چکیده
بیمه نقش بسیار ارزنده ای را در بهبود و ثبات وضعیت اقتصادی یک کشور ایفا می نماید؛ به گونه ای که می توان ادعا نمود، بیمه عاملی برای بهبود وضع اقتصادی خواهد بود. اقتصاد یک کشور اگر متکی به بیمه و تامین حاصل از آن نباشد، اقتصاد مطمئن و پویایی نخواهد بود و همواره خطرهای گوناگونی آن را تهدید می کند. البته در این گفتار نباید تاثیر توسعه اقتصادی بر توسعه صنعت بیمه را نادیده گرفت. جای شک و تردید نیست که بهبود وضعیت اقتصادی و افزایش مبادلات و ترقی سطح زندگی و توسعه سرمایه گذاری، موجب پیشرفت بیمه می شود. به عبارت دیگر، می توان ادعا نمود بیمه و اقتصاد بر یکدیگر تاثیر متقابل دارند، بدین معنی که هر چند بیمه معلول بهبود وضع اقتصادی یک کشور است، اما عاملی برای تحول آن نیز به شمار می رود. در این مقاله قصد نداریم به بررسی آثار اقتصاد بر توسعه صنعت بیمه بپردازیم، بلکه با توجه به اهمیت حقوق بیمه و نوپا بودن این صنعت و عدم آگاهی عمومی نسبت به نقش آن، قصد داریم به طور خلاصه به نقش اقتصادی صنعت بیمه بپردازیم.
فصل اول
کلیات
مقدمه
بیمه الکترونیکی (E-Insurance) به معنای عام به عنوان کاربرد اینترنت و تکنولوژی اطلاعات (IT) در تولید و توزیع خدمات بیمهای اطلاق میگردد و در معنای خاص بیمه الکترونیکی را میتوان به عنوان تأمین یک پوشش بیمهای از طریق بیمهنامهای دانست که به طور Online درخواست، پیشنهاد، مذاکره و قرار دادن آن منعقد میگردد.با اینکه پرداخت حق بیمه، توزیع بیمهنامه و پروسه پرداخت خسارت میتواند Online انجام میگیرد در برخی کشورها محدودیتهای مقرراتی (نظارتی) و تکنیکی (فنی) ممکن است اجازه انجام کاملاً الکترونیکی عملیات را ندهد اما در سطح جهانی برای پشتیبانی از تحقق پرداخت حق بیمه و توزیع بیمهنامه به صورت Online مقررات به طور مداوم در حال اصلاح هستند.
آنچه که به عنوان اثرات بیمه الکترونیکی در کارایی مورد قبول قرار گرفته است عبارتند از:
1-بیمه الکترونیکی هزینههای مدیریتی و اداری را از طریق پروسه اتوماسیون کسب و کار کاهش داده و اطلاعات مدیریتی را بهبود میبخشد.2-کارمزد پرداختی به واسطهها را از طریق فروش مستقیم بیمهنامه به مشتری کاهش میدهد (البته بخشی از این کارمزد بایستی صرف جذب مشتری و بازاریابی شود.)
کاهش هزینه در بازار رقابتی موجب کاهش حق بیمه شده و به مشتریان و مردم اجازه خرید بیمه بیشتری را میدهد که نتیجه آن نفوذ بیشتر بیمه در کشور است.
براساس برآورد سیگما، در بلند مدت، بیمهگران آمریکایی بیمههای اشخاص (Personal Line) هزینههای فروش، امور اجرایی و تسویه خسارت را حداکثر تا 12 درصد (15 میلیارد دلار) کاهش خواهند داد. به سبب نیاز به سطح بالایی از خدمات مشاورهای در بیمههای ”کسب و کار“، در این رشتهها امکان کاهش هزینهها 9 درصد (11 میلیارد دلار) خواهد بود.اگر تعریف به معنای عام را در نظر بگیریم حدود 1 درصد از 5/2 تریلیون دلار حق بیمه جهانی از طریق بیمه الکترونیک انجام میگیرد. اگر مفهوم خاص را در نظر بگیریم این رقم کمتر خواهد شد.
