دانلود تحقیق تعریف کار و اوقات فراغت

گذراندن وقت با هدف و اهمیت خاص ، کار نام دارد .
اوقات فراغت ، اوقات آزادی هستند که هدف خاص و از پیش تعیین شده ای ندارد و دربر گیرنده آموزشهای غیر رسمی می باشد .

معمولاً به غلط برای اوقات فراغت ، برنام ریزی نمی شود.

ضرورت اوقات فراغت
روانشناسان ، اوقات فراغت را به عنوان یک تربیت غیر رسمی می دانند .

بر اساس مطالعات و تحقیقات انجام شده گاهی تربیت غیر رسمی تأثیر بیشتری از آموزش و تربیت رسمی به جای می گذارد .

زیرا در مواقعی که افراد وقت آزاد دارند ، می توانند با تفریح مطالبی را یاد بگیرند و در نتیجه از نظر آموزشی و تربیتی اثرات بیشتری دارد .

از طرف دیگر تحقیقات نشان داده اند که افراد اوقات فراغت به زمینه های آموزشی برنامه های اوقات فراغت توجه بیشتری دارند و این امر موجب افزایش خود شکوفایی در آنها می شود .

بنابراین در چارچوب تربیت غیر رسمی ، می توان مسائل عدیده آموزشی و تربیتی را به طور غیر مستقیم آموزش داد و موارد بسیاری را به نوجوانان و جوانان یاد داد .

در اوقات فراغت می توان با کشف استعدادهای افراد ، آموزشهای لازم را به افراد ارائه داد و به طور غیر مستقیم در آنها ، مهارتهای زندگی را ایجاد نمود.

بنابراین برنامه ریزی برای اوقات فراغت و استفاده صحیح از آن در افراد اهمیت بسزایی دارد.

شرط صحیح استفاده از اوقات فراغت ، آموزش می باشد .

با برنامه ریزی صحصح و مناسب می توان نوجوانان را از بسیاری از انحرافات بر حذر داشت .

به طور مثال یکی از عوامل اساسی اعتیاد نوجوانان ، عدم برنام ریزی صحیح برای اوقات فراغت آنان می باشد .

برنامه ریزی برای اوقات فراغت نشانه توجه جامعه به نوجوانان می باشد .

جامعه باید با برقراری تعامل با نوجوانان و ایجاد انگیزه در آنها بتواند نوجوانان را به طور سالم تربیت کند .

برنامه ریزی در زمینه های فرهنگی ، اجتماعی ، اخلاقی و دینی در اوقات فراغت جوانان نقش مهمی در تربیت سالم افراد ایفا می کند .

مراحل برنامه ریزی فعالیتهای اوقات فراغت عبارتند از :
1-اولین گام در برنامه ریزی فعالیتها در اوقات فراغت ، برنامه ریزی فردی است.
در این مرحله بایستی استعدادها ، تواناییها و علائق افراد و نحوه پرورش و شکوفایی آنها را کشف نمود .

2-برنامه ریزی در زمینه های اجتماعی و سیاسی : در این مرحله باید با سیاستگذاریهای صحیح ، جوانان بتوانند در زمینه های اجتماعی و سیاسی فعالیت کنند .

3-برنامه ریزی اقتصادی : از آنجا که اوقات فراغت نیاز به سرمایه دارد ، لذا باید منابع مالی لازم برای فعالیتهای اوقات فراغت تأمین شوند .

4-برنامه ریزی فعالیتهای فوق برنامه فرهنگی – دینی – اخلاقی : از آنجا که می توان اوقات فراغت را به آموزش غیر رسمی تبدیل کرد ، این مسئله حائز اهمیت بسیاری است زیرا نوجوانان و جوانان از این طریق به یادگیریهای مختلفی دست می یابند .

از طریق برنامه های فرهنگی ، دینی و اخلاقی ، نوجوانان می توانند به طور غیر مستقیم به مهارتهای زندگی دست یابند .

در اینجا باید به این امر توجه نمود که تلویزیون نباید جانشین فعالیتهای فردی و اجتماعی نوجوان باشد و آنان را به افرادی منفعل مبدل سازد .

از طریق تلویزیون می توان روشهای صحیح استفاده از اوقات فراغت را به نوجوانان آموزش داد و به آنها نقش اوقات فراغت در یادگیریهای غیر مستقیم را گوشزد نمود .

به طور کلی آموزش شرط صحیح استفاده از اوقات فراغت است و با برنامه ریزیهای صحیح می توان جوانان را از انحرافات و بزهکاریها دور نمود .

