورزی ، هنر، تربیت معلم و علمی- کاربردی) است که از لحاظ موضوع کاملاً مشخص و از دیگر موضوعات متمایز بوده و حداقل به یک کارآیی مشخص می انجامد. دروس مشترک در دو رشته متفاوت نباید از 30 درصد کل واحدها در هر دو رشته تجاوز کند.
10- گرایش :
هر یک از شعب یک رشته که ناظر بر یک تخصص باشد، گرایش نامیده می شود. اختلاف دروس در دو گرایش از یک رشته نباید از 7 درصد کل واحدهای رشته کمتر و از 30 درصد کل واحدها بیشتر باشد.
فصل اول
شرایط ورود و نام نویسی
شرایط ورود
ماده1 :
شرایط ورود در دوره های کاردانی، کارشناسی (پیوسته و ناپیوسته)، کارشناسی ارشد پیوسته و دوره های دکتری عمومی پزشکی ، داروسازی، دندانپزشکی و دامپزشکی ، اعم از دوره های روزانه و شبانه به شرح زیر است:
1: مجاز بودن به تحصیل از نظر قوانین و مقررات جاری کشور و داشتن شرایط عمومی ورود به آموزش عالی، برابر مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی.
2: داشتن گواهینامه پایان دوره متوسطه از داخل یا خارج کشور ، مورد تائید وزارت آموزش و پرورش( با توجه به نظام جدید آموزش متوسطه) یا برابر آن برای آموزشهای حوزوی(مطابق مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی) و یا داشتن گواهینامه دوره کاردانی برای ورود به دوره کارشناسی ناپیوسته که حسب مورد به تائید وزارت فرهنگ و آموزش عالی یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسیده باشد.
3: پذیرفته شدن در آزمون ورودی.
4: سپردن تعهد خدمت براساس ضوابط و قانون آموزش رایگان یا پرداخت شهریه مطابق تعرفه و مقرراتی که از طریق مراجع ذی ربط صادر می شود.
نام نویسی
ماده2:
پذیرفته شدگان آزمون ورودی ، موظفند در مهلت هایی که توسط دانشگاه اعلام می شود، برای نام نویسی و انتخاب واحد مراجعه نمایند. عدم مراجعه برای نام نویسی در نخستین نیمسال تحصیلی پس از اعلام نتایج آزمون، انصراف از تحصیل تلقی خواهد شد.
ماده3:
دانشجو موظف است در هر نیمسال ، در زمانی که دانشگاه اعلام می کند، برای ادامه تحصیل و انتخاب واحد به اداره آموزش مراجعه کند. عدم مراجعه دانشجو برای نام نویسی بدون اطلاع و عذر موجه، در یک نیمسال ، بمنزله انصراف از تحصیل است. در صورت تاخیر و یا عذر موجه، حق انتخاب واحد و ادامه تحصیل را در آن نیمسال ندارد. ولی آن نیمسال جزو مدت مجاز تحصیل وی محسوب می شود.