نسخه اصلی Basic (که شامل symbolic instruction code begginers all purpose به معنی «کد حاوی دستورات نمادین همه منظوره مخصوص نوآموزان» در کالج دارتموت در سال 1964 به عنوان زبانی آموزشی ابداع گشت.یادگیری و طریقه استفاده از سایر زبانهایی که تا آن زمان وجود داشتند- از جمله اسمبلی، فرترن و کوبول- بسیار مشکل تر بود و برای دانشجویان مبتدی علوم کامپیوتر مناسب نبود.
زبان کامپیوتری چیست؟گاهی اوقات ممکن است مفهومی که ما از «زبان برنامه نویسی» در ذهن داریم با آنچه دیگران می دانند، فرق کند.
لذا برای اطمینان از اینکه همه یک جور فکر می کنند برخی مفاهیم کامپیوتری از جمله زبانها را قبل از شروع بیسیک مرور خواهیم کرد.
کامپیوتر ابزاری است که محاسبات عددی را انجام می دهد و یا علایم مربوط به مجموعه مشخصی از قوانین دستکاری می کند.
قوانین به صورت برنامه وارد کامپیوتر می شوند.
برنامه لیستی از دستورات و داده هایی است که کامپیوتر می تواند انها را تفسیر و اجرا نماید.
هر خط درون برنامه معمولا یک حکم (statement) نامیده می شود؛ هر حکم دستورالعملی را به کامپیوتر منتقل می سازد (مثلا:دو مقدار مشخص را با هم جمع کن و حاصل را ذخیره نما).
ممکن است دستورالعملی را به کامپیوترهای مدرن، هم رقمی و هم دودویی هستند.بدین معنی که اطلاعات ذخیره شده درون آنها خواه دستورالعمل باشد و خواه داده، به صورت مقادیر گسسته کمیت دار(ارقام) هستند که در مبنای 2 یا نمادگذاری دودویی ذخیره می شوند.(مثلا: در دودویی عدد 5 به صورت 101 در می آید).
در واقع کامپیوتر قادر به درک رشته های بزرگی از یک و صفر می باشد.
یک کد ثابت فرمان می دهد که چطور این رشته ارقام دودویی باید تفسیر گردند.
مفسر بیسیک
در چند پاراگراف قبلی ذکر کردیم که بیسیک فاقد یک یا دو مرحله لازم در سایر زبانها برای اجرای برنامه ها می باشد.
حال زمان آن رسیده تا منظور خود را از این حرف بیان داریم.
به یاد آورید که متذکر شدیم برای اینکه کامپیوتر بتواند مستقیما برنامه ای را اجرا کند، دستورات برنامه باید به صورت صفر و یک های زبان ماشین باشد که زبانی مشکل برای نوشتن برنامه است.
اگر برنامه ای را به دیگر زبانها بنویسیم، دستورات برنامه خود ابتدا باید توسط برنامه ای دیگر به زبان ماشین ترجمه گردند(این مرحله ویژه ای است که در بالا ذکر کردیم).
در اکثر حالات، قبل از اینکه برنامه اجرا شود، کل آن ترجمه می گردد.
اما در بیسیک این طور نیست.
برنامه بیسیک تفسیر می گردد و برای تفسیر هر چیز به یک مفسر احتیاج است.
مفسر برنامه ای با دستورات زبان ماشین است که جهت درک و اجرای دستورات در زبانی دیگری مانند بیسیک نوشته می شود.
هنگامی که کامپیوتر برنامه ای به زبان بیسیک استاندارد را اجرا می کند در حقیقت برنامه دیگر را اجرا می نماید که در هر زمان یک دستور بیسیک از برنامه اول را می خواند و بر اساس آن عملی را انجام می دهد.
زبانی که بدین شیوه اجرا می شود، زبان تفسیری نامیده می شود.
یکی از اشکالات زبان تفسیری آن است که کامپیوتر با هر بار برخورد با یک دستور باید آن را بخواند و مجددا ترجمه نماید-- حتی اگر در یک حلقه هزاران بار با یک دستور رویرو شود!
