دانلود مقاله لینوکس

هشدار : اگر شما مایلید از سیستم عامل ویندوز و لینوکس بصورت در کنار هم در یک سیستم استفاده کنید، سعی کنید ابتدا ویندوز را نصب نموده و سپس لینوکس ردهت را نصب نمایید.

برخی از نسخه های ویندوز با دستکاری MBR دیسک سخت باعث میشوند تا لینوکس ردهت از کار بیافتد.

اگر ویندوز یا لینوکس ردهت را نصب کردید و پس از نصب متوجه شدید که یکی از سیستم عاملها کار نمی کند، هول نشده و عملیات نصب را مجددا انجام ندهید.

شما میتوانید این اشکال را با بوت توسط دیسک بوت لینوکس ردهت و با استفاده از فرامین نصب گراب یا لیلو سیستم عامل مورد نظر را فعال نموده و این اشکال را برطرف نمایید.

در صورتی که قادر به این کار نیستید از یک حرفه ای کمک بگیرید.

انتخاب یک روش نصب:
لینوکس ردهت روشهای بسیار متنوع و قابل انعطافی برای نصب سیستم عامل ارائه نموده است.

البته توصیه میشود که لینوکس را از روی CD نصب نمایید.

ولی اگر شما CD های لینوکس ردهت را ندارید و یا کامپیوتر شما فاقد درایو CD-ROM است، میتوانید با استفاده از روشهای دیگر، اقدام به نصب سیستم عامل کنید.

همچنین امکان چندین نوع نصب وجود دارد.

ابتدا باید مشخص نمایید که در حال نصب بصورت نصب جدید یا ارتقا هستید.

اگر میخواهید نسخه قدیمی تر موجود روی سیستمتان را ارتقا دهید، برنامه نصب فایلهای پیکربندی و اطلاعات شما را دست نخورده باقی خواهد گذاشت.

این نوع نصب از نصب جدید طولانی تر خواهد بود.

یک نصب جدید ابتدا تمام اطلاعات موجود را پاک کرده و عمل نصب را انجام میدهد.

بهCDشما میتوانید لینوکس ردهت را از محل های زیر نصب نمایید.

هر نوع نصب غیر از نصب از روی CD نیاز به دیسکت بوت نصب لینوکس ردهت خواهد داشت :
-سرویس دهنده HTTP : به شما امکان نصب از یک آدرس وب را خواهد داد.

-سرویس دهنده FTP : به شما امکان نصب از یک سایت FTP را خواهد داد.

-سرویس دهنده NFS : میتوانید از روی دایرکتوری های به اشتراک گذاشته شده روی کامپیوترهای دیگر موجود در روی شبکه با استفاده از سیستم فایل شبکه (Network File System) برای نصب استفاده نمایید.

-دیسک سخت : اگر یک کپی از فایلهای نصب لینوکس ردهت را روی دیسک سخت خود داشته باشید میتوانید برای نصب از آن استفاده کنید.

البته باید روی پارتیشنی غیر از پارتیشنی که برای نص انتخاب نموده اید قرار داشته باشند.

انتخاب سخت افزار مورد نیاز:
ممکن است این واقعا یک انتخاب نباشد.

ممکن است یک کامپیوتر قدیمی در کنار خود داشته باشید که مایل باشید لینوکس ردهت را روی آن نصب نمایید.

و یا ممکن است یک ایستگاه کاری وحشتناک داشته باشید که بخواهید لینوکس ردهت را روی یکی از پارتیشن های آن نصب نمایید.

برای نصب نسخه PC لینوکس face=Tahoma>:

-پردازنده سازگار با x86 : کامپیوتر شما به یک پردازنده سازگار با اینتل نیاز دارد.

مانند برخی سیستم عامل های تجاری، شما به جدیدترین پردازنده های موجود برای نصب لینوکس ردهت نیاز ندارید (البته اشکالی ندارد!).

شما میتوانید لینوکس ردهت را روی پردازنده های قدیمی هم اجرا نمایید.

من حتی پردازنده 80386 اینتل را در لیست سازگاری سخت افزارهای آن دیده ام ولی هرگز سعی نکرده ام لینوکس ردهت را روی کامپیوتری با آن مشخصات نصب نمایم!
ممکن است این واقعا یک انتخاب نباشد.

برای نصب نسخه PC لینوکس face="Tahoma">: -پردازنده سازگار با x86 : کامپیوتر شما به یک پردازنده سازگار با اینتل نیاز دارد.

من حتی پردازنده 80386 اینتل را در لیست سازگاری سخت افزارهای آن دیده ام ولی هرگز سعی نکرده ام لینوکس ردهت را روی کامپیوتری با آن مشخصات نصب نمایم!

-درایو فلاپی و یا CD-ROM : شما باید قادر باشید هنگام فرایند نصب کامپیوتر خود را با یک فلاپی دیسک و یا درایو CD-ROM بوت نمایید.

اگر درایو CD-ROM ندارید (در محیطهای شبکه و یا کامپیوترهای قدیمی) به یک ارتباط شبکه برای نصب از روی شبکه و یا کپی محتویات CD های نصب بر روی دیسک سخت سیستم خود دارید.

-دیسک سخت (Hard Disk) : شما به یک دیسک سخت و یا یک پارتیشن از دیسک سخت که حداقل 350 مگابایت فضا داشته باشد نیاز دارید.

البته این فضا فقط برای حداقل نصب کافی خواهد بود.

میزان حقیقی فضایی که نیاز خواهید داشت بستگی به نوع نصب شما دارد.

نصب به صورت ایستگاه کاری به 1500 مگابایت و نصب بصورت کامل (تمام بسته های نرم افزاری موجود و کدهای منبع) به 3 گیگابایت فضا نیاز دارد.

