در این پژوهش که برای درس سمینار افکار سیاسی غرب از نیمه دوم قرن 19 در مقطع کارشناسی ارشد علوم سیاسی تهیه دیده شده است.
نظریه دمکراسی جهان وطنی دیوید هلد و قابلیتهای اجرائی آن در ایران مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است.
دیوید هلد استاد دانشگاه اقتصادی-سیاسی لندن و همچنین کالج حقوق-علوم سیاسیت لندن و از همکاران آنتنی گیدنز –جامعه شناس برجسته انگلیسی-است.
هلد را بیشتر به عنوان تئوریسین مباحث جهانی شدن (خاصه نظریه دمکراسی جهان وطنی)می شناسند .
دو اثر برجسته هلد مدل های دموکراسی – و جهانی شدن و مخالفان آن (با همکاری آنتونی مک گرو)مرکز ثقل فکری او هستند.
از آثار دیگر او می توان به ،چشم انداز اصلی دولت مدرن (1983) ،قدرت و مشروعیت در بریتانیای معاصر(1984)،لیبرالیسم ،مارکسیسم جهت گیری آینده خط مشی عمومی (1986)،مبانی دمکراسی (زیر چاپ) ،انباشت مشروعیت و دولت (1983) ، سوسیالیسم و محدودیت های عمل دولت، نظریه های دولت(1984) ، آموزه سیاست شناسی(1984)،اشکال جدید دموکراسی(1986)
مقدمه ای بر نظریه انتقادی:
هورکهایمرتاهابرماس(1980)اشاره کرد.
ناگفته نماند بعضی از آثار فوق مشترکاً تالیف شده است.در پایان لازم می دانم مراتب سپاس و قدردانی خود را از استاد محترم و فرزانه دکتر محمد توحید فام به خاطر راهنمایی های بی دریغ و خردمندانه اش اعلام دارم.
مقدمه:
پیشینه هو خواهی فراگیر از دمکراسی ،به مثابه شکلی از سازماندهی زندگی سیاسی،به کمتر از یکسال می رسد.«دمکراسی» واژه ای اصلا یونانی است که در قرن شانزدهم از طریق واژه فانسوی «دمکراتی» Democratie وارد زبان انگلیسی شد.
دمکراسی از اژه دموکراسیا مشتق شده که به معنی نوعی از حکومت است که در آن مردم حکومت می کنند.«حکومت بوسیله مردم»شاید مفهومی عاری از ابهام به نظر آید،اما ظواهر همیشه گمره کننده اند و تاریخ اندیشه دموکراسی پیچیده و حاکی از دریافت های متضاد است.
عرصه های عدم توافق بسیار گسترده است.
و در واقع هر یک از اجزاء عبارت فوق ،دشواری های مربوط به تعریف را به همراه دارد.
واژه های «حکومت» ،«حکومت به وسیله» و« مردم» به چه معناست؟اگر از ابهامات مجود در واژه «مردم» آغاز کنیم .
چه کسانی را باید «مردم» قلمداد کرد؟چه نوع مشارکتی برای آنها در نظر گرفته شده است؟شرایط مفروض برای هدایت به مشارکت کدامند؟آیا مردم باید قبل از آن که دمکرات شند سواد بیاموزند؟آیا برای حفظ دمکراسی حد معینی از ثرت اجتماعی ضرورت دارد؟واژه حکومت مسائل بسیاری از این قبیل را بر می انگیزد :حوزه حکومت را تا چه اندازه گسترده یا محدود می توان در نظر گرفت ؟عرصه مناسب برای فعالیت دمکراتیک را چگونه می توان تعیین کرد؟
با توجه به این مسائل در ارتباط با دمکراسی و دریافتهای متضاد از آن از آغاز تا کنون ،همچنان عرصه های دمکراسی خواهی و یا تظاهر به آن رو به تذاید است.