این دوباره کاری تفسیر وقت زیادی تلف می کند.
در Q basic این امر تغییر یافته است.
این بدان مفهوم است که قبل از اجرای برنامه توسط کامپیوتر یک بار کل برنامه به زبان ماشین ترجمه می گردد.
برنامه ای که عمل ترجمه را انجام می دهد، مترجم (کامپایلر) نامیده می شود.
مترجم Qbasic برنامه ای (در حقیقت زیربرنامه ای همراه Qbasic) است که دستورات برنامه به زبان بیسیک را خوانده و آنها را درک می نماید، بر اساس قواعدی مشخص آنها را چک می کند تا خطا نداشته باشند، و سپس انها را به زبان ماشین ترجمه می کند.
کامپایلر تنها لازم است هر دستور را یک بار ترجمه کند، لذا بدین سبب کارآیی آن از مفسر بیشتر است.
کامپالر دستوراتی که ترجمه می نماید را اجرا نمی کند؛ این برنامه تنها مجموعه ای از دستورات زبان ماشین تولید می کند که کامپیوتر می تواند مستقیما و به سرعت وظیفه برنامه بیسیک مورد نظر را انجام دهد.
دو ویژگی برجسته Qbasic سرعت و کارآیی آن به علت ترجمه کردن (کامپایل) برنامه ها می باشد.
مترجم Qbasic برنامه ای (در حقیقت زیربرنامه ای همراه Qbasic) است که دستورات برنامه به زبان بیسیک را خوانده و آنها را درک می نماید، بر اساس قواعدی مشخص آنها را چک می کند تا خطا نداشته باشند، و سپس انها را به زبان ماشین ترجمه می کند.
دو ویژگی برجسته Qbasic سرعت و کارآیی آن به علت ترجمه کردن (کامپایل) برنامه ها می باشد.
همچنین در بسیک استاندارد تنها در زمانی که برنامه اجرا می گردد خطاها مشخص می گردند و لذا خطاها بعد از چندین بار اجرا برطرف خواهند گشت(در بعضی مواقع برخی از خطاها مطمئنا اتفاق نخواهد افتاد).
از طرف دیگر ویرایشگر مترجم Qbasic، کل برنامه را پویش می کند و بسیاری از خطاها را پیش از اجرا مشخص می کنند.
این امر سبب صرفه جویی در زمان و کاهش دردسرهای ناشی از رفع خطاها می شود.
Qbasic زبانی کاملا ساخت یافته است و بدین لحاظ اگر قبلا به این روش برنامه نویسی نکرده باشید، مقدمه ای بر برنامه نویسی ساخت یافته خواهد بود.
برنامه نویسی ساخت یافته استراتژی در تولید برنامه ها می باشد که باعث سادگی در نوشتن، خواندن و نگهداری آنها می شود.
در این استراتژی مسائل به بخشهای کوچک تری تقسیم می شوند که در هر زمان می توان روی یکی از آنها کار کرد.
این روش گاه رهیافت بالا به پایین نامیده مب شود.
هرگاه از این روش استفاده شود، سبب می گردد تا با کار بر روی قطعات کوچک تر و اجازه استفاده مجدد از این قطعات در دیگر برنامه ها، در وقت و هزینه صرفه جویی نمایید و کارآیی بیشتری کسب نمایید.
برنامه نویسی ساخت یافته محتاج ساختارهای کنترلی و رویه های مدرنی است که Qbasic دارای آنها می باشد.
فرض کنید که می خواهید با Qbasic برنامه نویسی کنید.
کارهایی که برای این منظور باید انجام دهید عبارت اند از: 1-Qbasic را با تایپ Qbasic در اعلان DOS و فشردن فرا بخوانید.
2- را فشار دهید تا پنجره شروع از میان برده شود.
3-برنامه را تایپ کنید.
این کار را درست مانند زمانی که با یک واژه پرداز کار می کنید، انجام دهید.