-حافظه (RAM) : شما حداقل به 32 مگابایت رم برای نصب لینوکس ردهت نیاز خواهید داشت.

اگر مایل به استفاده از محیطهای گرافیکی هستید 64 مگابایت لازم خواهد بود.

-صفحه کلید و مانیتور : شما به یک مانیتور و صفحه کلید برای نصب نیاز دارید.

شما بعدا میتوانید لینوکس ردهت را از روی شبکه و با استفاده از ترمینال پوسته و یا ترمینال X به خوبی اداره نمایید.

نسخه هایی از لینوکس ردهت برای نصب روی ایستگاههای کاری مبتنی بر پردازنده های آلفا (Alpha) و اسپارک (Sparc) وجود دارند.

نکته : لیست سخت افزار های سازگار با لینوکس ردهت را میتوانید در آدرس http://www.redhat.com/hardware ببینید.

اگر درایو CD-ROM کامپیوتر شما به یک درگاه PCMCIA متصل است (در گاههای موجود روی کامپیوتر های کیفی) شما باید پشتیبانی از PCMCIA را در هنگام نصب فعال نمایید.

پشتیبانی از PCMCIA فقط برای کامپیوترهای مبتنی بر پردازنده های سازگار با اینتل موجود است.

اگر کامپیوتر کیفی شما مجهز به یک درایو CD-ROM است، شما میتوانید بدون نیاز به انجام کار خاصی لینوکس ردهت را روی آن نصب نمایید.

در صورتی که کامپیوتر کیفی شما فاقد درایو CD-ROM است، شما باید لینوکس ردهت را از روی درایوی که به درگاه PCMCIA آن متصل است نصب نمایید.

درگاههای PCMCIA به شما امکان اتصال دستگاههای مختلف به کامپیوتر کیفی با استفاده از کارتهایی به اندازه کارت اعتباری میدهند.

لینوکس از صدها دستگاه مختلف PCMCIA پشتیبانی میکند.

شما میتوانید از درگاه PCMCIA کامپیوتر کیفی خود برای نصب لینوکس ردهت از انواع مختلفی از دستگاهها شامل : -درایو CD-ROM -کارت شبکه استفاده نمایید.

در صورتی که مایلید بدانید کدامیک از دستگاههای PCMCIA در لینوکس پشتیبانی میشوند، فایل SUPPORTED.CARDS واقع در مسیر /usr/share/doc/kernel-pcmcia-cs را ببینید.

در هر صورت جهت استفاده از این درگاه برای نصب لینوکس به دیسکت پشتیبانی آن نیاز دارید.

چگونگی ایجاد این دیسکتها بعدا شرح داده خواهد شد.

شروع نصب : اگر فکر می کنید نوع نصب مورد نیاز خود را انتخاب کرده اید، میتوانید نصب را شروع کنید.

در بیشتر بخشها شما میتوانید با کلیک روی دگمه بازگشت (Back) انتخابهای قبلی خود را تغییر دهید.

البته پس از اینکه مرحله کپی بسته های نرم افزاری روی دیسک سخت شروع شد، دیگر امکان بازگشت وجود ندارد.

در صورتی که نیاز به تغییری داشته باشید، باید آنرا پس از اتمام نصب لینوکس و از داخل خود سیستم عامل انجام دهید.

-دیسکCD-ROM نصب را داخل درایو قرار دهید اگر عمل نصب را از دیسک سخت و یا شبکه انجام میدهید، میتوانید بجای آن از دیسکت بوت استفاده نمایید.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ایجاد دیسکهایی که نیاز دارید، به بخش ایجاد دیسکهای نصب مراجعه نمایید.

-کامپیوتر خود را بوت کنید هنگامی که صفحه خوشامد گویی لینوکس ردهت را مشاهده کردید به مرحله بعدی وارد شوید بررسی لینوکس کارآمد مقدمه کارآمد یک توزیع زنده‌ی لینوکس یا یک Live Linux برپایه‌ی توزیع Slax است کــه Slax نیـــز بر پایه‌ی Slackware است.

در‌این بررسی از نسخه ی 1.4.2 عمومی‌ (کارآمد 1.4.2 نسخه‌ی عمومی) استفاده کرده‌ام.

سیستمی‌که در‌ایـن بررسی استفاده شـده دارای ۲۵۶ مگابایت رم، پردازنده‌ی‌اینتل پنتیوم III و سرعت 550 MHz می‌باشد.

کارت گـــرافیـکی ATI rage 128 و کـــارت صـوت Crative Sound blaster و مودم اکسترنال U.S.Robotics است.

در‌این بررسی مقایسه‌ای میـــان کارآمد و توزیع‌های دیگر نخواهم کرد بلــکه به بررسی امکانات موجود در کارآمد خواهم پرداخت.

کارآمد از محصولات شرکت داده پردازی‌ایران است، در سایت اصلی [۱] آن و یا دیسک زنده از هدف انتشار‌این دیسک زنده صحبتی بــه میـــان نیامده بنابراین نمی‌توان دقیقا حدس زد کـه‌این توزیع زنده برای چه کاری ساخته شده است!

بسیار خوب دیسک زنده را در درایو CD می‌گذارم و سیستم را reset می‌کنم.

راه اندازی صفحه‌ی بوت صفحه‌ای ساده بــا تصـــویر "کــارآمــد" اســت، بــا فشــردن کلیـــد F1 وارد منوهای بوت می‌شویم، گزینه‌هایی برای بوت برای سخت افزارهای خاص وجود دارد که با دستور karamad boot_option می‌توان به آن‌ها دسترسی پیــدا کـــرد.