و در زمان ما مسئله ای دمکراسی و دمکراسی خواهی از شکلهای پیشین و قالبهای گذشته اش فراتر رفته است.و با توجه به نزدیکتر شدن ملل جهان به یکدیگر و از هم پاشیده شده شدن مرزهای جغرافیایی در حوزه های فرهنگی ،اقتصادی ،اجتماعی و بخصوص اطلاعاتی،و مسئله جهانی شدن در حوزه های مذکور و به طرف یکدست شدن و رفتن ملل جهان در بعضی عرصه های جهانی .مانند نوع حکومت،اقتصاد،فرهنگ و ...-به دلیل پیچیدگی نیازها، وابستگی متقابل به هم و تاثیر پذیری از حوادث اتفاق افتاده در فرای مرزهای ملی مسئله ای دمکراسی و حکومت دمکراسی در شکل جدیدی تحت عنوان «دمکراسی جهانی» مطرح شده است.
روش:
این پژوهش درصدد است با استفاده از رهیافت نهاد گرائی نظریه دیوید هلد در ارتباط با دمکراسی جهانی ،که نامبرده آن را در قالب دمکراسی جهان وطنی مطرح کرده است،را مورد تحقیق و بررسی قرار دهد.
روش مورد استفاده در این پژوهش،همچنان که اشاره شد،رهیافت نهادگرائی می باشد بر اساس این رهیافت مطالعه ای نهاد های سیاسی ،اصل مهم می باشد.
حامیان این رهیافت ،قواعد و رویه های قانونی را بعنوان متغیر اساسی مستقل ، و کارکرد و سرنوشت دمکراسیها را بعنوان وابسته در نظر می گیرند.1.
به طور کلی رهیافت نهادی موضوع مطالعه ای است که قواعد ،رویه ها و سازمان های رسمی حکومت را در بر می گیرد.رهیافت نهاد گرائی به رهیافتهای متعدد جدید تقسیم شده است،که عبارتند از سه نوع تحلیل نهادی یعنی مطالعات قانون اساسی ،اداره عمومی،و نهادگرایی عبارتند از سه نوع تحلیل نهادی یعنی مطالعات قانون اساسی ،اداره عمومی و نهاد گرایی جدید.
در این پژوهشاز روش «نهاد گرایئ جدید»استفاده می شود.
نهادگرایی جدید بر نقش مستقلانه برای نهادی سیاسی تاکید می ورزد.2 در نهاد گرائی جدید فرض بر این است که هر نهادی قواعد و رویه های قانونی خاصی را منعکس می کند که این قوانین رفتارها و ارزشهای خاصی را الزاماًٌ تجویز می کنند.
در این پژوهشاز روش «نهاد گرایئ جدید»استفاده می شود.
نهادگرایی جدید بر نقش مستقلانه برای نهادی سیاسی تاکید می ورزد.2 در نهاد گرائی جدید فرض بر این است که هر نهادی قواعد و رویه های قانونی خاصی را منعکس می کند که این قوانین رفتارها و ارزشهای خاصی را الزاماًٌ تجویز می کنند.
شیوه جمع آوری اطلاعات و منابع کتابخانه ای و مقاله ای می باشد.
سئوال اصلی در این پژوهش که جهت اصلی پژوهش را مشخص می کند: قابلیتهای اجرائی نظریه ی دمکراسی جهان وطنی دیوید هلد در ایران چه می باشد؟
در پاسخ به این سئوال،فرضیه اصلی ما این است که: با توجه به اینکه نظریه دمکراسی جهان وطنی دیوید هلد حوزه های و عرصه های مختلفی از سطوح ملی،فدا ملی و جهانی را در بر می گیرد و در هر کدام از این سطوح راهکارها و پیشنهاد هایئ را در راستای نظریه خود ارائه داده است در سطح ملی در ایران می توان از افزایش حقوق عمومی و مدنی بر اساس نظریه هلد بهره های لازم را برد و آنها را به مرحله عمل و اجرا در آورد.
عوامل تاثیر گذار بر تفکر دیوید هلد: الف:راست جدید:متفکران راست جدید از جمله متفکرانی هستند که بر آرای هلد تاثیر قابل توجهی گذاشته اند.
