«شورش موتور کوچکی است که چنانچه به حرکت در آیه قادر است موتور بزرگ انقلاب را به راه ندارد (رائول کاسترول:
1- به نقل از کتاب : شورش عوامل ، مراحل و زمینه ها ( تهران – نشر دانشکده فرماده و ستاد سپاه ، بی تا) ص 6
شورش عبارت است از تلاشی که یک عنصر ناراضی به منظور سازمان دادن و تحریک مردم برای سرنگون کردن حکومت موجود از طریق توسل به زور به عمل می آورد.
2- توسعه و پرافند داخلی (تهران نشر دانشکده فرمانده و ستاد سپاه، بی تا) ص 15
«شورش عبارت است از سازمان دادن و کنترل مردم بوسیله ترغیب یا تهدید ی هر دو ، و تشکیل یک شبکه حکومت و یا حداقل ارائه یک سیاسی جدید ، و بیرون نمودن تدریجی مردم و درنهایت انهدام یا مسلط شدن بر نیروهای مسلح و بالاخره در دست گرفتن حکومت»
3- شورش ، عوامل مراحل و زمینه ها ، ص 7
4- پیروزی انقلاب اسلامی ایران و فروپاشی نظام دست نشانده آمریکا ریال و تا قبل از تشکیل نهادهای حکومتی جدید گروههای سیاسی فعال در مناطق کردنشین ایران (خرب دموکرات کردستان --- و سازمان انقلابی زحمتکشان کردستان ایران یا قوهله)تکه بیشتر رزهبران و کادرهای اصلی آنها ، پس از پیروزی انقلاب از کشورهای اروپایی به ایران آمده بودند ؛ با جذب مردم و مسلح نمودن آنها ، اقدام به توسعه تشکیلات سیاسی نظامی خود می نماید و خواستار ایجاد و حکومت خود مختار در مناطق کردنشین ایران می گردند.
این گروه ها که از جانب حکومتهای خارجی به ویژه اتحاد جماهیر شوروی ، فرانسه و صراق حمایت می شدند ؛ با سو استفاده از حسن نیت رهبران انقلابی ایران ، در خل مناقشه از طریق تفاهم ، موفق می شدند.
بیست نوار نیروی مسلح شورشی را بسیج نمایند و دامنه شورش را به مناطق وسیعی از استانهای آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه بکشانند و به پادگانها و مراکز نظامی – انتظامی حمله نمایند و مردم مسلمان کرد را که مخالف ایرتولوژی سوسیالیستی – کمونیستی آنها بودند وادار به مهاجرت نمایند.
پس از اینکه بر رهبران ایران ثابت گردید که گروه های شورشی خواستار مصالحه و تفاهم نیستند و در سوای کسب خود مختاری ، درصد تجربه به بخشی از خاک میهن اسلامی ایران می باشند ، تصمیم گرفتند ، گروههای شورشی را سرکوب نمایند و بدین ترتیب جنگ ضد شورشگری در کردستان ایران آغاز می شود.
اما محور اصلی این تحقیق بررسی روند تمرکز و هماهنگی در جنگ ضد شورشگری کردستان ایران و مطلوب بودن یا نبودن آن می باشد ، لذا با در نظر گفتن همین شاخص و با توجه به مهمترین تصمیمات اخذ شده برای ایجاد تمرکز و هماهنگی بین دستگاههای کشوری و سازمانهای نظامی آن را به سه مقطع اتصلی تقسیم می کنیم .
در مقطع اول ،هیچگونه تمرکز و هماهنگی رسمی بین دستگاهها و سازمانها با یکدیگر وجود ندارد در مقطع دوم ،با ثصویب شورای امنیت کشور ، و تایید رئیس جمهور، شورای تامین ویژه غرب کشور (شتو) برا ی ایجاد تمرکز و هماهنگی فیما بین دستگاهها و سازمانهای فعال در جنگ ضد شورشگری کردستان ایران بوجود می آید و در مقطع سوم به منظور کامل تر شدن سیستم ایجاد شده ، شورایعالی امنیت ملی ،اقدام تعیین سیاسیتهای اصولی نظام و چگونگی ایجاد تمرکز و هماهنگی در امور منطقه می نماید که تا حال حاضر ادامه می یابد.