4-بعد از اینکه برنامه نوشته شد، را فشار دهید تا برنامه اجرا گردد.
نگاه اولیه به Qbasic قبل از اینکه PC شما بتواند دستورات برنامه Qbasic که ایجاد کرده اید را به ترتیب نوشته شده اجرا نماید، لازم است که برنامه را وارد کامپیوتر کنید.
واضح است که باید از صفحه کلید(و احتمالا ماوس) کامپیوتر برای انجام این عمل استفاده کنید.
اما متنی که تایپ می کنید مستقیما وارد Qbasic نمی شود؛ لازم است که کارهایی در ابتدا انجام گیرد.
برای انجام این کار می توانید از ویرایشگر Qbasic کمک بگیرید.
ویرایشگر Qbasic نوعی برنامه واژه پردازی می باشد.
مثالهایی از این نوع برنامه microsoft word، word star، word perfect می باشد.
واژه پردازها کامپیوترتان را بسیار قدرتمندتر از ماشینهای تایپ می سازند.
صفحه اصلی به نوار منو در بالای صفحه توجه کنید.
هشت منو در امتداد خط نمایش یافته اند(منو درواقع لیستی از فرامین در دسترس است که می توانید آنها را برگزینید).
هشت منوی قابل دسترسی از طریق نوار منو عبارت اند از: File: منویی از وظایف مرتبط به فایل مانند بارگذاری یا ذخیره سازی یک برنامه را نمایش می دهد.
منظور از فایل مجموعه پیوسته ای از داده ها می باشد.
هر فایل دارای اسم مجزایی می باشد.
هر کدام از برنامه های Qbasic درون یک فایل مستقل ذخیره می شوند.
Edit:منویی از کارهای ویرایشی مانند انتقال متن از یک محل به محلی دیگر درون برنامه را نمایش می دهد.
View:منویی از وظایفی را نمایش می دهد که با کمک آنها می توانید صفحه های مشخصی از برنامه را ببینید.
search:منوی وظایف استاندارد واه پردازی "search" (جستجو) و "search and replace" (جستجو و جایگزینی) را باز می کند.با اینها می توانید جایی را یک کلمه یا عبارت مشخص درون قرار گرفته است را بیابید و می توانید آن را با متنی دیگر جایگزیم نمایید.
Run: منویی از وظایفی ایجاد می کند که بر اجرای برنامه تأثیر می گذارند.
این منوی است که از طریق آن کار برنامه نویسی خود را به عمل وا می دارید.
Debug: منویی از کارهای سازگار با هم برای پیدا کردن خزاهای درون برنامه ایجاد می کند.
Option: منویی ایجاد می کند که دارای دستوراتی برای سفازشی کردن Qbasic است.
به عنوان مثال دارای فرمانی برای تغییر رنگ صفحه نمایش می باشد.
Help: منویی از دستوراتی فراهم می آورد که اجازه می دهد تا از امکان کمک حین کار بر روی موضوعات انتخاب شده بهره گیرید.
هنگامی که یکی از این اسم منوهای نوار منو پر رنگ شود (مانند File در شکل 2-2)، Qbasic منتظر می ماند تا آن یا یکی دیگر از هشت قلم خط منو را برگزینید.
برای فعال کردن نوار منو، کلید را فشار دهید.
از کلیدهای فلش دار(که کلیدهای کنترل مکان نما نیز نامیده می شود) برای تغییر منوی پر رنگ شده استفادهکنید.
از کلید برای دیدن فرامین موجود درون منوی پر رنگ شده بهره گیرید.
حال بیایید دیگر بخشهای صفحه را مورد بررسی قرار دهیم.
نوار عنوان: نوار ذخیره عنوان کلیه "untitled" را نمایش می دهد تا اینکه آنچه بر روی آن در حال کار هستید را ذخیره یا نامگذاری کنید.
فرامین مخصوص برای ذخیره کردن فایل درون منوی File وجود دارند.
پنجره نمایش: تمام کارهای تایپی و ویرایشی درون این پنجره انجام می گیرد.