فردریک هایک و روبرت نوزیک دو تن از صاحب نظرانی هستند که از بنیانگذاران اندیشه راست جدید بوده اند.از نظر آنها دولت معاصر یک لویاتان بزرگ است که بنیاد های آزادی را تهدید می کند و از این رو باید به تندی به «عقب باز گردد».3 راست گرایی جدید (یا آن طور که گاهی اوقات نولیبرالیسم یا نو محافظه کاری نامیده می شود)به طور کلی بر این دیدگاه استوار است که زندگی سیاسی مانند زندگی اقتصادی ،مسئله ای است که به آزادی یا ابتکار فردی مربوط می شود یا باید این طور باشد.
بر این اساس تحقق جامعه بازار آزاد ،همراه با دولت قدف اصلی آنها را تشکیل می دهند .
برنامه سیاسی راست جدید عبارت است از:تسعه بازار به عرصه هر چه گسترده تری از زندگی: ایجاد دولتی بر کنار از مداخله بیش از حد»،هم در اقتصاد و هم در تامین فرصت ها:کاستن از قدرت بعضی گروه ها (مثلا اتحادیه کارگری)در پافشاری برای تحقق آماج ها و اهدافشان .4 بر اساس دیدگاه روبرت نوزیک ،افراد و گروهها زمانی می توانند به سمت مقاصدی که انتخاب کرده اند پیشروی کنند که اندیشه نا کجا آباد نماینده یکسو مفهوم واحد از بهترین برنامه های اجتماعی و سیاسی کنار گذاشته شود.
از نظر او جامعه و کشوری اتو پیا محسوب می شودکه در آن آزمایش نا کجا آبادی میسر و ممکن باشد نه آنکه خود تنها اندیشه نا کجا آبادی و یا به اصطلاح شهر خورشیدی قلمداد گردد.5 این مفهوم که اگر قانون به درستی وضع شود ،حکومت ها را وادار به تضمین «زندگی،آزادی و دارائی» می کند در کانون کار فرد ریک هایک قرار دارد6.
متفکرانی از قبیل هایک و نوزیک ،همراه با جنبش راست جدید به طور کلی ،به بحث مربوط به شکل مناسب و محدوده های عمل دولت ،کمک ارزنده ای کرده اند.
آنها به این موضوع کمک کرده اند که بار دیگر رابطه میان دولت ، جامعه مدنی ومردم تحت فرمان ، به یک مسئله مهم سیاسی تبدیل شود.
ب:چپ جدید: متفکران گرایش سیاسی چپ جدید از دیگر متفکرانی هستند که بر آرای دیوید هلد تاثیر گذاشته اند.
چپ جدید نیز مانند راست جدید از پیش از یک رشته اندیشه سیاسی تکشیل شده است.
سه چهره که بویژه در باز اندیشیدن زمینه چارچوب های دمکراسی در گرایش چپ جدید مطرح هستند عبارتند از:پیتمن (1985-1970)،مک فرسون(1977) و پلانزاس(1980):پلانزاس کاملا به این دیدگاه اعتقاد دارد که «بدون انتخابات عمومی،بدون آزادی نا محدود مطبوعات و اجتماعات،و بدون مبارزه آزادانه افکار عقاید ،زندگی در هر نهاد عمومی خواهد مرد».8 اما عمده ترین تاثیر چپ جدید بر تفکر هلد در قالب طرح مدل دمکراسی مشارکتی است که بر اساس عناصر اصلی نظریات پلانزاس،مک فرسون و پیتمن طراحی شده است.(مدل شماره 1) بطور کلی راست و چپ جدید ،هر دو از گسترش شبکه های قدرت مداخله گر در جامعه بیمناکند.
هر دو آنجا شیوه هایی برای انتقاد از خصلت غیر منصفانه غالباً سرکوبگرانه بیشتر اعمال دولت دارند.بعلاوه هر دوی آنها شکوفایی استعداد ها تحقق آرزوها و علائق مردم را در گروه پرداختن به شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی می دانند.
پ-مدل دمکراسی خود مختاری اگر در چارچوب کلی به آرای راست و چپ جدید به مسئله نگاه کنیم ،به نظر می رسد که در تاکید بر مشخص کردن شرایط که مردم در آن می توانند به بسط «آزادی و برابری» بپردازند نوعی همگرایی وجود دارد.
مفهوم «خود مختاری» یا «استقلال» ،این آرزوها را به یکدیگر پیوند می دهد.و به ما کمک می کند که چرا این اشتراک نظر گسترده را تبیین کنیم.