پیدایش شورشگری و کردستان ایران و تمرکز و همانگی در مقابله با آن (1363 – 1357 دوشال) الف) پیدایش شورشگری : در اواخر سال 1357 سال 1357 ه ش همزمان با اوج گیری نهضت اسلامی ایران شیرازه حکومت پهلوی به هم می ریزد با توسعه اعتصابات و تعصن کارگران ، کارمندان و سایر اقشار مردم ، دستگاههای کشوری به حالت تعطیل و غری فعال در می آید.
پادگان های نظامی نیز با فرار سران ارتش به کشورهای خارجی و پناهنده شدن تعداد زیادی از افسران ، درجه داران و سربازان به دامان ملت وضعیتی بهتر از دستگاههای کشوری نداشتند.
با پیروز انقلاب اسلامی مدتها طول می کشد تا دستگاهها و سازمانهای نظامی و غیر نظامی راه اندازی و فعال شود.
حضرت اما خمینی (ره) با آگاهی کامل از وضعیت عمومی قومیتها در کشور بویژه مردمکرد ، و همچنین اطلاع از دسیسه ها و توطئه های بیگانگان برای ایجاد تفرقه در صفوف متحد نلت بمنظور شکست انقلاب ، در پیامهائی که در مورخه 24/10/57 به مردم کردستان (1) و در مورخه 24/10/57 به ایت الله جلیلی از مردم کرمانشاه (2) در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی می دهند.
به این توطئه ها و لزوم هوشیاری مردم اشاره می کنند.
ایشان در اولین دیدارشان با علا و روحانیون مناطق کرد نشین در روزهای اولیه پس از پیروزی انقلاب اسلامی (7/12/57) یا بر شماری جنایتهای رژیم و خاک پهلوی خطاب به آنهامی فرمایند.
الان وقت سازندگی است که اهمیتش بیشتر از آن قدم اول است و امروز است که یک روز حساس است بر ملت ایران می گذرد و بر کشورها ، که باید همه با هم همصدا ، بدون هیچ اختلاف ، بدون هیچ اغراض شخصیه قیام کنیم و این کشور را از سر نو بسازیم.
اگر همان گونه که امام (ره) پیش بینی کرده بودند گروههای شورشی که اهدافی جدا از اهداف ملت انقلابی ایران داشتند بدون توجه به پیامهای رهبر انقلاب و خواستهای ملت مسلمان روع به سازماندهی نیروهای شورشی و تجهیز آنها می نماید و در اولین فرصت به دست آمده درمورخه 27/12/57 ه.ش به پادگان نظامی شهر سنندج حمله می نمایند.
1- روزنامه کیهان ، دوشنبه 28 اسفند ماه 1357 ، شماره 10665.
امام (ره) هیاتی را به سنندج اعزام می کنند و با توافقاتی که بین اینهیئت و نمایندگان گروههای شورشی به عمل می آید آتش بس در سنندج برقرار می شود.
اما پس از چندی شورشگران ، مجدداً با تمرکز قوای خود ، به پادگانهای ژاندارمری در قطور و سرو و پادگان ارتش در مهاباد حمله نموده و در شهرهای مریوان (2) و پاوه آشوب به پا می کنند به طوری که در شهر پاوه 44 پاسدار شهید می گردند.
2- روزنامه کیهان ، یکشنبه 24 تیر ماه 1385 شماره 010757 امام خمینی (ره) در پی وقایع چند ماهه مناطق کرد نشین ،به این نتیجه می رسند که گروههای شورشی با سوء استفاده از حسن نیت رهبران ایران ، در صدد خلع سلاح نیروهای نظامی – انتظامی مستقر در منطقه و یا خارج کردن آنها در منطقه می باشند تا با تعمیر خود شهرها را یکی پس از دیگری به تصرف و اشغال در آورند و این فعالیتها کاملاً مغایر با شعارهای شورشی مبنی بر مذاکره با مسئولین برای کسب خود مختاری داخلی برای مناطق کرد نشین می باشد.