پنجره Immediate کلید را فشار دهید تا این پنجره فعال شود.
فرمانهای Qbasic می توانند درون پنجره Immediate تایپ شوند و ب درنگ، به تنهایی اجرا شوند.
نوار وضعیت: محتویات نوار وضعیت شامل کلیدهای ترکیبی ویژه، موقعیت مکان نما و اطلاعاتی برای گزینه های منو می باشد.
مکان نما نشان می دهد که در زمان تایپ کردن، متن در مجا ظاهر خواهد شد.
مکان نما بسته به طریقه نصب سیستم، به صورت خط یا مربع کوچک چشمک زن می باشد.
استفاده از منوهای Qbasic هنگامی که در ابتدا وارد Qbasic می شوید(یا آن را فرا می خوانید)، پنجره نمایش فعال می گردد.
فشردن کلید سبب فعال شدن نوار منو می شود.
بدین معنی که یکی از گزینه ها با نواری مستطیلی شکل پر رنگ می شود.
حالا Qbasic منتظر می ماند تا انتخابی انجام دهید.
دو روش برای انتخاب یکی از گزینه های نوار منو وجود دارد: اولین حرف آن را بر روی صفحه کلید فشار دهید(می توانید از حروف کوچک یا بزرگ استفاده کنید.) از کلیدهای جهت دار برای حرکت دادن مستطیل پر رنگ استفاده کنید تا بر روی گزینه مناسب قرار گیرد و سپس کلید را فشار دهید.
به عنوان مثال، در زمانی که نوار منو فعال است، (F) را فشار دهید تا File انتخاب شود و منویی زیر کلمه File بازگردد.
در این حال فشردن (X) سبب انتخاب فرمان Exit و موجب خروج از Qbasic و بازگشت به DOS می شود.
مثال دیگری در زمینه استفاده از منوها با فشردن کلید نوار منو را فعال سازید و سپس کلید را آنقدر فشار دهید تا Help پر رنگ شود.
حالا را فشار دهید تا منوی آن شاهر گردد.
اکنون را سه بار فشار دهید تا گزینه "using help" پر رنگ شود؛ انتخاب این گزینه(فشردن ) سبب نمایش اطلاعاتی راجع به طریقه استفاده از کمک حین کار می شود.
برای هر گزینه، نوار وضعیت کار آن را بیان می دارد و فشردن سبب نمایش جزئیات بیشتری در ارتباط با هدف آن می شود(همان طور که در منو مشخص شده است، فشردن و در همان حال فشردن این عمل را به صورت نمایش می دهیم- سبب انتخاب کمک حین کار مستقیما از درون پنجره نمایش می شود.کلیدهای میان بر دیگری نیز مانند این وجود دارد که در طول کتاب با آنها برخورد خواهیم نمود).
با فشار دادن کلید می توانید به پنجره نمایش بازگردانید.
اگر این اولین باری است که از Qbasic استفاده می کنید ممکن است دلتان بخواهد که سایر گزینه های نوار منو را نیز بررسی کنید.
نظیری بر ضمیمه «ث» بیندازید، چرا که در آن بسیاری از منوها و گزینه های ان توضیح داده شده است.
ایجاد و اجرای یک برنامه باور کنید یا نه، اکنون آماده نوشتن اولین برنامه Qbasic هستید.
متن برنامه باید در پنجره نمایش تایپ شود.
پنجره نمایش زمانی فعال می باشد-بدین کعنی که هر چیزی تایپ کنید فقط در آن نمایش می یابد- که مکان نمای چشمک زننده درون آن قرار داشته باشد.
در صورت لزوم کلید (یا )را فشار دهید تا مکان نما به پنجره نمایش منتقل گردد.
ویرایشگر Qbasic دارای ویژگیهای فراوانی برای ساده کردن تایپ برنامه می باشد.
ولی برای حالا تکنیکهای ویرایشی ابتدایی که در زیر می آیند، کافی می باشند: هر خط از برنامه را مانند کار با یک ماشین تایپ، تایپ می باشد.