پـــس از انـــتخاب گزینه‌ی بوت و فشـــردن Enter سیستم شـــروع به بوت می‌کند.

کـارآمد از هسته‌ی نسخه ی ۲.۶ استفاده می‌کند.

صفحه‌ی بوت بسیار زیبا بوده و طــــرح و نقــش فرش‌ایرانی را در ذهـــن تــداعی می‌کنـــد.

پــس از بــالا آمدن، کــارآمـد وارد محیط KDE می‌شود.

اسپلش KDE نیز به صورت اختصاصی طراحی شده، البته به دلیل آنکه کارآمد لوگوی مخصوصی ندارد صفحه‌ی اسپـــلش KDE نیـز با لوگوی شرکت داده پردازی‌ایران طراحی شده.

پنگوئن‌هایی با لباس‌هـای محلی‌ایرانی وضعیت بوت شدن KDE را نمایش می‌دهند که طرحی جالب به نظر می‌رسد.

پس از بالا آمدن میزکار محیط KDE نسخه ی 3.4.2 در مقابلتان ظاهر می‌شود، بـــا منـــوهای فارسی و محیطی فارسـی، ترجمه‌ها همان ترجمه‌های پروژه‌ی KDE است و تغییری نکرده.

[۲] پس از ورود بــه سـیــستم اولیـــن چیزی که جلب توجه می‌کند، پنجره‌ای است کــه دربــاره کــارآمد توضیحی اجمالی داده است.

پنجره را می‌بندم، استفاده از Super Karamba بلافاصله نظرم را جلب کرد، استفاده از SuperKaramba برای نمایش ساعت آنالوگ با اعداد فارسی (البته با پشت زمینه‌ای بــا اعـــداد فارسی ;-)) و در گــوشه دیگر میزکار، تقویمی‌با نوشته‌های فارسی است.

یکی از مـــزایـای میزکار KDE برای‌ایرانیان پشتیبانی پیش فرض آن از تقویم هجری شمسی است که در نسخه‌های اخیر با تلاش آقای آرش بیژن‌زاده بهKDE افزوده شده.

مــدت زمــان بـــوت سیستم بسیار مناسب است و چیزی حدود یک دقیقه زمان برای بوت سیستم احتیاج است، که در حقیقت بابت‌این قابلیت باید از اسلکس ممنون بـــود.

هنــگام بـــوت و نـیز بعد از بوت زمانی که مشخصات کارآمد نوشته شده بود طبق عادت انتظار داشتم در جایی نوشته شده باشد که "کارآمد برپایه ی slax است" امـا نه در زمان بوت و نه در پنجره معرفی برنامه بعد از بوت سیستم چیزی مشاهده نکردم.

منــظـــورم از طبـق عادت دیدن توزیع‌های دیگری است که در گذشته با آن‌ها کار کــرده بودم که در تمامی‌آن‌ها نوشته شده بود که‌این توزیع بر پایه‌ی چه توزیعی است!

مدل چینش برنامه‌ها در منوی KDE بسیار آشناست و مانـنـد Slax و از طــرفی شبــاهتـی باور نکردنی به Farlix توزیعی دیگر برپایه‌ی اسلکس دارد.

توزیع کارآمد تنها یک کاربر دارد، در حقیقت یک سیستم Single-User را فراهم می‌کند و شما پس از ورود بلافاصله وارد محیط کاربر ریشه یا root می‌شوید، حتی در دایرکتوری home/ نیز برای کاربری دایرکتوری ساخته نشده و در حقیقت سیستم تماما از طریق کاربر ریشه اجرا و هدایت می‌شود.

چیــز دیــگری که توجه را جلب می‌کند تلاش کارآمد بــرای شباهت هــرچــه بیشتر ظاهرش به Mac OS X است، استفاده از ابزارهای پنجره ی Bagira یا جلوه aquatint برای فایرفاکــس گــواهــی بــر‌ایــن موضوع است.

البـته در قسمت پایین میزکار نیز از Ksmooth Dock استفاده شده که یک پانل شبیه به پانل Mac OS X است.

صفحه کلید فارسی نیز به صورت پیش فــرض در‌ایــن تــوزیع فعال است و می‌توانــیـد بــه راحـتی بین صفحه کلید فارسی و آمریکایی سوئیچ کنید.

برای تغییر زبان محـیط کـارتــان از فارســی بــه انگلیسی نیز می‌توانید از مــنوی "کارآمد" و سپس انتخاب "تغییر زبان" استفاده کنید.

با انتخاب‌این گزینه پس از بسته شدن تمام پنجره‌ها سرور X از ابتدا اجرا شده و محیط KDE شما با ظاهــری انگلیسی (در واقع وارد اسلکس می‌شویم ;-)) برای بازگشت به حالت فارسی نیز از منوی "karmad" تغییر زبان را انتخاب کنید.

در منوی کارآمد گزینه‌هایی برای ذخیره و یا بازیابی تنظیمات وجود دارد.

در حقیقت شما تنظیمــات حــالـت Live را می‌توانید بــه ســادگــی بــرروی دیسک سخت ذخیره و در نشست بعدی بازیابی کنید.

برای نصب برروی دیسک سخت نیز اسکریپتی موجود است که من شخصا جرات امتحان آن را برروی دیسک سخت خود نداشتم ;-) بسیار خوب نگاهی به برنامه‌های موجود در‌این توزیع می‌اندازیم ....

۲) برنامه‌های کاربردی قبل از هر چیز باید بدانید که کارآمد را نمی‌توانید بــه عنوان سرویس دهنده ی شبکه مورد استفاده قــرار بــدهید، در حقیقت هیچ سرویس دهنده‌ای برروی کارامد موجود نمی‌باشد.

