نخستین حرکت برای آغاز هسته ای شدن ایران به موافقتنامه همکاری هسته ای غیرنظامی مربوط می شود که در سال 1957 بین ایران و امریکا امضاء شد.
طبق قرارداد مذکور امریکا متعهد شد در زمینه انتقال فناوری هسته ای با ایران همکاری کند.
ایران در سال 1958 به عضویت آژانس بین المللی انرژی اتمی درآمد و در سال 1967 نیز، اولین رآکتور تحقیقاتی پنج مگاواتی توسط امریکا در دانشگاه تهران راه اندازی شد.
از آن زمان دانشگاه تهران در زمینه علم و فناوری هسته ای فعال شد.
تلاش ایران برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای با حمایت چهار کشور امریکا، آلمان، فرانسه و انگلیس آغاز شد و به سرعت پیش رفت کرد.
چهار کشوری که در سال های اخیر تلاش کرده اند از دستیابی ایران به تکنولوژی هسته ای ممانعت به عمل آورند.
ایران از دهه 70 میلادی تصمیم گرفت تعدادی نیروگاه هسته ای برای تولید برق احداث کند.
اجرای پروژه مذکور نیازمند تأمین جهات اقتصادی و مدیریت آن بود.
لذا سازمان انرژی اتمی ایران تأسیس شد و تمامی تأسیسات هسته ای ایران ، تحت مدیریت و نظارت سازمان مذکور قرار گرفت.
در همین مقطع، یک شرکت امریکایی نیمه وابسته به دانشگاه آستنفورد (SRI .
STANFORD RESEARCH INSTITUTE) با انعقاد قراردادی با ایران، نیاز ایران به انرژی هسته ای را مورد مطالعه و بررسی قرار داد و به مقامات وقت ایران اعلام کرد که ایران باید تا سال 1995، دارای 20 هزار مگاوات نیروگاه هسته ای برای تأمین برق باشد.
بر همین اساس همکاری هسته ای ایران با کشورهای غربی توسعه یافت و در سال 1977 دو راکتور 1200 مگاواتی برای نصب در نیروگاه بوشهر از آلمان غربی خریداری و دو راکتور 900 مگاواتی نیز از فرانسه خریداری شد.
در اوت 1975 شرکت ( گرانت ورک یونیون ) آلمان غربی و سازمان انرژی اتمی ایران قراردادی را امضا کردند که شرکت مذکور مسئولیت احداث نیروگاه هسته ای ایران در بوشهر را برعهده گرفت.
درخصوص اینکه از نزدیک به 5 دهه پیش تاکنون چه نیاز و ضرورت هایی برای دستیابی ایران به انرژی هسته ای وجود داشته است آقای دکتر پاپلی یزدی ، اندیشمند ایرانی در علوم توسعه می گوید:
دکتر پاپلی یزدی: (مهمترین ضرورت ما آینده نگری و اینکه نرخ نفت روز به روز در حال افزایش بود و ایران به فکر بود که بیشتر از منابع نفت خودش در زمینه های صنعتی و پتروشیمی استفاده کند و تا می تواند نفت خام را صادر نکند دوماً مردم ایران هم علاقه داشتند که برخوردار شوند از تکنولوژی پیشرفته یعنی تکنولوژی پیشرفته را مورد استفاده قرار دهند.
قبل از آن هم عده زیادی از تحصیل کردگان دانشگاهی ما در رشته فیزیک و در رشته های مربوطه در اروپا و امریکا تحصیل کرده بودند و حتی کسانی داشتیم از ایران که شاگرد مستقیم ( انیشتین ) بودند و با انیشتین کار کرده بودند و این اساتید واحدهایی را در دانشگاه ها بخصوص دانشگاه تهران تأسیس کرده بودند که روی مسایل هسته ای کار می کردند بنابراین هم خواست دانشگاهیان ایران بود و هم نیاز کشور بود و هم اینکه ایران می خواست وارد جرگه صنعتی شود و از نفت خودش بیشتر در پتروشیمی استفاده کند و نفت خام را کمتر بفروشد و هم اینکه شاید غرب هم می خواست ایران را به نحوی تقویت کند و یا دل ایران را به دست آورد.