به طور مثال شاید یکی از علل روی آوردن جوانان به اعتیاد ، عدم برنامه ریزی صحیح برای اوقات فراغت باشد.

در برنامه ریزی برای اوقات فراغت باید به علائق و نیازهای نوجوانان توجه بسیاری مبذول داشت و امکانات محیطی و برنامه های تفریحی را برای آنان لحاظ کرد.

در این راستا نقش فعالیتهای فوق برنامه از اهمیت بسیاری برخوردار است.

زیرا این فعالیتها، زمینه ساز فعالیتهای آینده آنها در جامعه می باشد.

علاوه بر این، نوجوانان در برنامه ریزیهای مختلفی که در گردشهای علمی، اردوها، انجمنهای ورزشی – ادبی – هنری و حتی در نهادهای اجتماعی به تجربه و آگاهی و شناخت دست یافته و شناخت مسائل مهمترین امر در پیشگیری از انحرافات مختلف می باشد.

می توان گفت که شرکت در این فعالیتها ، هم جنبه تفریحی و هم جنبه ایفای نقش بزرگسالان را دارد.
می توان گفت که شرکت در این فعالیتها ، هم جنبه تفریحی و هم جنبه ایفای نقش بزرگسالان را دارد.

نقش امور تربیتى در غنى سازى اوقات فراغت دانش‌آموزان مقدمه اوقات فراغت را مى‌توان مهمترین و دلپذیرترین اوقات انسانها دانست.

این اوقات براى مومنین لحظه‌هاى نیایش با معبود، براى عالمان دقایق تفکر و تامل و براى هنرمندان زمان ساختن و ابداع و اختراع است در عین حال براى عده‌اى نیز این اوقات فراغت ملال‌آورین ترین و خستگى‌ترین لحظه‌هاست.

اوقات فراغت از دیدگاه عالمان، جامعه شناسان و دانشمندان به حدى مهم است که معتقدند؛ موجودیت و اصالت فرهنگهاى جامعه بر مبناى فرصتها و اوقات فراغت افرادى که در آن جامعه زندگى مى‌کنند پى‌ریزى شده است.

فرانسیس دوگه مى‌گوید “به من بگویید اوقات فراغت را چگونه مى‌گذرانید تا بگویم شما که هستید و فرزندانتان را چگونه تربیت مى‌کنید.” و یا تاگور شاعر معروف هندى معتقد است؛ تمدنهاى انسانى سرمایه‌هاى جاویدانى هستند که از کاشت، داشت و برداشت صحیح اوقات فراغت متجلى گشته‌اند.

چنانچه کارکردهاى فراغت را نشاط و شادابی، تفریح و سرگرمى سالم و بالاخره رشد وشکوفایى استعدادها و تکوین شخصیت بدانیم و نظر به اینکه کشور ما در ردیف جوان‌ترین کشورهاى دنیا (با میانگین سنى 16 سال) مى‌باشد، هدایت، ایجاد امکانات براى غنى سازى اوقات فراغت دانش‌آموزان مى‌تواند در شکل گیرى شخصیت و هویت آنان و سازندگى جامعه ایرانى و اسلامى نقش بسزایى داشته باشد.براساس تحقیقات انجام شده در برخى کشورهاى در حال توسعه، مشکلات عمده گذران اوقات فراغت، نداشتن امکانات سالم تفریحی، عدم آگاهی، نداشتن برنامه صحیح و اصولى و همچنین اجراى سیاستهاى نامناسب فرهنگى و اقتصادى و اجتماعى مى‌باشد که موجب انحراف نوجوانان و جوانان و کشیده شدن آنان به سوى تفریحات ناسالم است.

پژوهشهاى انجام شده در ایران نیز حاکى از این مطلب است که بسیارى از معضلات اخلاقى و فرهنگى در بین نوجوانان و جوانان، موازى کارى ارگانها و سازمانهاى ذى‌ربط و فقدان برنامه‌ریزى صحیح جهت گذران اوقات فراغت در بین آنان بوده است.

رمز موفقیت آموزش و پرورش وجود معلمان و مربیان کارآمد، با انگیزه، خلاق و پویا مى‌باشد.

این در حالى است که استکبار جهانى تمام تلاش خود را معطوف تسلط فرهنگى غرب بر جامعه اسلامى کرده است و در اجراى این اهداف شوم از ابزار و وسایل فرهنگى و اشاعه فرهنگ مبتذل و تفریحات ناسالم براى دانش‌آموزان (نوجوانان و جوانان)‌بهره مى‌جوید.