بنابراین اگــر بــه دنبال راه‌اندازی یک سرویس دهنده‌ی وب یا پســت الکتــرونیک یــا FTP هستید، کــارآمد توزیع مورد نظر شما نیست، اما برای کارهای روزمره، کارهای دفتری، مرور‌ ایـنـترنت، ارتباط بــا دنیــای خــارج و انجام کارهـای گرافیکی برنامه‌های مناسبی تعبیه شده است.

برنامه‌های کارآمد بجز چنــد مــورد خـاص همان برنامه‌های Slax هستند، در حقیقت برنامه‌های پیش‌فرض محیط میز کار KDE.

صوت و تصویر و گرافیک برای کار با صوت و تصویر بــرنامه‌های مختلفی از جمله Juk، Amarok، Kaffein، Krec، Kmix و Kmid وجود دارند، البته برنامه ی Mplayer نیز موجــود است که متاسفانه به دلیل مشکلات نرم‌افزاری اجرا نمی‌شود [2].

برنامه‌ی Kmid نیز قـــادر به شنـاختن فایل‌های MIDI نیست.

برنامه ی Juk و Amarok به خوبی اجرا می‌شوند و فایل‌های Ogg و Mp3 راپخش می‌کنند، البته هیچـــکدام قــادر بـه پخش کردن فایل‌های wav نیستند.

باقی برنامه‌ها نیز به خوبی اجرا می‌شوند و دیسک‌های صوتی و VCD را نمایش می‌دهند.

برای تبدیل فــایل‌های صوتی MP3 یا Ogg خود به دیسک صوتی با فرمت Audio CD و سپس نوشتن آن‌ها برروی CD-R یا DVD می‌توانید از برنامه ی قدرتمند k3b استــفــاده کنید که یکی از بهترین برنامه‌های KDE برای‌این کار است.

K3B موجود در کارآمد نسخه‌ی 0.12.90 است و پـــلاگیــن‌های Sox و readcd نصــب شده‌اند اما برنامه‌ای برای کار با فرمت‌های نمایشی (ویدئو) وجود ندارد.

در قســمت گــرافیک نیز می‌توانید GIMP و GQView را به عنوان برنامه‌های بسیارمفید و محبوب مشاهده کنید.

البته برنامه‌های پیش فرض KDE برای نمایش تصاویر نیز موجود هستند امــا برنامه ی GQView یکی از قدرت‌های نمایش تصویر لینوکس است.

البته برنامه‌های Blender وQCad نیز نمونه‌هایی مناسب از برنامه‌های گرافیکی در لینوکس هستند که می‌توان در کارآمد پیدا کرد.

برنامه‌های دفتری کارآمد از مجموعه دفتری OpenOffice.org نسخه ی ۱.۱.۵ علاوه بر مـجـمـوعه دفـتری KOffice استفاده می‌کند، که در هــر دو قابلیت‌های فارسی‌نویسی و پشتیبانی از زبان‌های راست به چپ به صورت پیــش فرض فعال شده است، اما مجموعه ی Koffice به خوبی از فارسی پشتیبانی نمی‌کند.

بـرای سایر کارهای دفتری نیز می‌توانید از Kontact نیز استفاده کنید.

برای کار با مستندات PDF و کتــاب‌هــای الکترونیکی برنامه‌هایAcrobat Reader و KPDF و Kghost View و نیز برنامه ی Kchm آماده هستند.

البته برنامه‌ی AcrobatReader برنامه‌ای غیر آزاد و غیر اوپن سورس است و فقط در توزیع‌های تجاری بکار می‌رود.

اینترنت و شبکه برنامه‌های‌اینترنت و شبکه‌ی‌ ایـن توزیع مجموعه ی منسجم و کاملی هستند که‌این امر به لطف Kontact مـحقق شده.

مدیریت‌ایمیل‌ها با Kmail، استفاده از aKregrator بـرای خـواندن RSSها، استفاده از Konqueror برای مــرور وب و Knode بـــرای خــوانـــدن اخبــار در Usenetها و ارتبــاط تمام‌این ابزارها از طریق برنامه‌ی Kontact محیـطی منــاسب برای ارتباط با دنیای بیرون را برای کاربران فراهم می‌کند.

در حقـیـقت Kontact تنظیم و هــدایت تمـام‌ این ابزارها را بر عهده دارد.

عـــلاوه بر‌ ایــن شمــا می‌توانید از مــرورگز محبوب Firefox برای مرور هرچه سریع‌تر و بهتر صفحات وب استفاده کنید.

البته برنامه‌ی Thunderbird در میان بـــرنـامه‌ها دیده نمی‌شود و برنامه ی Kmail نیز از رمـــز‌نـگاری GPG پشتیبانی نمی‌کند.

(در حقیقت به کل GPG در‌این توزیع نصب نشده است!) برای چت در کانال‌های IRC می‌تونید از Kopete یا KSirc هــر کــدام کــه راحــت‌تر هستـیـد استفاده کنید.

برای کار با سرویس Messanger یاهو !

یا MSN یا Jabber و سایر سیستم‌های IM (پیام رسان فوری) برنامه ی Kopete آماده است.

ابزارهــای شبکه مانند Ethereal و Nmap و Nmapfe نیــز در میــان بــرنــامه‌های شبکه و‌ اینــترنت وجـــود دارنـد.

البته برنامه‌ای خلاصه نیز برای تنظیم شبکه موجود است.

بــرای اتصال به‌اینترنت از طریق Dial-up Modem باید از pppsetup که مخصوص Slackware است استفاده کنید.

در حقیقت KPPP به درستی کار نمی‌کند و شما مجبورید از pppsetup استفاده کنید.