مدل دمکراسی خود مختاری ،یکی دیگر از عناصر مهم تاثیر گذار بر آرای هلد می باشد که در طرح نظریه دمکراسی جهان وطنی او سهم بسزایی داشته است.
(مدل شماره 2) به نظر هلد اصل خود مختاری حق کلیه شهروندان برای مشارکت در امور عمومی است که البته این حق اجباری نیست؟
ت-تفرق گفتمان دمکراسی تعدد و گفتمان دمکراسی یکی دیگر از عناصری است که بر تفکر هلد تاثیر گذاشته است.
پذیرش دمکراسی و حاکمیت دمکراسی در جوامع امروزی به مثبه سیستمی که تمام جنبه های زندگی بشری را می تواند به شکلی برابر گونه در بر گیرد،نکته ای است که اکثریت قریب به اتفاق صاحبنظران بر آن اشتراک نظر دارند.ولی معمولاً اختلاف اصلی در ارتباط با دمکراسی برداشت های متعدد و متنوع ،و شکل گیری انواعی از آن می باشد .
از زمان دمکراسی آتنی تا به امروز همواره مسئله دمکراسی، چگونگی اجرا و بهترین شکل آن مطرح بوده و هست، و این البته بر می گردد به این مسئله که همواره مردم،صاحبنظران ،روشنفکران دغدغه داشتن حکومتی را داشته اند که در عین حال که تمام نیازهای جمعی و عمومی آنها را تامین می کند مانعی بر سر نیازهای فردی در جامعه از جمله آزادی بیان،انتخاب نوع زندگی ،فکر،انتقاد،پرستش و پرسش، تغییر و ...
نباشد.
به همین دلیل شکلهای مختلف دمکراسی غیر مستقیم و مستقیم (تنها در یونان باستان) بوجود آمدند.
هلد متاثر از این فضای تاریخی زمانی فرآیند دمکراسی دست به طرح نظریه خد زده است.
دمکراسی جهان وطنی در مرحله معاصر ،تغییرات جهانی در حال دگرگون کردن جهانی واقعی نظام جهانی به سیله سازمان دهی جدید شکل های سنتی حاکیمت دولت، جامعه سیاسی،و حکومت بین المللی است.
اما این فرآیند ها نه اجتناب ناپذیرند و نه به هیچ جه کاملاً ایمن.
جهانی شدن شامل چرخش از یک سیاست کاملا دولت محور به سوی شکل جدید و پیچیده ای از سیاست چند لایه ای است.
این مبنایی است که اقتدار سیاسی سازو کارهای نظارت بر اساس و از طریق آنها تبیین و از نو تبیین می شوند.10 هر چند لستر تارو می گوید، حمله کردن به جهانی شدن به عنوان ابزاری برای دور نگه داشتن فرهنگ جهانی و مهاجران یک واکنش غیر منطقی ،اما کاملاً انسانی است،11 به نظر میرسد نظر او نیز موید این مطلب باشد که جهانی شدن آغازی کنترل شده و برنامه ریزی شده نیست.
طرح دمکراسی اجتماعی جهان وطنی را می تان به عنوان مبنایی برای متحد شدن پیرامون ترویج اجرای بی طرفانه قانون در سطح بین المللی:شفافیت بیشتر ،پاسخگویی و دمکراسی در حکومت جهانی: تعهد عمیق تر به عدالت اجتماعی در پیگیری توزیع عادلانه تر منابع جهانی و امنیت بیشتر :حمایت از جامعه و احیای آن در سطوح گوناگون (از محلی تا جهانی).تنظیم اقتصاد جهانی از طریق مدیریت عمومی جریانات مالی و تجاری جهانی ،تامین کالاهای عمومی جهانی و مشارکت سهامداران عمده در راهبری بنگاهی تلقی کرد.12 باید اشاره کرد که زمینه مشترکی که دمکراسی اجتماعی جهان وطنی دیوید هلد ایجاد کرده است .
مبنایی برای این خوش بینی اندک فراهم می کند که عدالت اجتماعی جهانی صرفاً هدفی آرمانگرایانه نیست.