بنابراین لزوم برنامه‌ریزى و سیاستگذارى مناسب و وضع قوانین لازم براى غنى سازى اوقات فراغت دانش‌آموزان براى جلوگیرى از رواج فرهنگ ابتذال غرب بسیار ضرورى و لازم به نظر مى‌رسد.

خوشبختانه عنایت ویژه مجلس شوراى اسلامى به امور تربیتى و تصویب و ابلاغ آن به آموزش و پرورش گواه اهمیت و نقش امور تربیتى در احیاى فرهنگ اسلامى و ایرانى در بین دانش‌آموزان است.

بدیهى است هر گونه سیاستگذارى و برنامه‌ریزى براى رسیدن به “وضع مطلوب”‌نیاز به شناخت “وضع موجود” مى‌باشد.

یعنى شناخت نیازها، تمایلات، علاقه و گرایشها و نگرشهاى دانش‌آموزان به انواع فعالیتهاى فوق برنامه و فراغت و برنامه‌ریزى و تدارک امکانات لازم یک ضرورت براى امور تربیتى در آموزش و پرورش مى‌باشد.

کارکردهاى اصلى اوقات فراغت کارکردها و منافع اوقات فراغت را مى‌توان به دو گروه عمده تقسیم کرد؛ الف.

کارکردها و منافع مستقیم:‌استراحت، تفریح، خلاقیت، تعلق و همبستگی ب.

کارکردها و منافع غیر مستقیم: تقویت سرمایه اجتماعی، تقویت هویت دینى و ملی، کاهش آسیبهاى اجتماعی، کمک به توسعه فرهنگی، اقتصادى و اجتماعی.

سطوح فعالیتهاى فراغتى از نظر کیفیت فعالیتهاى فراغتى از سطوح مختلف ارزشى از نظر نوع انگیزه و پاسخگویى به سلسله مراتب نیازها برخوردار است.

گذران فراغت در مراتب عالى مى‌تواند به خلاقیت علمی، هنرى و اعتلاى ارزشهاى اخلاقى و خدمات اجتماعى بپردازد.

در یک سطح دیگر مى‌تواند به رفع خستگی، کسب لذت و آسایش و تامین سلامت جسمى و روحى کمک کند.

اما در عین حال گذران فراغت مى‌تواند با نوعى آسیبهاى فردى و اجتماعى مثل روى آوردن به مواد مخدر، بزهکارى و ستیزه‌جویى همراه باشد.

در این مبحث باید به اهمیت تمایز میان فراغت فعال و فراغت غیرفعال اشاره کرد که در شرایط دنیاى معاصر به سمت عدم تعادل و گسترش فراغت غیرفعال گرایش پیدا کرده است.

یکى از اهداف اصلى برنامه‌ریزى و مدیریت گذران فراغت کمک به ایجاد تعادل و توازن میان انواع فعالیتهاى سالم فراغتى و کاهش انگیزه‌ها و زمینه‌هاى فراغت ناسالم است.

انواع و اشکال فعالیتهاى فراغتی با توجه به اهداف برنامه‌ریزى و مدیریت فراغت مى‌توان تمام فعالیتهاى فراغتى را در هفت گروه دسته بندى کرد: 1- انواع ورزشها و بازیهاى فعال 2- انواع فعالیتهاى هنری، فرهنگى و صنایع دستی 3- انواع فعالیتهاى علمی، آموزشى و پژوهشی 4- انواع فعالیتهاى داوطلبانه گروهى و اجتماعی 5- انواع سرگرمى ها، بازیها و تفریحات عامه پسند 6- انواع فعالیتهاى گردشگری، مسافرت و سیاحت 7- انواع فعالیتهاى دید و بازدید، خرید تفریحى و شهرگردی متغیرهاى موثر بر شیوه‌هاى گذران اوقات فراغت مجموعه عوامل و متغیرهاى موثر در گذران فراغت را مى‌توان به 6 گروه به شرح زیر تقسیم کرد: 1- متغیرهاى اجتماعى و فرهنگى (تحصیلات، پایگاه اجتماعی، فرهنگ ملى و اعتقادات دینی، موقعیت طبقاتى و...) 2- متغیرهاى اقتصادى (شغل و درآمد، کالاها و خدمات فراغتی، نقش اقتصاد فراغتى و گردشگرى و...) 3- متغیرهاى فردى و شخصی(جنسیت، سن و مرحله زندگى و...) 4- متغیرهاى خانوادگى (نقش ازدواج، مراحل زندگى خانوادگی، هویت و فرهنگ خانوادگى و...) 5- عوامل محیطى و کالبدی- فضایى (وجود امکانات، قابلیت دسترسی، آگاهى و اطلاع و...) 6- عوامل مدیریتى (نقش دولت، نقش بخش خصوصی، نهادهاى داوطلب، مدیریت کارآمد، تبلیغات و...) سیر تحولى غنى سازى اوقات فراغت برخى از صاحب‌نظران و پژوهشگران معتقدند گذران اوقات فراغت از زمان تاریخ بشریت بوده و به صورت بازى یا مراسمهاى مذهبى و آئین‌ها و آداب و رسوم انسانها بوده است اما گروهى از دانشمندان گذران اوقات فراغت را از پدیده‌هاى دوران صنعتى مى‌دانند.