چون در بعضی از مسائل صنعتی، غرب ، ایران را حمایت نکرده بود مثل مسئله ذوب آهن و ایران رفته بود به طرف شوروی بنابراین غرب شاید در معادلاتش این بوده که بالاخره ایران که تصمیم گرفته که نیروگاه اتمی داشته باشد اگر غرب وارد مذاکره نشود و با ایران همکاری نکند ممکن است که شاه با شوروی همکاری کند.
مجموع این عوال باعث شده بود که ایران به طرف این قرارداد برود و ساخت نیروگاه که در هر صورت این خواست مردم هم بوده جنبه عملی بیابد که الآن هم حتی اگر دولت جمهوری اسلامی ایران هم بگوید ما انرژی هسته ای نمی خواهیم مردم ایران این مطالبه را دارند.)
دکتر پاپلی یزدی: (مهمترین ضرورت ما آینده نگری و اینکه نرخ نفت روز به روز در حال افزایش بود و ایران به فکر بود که بیشتر از منابع نفت خودش در زمینه های صنعتی و پتروشیمی استفاده کند و تا می تواند نفت خام را صادر نکند دوماً مردم ایران هم علاقه داشتند که برخوردار شوند از تکنولوژی پیشرفته یعنی تکنولوژی پیشرفته را مورد استفاده قرار دهند.
مجموع این عوال باعث شده بود که ایران به طرف این قرارداد برود و ساخت نیروگاه که در هر صورت این خواست مردم هم بوده جنبه عملی بیابد که الآن هم حتی اگر دولت جمهوری اسلامی ایران هم بگوید ما انرژی هسته ای نمی خواهیم مردم ایران این مطالبه را دارند.) ************************ در اکتبر 1977 فرانسه با ساخت دو نیروگاه هسته ای با ظرفیت 900 مگاوات در ( دارخوین ) در جنوب غرب ایران موافقت کرد.
در دسامبر 1977 دولت آلمان غربی قرارداد چهارمیلیارد و هشت صد میلیون دلاری برای ساخت چهار راکتور هسته ای با ایران منعقد کرد.
ایران و شرکت فرانسوی (یوردیف ) نیز در سال 1977 همکاری در زمینه غنی سازی اورانیوم و سوخت هسته ای را آغاز کردند.
ایران حدود 20 درصد سهام شرکت یادشده را خریداری کرد تا بتواند اورانیوم غنی شده برای سوخت نیروگاه های هسته ای خود را تأمین کند.
اما در شرایط کنونی فرانسه، آلمان، انگلیس و امریکا با دستیابی ایران به سوخت هسته ای مخالفت کرده اند.
این درحالی است که قرارداد احداث مرکز تحقیقات اصفهان در زمینه سوخت هسته ای با فرانسه و انگلیس در دهه 70 میلادی منعقد شده بود.
آقای جمشید امین زاده نویسنده و مفسر ایرانی درخصوص ضرورت استفاده از انرژی هسته ای در ایران و قراردادهای امریکا و دولت های اروپایی با کشورش می گوید: جمشید امین زاده: (در بحث استفاده از انرژی هسته ای یک سابقه قابل توجهی در ایران وجود دارد.
این سابقه برمی گردد به دهه 60 و زمانی که ارزیابی کشورهای غربی که با ایران کار می کردند این بود که ایران باتوجه به وضعیتی که دارد به دنبال تأمین انرژی های نو هم خواهد بود و طبیعتاً در این چارچوب ما بحث شکل گیری استفاده از انرژی هسته ای را از همان جا باید دنبال کنیم که به نوعی منجر به یک سری همکاری های کشورهای غربی مثل امریکا، فرانسه و انگلیس با ایران شد و بعدها این روند تحت تأثیر تحولات بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تغییر کرد .
آنچه مسلم است بحث استفاده از انرژی های نو و بطور مشخص فن اوری هسته ای برای همه کشورها مطرح است و این اهمیت اثبات شده است ، طبیعتاً ایران هم از این قاعده مستثنی نیست و باتوجه به تأثیرات و کاربردهای فراوان و متنوعی که فن آوری هسته ای دارد که تأمین انرژی برق یکی از آن زمینه های استفاده از انرژی هسته ای هست وجود دارد ، بدیهی است که هر کشوری که درصدد رسیدن به زمینه های جدید پیشرفت علمی و توسعه ای باشد باید از چنین فن آوری برخوردار باشد.