علاوه بر این ، می توان آن را استقرار مبانی اخلاقی و نهادی لازم برای دگرگونی پیشرونده در جهت یک نظام جهانی جهان وطنی تلقی کرد.
در دنیای جوامع و نظام های قدرت متداخل ،مسائل جهانی عناصر اجتناب ناپذیر دستور کار همه حکومت ها را تشکیل می دهند.
مهمترین پرستش سیاسی دوران ما این است که بهترین شیوه رسیدگی یا رهبری این مسائل کدام است.و چگونه می توان کالاهای عمومی جهانی را به بهترین شکل تامین کرد؟
دمکراسی اجتماعی جهان وطنی چاچوبی برای تفکر و اقدام سیاسی بیشتر در خصوص این مسائل در حوزه اندیشه های دارای وجه مشترک که مجموعه گسترده ای از عقاید مترقی را متحد می کند فراهم می آورد.
هلد معتقد است داستان جهانی شدن بسیار فراتر از یک داستان اقتصادی ساده است.
از سال 1945 به بعد ارزش های جهان وطنی درباره شان و ارزش مساوی همه انسانها در قوانین و مقررات بین المللی : پیوند مجدد قوانین بین المللی و اصول اخلاقی به اندازه قابل ملاحظه ای تقویت پیدا کرده اند ،به طوری که دیگر حاکمیت صرفاً قدرت موثر تلقی نمی شود بلکه مرجع مشروعی است که بر اساس دفاع از حقوق بشر و ارزش های دموکراتیک تعریف می شود.تشکیل نظامهای حکومت پیچیده منطقه ای و جهانی شناخت فزاینده خیر صلاح عمومی- اعم از ثبات مالی، حفاظت از محیط زیست، یا مساات طلبی جهانی –اگر قرار است در دراز مدت تحقق پیدا کند مستلزم اقدامات چند جانبه هماهنگ شده است این تحولات باید گسترش پیدا کنند و امکان آن نیز وجود دارد.13 هلد اشاره می کند که در سالهای اخیر شاهد نمونه های موفق مبارزات جامعه مدنی فرا ملی هستیما از جمله : جنبش جشنهای سال 2000 برای بخشودگی بدهی ها،ائتلاف بین المللی برای تاسیس دادگاه کیفری بین المللی....14 نظریه دمکراسی جهان وطنی هلد چهار پایه یا ستون دارد که عبارتنند از محیط زیست،امنیت،اقتصاد و رفاه بشر.
هلد معتقد است که در این چهار حوزه می توان دست به طرح حکومتی جهانی زد که بر مبنای این «چهار» شکل گرفته باشد.او در نظریه خود تمام سازمانها،ادارات، کمیته ها، برنامه ها،تشکیلات ،شوراها ،فدراسیون ها ،صندوقها و ائتلافهای جهانی و بین المللی را در میان این چهار حوزه تقسیم می کند و مرکز ثقل زیر ساخت سازمانی حکومت جهانی را سازمان ملل ،مجمع عمومی ،دبیر کل و دادگاه بین المللی قرار می دهد.(مدل شماره3) البته گروههای شش گانه نولیبرال ها ، انترناسیونالیستها ی لیبرال ،اصلاح گرایان نهادی ، تحل گرایان جهانی ،دولت گرایان / حمایت گرایان و رادیکال ها به ارائه مدل های سیاست جهان یاز منظر خود در قالب پاسخگوئی به سئوالات اصل اخلاقی راهنما،چه کسی باید حکومت کند،اصلاحات اصلی،شکل مطلوب جهانی شدن و شیوه دگرگونی سیاسی پرداخته اند ولی هیچکدام بهتر از طرح ارائه شده توسط هلد نمی باشد.
(مدل شماره 4) حسین سلیمی معتقد است که دیوید هلد در کتاب دمکراسی و نظم جهانی با وجود داشتن گناه آسیب شناختی به جهانی شدن ،این پدیده را حرکت به سوی نوعی دمکراسی جهانی شهری می بیند که در عین حال تکثر فرهنگی و اقتصادی را نیز در خد خواهد داشت.15 به نظر هلد جهانی شدن ،در سه سطح متمایز نمود می یابد ،یک ،دگرگونی الگوهایی سنتی سازماندهی اجتماعی –اقتصادی :دو، دگرگونی الگوهای سنتی مبتنیبر اصل ارضی و سه دگرگونی حالت های جدیدی از سازمادهی اجتماعی فرا ملی16.
