عید پسح
و یهوه در تورات چنین فرمود :
«سه بار در سال برای من جشن بگیر ... سه بار در سال هر مذکری از (جامعه) تو در پیشگاه خداوند حضور یابد»
این سه جشن به ترتیب جشن پِسَح، جشن شاووعُوت و جشن سوکوُت نام دارند .
و اما عید پسح که موضوع مورد بحث ما می باشد .
این عید از روز پانزدهم ماه نیسان آغاز می شود و 8 روز ادامه دارد . (1) (2)
حال حاضر ما در سال 5767عبری به سر میبریم . در 15 نیسان سال 2448 حدود 3319 سال پیش قوم بنی اسرائیل توسط حضرت موسی علیه السلام از سرزمین مصر خارج شدند . زیرا در مصر توسط قبطیان (فرعونیان) تحت فشار بودند . حضرت موسی سعی نمود تا فرعون را به خداپرستی هدایت کنداما پس از عدم موفقیت قوم بنی اسرائیل از سرزمین مصر خارج شدند و 8 روز بعد به دریای سرخ می رسند . (3)
به همین دلیل یهودیان هر سال این ایام را گرامی می دارند و به این مناسبت جشنی برپا میکنند که سنت های مخصوصی و قوانینی دارد .
تورات در سفر خروج باب 12 به تفصیل در این مورد بحث میکند و علت و چگونگی برپای این جشن را توضیح میدهد .
نام پسح از کلمه‌ای در تورات که با لفظ پاسَح آمده است به معنی گذر کردن، جستن و رحم نمودن گرفته شده است . زیرا یَهُوِه (خدای یهود) در این روز از بالای خانه های قوم بنی اسرائیل عبور کرد به همین دلیل آن را پسح می نامند .
البته این عید نام های دیگری نیز دارد:
عید بهار . زیرا این عید در ماه نیسان واقع شده و ماه نیسان اولین ماه است و همیشه در بهار واقع می شود .
جشن آزادی نام دیگری است که به این عید می دهند زیرا یهودیان به گفته خود از دست فرعون آزاد شدند .
نام دیگر این جشن عید فطیر یا عید مصا نام دارد .
از آنجا که یهودیان هنگام خروج از مصر فرصت کافی برای تهیه خمیر جهت پخت نان نداشتند، ناگزیر از خمیر ترش نشده «فطیر» استفاده کرده، نان فطیر ساختند که در زبان عبری «مَصا» نام دارد و یهودیان در این عید تنها مجاز به استفاده این نوع نان هستند . و در این ایام یهودیان نباید به هیچ وجه از حامص (خمیر یا نانی که از گندم و جو تهیه شده باشد) استفاده بکنند و حتی آن را در خانه نگهداری کنند بلکه فقط می توانند به جای حامص از مصا استفاده کنند .
و اما قوانین مخصوص این ایام :
1- در روز دهم از ماه نیسان هر خانواده باید یک بره یا بز نر که حتما یک ساله باشد را تهیه نموده و یا اگر نمیتواند تهیه کند با همسایه ی خود به صورت شراکتی این کار را بکنند . در عصر روز چهاردهم (شب عید) بره را قربانی کرده و مقداری از خون آن را بر در خانه ریخته و گوشت آن را باید بریان کنند (نباید بپزند و یا آب پز کنند حتی کله و پاه ی آن را ) و آن را به همراه نان فطیر بخورند و تا صبح بخورند و چیزی باقی نماند و اگر ماند آن را بسوزانند . فقط یهودیان حق دارند از فطیر بخورند و هیچ غیر یهودی نباید از آن بخورد مگر آنکه غلام یهودیان باشد
2-پاک سازی حامص . همانطور که گفته شد روز چهاردهم باید اعضای خانواده گوشه گوشه خانه را جستجو کرده و اگر حتی ذره ای حامص یافتند از خانه خارج سازند و تی ظروف آغشته به حامص را کاملا پاک و تمیز کنند .
3- در شبهای اول و دوم پسح، مراسم خاصی در خانه و با حضور اعضای خانواده برگزار می شود که شامل:
*گفتن قیدوش بر یایین (دعای مخصوص خوردن شراب مقدس) : چهار پیاله ی شراب که هر کدام نام مخصوصی دارند . (پیاله خارج ساختن ، نجات دادن ، رهایی دادن ، گرفتن ) که هنگام خوردن هر یک به صورت معما از یکدیگر سوال می پرسند .