از وحدت و انسجام اسلامی معنای تام و تمام آن مورد نظر است و در صورتی که معنای کامل آن حاصل نشود، پیگیری آن امری غیرضروری است؟
از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی همواره یکی از مسائلی که از سوی مسئولان جمهوری اسلامی ایران مطرح شده وحدت مسلمانان و انسجام آنان بوده است. تقریب بین مذاهب اسلامی نیز به عنوان یک اقدام فقهی و حقوقی در این راستا مطرح شده است. اما هدف از طرح وحدت میان مسلمانان چیست؟ آیا این موضوع در تاریخ قدیم و جدید مسلمانان سابقه داشته است؟ ماهیت وحدت چیست و شامل چه موضوعاتی می شود؟ مخاطبان وحدت چه کسانی هستند و مخالفان و دشمنان وحدت چه کسانی هستند؟ طرح جمهوری اسلامی ایران به عنوان طراح وحدت مسلمانان برای دستیابی به این هدف کدام است؟ و مبانی مشروعیت وحدت و انسجام در آیات و روایات و سیره و سنت نبوی و علوی و دیدگاه های حضرت امام رضوان الله تعالی علیه و مقام معظم رهبری درعصر حاضر چیست؟ آیا طرح وحدت یک طرح تاکتیکی است و یا استراتژی جمهوری اسلامی ایران است؟
برای پاسخ به این سؤال ها باید گفت مبانی وحدت بین مسلمانان و حتی گفتگو بر سر مشترکات و دستیابی به چارچوبی برای تعامل حتی با غیر مسلمانان یک سفارش و دستور مؤکد الهی است. در اینکه ماهیت وحدت و انسجام اسلامی چیست کمی تردید وجود دارد؟
آیا از وحدت و انسجام اسلامی معنای تام و تمام آن مورد نظر است و در صورتی که معنای کامل آن حاصل نشود، پیگیری آن امری غیرضروری است؟
این سؤال از آن جهت مطرح است که برخی صاحب نظران مسلمان تحقق وحدت اسلامی را غیر ممکن یا دور از دسترس می دانند و در این راستا به وجود اختلاف در تمامی دوره های حیات اسلامی و بلکه حیات بشر استناد می کنند. باید گفت اگرچه دستیابی به وحدت تام و تمام به معنای فلسفی آن غیر ممکن و دور از دسترس است ولی اولاً حرکت به سمت آن و گام نهادن در مسیر آن در حد مقدورات ضروری است. ثانیاً وحدت و انسجام تام و تمام به معنی یکنواختی و رفع هرگونه تفاوت در آرا و اندیشه ها نیست، شاید بتوان گفت وحدت و انسجام به معنی عدم خصومت، دشمنی، تکفیر، قتل و خونریزی و در مقابل ایجاد همدلی، وفاق و تأکید بر مشترکات و محبت و دوستی بین مسلمانان و مبارزه مشترک با دشمنان است. خداوند متعال می فرماید: محمد رسول الله والذین معه اشداء علی الکفار رحماء بینهم.(فتح۲۷) گذشته از آن در صورتی که وحدت و انسجام و دوری از تفرقه و تشتت و نزاع و درگیری امری غیرقابل دستیابی و غیر ممکن بود مورد امر و دستور الهی قرار نمی گرفت و پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین (ع) آنرا سفارش نمی کردند. به نظر می رسد در خصوص ایجاد اختلاف و تفرقه با یک ماهیت سیاسی، امنیتی، تاریخی و فقهی مواجه هستیم که برای هر یک از زوایای فوق باید راهکارهای متناسب با آن را جستجو کنیم.