ولی برای حالا تکنیکهای ویرایشی ابتدایی که در زیر می آیند، کافی می باشند: می توانید از کلیدهای جهت دار(چهار کلیدی که دارای تصویر فلش می باشند) برای حرکت به هرجایی از برنامه بهره گیرید.
برای پاک کردن یک کاراکتر، یا کلید (در بالای قرار دارد) را فشار دهید تا کاراکتر سمت چپ مکان نما حذف شود و یا کلید را فشار دهید تا کاراکتری که مکان نما روی آن قرار دارد، محو گردد.
کاراکترهایی که در سمت راست حذف شده قرار دارند، بطور خودکار به چپ منتقل می شوند تا جایی خالی کاراکتر حذف شده را پر نمایند.
جهت درج یک کاراکتر، مکان نما را در محل مناسب قرار دهید(با استفاده از کلیدهای فلش دار) و آنگاه کاراکتر را تایپ نمایید.
کاراکترهایی که در محل مکان نما و در سمت راست آن قرار دارند بطور خودکار به سمت راست کاراکتر درج شده منتقل می شوند.
برای پاک کردن یک خط، مکان نما را در جایی از خط مورد نظر قرار داده، سپس کلید (مخفف control می باشد) را پایین نگه داشته و کلید را فشار دهید.
این ترکیب را می نامیم.
وارد کردن یک برنامه Qbasic 1-در صورت لزوم از کلیدهای جهت دارد و کلید ترکیبی (حذف خط) برای پاک کردن پنجره نمایش استفاده کنید.
2-کلمه: CLS را با حروف کوچک تایپ کنید و سپس کلید را فشار دهید.
توجه کنید که کلمه بطور خودکار توسط Qbasic به حروف بزرگ تبدیل می شود.
هنگامی که حکم Cls اجرا می گردد، صفحه پاک می شود.
CLS مثالی از یک کلمه کلیدی یا کلمه رزرو شده می باشد.
کلمات کلیدی معنای خاصی برای Qbasic دارند(همچنین این بدان معنی است نمی توانید از آنها به عنوان اسامی متغیرها استفاده کنید).
در Qbasic تقریبا 200 کلمه کلیدی وجود دارد.
یک حکم (یا دستور) شامل یکی از این کلمات کلیدی و احتمالا چند پارامتر می باشد.
پارامترها کلمات یا مقادیری می باشند که برای کنترل آن چه که دقیقا حکم باید انجام دهد، به کار می روند.
هر حکم در خط جداگانه ای می باشند که برای کنترل آن چه که دقیقا حکم باید انجام دهد، به کار می روند.
هر حکم در خط جداگانه ای نوشته می شود و به کامپیوتر می گوید که کار خاصی را انجام دهد.
یک برنامه مجموعه از احکام می باشد.
3-در خط دوم پنجره نمایش تایپ کنید: و کلید را فشار دهید.
(عدد 1 در خط بالا با فشردن کلید «یک»، کلیدی که درست در بالای قرار دارد تایپ می گردد.) کادری که بر روی صفحه ظاهر می گردد تا بگوید که این یک خط صحیح Qbasic نیست(تذکر این کادر، کادر تبادلی نامیده می شود.
کادرهای تبادلی در زمانهای مختلف جهت نمایش خطا یا در اختیار گذاردن کمک ظاهر می شوند.
کلید برای حرکت روی بخشهای کادرهای تبادلی به کار می رود و از کلید جهت محو کادر تبادلی بهره گرفته می شود).
را فشار دهید، تا ادر از روی صفحه محو شود و سپس در همان خط به تایپ کردن ادامه دهید تا خط زیر حاصل آید: FOR i=1 To 100 حالا کلید را فشار دهید.
توجه کنید که قبل و بعد علامت تساوی فاصله هایی ایجاد می گردد تا خط هرچه بیشتر خوانا گردد.
4-خطوط دیگری تایپ کنید تا پنجره نمایش به صورت زیر در آید.
این اولین مثال از برنامه Qbasic می باشد.