زمــانــی کـــه بـرای اتصال به‌اینترنت از pppsetup استفاده کردم متوجه میزان راحتی pppconfig در دبیان شدم ;-) بــرای اتصــالات ADSL که Over Ethernet هستند می‌توانید از ابزار pppoe استفاده کنید.

برنامه‌های pppsetup و pppoe را باید در ترمینال اجرا کنید چرا که برنامه‌های گرافیکی نیستند.

اگــر از SSH استفاده می‌کنید برنامه‌ی PuTTy و .در صــورتی کــه در شبکه‌ی خــود از VNC استـفــاده می‌کنید، می‌توانید از Krdc یا K remote desktop Client برای اتصال به سرورتان استفاده کنید.

ابزارهای برنامه نویسی ابزارهای برنامه نویسی گنجانده شده نیز تقریبا کامل هستند، اگر تنها به یک ویرایشگر متن نیاز دارید می‌توانید از Kate، Kwrite یا Kedit استفاده کنید که ابزارهای بســیـار مناسبی هستند.

البته برنامه‌هایی مـانند +quanta یا Bluefish نیز برای طراحان وب و بـــرنــامـه نویسان موجودند.

برنامه‌های دیگری که در‌این قسمت می‌توان پیدا کرد UML Modeller یا KUI View است.

برنامه‌های Cervisia و KBabel نیـز برای توسعه دهندگان برنامه‌های اوپن سورس، ابزارهای مفیدی هستند.

البته در‌این نسخه هیچ پشتیبانی از Subversion وجــود نــدارد امــا CVS و رابــط گرافیکی آن برای KDE یعنی Cervisia وجود دارند.

سایر برنامه‌ها برنامه‌های دیگری در قسمت بازی‌ها ، سرگرمی‌ها ، برنامه‌های آموزشی ، گرافیک و ابزارهای سیسمتی وجود دارند که خارج از حوصله‌ی‌ این مقـاله هستند و هر کــاربــری کــه بــا KDE کــار کــرده باشد اغلب‌ این برنامه‌ها را می‌شناسد.

مدیریت بسته‌های نرم افزاری از آنجا که‌این توزیع برپایه‌ی Slackware است، بــه صــورت پیش فرض برای مدیریت بسته ‌های نرم افزاری از ابزار pkgtool که مخصوص توزیع slackware است استفاده می‌کند؛ بــرای نـصـب برنامه‌ها نیز باید از بســتـه‌های tgz مخصوص Slackware استفاده کرد و یا بسته‌های نرم افزاری را از ابتدا کامپایل و نصب نمود.

البته برنامه‌ی rpm یا مدیر بسته‌های ردهت نیز در کــارآمد نصب شده است و شما می‌توانید بسته‌های rpm را نیز در‌این توزیع نصب کنید (البته نباید انتظار داشته باشید که تمام بسته‌های rpm بدون مشکل برروی سیستمتان نصب شود).

وضعیت فارسی سازی در حقیقت توسعه دهندگان کارآمد برای فارسی سازی محیط یا تقویم کاری نکرده‌انــد و زبــان فــارسـی یـا تقویم شمسی به صورت آماده در بسته KDE وجود دارد.

راهنمایی اختصاصی در قسمت Help کـارآمد موجود است که می‌تواند برای کاربران تازه کار و نا آشنا بسیار جالب باشد.برای خواندن‌این راهنما حتما باید برروی آیکون راهنما در پانل بالای صفحه کلیک کنید چرا که راهنمایی که در منوی K موجود است به مرکز راهنمای KDE مربوط است که یک راهنمای انگلیسی اســت.

راهنـمای کارآمد با نام "راهنمای کاربران کارآمد" منتشرشده و ظاهری زیبا با تذهیب‌هایی در گوشه و خطوطی درپشت صفحه دارد که از یکنواختی صفحات جلوگیری می‌کند.

یکی از مزایای‌این راهنما داشتن تصاویر بسیار از محیط KDE است که البته استفاده از تصاویر محیط SuSE کمی‌تعجب آور است.

نـکتــه دیـگــر آنکـه‌ ایــن راهنما تماما از صفحات HTML تشکیل شده و توسط برنامه Konqueror اجرا می‌شود و روشی بـرای جستجو در راهنما وجود ندارد.

مجوز راهنما نیز مجهول است چرا که در هیچ قسمتی از راهنما مطلبی درباره مجوزها نیامده است.

راهنما فقط کاربری میزکار KDE را در بخش‌های میزکار KDE، کانکرر، کنترل مرکزی (Control center)،‌اینترنت، پانل و میزکار است.

در بخش‌اینترنت گریزی به firefox زده شده.

در حـقیــقت مسائل کلی کار با میزکار KDE مورد نظر راهنماست و درباره سیستم گنو /لینوکس یا روش کار با لینوکس مطالبی در راهنما ذکر نشده.‌ ایــن در حــالـــی است که میزکار KDE خود راهنمایی کامل در مرکز راهنما دارد کـــه در صــورتی که ترجمه می‌شد علاوه بر کارآمد توزیع‌های دیگر نیز می‌توانستند از آن استفاده کنند (درصورتی که صفحات را پیدا نکردید می‌توانید در مرورگر وب آدرس : usr/local/karamad/help/ را تایپ کنید!).

فونت‌های فارسی نیــز بــه صــورت پـیـش فــرض در‌این توزیع نصب شده کــه شـامل فونت‌های Arial ،Tahoma با پشتیبانی از فارسی و فــونــت‌هــای Nazli، Elham، Zar و تــرافـیــک هستند.

تقـویم هجری شمسی نیز در تمام برنامه‌ها بکار رفته که در حقیقت جزئی از امکانات میزکار KDE است.