3- روزنامه کیهان ،یکشنبه 13 اسفند 1357 ، شماره 10652 مصاحبه شیخ عزالدین حسینی و مفاد طرح پیشنهادی برای خود مختاری کردستان و یکشنبه 12 فروردین ماه 1358 ، شماره 10671 ، مصاحبه عبدالرحمن قاسملو ، دبیر کل حزب منحله دموکرات کردستان ایران درباره ایده خود مختاری برای کردستان.
امام در 27/5/1357 فرمانی راصادر می کند.
از طرف ایران گروه های مختلف ارتش و پاسداران و مردم غیرتمند تقاضا کرده اند که من دستور دهم به سوی پاره رفته غائله را ختم کنند ،من از آنها تشکر می کنم و به دولت ، ارتش و ژاندارمری اخطار می کنم کهاگر با توپها و تانکها و قوای --- تا 24 ساعت دیگر حرکت به سوی پاوه نشود .
من همه را مسئول می دانم.
من به عنوان ریاست کلقوا به رئیس ستاد ارتش و ژاندارمری دستور می دهم که فوراً با تجهیز کامل عازم منطقه شوند و به تمام پادگانهای ارتش و ژاندارمری دستور می دهم که بی انتظار دستور دیگر و بدون فوت وقت با تجهیزات کامل به سوی پاوه حرکت کنند و به دولت دستور می دهم وسایل حرکت پاسداران را فوراً فراهمکند تا دستور ثانوی من مسئول این کشتار وحشیانه را قوای انتظامی می دانم و در صورتیکه تخلف از این دستور نمایند با آنها عمل انقلابی می کنم.
مکرراً از این منطقه اطلاع می دهند که دولت و ارتش کاری انجام نداده است.
من اگر تا 24 ساعت دیگر عملثبت انجام نگیرد سران ارتش و ژاندارمری را مسئول می دانم.
هنوز غائله پاوه ختم نیافته و نیروهای نظامی و انتظامی از محاصره نجات نیافته اند که گروههای شورشی بالافاصله در شهر سنندج احترام به آشوب و حمله به پادگان نظامی سنندج و یکی از مساجد این شهر می نمانید و تعداد از زنها را به گروگان می گیرند.
امام بلافاصله در پیام دیگری در 28/5/58 خطاب به ملت و نیروهای انتظامی می فرمایند.
1.
روزنامه کیهان،یکشنبه 28 مرداد 1358 شماره فوق العاده 10785 .
بسم الله الرحمن الرحیم: اساعه خبر رسید که در سنندج حزب دموکرات ، ارتش ها و سازمانهای آنان را محاصره و اگر تا نیم ساعت دیگر کمک نرسد اسلحه ها رامی برند .
و از مسجد سنندج به ما اطلاع دادند که حزب دموکرات زنهای ما را به گروگان برده اند.
اکیدا بر کلیهقوای انتظامی دستور می دهم به پادگانهای مراکز ابلاغ کنند که با قدرت کافی به طرف سنندج حرکت کنند و با شدت اشرار را سرکوب نمایند.
پاسداران انقلاب در هر محلی هستند به مقدار کافی به طرف سنندج و تمام کردستان با پل هوائی بسیج شوند و با شدت تمام ،اشرار را سرکوب نمایند.
تاخیر و لو به قدر یکساعت ، تخلف از وظیفه و به شدت تعقیب می شود.
از ملت ایران می خواهم مراتب باشند هر یک از مامورین تخلف کردند فوراً اطلاع دهند ، من انتظار دارم که تا نیم ساعت دیگر از قوای انتظامی به من خبر بسیج عمومی برسد.
2.
صحیفه نور ، همان کتاب جلد 8 ص 253 به دنبال صدور این دو پیام رزوح جدیدی در پاسداران نیروهای ارتش ژاندارمر دمیده می شود و آنها با شجاعت و فداکاری غیر قابل وضعی پاوه رذا پاکسازی و پس از آن شهرهای کردستان شامل نوسود ،مریوان ،بانه،سردشت ، مهاباد ، بوکان و سقز را یکی پس از دیگری و ظرف 10 روز پاکسازی می نمایند به طوری که گروه هان شورشی به خاک عراق می گریزند و در آنجا مستقر می شوند ،بعد از این پاکسازی ها ، ارتش دستور می دهد که سربازان ارتش به پادگانها برگردند و پاکسازی بقیه مناطق به عهده ژاندامری گذاشته شود.