در نیمه اول قرن نوزدهم میزان کار کارگران آمریکا بیش از 85 ساعت کار در هفته و حتى در انگلستان 15 ساعت کار در روز به صورت معمولى و عادى تلقى مى‌شد.

مدارک موجود در دوره‌هاى قبل از اسلام و در ایران نشانگر آن است که مزایاى فراغت بیشتر براى طبقات ممتاز و اشراف جامعه بوده است ومردم عادى وظیفه‌اى جز کار سنگین نداشته و گاهى فرصت کوتاهى را صرف استراحت و بازدید از اقوام و شرکت در مراسمهاى ملى و مذهبى مى‌کردند.

نتایج حاصل از کار و تولید، عاید عده قلیل و معدود مى‌شده است.

تا دوران رنسانس و صنعتى مردم به سختى امرارمعاش مى‌کردند وزنان و مردان و کودکان نیز دوش به دوش هم درکارهاى سنگین سهیم بودند.

با اختراعات جدید مثل رادیو، تلویزیون و...

این امکان به وجود آمد که فراغت از عده خاص و اشراف به عموم مردم تسرى بیابد.

در اواخر قرن نوزدهم نهضتهاى اجتماعى به همت اتحادیه‌هاى کارگرى براى کم کردن ساعات کار تحت عنوان “نهضت تفریحات سالم” به وجود آمد تا امکانات لازم براى رفع خستگى روزانه کارگران را فراهم سازد.

نخستین رساله طرفدارى از اوقات فراغت براى کارگران در اروپا توسط “پل لامارک” تحت عنوان “حق تنبل بودن” به رشته تحریر درآمد.

سپس در سالهاى 1920 تا 1930 در آمریکا و اروپا پژوهشهاى تجربى درباره فراغت انجام گرفت و در سال 1924 دفتر بین‌المللى کار نخستین کنفرانس بین‌المللى را درباره وقت آزاد کارگران با حضور 300 نماینده از 18 کشور برگزار کرد.

امروزه بسیارى از جامعه شناسان و حتى اقتصاددانان بر این باورند که تحول جوامع انسانى به سوى “تمدن فراغت”‌است و تمدن فراغت چیزى جز افزایش تولیدات شکوفایى اقتصاد و افزایش درآمد سرانه نیست.

حتى عده‌اى از این هم فراتر رفته و یک نوع اخلاق مبتنى بر خوشبختى را زاییده فراغت مى‌دانند.

مطالعات و تحقیقات انجام شده در خصوص نحوه گذران اوقات فراغت در ایران پژوهش و تحقیقات انجام شده در ایران حاکى از آن است که؛ - زمان بیدار شدن از خواب (براى نوجوانان 11 تا 14 سال در جامعه شهری) 35 درصد نوجوانان بین ساعت 30/6 دقیقه الى 7 صبح و 22 درصد بین ساعت 30/15 الى 6 (غیر از روزهاى تعطیل) از خواب بیدار مى‌شوند البته این آمار در جوانان 15 تا 29 ساله شهرى 24 و 21 درصد مى‌باشد.

- زمان خوابیدن 56 درصد از نوجوانان تا ساعت 10 شب مى‌خوابند، 44 درصد نیز غیر از ایام تعطیل بعد از ساعت 10 مى‌خوابند.

- مدت زمان فراغت 54 درصد نوجوانان یک تا 3 ساعت در شبانه روز اوقات فراغت دارند.

بر اساس نتایج به دست آمده در جامعه مورد بررسى شهرى هر فرد نوجوان به طور متوسط 157 دقیقه (حدود دو نیم ساعت) در شبانه روز فراغت دارد.

این میزان براى جوانان 15 تا 29 سال روزانه به طور متوسط 171 دقیقه (حدود 3 ساعت) مى‌باشد.