برنامه مترجم نیز یکی دیگر از امکانات فارسی کارآمد است.‌ایــن بــرنــامه که یکی دیگر از برنامه‌های غیر آزاد و غیر اوپن سورس کارآمد است در حقیقت برنامه‌ای ویندوزی است کـــه تــوسط شبیه ساز Wine اجرا شده است.

البته نام لغت نامه، مجوز انتشار و مشخصات دیگر آن به کل مجهول است و فقط پنجره‌ای برای نمایش و جستجو و راهنمایی (با کلید F1) جزئی درباره کاربری لغت نامه وجود دارد.

جمع بندی در حقیقت قضاوت درباره‌ی‌ این توزیع دشوار است، چــرا کــه هــدف از ایجاد توزیع برای عموم نامعلوم است و ‌این موضوع قضاوت را دشــوار خـواهد کرد.

در کارآمد سعی شده تا با استفاده از زبان و مولفه‌های‌ ایرانی و فارسی توزیعی کاربردی برای کاربران‌ ایرانی فراهم شود، استفاده از تصاویر، اسپلش‌ها و آیکون‌های‌ایرانی و نیز تقویم هجری شمسی و زبان فارسی برای منوها گواه‌ این ادعاست.

اما هدف چیست؟

یک توزیع تجاری؟

برای چه سطحی از کاربران؟

با چه اصولی؟

با توجه به‌این که کارآمد محصول یک شرکت تجاری است احتمال تجاری شدن نسخه‌های بعدی آن بسیار است، در حـقـیـقت اصـول انتشار کارآمد نامشخص است و نمی‌دانیم کارآمد بر اساس چه موازینی بسته‌های نــرم افــزاری خــود را منتشر می‌کند.

بـرای نمونه استفاده از برنامه‌های غیر اوپن سورسی که مـعـادل اوپن سورسشان وجود دارد مثل AcrobatReader ویا انتشار راهنمایی بدون مجوز با تصاویر میزکار SuSE کمی‌ گـیـج کـنـنـده اسـت که نیاز به آشنایی با اصول انتشار و اهداف کارآمد دارد.

از طرفی تضادهای دیگری در انتخاب بسته‌ها و نوع مدیریت سیستم مشاهده می‌شود برای نمونه بــا تــوجــه به گزینش برنامه‌ها و تک کاربره بودن سیستم و "راهنمای کاربری کارآمد" کــه هــدفش مـسـلما کــاربران تازه کار و خانگی است، می‌توان نتیجه گرفت که‌این توزیع برای کاربران تازه کار و ناآشنا با لینوکس طراحی شده است اگر چنین در نظر بگیریم دلیل استفاده از Slax و ساختار Slackware برای چنین هدفی کمی‌ مبهم است و یا برنامه‌ای برای اتصال به‌اینترنت که بتوان با اندک اطلاعات یک کاربر تازه کار از طریق آن به‌اینترنت متصـل شد، وجود ندارد.

از ســـوی دیگر برنامه‌های توسعه نـــرم افزارهای Qt در قسمت بـــرنامه نویسی بـه خوبی قابل مشاهده است که ذاتا‌ ایــن چـنین برنامه‌هایی برای برنامه نویسان است و نه کاربران تازه کار یا حتی کاربران خانگی و وجود آن‌ها در توزیعی برای کاربران ساده کمی‌دور از انتظار است.

از دیــگــر مسائل مبهم کارآمد استفاده از مترجمی‌ است کــه کــارآمــد استفاده کرده، یک مترجم بی نام و نشان ویندوزی که بــا Wine اجــرا شده است، هـدف از‌این کار استفاده از یک برنامه مترجم است یا معرفی Wine؟

اگـر مترجم مد نظر است برنامه اوپن سورس و آزاد مخصوص لینوکس نیــز بــرای چنین کاری وجود دارد، امـا اگر Wine مورد نظر است بهتر نبود با نصب برنامه‌ای کاربردی قدرت Wine را نمایش می‌دادند؟

در هر صورت باید منتظر نسخه‌های بعدی و اخبار از سوی شرکت "داده پردازی‌ایران" نشست تا با هدف انتشار و اصول انتشار کارآمد آشنا شویم ، شاید در آن زمان توانستیم قضاوتی صــریــح‌تر و سـاده‌تر داشـته باشیم.به امید موفقیت تیم توسعه دهندگان و نیز گروه مستندسازان "کارآمد" در راهی که قدم برداشته‌اند.

طرح استفاده فراگیر از سیستم عامل لینوکس در کشور 1- مقدمــه در هر کامپیوتر، حداقل یک سیستم عامل وجود دارد.

سیستم عامل مهمترین برنامه نصب‌شده در کامپیوتر است که وظایف اصلی ذیل را برعهده دارد : مدیریت و سازماندهی برنامه‌ها، پرونده‌ها و نرم‌افزارها راه‌اندازی، مدیریت و بکارگیری سخت‌افزار برقراری ارتباطات بین استفاده کننده کامپیوتر، نرم‌افزار و سخت‌افزار مدیریت و سازماندهی ارتباط با شبکه به یک تعبیر ساده می‌توان گفت سیستم عامل نقش "روح" را در پیکر سخت‌افزار و شبکه ایفا می‌کند.

تصمیم درخصوص انتخاب سیستم عامل کلیه ابعاد فنی کامپیوتر و فناوری اطلاعات را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و هر سیستم عاملی که انتخاب شود خشت اول و زیربنای توسعه‌ فنی و نرم‌افزاری فناوری اطلاعات را مشخص می‌کند.