آنچه هلد بدان دلبسته و آن را شکل ایده آل حکومت جهانی می داند چیزی است که خد نام «سوسیال دمکراسی مبتنی بر حاکمیت جهان وطنی بر آن می نهد.» هلد در این مدل می کوشد تا برخی از مهمترین ارزش های سوسیال دمکراسی –حاکمیت قانون،برابری سیاسی ،سیاست دمکراتیک ،اعدالت اجتماعی، همبستگی اجتماعی کارایی اقتصادی را پرورش دهد.در حالی که آنها را در مورد مجموع جهانی جدیدی از اقتصاد و سیاست به کار بندد.
ایده آل سیاسی مورد نظر هلد به دنبال اجرایی بی طرفانه قانون در سطح بین المللی ،شفافیت،پاسخگویی و دمکراسی بیشتر در حاکمیت جهانی،تعهد عمیق تر به عدالت اجتماعی در تعقیب توزیع منصفانه تر منابع جهان و امنیت انسانی : حمایت از اجماع در سطوح گوناگون (از محلی گرفته تا جهانی)و باز آفرینی آن .
و نظارت بر اقتصاد جهانی از طریق مدیریت عمومی جریان های مالی تجاری جهانی، تامین کالاهای عمومی جهانی و مشارکت سهامداران اصلی در حاکمیت شرکتی دانست.
به نظر هلد افراد باید در چارچوبی که فرصت ها را برای آنها ایجاد می کند از حقق برابر و به همین ترتیب از تعهدات برابر بر خوردار باشند.
به عبارت دیگر ،آنها باید تا وقتی که از این چارچوب برای نقض حقوق دیگران استفاده ننموده اند در تعیین شرایط زندگی خود شان آزاد و برابر باشند.
هلد در طرح جهانی خود پیشنهاد می کند که در کوتاه مدت سازمان ملل باید برای افزایش پاسخگویی دموکراتیک و تامین حقوق دموکراتیک اصلاح شود.
تا بتواند مطابق منشورش ،به ویژه در رابطه با اجرای کنوانسیون های حقوق بشر و وعده مشهور «نجات نسل های آینده از بلای جنگ» به حیات خود ادامه دهد.
18.
همچنان که اشاره کردیم دمکراسی خود مختاری از مولعه های مهم تاثیر گذار بر تفکر هلد بودند.
اصل خود مختاری و مشارکت تجلی دو ایده اصلی است.
این ایده که اشخاص باید سرنوشت خود را تعیین کنند و این ایده که حکومت دموکراتیک باید حکومتی محدود باشد.19.
وقتی روابط قدرت به شکل نظام مند فرصت های زندگی نامتقارن را می آفریینند.
وضعیتی به وجود می آید که دیوید هلد آن را «ناتونومیک»(Nautonomic ) می نامد.
یعنی تولید و توزیع نا متقارن فرصت های زندگی که امکانات مشارکت سیاسی را محدود می کنند و از بین می برند.
طیف وسیع منابع الگومند اجتماعی –از منابع اجبار –به ساختارهای ناتونومیک شکل میدهند .20: وقتی قدرت ،قدرت نسبی و قدرت ساختاری به گونه ای به هم پیوند می خورند .
که نتایج ناتونومیک به وجود می آورند ،مشارکت محدد می شود.
اگر عرصه قدرت را زمینه تعامل با محیط نهادی بدانیم که قدرت در آن و از طریق آن عمل می کند تا به ظرفیت های اشخاص و فرصت های زندگی آنها شکل دهد و آن را محدود نماید،بررسی آن برای شناخت ریشه های ناتونومیک لازم است.21 به نظر هلد برای درک صحیح این مفهوم باید هفت عرصه را همواره در نظر داشت و این هفت عرصه قدرت به طور کلی ،سپرهای اصلی تبادل انسانی هستند که در ان ها از طریق آن ها سازماندهی ناتونومیک تحقق می یابد.