این مثال شامل دنباله ای از خطوط است که کامپیوتر را وا می دارد تا کار خاصی را انجام دهد.
این برنامه سبب می شود تا کلمه "Hello" 100 بار چاپ شود.
مانند هر برنامه ای، این برنامه نیز با END خاتمه می یابد.
هنگامی که کامپیوتر دستورات را یک به یک و به ترتیب اجرا می نماید، می گوییم که برنامه اجرا شده است.
CLS FOR i=1 To 100 PRINT"Hello" NEXT i END 5-برای اجرای برنامه، را پایین نگه دارید و کلید را فشار دهید.
صفحه نمایش تغییر خواهد کرد.
صفحه ای که اکنون می بینید، صفحه خروجی نامیده می شود(تذکر:در بقیه قسمتهای کتاب هنگامی که می خواهیم کلید ترکیبی را فشار دهید تا برنامه اجرا شود، تنها می نویسیم [run].
هرگاه [run] را دیدید 6-کلیدی را فشار دهید تا به پنجره نمایش بازگردید، جایی که می توانید کار ویرایش را ادامه دهید.
7- را فشار دهید تا بتوانید مجددا صفحه خروجی را ببینید.
دوباره را فشار دهید تا به پنجره نمایش بازگردید.
فشردن سبب حرکت بین دو پنجره می شود.
8-در صورتی که مایل باشید می توانید مجددا برنامه را با فشار دادن اجرا کنید.
گاهی اوقات بعد از فشردن خطاهایی به شما خبر داده می شود.
برای دیدن نمونه ای از آن به پنجره نمایش بازگردید و مکان نما را به خط چهارم برنامه منتقل سازید.
حالا حرف X را از کلمه NEXT حذف کنید.
برنامه را اجرا کنید.
در این زمان کادری تبادلی با پیغام "syntax error" ظاهر می شود.
خطی از برنامه که دارای اشکال است پررنگ می شود.
را فشار دهید تا اطلاعاتی راجع به این نوع خطا به دست آورید.
برای بازگشت به حالت ویرایش را فشار دهید.
مکان نما در خطی که باید تصحیح شود ظاهر می گردد.
بعد از اعمال تصحیح (بازگرداندن "x" به کلمه "next" )می توان از کلیدهای جهت دار برای حرکت دادن مکان نما به خطی دیگر استفاده کرد.
10-حالا بیایید برنامه را با افزودن خط زیر قبل از خط سوم تغییر دهیم.
PRINT i: جهت ایجاد فضایی برای خط جدید، مکان نما را به انتهای خط دوم ببرید و کلید را فشار دهید.(می توانید مکان نما را به اول خط سوم نیز برده و را فشار دهید و آنگاه مکان نما را به یک خط بالاتر منتقل سازید.) حالا خط را تایپ کنید.
انتقال مکان نما به خطی دیگر سبب می شود تا Qbasic خط را به دنبالخطاهایی خاص چک کند، کلمات کلیدی را با حروف بزرگ نمایش دهد و فاصله ها را تنظیم نماید.
11-برنامه جدید را [run] نمایید.
حالا هرکدام از "Hello" ها شماره خواهند داشت.
12-کلیدی را برای بازگشت به پنجره نمایش فشار دهید.
13-می توانید برنامه را بر روی دیسکی قالب بندی شده یا دیسک سخت ذخیره نمایید تا بعدا بدون اینکه لازم باشد آن را دوباره تایپ کنید بتوانید آن را اجرا نمائید.
برای ذخیره کردن برنامه را فشار داده و رها کنید تا نوار منو فعال شود، سپس کلید را فشار دهید تا منوی File باز شود، آنگاه را برای دستیابی به فرمان save as فشار دهید.(این ترکیب کلیدها به صورت خلاصه یا نوشته می شود).
کادر تبادلی ظاهر می گردد و از شما می خواهد تا نامی برای برنامه وارد کنید.
اسمی حداکثر با 8 حرف یا عدد وارد کنید و سپس کلید را فشار دهید.
