یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی فرو شکستن قالب‌های فکری نظریه‌پردازی درمورد انقلاب‌هاست. ازجمله نظریه‌های مطرح در محافل علمی جهان، نظریه خانم تدا اسکاچپل درکتاب دولت‌ها و انقلاب‌های اجتماعی است که همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی درسال 1979م به چاپ رسید.
انقلاب اسلامی ایران که مبتنی بر آموزه‌های شیعی است، درسال 1357 (1979م) به پیروزی رسید. ماهیت انقلابی اندیشه شیعی، اعتقاد به ظهور منجی موعود(عج) و برپایی حکومتی بر محور عدل و عدالت موجب پویایی تفکر شیعی بوده و سبب گردیده است تا شیعیان از وضع موجود ناراضی بوده و همواره به سوی وضعی مطلوب‌تر گام بر دارند.
بر این اساس، سیر تاریخی تفکر شیعه حاکی از آن است که اندیشه سیاسی شیعه با توجه به وضع و شرایط هر زمان در قالبی خاص ظهور نموده و موجب بقای سازمان خویش گردیده است.
اگر چه شیعه در طول حیات خویش در دوران‌های مختلف در قالب مفاهیمی همچون تقیه موجودیتش را حفظ نموده است؛ اما وجود مفاهیمی همچون امر به معروف و نهی از منکر، جهاد، ظلم‌ستیزی و دفاع از مبانی و اصول اسلام دایره تقیه را محدود ساخته و شیعه را به اقدام عملی ملزم می‌سازد. بنابراین نارضایتی و خشم از وضع موجود و آرمان وضع مطلوب آن گاه که در کنار حس پرخاشگری و ظلم‌ستیزی قرار گیرد، منجر به وقوع تحولی در راستای نفی وضع موجود و جایگزینی وضعیت مطلوب خواهد شد. در این میان آنچه محرک اصلی خواهد بود مکتبی است که این اندیشه بر اساس آن شکل گرفته است.
نظریه اسکاچپل
یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی فرو شکستن قالب‌های فکری نظریه‌پردازی درمورد انقلاب‌هاست. ازجمله نظریه‌های مطرح در محافل علمی جهان، نظریه خانم تدا اسکاچپل درکتاب دولت‌ها و انقلاب‌های اجتماعی4 است که همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی درسال 1979م به چاپ رسید.
نویسنده با تفکیک بین انقلاب سیاسی و انقلاب اجتماعی بیان می‌دارد که یک انقلاب سیاسی با تغییر حکومت، بدون تغییر در ساختارهای اجتماعی همراه است. همچنین، منازعات طبقاتی و دهقانی نقشی در آن ندارد. انقلاب‌های سیاسی ساختار حکومت را تغییر می‌دهند، ولی ساختار اجتماعی را تغییر نمی‌دهند، و ضرورتاً نیز ناشی از تعارضات طبقاتی نیستند.
اما یک انقلاب اجتماعی عبارت است از: انتقال سریع و اساسی دولت و ساختارهای طبقاتی یک جامعه که با اغتشاشات طبقاتی از پایین جامعه مثل دهقانان همراهی می‌شود. علاوه بر این، باعث دگرگونی‌های ریشه‌دار در ساختار طبقاتی و اجتماعی می‌شوند.
بنابر این تعاریف، انقلاب اسلامی ایران را باید در زمره انقلاب‌های اجتماعی به نظر اسکاچپل دانست. شرایطی که درنظر وی خبر از وقوع انقلاب می‌دهند عبارتند از:
یک) بحران سیاسی دولت: به عقیده اسکاچپل:تمام کسانی که درباره انقلاب مطالبی به رشته تحریر در آورده‌اند، می‌دانند که انقلاب‌های اجتماعی با بحران‌های سیاسی آشکار آغاز می‌شود. بر همگان روشن است که انقلاب‌های اجتماعی از طریق درگیری احزاب سیاسی و انجمن‌های با نفوذ شکل می‌گیرد. هیچ کس نمی‌تواند واقعیت جنبه‌های سیاسی انقلاب اجتماعی را انکار کند.