این طرح بنا دارد چالشها و تهدیدهای ناشی از فقدان یک سیستم عامل مناسب در کشور را مطرح و با بررسی تجربه و رویکرد سایر کشورها در مواجهه با این چالشها، راه حل عملی برای رسیدن به سیستم عامل ایده‌آل ملی را نشان دهد.

در انتها نیز راهبردها و راهکارهای دولت برای توسعه و ترویج این سیستم عامل بیان خواهد شد.

2- چالشها و تهدیدهای ناشی از فقدان یک سیستم عامل مطلوب در کشور : 1-2- چالش اقتصادی: استفاده از رایانه و شبکه‌های رایانه‌ای در کشورهای مختلف دنیا و ازجمله در ایران، به سرعت در حال رشد و گسترش است.

برای استفاده از هر رایانه نیز حداقل یک سیستم عامل باید روی آن نصب شده باشد.

بنابراین تعداد کاربران رایانه، حداقل سیستم‌عاملهای مورد نیاز در یک کشور را تعیین می‌کند.

در مرجع ]1[ رشد تعداد کاربران اینترنت در دنیا مشخص شده است.

همانطور که در این مرجع بیان شده، تعداد کاربران جهانی شبکه رایانه‌ای از کمتر از 20 میلیون نفر در سال 1995 میلادی به حدود 100 میلیون نفر در سال 1997 میلادی و 400 میلیون نفر در سال 2000 میلادی رسید و پیش‌بینی می‌شود در سال 2005 میلادی به حدود یک میلیارد کاربر برسد.

در کشور ما نیز تعداد کاربران شبکه‌های اطلاع‌رسانی و اینترنت از 8/1 میلیون نفر در سال 1380 به 6 میلیون نفر در سال 1382 رسید که پیش‌بینی می‌شود در سال 1384 به 19 میلیون نفر برسد.]2[ بنابراین درصورتی که سیستم عامل ویندوز، سیستم عامل اصلی در کشور باشد و با عنایت به لزوم پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی و رعایت حقوق مالکیت معنوی و تعهدات بین‌المللی، سالانه هزینه هنگفتی باید صرف خرید نرم‌افزار و مجوزهای استفاده از آنها بشود.

جدول (1) هزینه‌های پایه ویندوز و نرم‌افزارهای اصلی نوشته‌شده تحت آن را نشان می‌دهد]3[ (قیمتها از سایت Amazon در تیرماه 83 اخذ شده است).

جدول 1: هزینه‌های پایه ویندوز و نرم‌افزارهای اصلی نوشته‌شده تحت آن جدول فوق نشان می‌دهد که هر کامپیوتر حداقل 710 دلار باید صرف نرم‌افزارهای اصلی (Windows+office) کند.

هزینه نرم‌افزار سرور که در سازمانها و شرکتها مورد نیاز است بر تعداد کامپیوترهایی که به سرور وصل می شوند تقسیم می شود، بنابراین برای محاسبه هزینه به ازای هر کامپیوتر باید هزینه نرم افزار سرور یعنی مبلغ95/3.679 دلار تقسیم بر 25 گردد که بیش از 174 دلار می‌شود.

با فرض اینکه 50% کامپیوترهای موجود در کشور نیاز به امکانات شبکه داشته باشند، حداقل هزینه متوسط نرم‌افزار به ازای هر کامپیوتر 5/783 دلار خواهد شد.

اگر بخواهیم در یک سال برای کلیه 19.000.000 کامپیوتر پیش‌بینی شده نرم‌افزار بخریم، هزینه آن برابر 14.886.500.000 دلار خواهد شد.

به عبارت دیگر سود یک سال درآمد نفت کشور را باید صرف خرید نرم‌افزار بنماییم.

اگر فرض کنیم تا 5 سال بعد از آن نیاز به ارتقا نرم‌افزارها نباشد هزینه متوسط سالانه نرم‌افزار حداقل 2.977.000 دلار در سال خواهد شد.

بنابراین به طور متوسط حدود 3 میلیارد دلار در سال صرف خرید نرم‌افزار خواهد شد.( این برآورد حداقل هزینه مورد نیاز است، جهت صحت این ادعا کافیست هزینه 5/783 دلار به ازای هر کامپیوتر در ایران را با هزینه حدود 6000 دلار به ازای هر کامپیوتر از 2/1 میلیون کامپیوتر موجود در ادارات دولتی تایوان مقایسه کنید)]4[ 2-2- چالش امنیت : گسترش شبکه‌های رایانه‌ای در سطح دنیا و امکان ارتباط همه کامپیوترها به یکدیگر، پتانسیل نفوذ به هر کامپیوتر از هر جای دنیا را فراهم نموده است.

وجود نقطه ضعف یا آسیب‌پذیری در سیستم عامل، راه نفوذ رایج‌تر و در دسترس‌تری را در اختیار مهاجمین قرار می‌دهد.

بر این اساس، امنیت سیستم عامل به منزله مهمترین مولفه در امنیت اطلاعات و شبکه‌های رایانه‌ای محسوب می‌شود.

وجود ارتباطات و اتصالهای رایانه‌ای گسترده، مسئله جدی امکان جاسوسی الکترونیکی به نفع سازندگان سیستم عامل و قدرتهای سیاسی حاکم بر آنها را مطرح می‌سازد.