ضمن اینکه هرچه ما به سمت جلو حرکت کنیم زمینه های استفاده از انرژی های فسیلی محدودتر خواهد شد و طبیعتاً منابع تجدیدناپذیر انرژی مثل انرژی های فسیلی که جزء ذخایر و منابع طبیعی هستند که تمام شدنی هستند و از طرفی بحث انرژی های پاک مطرح است که استفاده از این انرژی ها اقتضا می کند که باید به سمت آن حرکت نمود.
همانطور که در سطح خیلی از کشورها وجود داشته باشد بدیهی است ایران هم باتوجه به تمام جوانب مختلف استفاده از فن آوری هسته ای به دنبال چنین زمینه هایی بوده و به همین دلیل هم به پیمان (ان، پی، تی) پیوست و عضو آژانس انرژی هسته ای شد که بتواند از این مزایا و زمینه ها استفاده کند.) ************************ با پیروزی انقلاب اسلامی در فوریه 1979، روند برنامه های ایران موقتاً متوقف شد.
درجریان جنگ تحمیلی هشت ساله عراق علیه ایران (1980-1988) تأسیسات هسته ای نیمه کاره ایران در بوشهر بارها هدف حملات هوایی ارتش بعث عراق قرار گرفت و بخش اعظم آن تخریب شد.
در چنین شرایطی شرکت های غربی ازجمله آلمانی نه تنها همکاری هسته ای با ایران را بطور یکجانبه لغو کردند بلکه درصدد دریافت غرامت از ایران برآمدند.
بعد از پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و همزمان با آغاز دوران باسازی ویرانه های جنگ و سازندگی ایران ، تکمیل نیروگاه بوشهر و احداث نیروگاه های هسته ای جدید در دستور کار دولت ایران قرار گرفت.
ایران قبل از انقلاب اسلامی، وارد کنسرسیوم هسته ای اروپا شده بود و یک چهارم سهام آن را در اختیار داشت اما کنسرسیوم مذکور نیز بعد از انقلاب اسلامی همکاری با ایران را لغو کرد.
درخصوص علت لغو یکجانبه قرارداد هسته ای ازسوی اروپا و امریکا با ایران، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در این کشور، آقای دکتر پاپلی یزدی می گوید: دکتر پاپلی یزدی: (ایران در هر صورت قبلا" در ادروگاه غرب بوده و سیاست هایش با سیاست های غرب و سیاست های ناتو هماهنگ بوده ، هرچند که روابط خوبی هم با شوروی داشتیم ولی به عنوان کشوری که در بلوک شرقی مورد حمایت بلوک شوروی باشیم نبودیم در عین حال ما هم در نهایت بلوک شوروی را حمایت نمی کردیم و با بلوک شوروی معامله می کردیم نفت و گاز می فروختیم و کارهای دیگری را انجام می دادیم و درحدی سیاست ما با شوروی بوده که بتوانیم یک معاملات با غرب داشته باشیم.
پس از انقلاب اسلامی در ایران ، آمریکا متوجه شد که ما دنبال یک استقلال کامل هستیم و شعار ما نه شرقی و نه غربی است و در عین حال این چرخش به ضرر اسراییل هم پیمان اصلی غرب در منطقه هم شد.
ما یکی از شعارهای عمده مان در اول انقلاب حذف و نابودی اسرائیل بوده.
از سوی دیگر علت لغو یکجانبه قرار داد غرب با ما این بود که اعراب و کشورهای حاشیه خلیج فارس ما را به عنوان یک قدرت برتر منطقه احساس کردند که این قدرت برتر منطقه نمی خواهد از یک مرکزی که در واشنگتن هست دستور بگیرد و بنابراین احتمالاً آنها هم در لغو این قراردادها بی تأثیر نبودند.
همانطور که آنها اوایل از صدام حسین حمایت کردند هم حمایت سیاسی و مالی و هم حمایت نظامی که صدام را وارد جنگ کردند و بعداً در جنگ از او حمایت کردند بنابراین کلاً این مسئله لغو یک تعادل بین المللی است و اینکه غرب کُلاً منافع اش را در ایران در خطر می دیده و بنابراین قاعدتاً قرار داد هسته ای را باید لغو می کرده است .) ************************* بعد از اعلام انصراف غربی ها، رایزنی ایران با روسیه جهت تکمیل نیروگاه هسته ای بوشهر از سال 1989 آغاز و منجر به انعقاد قرارداد 800 میلیون دلاری در سال 1995 شد.