آبها از آنجا که نیروهای ژاندامری هنوز توانایی اجرای این ماموریت را نداشتند شوریان با مشاهده این وضعیت به مرور به شهرهای پاکسازی شده بازگشتی و خواهان مذاکرات با دولت می گردند.
3.
مصطفی چمران کردستان (تهران انتشارات بنیاد شهید چمران،چاپ سوم 1374) ص 125-106 ج- اصول جنگ ضد شورشگری در کردستان ایران: جنگ ضد شورشگری در کردستان ایران ، مبتنی بر اصولی بود ، که ناشی از اقتصاد عمیق و راسخ نیروهای عملیاتی به اهداف و آرمانهای دین مبین اسلام برای اصلاح امور جامعه و هدایت انسانها در صراط مستقیم الهی بود و در نهایت موجب آگاه سازی توده های مردم می گردید.
این اصول همواره سرلوحه کلیه طرح ها و برنامه های قرار گاه حمزه سیدالشهدا (ع) و قرار گاه ها و یگانهای تابعه قرار داشت ، و در صحنه عمل با دقت و توجه زیادی به مورد اجرا گذارده می شد تا همواره تکلیف تحت تاثیر نتیجه عمل قرار نگیرد.
این اصول عبارت بودند از : 1- برخورد شدید با شورشگران: به دنبال اتمام حجت مسئولین انقلابی ایران با گروههای شورشی ،و عدم انصراف آنها از عملیات ملحانه و پیوستن به مردم کرد ، برخورد شدید با شورشگران سرلوحه فعالیت سپاهیان اسلام مشخص می گردد.
و این اصل بدون کوچکترین انعطافی برای سازش یا مذاکره با گروههای شورشی طی سالیان بعد محترم شمرده می شود،تا گروههای شورشی،همانند سالهای اول پیروزی انقاب اسلامی با سیاست بازی را در اختیار نگیرند ،و به تقویت سازمان و نیروهای خود بپردازید 2- اولویت داشتن تسلیم شورشیان راه بازگشت عناصر فریب خورده به دامان جمهوری اسلامی ایران هرگز بسته نمی شود، و همواره به تسلیم کشاندن شورشیان برگشتهشدن آنها اولویت می یابد.
رعایت این اصل باعث می شود ،مردم کرد و نیروهای اغفال شده گروههای شورشی استواری و حقانیت نظام اسلامی پی ببرند ، و جنگ ضد شورشگری با خونریزی هر چه کمتری به پایان برسد به پایان برسد؛ و خانواده های کمتری در این جنگ آسیب ببینند.
3- مقابله با معلول در کنار مقابله با علت: مقابله با گروههای شورشی هرگزمانع از تداوم فعالیت های خدمات رسنی و اجرایطرح های عمرانی در منطقه نمی گردد.
زیرا بر همه آشکارشده بو آنچه موجب جذب برزخی افراد آگاه و ناآگاه به گروههای شورشی می گردید.
دست گذاشتن گروه های شورشی بر فقر و عقب ماندگی مردم کردستان می باشد و هر چند این وضعیت میراث شوم رژیم ستمشاهی محسوب می شود ؛ و لیکن اهداف و آرمانهای والای انقلاب اسلامی نمی تواند ؛ رنج و ---- مردم کرد راحتی دروضعیت تداوم جنگ شورشگری در این منطقه بپذیرد.
لذا همواره بهخ سپاهیان اسلام و دستگاههای کشوری توصیه می شود در کنار مقابله با گروههای شورشی ، در صدد موومیت زدائی از مناطق کوه نشین باشند ؛ تا ابزار اصلی گروه های شورشی برای تحریک مردم از بین برود.