این قعت عرصه عبارتند از : سلامت جسمانی فیزیکی،رفاه به جهت سازماندهی قلمرو کالاها برای انتقال شهروند از شخص خصوصی به عضویت کامل در اجتماع ، حیات فرهنگی ،سپهر انجمن های مدنی،اقتصاد،سازماندهی خشونت و سپهر نهاد های تنظیمی و حقوقی.
به طور کلی به نظر دکتر محمد توحید فام طرح ملی و درون کشری نظریه دمکراسی جهان وطنی در راستای اجرائی آن هفت مجموعه از حقوق است که برای قادر ساختن اشخاص به مشارکت آزاد و برابر در تنظیم اجتماعاتشان ضروری است که عبارتند از: حقوق سلامت و بهداشت ،حقق اجتماعی ،فرهنگی ،مدنی ،اقتصادی،سیاسی و حق آرامش.22 این حقوق علاوه بر این که بنیان حقوق و تکالیف ناشی از تعهد به اصل خود مختاری را تعیین می کنند،شکل و محدوده قدرت عمومی یا چارچوبی را که در آن ،مناظره عمومی وو سیاست گذاری صورت می گیرد،مشخص می نمایند.
ارتباط با روش و ایران: همانطور که در قبل اشاره شد در نهاد گرائی جدید بر نقش بیشتر مستقل نه برای نهادهای سیاسی تاکید می شود.
در نهاد گرائی جدید با فرض مسلم اینکه هر نهاد قاعد رویه های قانونی خاص دارد و این قواعد و رویه های قانونی الزاماً رفتارها و ارزشهای خاصی را تجویز می کنند به این مسئله اشاره دارد که چنانچه نهادها اصلاح یا دگرگون شوند با تغییر در ساختار نهاد یکسری قواعد و رویه های قانونی جدید شکل می گیرند که این قواعد و رویه های قاننی جدید الزاماً رفتارها و ارزشهای جدیدی را منعکس و پیگیری می کنند که متناسب با نهاد جدید می باشد و در نتیجه اهداف قبلی به کنار رفته و اهداف جدید در ماهیت نهاد جدید بوجود می آید.
با توجه به هفت هرصه ای که هلد در حوزه حقوق عمومی و مدنی مطرح کرد که عبارت بودند از حقوق سلامت و بهداشت ،حقوق اجتماعی ،فرهنگی ،مدنی،اقتصادی،سیاسی و حق آرامش و تحقق آنها در هر جامعه ای نیازمند –خارج از نوع حاکمیت ،ایدئولوژی ،فرهنگ و مذهب ی که دارند-اصلاح و تغییر بعضی نهادهای قدیمی و گذشته ای است که در آن جوامع هنوز کماکان بر سریر قدرت می باشند.
بر این اساس به نظر می رسد برای تحقق نظریه دمکراسی جهان وطنی هلد در سطح ملی در ایران باید یکسری تغییرات و اصلاحات در ماهیت نهادها و سازماهای مرتبط و دست اندرکار بخش حقق عمومی و مدنی مردم در ایران هستند،زده بنابراین بر اساس بینش رهیافت نهادگرائئ جدید تحقق نظریه هلد در سطح ملی و در حوزه های حقوق عمومی و مدنی مستلزم اصلاحات و تغییرات در بعضی نهادها و سازمانها می باشد.
نتیجه گیری ( و انتقاد): هفت عرصه ای که دیوید هلد در نظریه خود مطرح کرد در واقع بنیاد نظریه او از جنبه ی حقوق عمومی و مدنی در سطح ملی را تشکیل می دهد.
فقدان حقوق بهداشتی به معنای نابودی مجموعه گزینه هایی است که انسان ها می توانند داشته باشند .
حق رفاه تاثیر مستقیم بر ماهیت و طیف فرست ها و مهارت هایی دارد که شهروندان می توانند در اختیار خود گیرند.
حق فرهنگ به قلمرهایی از فعالیت و ظرفیت هایی مربوط است که اشخاص بدون آن ها نمی توانند آرای خود را بیان کنند.
اشکال مختلف نهادین را بکاوند وهویت های مختلف فردی و جمعی را به وجود آورند.