روس ها اگرچه در تکمیل و تحویل نیروگاه هسته ای بوشهر به دلیل ملاحظات سیاسی تعلل کرده اند اما قرار است تا سال 2007 آن را راه اندازی و به ایران تحویل دهند.
درواقع از آغاز دهه 90 میلادی و همزمان با اجرای برنامه توسعه اقتصادی، استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای در عرصه های مختلف باتوجه به نیازهای کشور در دستور کار دولت ایران قرار گرفت.
بر همین اساس استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای در بخش های انرژی، کشاورزی، پزشکی و دارویی، محیط زیست و صنعت ، در برنامه اول توسعه اقتصادی کشور مورد توجه قرار گرفت.
و انتقال دانش فنی، ارائه خدمات هسته ای در زمینه های صنعتی، کشاورزی، پزشکی و محیط زیست در دستور کار برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی قرار گرفت که متعاقب همکاری روسیه با ایران در زمینه تکمیل نیروگاه هسته ای بوشهر، احداث تأسیسات هسته ای جدید در مراکز دیگر مانند اصفهان، تهران، اراک، نطنز نیز در دستور کار دولت ایران قرار گرفت.
درواقع ایران به عنوان عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی، از حق بهره مندی از انرژی هسته ای جهت مصارف صلح آمیز برخوردار است، بر همین اساس تمامی تأسیسات هسته ای ایران نیز تحت کنترل و نظارت مستمر آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دارد.
و اما آقای جمشید امین زاده درخصوص قرارداد روسیه با ایران برای ساخت و راه اندازی نیروگاه هسته ای بوشهر در این کشور می گوید: جمشید امین زاده: (بحث همکاری ایران و روسیه برای ساخت نیروگاه بوشهر برمی گردد به تعللهایی که کشورهای غربی در ساخت این نیروگاه ها که پیش تر قراردادش را با ایران بسته بودند داشتند و به دلیل خودداری آنها از عمل به تعهدات خودشان و نقض یکجانبه قراردادهایی که داشتند ، شرایط به گونه ای فراهم شد که ساخت این نیروگاه در سال 92 بین ایران و روسیه منعقد شود این توافقنامه گرچه از سال 96 جنبه عملیاتی پیدا کرد اما فراز و فرودهایی در ساختش داشتند و اخیراً هم در مذاکراتی که بین ایران و روسیه انجام شد جدول زمانی و تعیین قطعی نیروگاه که سال آینده است اینها مشخص شده اما وقتی ما برگردیم به گذشتهء این فعالیت ها می بینیم که این پروژه برمی گردد به سال 1970 یعنی دو سال بعد از اینکه سازمان انرژی اتمی ایران تأسیس شد این قرارداد ابتدا بین ایران و آلمان منعقد شد که به سرانجام نرسید و بعد ما می بینیم که کشورهایی مثل فرانسه و سایر کشورهایی که اعلام آمادگی کرده بودند که به نوعی بتوانند در پروژه مشارکت کنند و قدم پیش گذاشتند و اما بعد از مدتی امتناع کردند از اجرای تعهدات خودشان و این برمی گردد به آن فضای سیاسی و نوع نگاه که هم تأثیر فشارها و تحریم هایی که امریکا درصدد تعمیم آن بود به نوعی تأثیرپذیری داشتند از سیاست های یک جانبه امریکا علیه ایران و باعث شد که از مشارکت در این پروژه ها خود اینها عقب بمانند و فرصت را به رقبای دیگر خودشان واگذار کنند که طبیعتاً باتوجه به پیشنهادها و فن آوری که روسیه در اختیار داشت شرایط به گونه ای بود که وارد فاز عملیاتی برای اجرای این پروژه شد و در حال حاضر هم همانطور که اشاره شد چیزی حدود 91 درصد از مراحل این پروژه به اتمام رسیده و برخی کارهای جزئی و فنی در دست اجرا است و روی توافقی که اخیراً شد بین دو طرف این مراحل را هم انجام خواهد شد و مراحل تکمیلی مربوط به ارسال سوخت هم انجام می شود، ما حتی می بینیم تأخیری که در اجرای پروژه بوشهر شد برمی گردد به تعلیل طرفین اصل قرارداد طرفین اولیه قرارداد با ایران که نوع ساختار و فن آوری که در این پروژه به کار گرفته شده بود منطبق با فن آوری و ساختار تکنولوژی کشورهای غربی بود که لازم بود برای تکمیل پروژه توسط روسیه از نظر فنی تغییراتی ایجاد شود منتهی آنچه مسلم است این نیروگاه با استانداردهای پیشرفته جهانی و ازنظر پیشرفته ترین امکانات و استانداردهای زیست محیطی برخوردار است و طبیعتاً می تواند الگویی باشد برای اجرایی شدن قراردادهای مشابه با روسیه و سایر کشورها.) ************************ باتوجه به محدودیت منابع نفت و گاز ایران، دستیابی به انرژی های جایگزین به ویژه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای مورد توجه دولتمردان ایران قرار گرفت.