به عنوان نمونه ممکن است MYPROG1 را وارد کنید.
برنامه بر روی گرداننده دیسکی که Qbasic از روی آن اجرا شده است، ذخیره می گردد.
برنامه در فایلی بنام MYPROG1.BAS ذخیره می شود(سه حرف بعد از اسم، پسوند نامیده می شود.
این پسوند مشخص می کند که فایل مورد نظر یک فایل بیسیک است) این فرآیند، ذخیره سازی برنامه نامیده می شود.
14-حال فرض کنید که می خواهید برنامه جدیدی بنویسید.
برای پاک کردن MYPROG از پنجره نمایش را فشار داده و رها سازید(برای فعال کردن نوار منو)، سپس را فشار دهید(تا منوی File باز شود) و آنگاه را (برای "new") فشار دهید.
15-در هر زمان می توانید فایل MYPROG1.BAS را با فشردن و تایپ MYPROG1 در محل مکان نما و فشردن در پنجره نمایش دوباره ظاهر سازید.
16-جهت خروج از Qbasic، (Exit) را فشار دهید.
اگر از آخرین ذخیره کردن فایل تغییراتی بر روی آن اعمال کرده باشید، Qbasic این امکان را می دهد تا قبل از خروج از برنامه آن را ذخیره سازید.
بنابراین همان طور که مشخص است ایجاد، تغییر، اجرا و ذخیره در ویرایشگر Qbasic بسیار ساده می باشد.
قبل از اینکه به فصل بعدی بپردازیم، برخی از کاربران مجرب بیسیک ممکن است به دنبال برخی از فرامینی که در دیگر نسخه های بیسیک به کار می برده اند، باشند.
لذا این فصل را با بیان معادلهای Qbasic این فرامین به پایان می بریم.
فرامین بر اساس نامشان در بیسیک استاندارد آمده است.
طریقه اجرای .ظایف بیسیک استاندارد در اینجا لیستی از دستورات مستقیم بیسیک استاندارد آمده است.
منظور از مستقیم اسن است که در بیسیک به محض تایپ آنها و فشردن کار خاصی انجام می گیرد.
به دنبال هر دستور، طریقه انجام آن کار در Qbasic توضیح داده شده است.
List:در بیسیک استاندارد، کل محتویات برنامه جاری را نمایش می دهد.
در Qbasic همیشه بخشی از برنامه در پنجره نمایش قابل رؤیت است.
برای دیدن سایر قسمتهای برنامه، مکان نما را در پنجره نمایش قرار داده و از کلیدهای , , , یا کلیدهای جهت دار استفاده کنید.
save: را فشار دهید.
اگر هنوز به برنامه نامی نداده باشید، Qbasic به شما اعلان می کند که در کادر تبادلی نامی وارد کنید.
Run: را فشار دهید.
آنگاه Qbasic برنامه را ترجکه می کند.
بعد از خاتمه اجرای برنامه می توانید با فشردنکلیدی به ویرایشگر بازگردید.
LLIST: برای چاپ کامل برنامه بر روی چاپگر، را فشار دهید.
LOAD: را فشار دهید تا فرمان "open a new program" اجرا گردد.
فشدرن این کلید ترکیبی سبب نمایش کادر تبادلی تحت عنوان "open" می شود که در مستطیل File name عبارت "*.BAS" و فشردن می توانید برنامه را به درون حافظه بازگردانید.
یا می توانید با استفاده از کاراکترهای عام DOS یعنی * و ?
و پسوند BAS.
لیستی از فایلهای روی دیسک را به نمایش درآورید و هر کدام از فایلهایی را که می خواهید با فشردن انتخاب کرده را فشار دهید.
اگر Qbasic از شما درباره ذخیره فایل جاری سؤال کرد، پاسخ مناسب را با او بدهید.
NEW: برای پاک کردن برنامه جاری از حافظه و شروع کار بر روی برنامه ای جدید، ردا فشار دهید.
اگر Qbasic از شما پرسید که آیا می خواهید برنامه جاری را ذخیره سازید پاسخ مناسب به او بدهید.