براساس تخمین بازوی تحقیقاتی شرکت Sigma Swiss-Re تا سال 2005 بیمه الکترونیکی 5 تا 10 درصد سهم بازار در بیمههای استاندارد شده در بیمه اشخاص (Personal line) را به خود اختصاص خواهد داد.این رقم برای اروپا 3 تا 5 درصد پیشبینی شده است. ذکر رقم دقیق ممکن نیست ولی آنچه که مهم است رشد مداوم و یکنواخت آن میباشد. طبق بررسی انجام گرفته از 166 میلیون user در آمریکا 25% آنها از Web برای کسب اطلاعات بیمهای استفاده میکنند که از آن میان 73% آنها استعلام نرح را انحام میدهند.اینترنت به شرکتهای بیمه تازه وارد به بازار امکان میدهد که از فرآیند پرهزینه و طولانی راهاندازی شبکههای سنتی فروش پرهیز کنند و شرکتهای موجود خدمات مالی و اینترنتی نیز از حضور اینترنتی و نام تجاری خود برای اضافه کردن کالاهای بیمهای به مجموعه کالاهای موجود خود بهره میبرند.
بنابراین بیمهگران قدیمی با فشار رقابتی فزایندهای روبرو میباشند. محصولات بیمهای که به مشاوره کمی نیاز دارند برای فروش از طریق اینترنت مناسب هستند و واسطههای سنتی بیمه خود را با فشار رقابتی روبرو میبینند اما درمورد محصولات بیمهای پیچیده و با ارزش معاملاتی بالا که مشتری تمایل بیشتری به صرف هزینه مشاور دارد، فروش از طریق اینترنت خیلی تناسب ندارد.
بنابراین محصولاتی برای بازاریابی بر روی اینترنت و توزیع Online مناسب هستند که میتوان آنها را استاندارد کرده و با تعداد محدودی از پارامترها، تشریح و نرخگذاری کرد نظیر؛بیمه اتومبیل، بیمه مسئولیت خصوصی، بیمه خانوار و بیمه عمر زمانی. البته این بدان معنا نیست که دیگر محصولات بیمهای از فرصتهای فراوانی که تجارت الکترونیکی در اختیارشان میگذارد برای بهبود کیفیت خدمتشان استفاده نکنند.یکی از مسائل مهم در بیمه، ارزیابی متوسط خسارت انتظاری است تا بر پایه آن بتوان نرخ حق بیمه را تعیین کرد. همچنین برای مواقعی که حق بیمه دریافتی براساس نرخهای متوسط برای پوشش خسارتها در یک سال کافی نباشد بیمهگرها نیاز به داشتن منابع و ذخایر اضافی میباشند. نحوه وضع و بکارگیری این ذخایر توسط مقام نظارتی بیمه تعیین میشود.
محاسبه نرخ بیمه، تعیین ذخایر کافی برای پوشش خسارتهای بیش از حق بیمه سال، نحوه تعدیل نرخ برای مشتریان خاص همه اینها متضمن درگیر شدن در محاسبات و تحلیلهای آماری دریافتی است که نیاز به دسترسی به اطلاعات کافی دارد. همچنین امروزه IT به صورت گستردهای برای ارتباط با نمایندگان بیمه، پروسه صدور بیمهنامه، اعلامیه حق بیمه، تحلیل بازار، پیشبینی فروش و عملیات حسابداری در شرکتهای بیمه بکار گرفته میشود. بنابراین واضح است که بیمه یک موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی اطلاعات-بر (Info.-Intensive) است و برای تجارت الکترونیکی مناسب میباشد.
برای یک قرارداد بیمه چیزی بیش از یک سری اطلاعات نیاز نیست. بیشتر قراردادهای بیمهای تا وقتی خسارت اتفاق نیفتد در حد یک اطلاعات خالص باقی میماند. یک قرارداد بیمه یا بیمه نامه مثل سایر قراردادها نیاز به 4 شرط دارد:
1-قانونی بودن Legality2-ظرفیت و قابلیت Capacity3-پیشنهاد Offer4-قبول Acceptance.
برای اطمینان از قانونی بودن: مشتری نیازمند داشتن منفعت قابل بیمه است. اموالی که باید بیمه شود بایستی دارایی بیمهگذار باشد و اطلاعات لازم در این زمینه ارائه شود.