تاریخ از جنگها و مبارزات زنان نمونه های فراوانی دارد. هنوز تاریخ هجوم مغول و فعالیت زنان مسلمان و حضور اصیل آنان در صحنه های سیاسی عصر مشروطیت، جنبش تنباکو و انقلاب اسلامی را فراموش نکرده است و زنان آذربایجانی که در حملات عثمانیها به تبریز به یاری شوهران و پسران خود می شتافتند و هر دفعه رشادتهای کم نظیری از خود نشان می دادند، زنان ارامنه که با ترکان عثمانی می جنگیدند زمانی که در جنگهای صدر اسلام و تاریخ اروپا و عهود باستان در هر جای دنیا دوش به دوش مردان در میدانهای کارزار شرکت می جسته اند همه و همه سازنده تاریخ قهرمانی های زنان جنگاور جهان می باشد. در این مقاله اجمالاً از نقش زنان در جنگهای صدر اسلام و ایران و نظام دفاعی کشورهای مختلف ذکر شده است .
زنان صدر اسلام :
از جمله وظایف مختلف زنان در جنگهای صدر اسلام عبارتند از :
الف) آبرسانی ب) مداوای مجروحین ج) پرستاری از بیماران د) حمل مجروحین ز) حمل تیر ح) تشویق مردان به جنگ ط) آشپزی م) شرکت در نبرد در صورت لزوم ن) تعمیر وسایل جنگی
نمونه هایی از فعالیت زنان در جنگهای صدر اسلام
ام ورقه دختر عبداله پسر حارث انصاری زنی بود که پیامبر (ص) بدیدار او می رفت و او را شهیده می نامید وی قرآن را گرد آورد و به پیامبر (ص) در جنگ بدر عرض کرد آیا اجازه می دهی همراه تو بیایم تا مجروحین را مداوا کنم و بیماران را پرستاری نمایم شاید خداوند شهادت را به من هدیه کند. حضرت فرمود: خدا شهادت را برای تو فراهم ساخته است و همواره او را شهیده خطاب می کرد تا اینکه در زمان خلافت عمر، غلام و کنیز ام ورقه، را به قتل رساندند و بشارت رسول اله به او به حقیقت پیوست.
امیّه دختر قیس فرزند ابی صلت غفاری می گوید : با عده ای از زنان قبیله غفّار به نزد پیامبر رسیده عرض کردیم می خواهیم به همراه تو در این مسیر (خیبر) باشیم تا مجروحین را مداوا کرده و مسلمین را به اندازه توانایی خود یاری دهیم پیامبر (ص) فرمود : ببرکت خداوند (بیائید) . پس از فتح خیبر از غنایم بین ما تقسیم کرده و این گردنبندی که در گردن من است به من داد که به خدا قسم هیچگاه از من دور نمی شود و این گردنبند در گردن او بود تا اینکه فوت کرد.
صفیه دختر عبدالمطلب در جنگ احد در حالیکه همراه با زنها در برجها و پشت بامهای مدینه بودند. یک یهودی شروع به بالا آمدن از برج کرد و صفیه شمشیر حسان بن ثابت را گرفت سر او را بریده و به طرف بقیه یهودی ها پرتاب می کند و آنها می گریزند.
ام الخیر البارقیه یکی از دوستداران و مخلصین علی و اولاد او بود و در جنگ صفین مردم را به جنگ تشویق می کرد و می گفت: ای مردم بپرهیزید از خداوند تبارک و تعالی و بترسید از هولناکی قیامت به کجا می روید؟ آیا از جهاد فرار می کنید؟ ای سپاهیان با دشمن بجنگید که ایشان را ایمان نیست به حق ملحق شوید پیش از آنکه حقوق دین باطل شود.
زرقاء دختر عدی کوفی از زنان صاحب عقل و اندیشه و ادیب بود و در جنگ حضرت علی(ع) را یاری می کرد و در میدان جنگ در مدح امام علی(ع) و برانگیختن یاران او به جهاد گفت: چراغ (معاویه) در برابر خورشید نمی‌تواند نور افشانی کند، یکدل و یکزبان بدون هیچ تزلزلی به دشمن هجوم آورید که آینده در گرو امروز است.
حضرت فاطمه علیها السلام در جنگ احد خون از چهره پیامبر(ص) می شست و همراه 13 زن دیگر خوراکی و آشامیدنی بر پشت خود حمل کرده و زخم مجروحان را پانسمان و مداوا کرده و به آنها آب می رساندند.
حمنه دختر جحش- امّ سلیم دختر ملحان- عایشه- امّ عطیه - ربیع دختر معوذ- نسیه دختر کعب
نسیبه دختر حارث- کعیبه دختر سعداسلمی- رفیده- معاذه غفاریّه0 سلمی (کنیز پیامبر)
امّ نسان اسلمی- بکاریه هلالیه- عکرشه دختر اطرش- نمونه ای از زنان مجاهدی بودند که در بسیاری از جنگها وظیفه سیراب نمودن- مداوای مجروحین و انتقال شهدا به پشت جبهه- تهیه تدارکات تهیه غذا- وصله کردن مشکهای پاره در جنگ - تشویق مردان به جنگ را به عهده داشتند و در این راه بعضی زخمی شده و گروهی به شهادت رسیدند.
نقش زنان درهشت سال د فا ع مقد س
بالاترین هدف زنان در دفاع مقدس مسئله ولایت بود و این مسئله عام است که تمامی انسانها اعم از زن و مرد در رابطه با این مهم وظیفه ای خطیر بر دوش دارند. اسوه زنان در جنگ هشت ساله حضرت زهرا بوده او که در تمام زندگیش پیروی و حمایت از ولایت مشهود بود.