زیرا برآوردها حاکی است که منابع نفتی ایران طی 20 سال آینده به پایان خواهد رسید لذا ایران در تلاش است تا سال 2022 میلادی حدود شش هزار مگاوات برق مورد نیاز را از انرژی هسته ای تأمین کند.
ایران با همکاری و مشارکت آژانس بین المللی انرژی اتمی تا پایان سال 2000 میلادی 12 طرح را به مرحله اجرا گذاشت.
تولید رادیو داروهای پزشکی، سرطان درمانی، کنترل آفات کشاورزی با استفاده از پرتوها و مطالعات کیفیت آب ازجمله این طرح ها بوده اند.
درجریان احداث نیروگاه هسته ای بوشهر نیز پارامترهای اساسی طراحی، مطالعات زلزله نگاری و محیطی سایت ها طبق استانداردهای آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام شده است.
در جریان سفر محمدالبرادعی مدیر کل بین المللی انرژی اتمی به ایران در 16 می 2000، سازمان انرژی اتمی ایران درخواست کرد که مرکز تحقیقات هسته ای کرج به عنوان یکی از مراکز کمک های فنی آژانس یاد شده در زمینه کشاورزی و پزشکی در منطقه شناخته شود که مورد موافقت البرادعی قرار گرفت.
به هرحال آنچه مسلم است اینکه جمهوری اسلامی ایران، با وجود تحریم های متعدد غرب در نزدیک به سه دهه اخیر علیه این کشور، توانست با اتکا به متخصصین و دانشمندان داخلی و جوان خود به انرژی صلح آمیز هسته ای دست پیدا کند و این روند همچنان در حال تکمیل شدن است.
آقای دکتر پاپلی یزدی اندیشمند ایرانی در علوم توسعه، درخصوص تلاش دانشمندان کشورش بعد از سال 1990 میلادی، برای دستیابی به انرژی صلح آمیز هسته ای در ایران می گوید: دکتر پاپلی یزدی: (تجربه تاریخی دویست ساله ما نشان می دهد که ما نباید متکی به غرب یا شرق باشیم ، باید در درجه اول متکی به خداوند و دوم فعالیت های خودمان باشیم در هر صورت باید با غرب و شرق به عنوان عضو جامعه جهانی تعامل داشته باشیم در این شکی نیست در هر حالت تعامل و حالت گفتگو حالت خرید و فروش حالت تجارت حالت توریست اینها باید باشد ولی اینکه ما اساس کارمان را بگذاریم بر اینکه می خواهیم با کمک های آنها چه کمک های علمی و چه فنی و اقتصادی چه نظامی روی پای خود بایستیم چون در گذشته اتکا های مختلف به غرب و شرق به ما نشان داده که باعث از بین رفتن استقلال ما و زیر سلطه رفتن است و این تجربه تاریخی به ما نشان می دهد که تکرار آن یک اشتباه محض است.
ما وقتی راه آهن می خواستیم بسازیم هم روس ها با ما مخالف بودند هم انگلیس ، وقتی با روس ها قرارداد می بستیم انگلیس ها مخالفت می کردند اگر با انگلیس ها قرارداد می بستیم روس ها مخالفت می کردند اگر با بلژیک می بستیم هردو تا مخالفت می کردند.
الآن دولت جمهوری اسلامی ایران از این تجربه تاریخی دارد استفاده می کند و می گوید در درجه اول به اتکا نیرو و توان دانشمندان ملت ایران و پشتیبانی خداوند کاری را انجام دهند، ما هیچ وقت فراموش نمی کنیم که در مقاطع مهم تاریخی روس ها ما را تنها گذاشتند، هیچ وقت فراموش نمی کنیم که در همین قرن بیستم میلادی دو یا سه بار روس ها به ما حمله کردند و قبلا هم روس ها بخش مهمی از خاک ایران را فتح کردند یعنی روسیه هم چیزی است مثل امریکا ، همان گونه که برای افغانستان هم همینجور بوده و برای جاهای دیگر هم همینجور بوده است .