4- جدا دانستن صفا شورشیان از مردم از آنجا ه گروههای شورش با عقاد و مرام کمونیستی ی سوسیالیستی ، هرگز در بین مردم مسلمان کرد مقبولیتی نداشتند با گروههای شورشی با عقاید و مرام کمونیستی یا سوسیالیستی هرگز در بین مردم مسلمان کرد مقبولیتی نداشتند با گروههای شورشی فقط می توانستند با تو یک احساسات ملی مردم کرد و دست گذاشتن بر تعصب ماندگی های آنان ، عده ای را دور خود جمع نمائید.
لذا «برادر بروجردی» به نیروهای نظامی – انتظامی سفارش می کند.
با جدا دانستن صف شورشیان از مردم مسلمان منطقه ، همواره با عوامل نا امنی در منطقه که همان گروه های شورشی می باشند مبارزه و مقابله نمایند و تعرضی به مردم منطقه که بعضا فرزندان آنها در گروههای شورشی می جنگیدند ننمایند.
5- دوستی بامردم و ممانعت از وارد شدن خسارت به آنها در طول عملیاتها: رعایت اصول بنیادی قبلی موجب می گردید نیروهای عملیاتی همواره تلاش نمایند با مردم مسلمان منطقه دوستی و رابطه موفق آمیز داشته باشند و هرگز به آنها به عنوان دشمن و قاتل دوستان و برادران خود نگاه ننمایند و در عملیاتها سعی و تلاش کنند.
حتی المقدور به ساکنین منطقه خسارت و ضایعه ای وارد نشود و در صورت بروز خسارت نا خواسته ای سریعاً در صدد رفع خسارت و جلب رضایت آنها برآیند.
رعایت مستمر این اصل موجب می گردید ؛ پس از چند سالرابطه عمیقی بین نیروهای سپاه اسلام و مردم منطقه به وجود آید به طوری که آنها ،برای حل بسیاری از مشکلات شخصی و حتی خانوادگی خود ، به نیروهای نظامی – انتظامی مستقر در منطقه مراجعه نمایند ؛ و از مشورت آنها استفاده کنند.
6- مارکت دادن مردم در امر برقراری امنیت: چون سپاهیان اسلام به مردم منطقه به عنوان دشمن نگاه نمی کردند همواره آمادگی داشتند به چنانچه فرد یا افرادی از مردم کرد به صورت مستقل یا جمعی (عشایری) بخواهند دین خود را نسبت به اسلام ادا نمایند ؛ و در امر برقراری امنیت درمنطقه (با توجه به حضور همه اقشار مردم در جنگ با رژیم عراق) مشارکت نمایند .
مسئولین امر با آغوش باز این هکاری را پذیرفته و سلاح تجهیزات در اختیار آنها قرار دهند.
بدون آنکه نگران باشند.
ممکن است این سلاح و تجهیزات ب دست دشمن بیفتد و علیه خود آنها به کار رود.
توجه به این اصل موجب می گردید تعداد زیادی افراد بومی منطقه مسلح شوند و همراه نیروهای نظامی – انتظامی درسرکوب گروه های شورشی شرکت نماند.
7- سرعت عمل ، غافلگیری و در دست داشتن ابتکار عملیات: «برادر محمد بروجردی به درحد مقدورات ، همواره تلاش می کرد نیروهای نظامی- انتظامی دچار رخوت و سستی در منطقه نوند ؛ و به عنوان هدفهای غیر متولی برای گروه های شورش در نیاید.
ندا همواره یگانهای ضربت درحال گشت وجوله در سطح منطقه استحفاظی بودند ،تا به معض یافتن گروه های شورشی آنها سرکوب نمایند.
این اصل حتی در مورد پایگاه های ثابت نیروهای نظامی – انتظامی نیز رعایت می شد ؛ و نیروهای درون پایگاه روزها برگشت درمناطق اطراف می پرداختند و شبها در مسیر تردد احتمالی گروه های شورشی کمین می نمودند.
لذا در اکثر مواقع گروه های شورشی به جای نقشه کشی و تعرض به سپاهیان اسلام درصدد مراقبت و حفظ خود در سطح منطقه بودند تا در کمین نیروهای نظامی – انتظامی نیفتند.