حقوق مدنی شرایط لازم برای تعقیب فعالیت ها و سبک های زندگی منتخب در بستری از اشکال مختلف انجمن هاست که قلمرو حیات مدنی را شکل می دهند .
حقوق اقتصادی آن دسته از حقوقی است که جنبش کارگری در طول زمان به دست آورده ، امکان کنترل بیش تر کارکنان را در محل کار به وجود می آورد.
حق برخورداری از سبک زندگی و پولیتی صلح آمیز و بدون خشونت حق آرامش یا صلح است.
اعمال زور و خشونت مغایر اشکال تصمیم گیری دموکراتیک هستند.
حقوق سیاسی شامل حقوق سنتی (مانند محیط زیست سالم ، حق آموزش )سیاسی بخش از حقوق سنتی مدنی مثل آیین دادرسی عادلانه و برخوردار برابر در برابر قانون است و برای مشارکت در اعمال قدرت سیاسی مستقیم و غیر مستقیم ضرورت دارد.
اجرای کامل این حقوق در امور دولت و جامعه مدنی وابسته به ایجاد شرایط لازم برای خود مختاری دموکراتیک در کل و همچنین وابسته به فراهم آوردن فرصت بحث و گفت و گوی عمومی و برقراری توازن مناسب میان مشارکت مستقیم در تصمیم گیری سیاسی و تفویض آن به نمایندگان است.
آنچه ایده آل است، تدوین برنامه ای برای کنش سیاسی جهت ایجاد نظم دموکراتیک است که بر اساس آن ،اصل خود مختاری برای هر یک از شهروندان در درون و ورای عرصه های قدرت شکل گیرد.
گفتمان عمومی فارغ از زور و حذف همه اشکال ناتونومیک ، به معنای تحقق موقعیت برابر برای همه مشارکت کنندگان در فرآیند تصمیم گیری جمعی است.23 یکی از منتقدان هلد کیت نش می گوید، هلد به درستی مشخص نمی کند که چگونه رهبران بعضی از دولت-ملت ها و شکرت هایی چند ملیتی را می توان مجبور نمود که خود را به اصول دموکراتیک مقید کنند تا:«در پس آن به دنبال حکومت جهانی بود.»24 به طور کلی در نتیجه گیری نهائی می توان گفت با توجه به انتقادداتی که به نظریه دمکراسی جهان وطنی هلد شده است.
می توان نسخه ای را که او در بخش حقوق عمومی و مدنی در راستای نظریه خود تجویز می کند برای جوامع مختلف از جمله ایران مورد بهره برداری قرار داد.
منابع و ماخذ: 1-مارش،دیوید وجری استوکر،روش و نظریه در علوم سیاسی ،ترجمه امیر محمد حاجی یوسفی،انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی ،چاپ اول(تهران:1378)،ص 89 2-همان:ص 100 3-هلد ،دیوید ،مدلهای دمکراسی ،ترجمه عباس مخبر ،انتشارت روشنگران و مطالعات زنان،چاپ سوم(تهران:1384)،ص 371 4- همان:ص369 5- همان:برداشت آزاد از صص 372-373 6- همان:ص378 7- همان:ص386 8- همان:ص390 9-توحید فام ،محمد،دولت و دمکراسی در عصر جهانی شدنی ،انتشارات روزنه،چاپ اول(تهران:1381)،283 10-هلد ،دیوید و آنتونی مک گرو،جهانی شدن و مخالفان آن،ترجمه مسعود کرباسیان،انتشارات علمی و فرهنگی،چاپ اول،(تهران:1382)،ص150 11-تارو،لستر،برندگان بازندگان جهانی شدن ،ترجمه مسعود کرباسیان ،انتشارات علمی فرهنگی ،چاپ اول ،(تهران:1383)،ص163 12-منبع شماره9:ص151 13- همان:ص155-154 14- همان:ص80 15-file//:\Documents and settings \mahdavian\My Documents\Iranian Futurist.htm 16-عاملی ،محمد:جهانی شدن از دیدگاه دیوید هلد ، همشهری ،پنج شنبه 16 اسفند 1383 17_ همان 18- همان 19-منبع شماره 9:ص304 20- همان:ص305 21- همان:ص305 22- همان:ص306 23- همان:صص 308-307 24-منبع شماره 16