با محاسبه 14 میلیون دانش‌آموز با سرانه دو ساعت اوقات فراغت یعنى آموزش و پرورش باید براى 28 میلیون ساعت نفر روز برنامه‌ریزى براى غنى سازى اوقات فراغت داشته باشد.

- نحوه گذران اوقات فراغت 87 درصد گذران اوقات فراغت مربوط به تماشاى تلویزیون در بین جوانان و نوجوانان مى‌باشد.

لذا یک هماهنگى و همکارى و تعاملى بین صدا و سیما و امور تربیتى آموزش و پرورش لازم و ضرورى مى‌باشد.

-نوع گذران اوقات فراغت 64 درصد نوجوانان 11 تا 14 ساله اوقات فراغت خودرا به “بازى و ورزش” مى‌پردازند که البته نسبت پسران 86 درصد و دختران 40 درصد است.

توجه به تربیت بدنى در آموزش و پرورش از اولویت خاصى برخوردار است.

در بسیارى از کشورهاى پیشرفته مدت زمان ورزش در دوره‌هاى ابتدایى دو روز و حتى سه روز مى‌باشد اما در کشور ما سه ساعت در هفته است؟!

- نوع علاقه‌مندى به گذران اوقات فراغت 76 درصد نوجوانان با اولویت ورزش فوتبال را دوست دارند البته دختران با اولویت والیبال را دوست دارند، 61 درصد از نوجوانان علاقه‌مند به فیلمهاى ایرانى هستند.

جالب است بدانیم بیشتر علاقه‌مندى نوجوانان به فیلمهاى جنگى و رزمى است، 41 درصد عاطفى و خانوادگى در رتبه دوم قرار دارد.

- متوسط زمان تماشاى تلویزیون براى نوجوانان بین دو ساعت و 15 دقیقه برآورد شده است.

نتایج حاصله و پیشنهادها 1- امور تربیتى آموزش و پرورش باید هماهنگى و همکارى بسیارنزدیک با ارگانها و نهادهاى ذى‌ربط از قبیل سازمان تربیت بدنی، صدا و سیما، شهرداری، سازمان تبلیغات اسلامى داشته باشد.

2- در برنامه‌ریزى‌، نیازها و رغبت و علاقه دانش‌آموزان را مد نظر داشته باشد.

3- از نتایج پژوهشها و تحقیقات علمى (روان شناسی، جامعه شناسى و...) بهره‌بردارى نماید.

4- با خانواده و اولیاى دانش‌آموزان هماهنگى نسبى داشته باشد.

5- براى فعالیتهاى خارج از مدرسه اعم از کانونهاى فرهنگى و تربیتی، اردوگاهها و اماکن ورزشى یک برنامه‌ریزى و سیاستگذارى منسجم داشته باشد و توجه ویژه‌اى به آن بکند.

6- با عنایت به اینکه فعالیتهاى پرورشى و گذران اوقات فراغت باید در جهت تکمیل برنامه‌هاى درسى و رسمى دانش‌آموزان قرار گیرد نیاز به همکارى و هماهنگى با همه حوزه‌هاى آموزشى اعم از معلمان، مدیران و...

را دارد.

7- برنامه‌هاى پرورشى (اوقات فراغت) باید نشاط آور، قابل انعطاف و لذت آور براى همه دانش‌آموزان شود و با کمترین هزینه بالاترین نشاط آورى را داشته باشد.

8- با عنایت به اهمیت پویایى و فعال بودن دانش‌آموزان، لزوم برنامه‌ریزى براى مشارکت دانش‌آموزان در برنامه‌هاى پرورشى به خصوص اوقات فراغت همواره احساس مى‌شود.

امید است با راه‌اندازى مجدد امور تربیتى و همت والاى مسئولان تلاشگر و دلسوز شاهد رشد و شکوفایى استعدادها، هویت اسلامى و ایرانى دانش‌آموزان و پرورش روحیه خلاق و با نشاط آنان در کشور اسلامى ایران باشیم.

انشاءالله.

منابع و ماخذ: - جامعه شناسى فراغت، اصل زاهدی - یادگیرى مشارکتی، دکتر امینى و دکتر مرعشی - چگونگى پرداختن به فعالیتهاى فراغت (دبیرخانه شورایعالى جوانان) - نقش فعالیتهاى فوق برنامه در تربیت جوانان، دکتر شعارى نژاد - تعاریف فراغت و دیدگاههاى آن، على اسدی http://tadbir25.googlepages.com/maleki.htm