بنابراین ایران الآن به نیروها و دانشمندان ایرانی در همه زمینه ها در پزشکی و در مهندسی در سد سازی در راه، در ترابری در هواپیماسازی در فضا و علوم اتمی به یک توانایی رسیدند که می توانند این کشور را پیش ببرند.
حالا عده ای از دانشمندان ما چون زمینه فعالیت در ایران نبوده الآن در خارج هستند همانطور که تعداد زیادی از دانشمندان افغانستان در خارج هستند ، دانشمندانی که داخل ایران هستند و دانشمندانی که خارج از ایران هستند و ایرانی هستند دولت ایران از آنها استفاده می کند و این کار را انجام می دهد.
حالا غرب می خواهد کمک کند می خواهد نکند ما خود می توانیم روی پای خود ایستاد شویم حالا نهایتش این است که چند سال دیرتر ، ولی در یک مقطع 5 و 6 ساله که شد همین نیروهای که دارای اعتماد به نفس هستند سرعت کارشان بیشتر می شود به طوری که در نهایت از آن نیروهای خارجی کار بیشتری خواهند کرد در هر صورت اگر کشور های جهان سوم امروز متکی به خودش باشند و در درجه اول نیروهای داخلی خودش را تقویت می کند و دانشمندان خودش را ارج بدهد می تواند که در دنیا سرافراز باشد و ما با یک پشتوانه دینی و ملی تاریخی چندهزار ساله و با دین اسلام که اساسش بر مبنی یَعقِلُون و تَعلِمُون و علم و عقل استوار است به کسانی که با ما هم پیمان اصلی دینی و ملی هستند در هر شرایطی همراه هستیم و آنها نیز ما را تنها نخواهند گذاشت.) ************************* در پایان این برنامه باید گفت که اکنون ایران در زمینه استفاده از فناوری هسته ای در رشته های پزشکی، صنعت و کشاورزی مقام اول منطقه را دارد.
تقریباً تمام رادیو داروها در خود ایران تولید می شود و در زمینه کشاورزی نیز مرکز تحقیقات کشاورزی هسته ای در کرج یکی از پیشرفته ترین مراکز هسته ای در غرب آسیا است و کارشناسان متعددی از کشورهای مختلف برای آموزش و کارآموزی به مرکز یادشده مراجعه می کنند.
برنامه بلندمدت ایران برای استفاده از دانش و تکنولوژی هسته ای در عرصه های مختلف باعث ایجاد رشته هایی در زمینه مهندسی هسته ای در دانشگاه های این کشور شد.
تربیت نسل جدیدی از دانش آموختگان باعث شد تا بسیاری از طرح هایی که قبلاً در ایران امکانپذیر نبود با تلاش محققان داخلی اجرا شود و بزرگترین دستاورد دانشمندان جوان ایرانی دستیابی به سوخت هسته ای بوده است.
مرکز تحقیقات لیزری سازمان انرژی اتمی ایران در اوایل سال 2003 به موفقیت هایی در زمینه تولید لیزرهای مورد استفاده در طبابت و صنعت دست یافت.
فناوری هسته ای در بخش کشاورزی ایران نیز به کار گرفته شده است.
با استفاده از دانش و تکنولوژی هسته ای بسیاری از مشکلات ایران در کشاورزی مانند دلیل خشک شدن محصولات، اصلاح بذر، میزان مصرف کود و کاهش انواع سموم برای دفع آفات کشاورزی با استفاده از روش های مدرن فناوری هسته ای رفع شده است .
اگرچه فناوری هسته ای تکنولوژی بسیار پیچیده دارد اما دانشمندان و متخصصان ایران به رغم تحریم های اقتصادی توانستند با بهره گیری از امکانات داخلی به فناوری غنی سازی اورانیوم و تولید سوخت هسته ای در کشورشان دست یابند.
پایان/ منبع : شرکت‌کنندگان در بحث 1- دکتر محمد حسین پاپلی یزدی ، اندیشمند ایرانی در علوم توسعه و رئیس پژوهشکده امیرکبیر 2- جمشید امین زاده ، کارشناس مسائل سیاسی ایرانی http://dari.irib.ir/pic1/hastai/hastai3.htm keyhan.persianblog.com/1385_11_keyhan_archive.html