از نظر فنی، فناوری فعلی به شکل ساده‌ای امکان اجرای برنامه در محیط طرف مقابل در یک اتصال الکترونیکی را فراهم آورده است.]4[ درصورت بی‌توجهی به این مسئله بخشی از مشکلات امنیتی متصور به شرح ذیل است : شنود هوشمندانه واکشی تدریجی یا مقطعی اطلاعات خرابی برنامه‌ریزی‌شده تدریجی یا به یک‌باره ویروسهای رایانه‌ای بدست‌گرفتن کنترلهای رایانه‌ای مختل کردن کلیه ارتباطات در شبکه‌های رایانه‌ای جایگزینی اطلاعات غلط در سیستمهای نرم‌افزاری حساس مختل کردن برنامه‌های کاربردی به ویژه سیستمهای نرم‌افزاری پشتیبان تصمیم ایجاد اختلال اقتصادی از طریق تغییر یا خراب کردن اطلاعات بانکها، سیستمهای مالی و اعتباری مختل کردن عکس‌العملهای نظامی از طریق تخریب یا فریب سیستمهای اداری و نظامی اگر سیستم عامل ویندوز، سیستم عامل اصلی در کشور باشد، مسئله امنیت بسیار جدی است.

بنا بر گزارشهای رسیده سیستم عامل ویندوز و سایر نرم‌افزارهای تولیدی مایکروسافت بیشتر در معرض خطر ویروسها و هکرها قرار دارند و بسیاری از کشورها معتقدند که ایالت متحده با منافذ وکانالهای مخفی طراحی شده در این سیستم عامل، اهداف جاسوسی خود را برآورده می‌کند.

مشکلات امنیتی ویندوز وقتی به نقطه اوج رسید که در سال 1999 یک متخصص رمزنگاری کانادایی در آمریکا ، یک ویژگی NSAkey مرتبط با سازمان امنیت ملی (آمریکا) National Security Agency Key) را در ویندوز پیدا کرد و اعلام کرد که ایالات متحده می‌تواند با جمع‌آوری سیگنال‌های الکترونیکی از سر تا سر جهان و پردازش دقیق آنها جاسوسی کند.

هر چند مایکروسافت این ویژگی را بی‌ضرر اعلام کرد اما تضمینی برای این امر وجود ندارد]5[.

اهمیت مطالب فوق وقتی روشن می شود که توجه کنیم:بدون امنیت اطلاعات، امنیت سیاسی اقتصادی و نظامی نیز میسر نخواهد بود.

3- راه‌حلهای موجود در مواجهه با چالشهای اقتصادی و امنیتی سیستم عامل با توجه به چالشها و تهدیدهای ناشی از فقدان سیستم عامل مطلوب در کشور، تصمیم درباره سیستم عامل پایه، یکی از راهبردی‌ترین تصمیمات در برپایی بنای با شکوه فناوری اطلاعات می‌باشد.

در برابر این تصمیم راهبردی سه گزینه اصلی ذیل وجود دارد : استفاده از سیستم عامل متن باز لینوکس (Open Source) استفاده از سیستم عامل ویندوز طراحی و پیاده‌سازی یک سیستم عامل جدید با مدیریت متخصصان ایرانی یکی از مدلهای تصمیم‌گیری برای انتخاب بهترین و مناسب‌ترین گزینه از راه‌حلهای فوق، تعیین معیارها و ویژگیهای سیستم عامل ایده‌آل برای جمهوری اسلامی ایران و سپس مقایسه هر یک از راه‌حلها با سیستم عامل ایده‌آل و انتخاب منطبق‌ترین گزینه بر آن است.

4- ویژگیهای سیستم عامل ایده‌آل ملی براساس مدل گفته‌شده و با استفاده از نظرات کارشناسان خبره در حوزه سیستم عامل و فناوری اطلاعات، ویژگیهای ذیل تعیین شده است: سیستم عامل ایده‌آل ملی، باید زبان و خط فارسی را به خوبی پشتیبانی نموده و از استانداردهای بین‌المللی (مانند UniCode) بهره‌برداری نماید.

سیستم عامل ایده‌آل ملی، در ارتباط با کاربران ایرانی از زبان فارسی استفاده نموده و بر اساس نیازها و شرایط استفاده‌کنندگان فارسی زبان، بومی شده باشد.

این امر، رشد چشمگیری در استفاده از فناوری اطلاعات در جامعه به همراه خواهد داشت.

سیستم عامل ایده‌آل ملی، باید قابلیت ایجاد امنیت اطلاعات و ارتباطات بنا بر نیاز سازمانها را داشته باشد، به گونه‌ای که امکان جاسوسی الکترونیکی، سرقت یا خرابی تدریجی اطلاعات، شنود هوشمندانه و خرابی برنامه‌ریزی شده در زمانهای ویژه و موارد مشابه را به حداقل برساند.

در سیستم عامل ایده‌آل ملی، نکاتی مانند کاربر پسند بودن، شباهت محیطی با سیستم عاملهای رایج، عملکرد مناسب، سازگاری با نرم‌افزارهای موجود و پشتیبانی از اسناد الکتریکی رایج لحاظ شده باشد.

سیستم عامل ایده‌آل ملی، باید برای استفاده کننده ایرانی، پشتیبانی و خدمات پس از عرضه کافی داشته و نهادهای پشتیبانی‌کننده آن مسؤولیت بر طرف کردن هر گونه اشکال در سیستم عامل را بپذیرند.

سیستم عامل ایده‌آل ملی، باید توانایی‌های ویژه‌ای در پیاده‌سازی زیرساخت شبکه‌های ارتباطی ـ که نقش جدی در توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات دارد ـ داشته باشد.

امکان توسعه، تغییر و هر نوع اصلاح در سیستم عامل ایده‌آل ملی، بنابر نیازها و سیاستهای کشور و توسط کارشناسان داخلی وجود داشته باشد.

این امر مستلزم این است که سیستم عامل از لحاظ حقوق معنوی و اقتصادی متعلق به کشور دیگری نبوده و کد برنامه آن موجود باشد.