SYSTEM: برای بازگشت به DOS، را فشار دهید.
اگر Qbasic در مورد ذخیره فایل جاری از ما سؤال کرد، پاسخ مناسبی به آن بدهید.
حالا می دانید که برای ایجاد و اجرای یک برنامه کوچک Qbasic چه کار باید بکنید.
توانائیهای ویرایشگر Qbasic حرکت مکان نما: می توانید مکان نما را به هر قسمت از صفحه برنامه که می خواهید منتقل سازید.
کلیدهای جهت دارد بر روی تخته کلید عدیی، مکان نما را یک خانه در جهت مشخص شده حرکت می دهند.
هنگامی که به همراه مورد استفاده قرار می گیرند، مکان نما را به ابتدای لغت سمت چپی یا سمت راستی منتقل می سازند.
بعلاوه ویرایشگر دارای دستوراتی است که مکان نما را به ابتدای خط جاری، یا بالا یا پایین پنجره نمایش منتقل می سازند.
پیمایش:فرآیند انتقال کل کتن به بالا یا پایین(یا چپ یا راست) بطوری که بخش مخفی متن قابل رؤیت گردد، پیمایش نامیده می شود.
فرامینی وجود دارد که برنامه را یک خط بالا یا پایین، یک صفحه بالا یا پایین، یا به ابتدا یا انتها پیمایش می کند.
جستجو یا جایگزینی:ویرایشگر می تواند برنامه را به دنبال اولین محل وجود کاراکتر یا کلمه ای که مشخص کرده اید جسنجو نماید.
می توانید این جستجو را برای یافتن سایر محلهای وجود آن انجام دهید.
به عنوان پیشرفتی در این فرایند، Qbasic اجازه می دهد تا کاراکتر یا کلمه پیدا شده را با متنی که مشخص کرده اید جایگزین شود.
دستکاری بلاک:می توانید کلیه چیزهایی که بین دو نقطه مشخص از برنامه قرار دارند را به صورت بلاک مشخص کنید.
(متن درون بلاک، پر رنگ نمایش می یابد).
می توانید بلاک علامت گذاری شده را به محلی دیگر از برنامه منتقل سازید یا نسخه ای دیگر از آن در جای دیگر تولید کنید.
همچنین می توانید کل بلاک را حذف کرده یا چاپ نمایید.
حذف کردن:کلیدهای و در هر زمان یک کاراکتر را حذف می کنند.ویرایشگر دارای دستوراتی برای حذف خط حاوی مکان نما، کل از محل مکان نما تا پایان خط، یا کلمه سمت راست مکان نما می باشد.
بازگرداندن:هنگامی که چیزی را پاک می کنید، کاملا برای همیشه از بین نمی رود.
می توانید آخرین متی را که حذف نموده اید بازگردانی کنید.
این امر سبب حفاظت در برابر حذف تصادفی بلاک علامت گذاری شده ای که می خواستید به محل دیگری از برنامه منتقل سازید، می شود.
ذخیره و بازیابی برنامه ها: می توانید هر برنامه نوشته شده توسط ویرایشگر را بر روی دیسک بنویسید و بعدا آن را بازیابی نمایید.
اگر می خواهید اطلاعات بیشتری در رابطه با صفحه کلید داشته باشید، Qbasic را اجرا نموده و به صورت زیر عمی نمائید.
2-کلید را فشار دهید تا مکان نما به ابتدای خط بازگزدد.
بطور کلی کلید مکان نما را به سمت چپ ترین نقطه خطی که بر روی آن قرار دارد منتقل می سازد.
3-چند حرف با استفاده از بخش مرکزی صفحه کلید تایپ کنید.
کلیدهای که با علامت مشخص شده اند برای بزرگ کردن حروف (یا نمایش علائم بالای کلیدها) به کار می روند.
4-کلید را فشار دهید و چند حرف دیگر تایپ کنید.
حروف به صورت بزرگ ظاهر خواهند شد.
در این وضعیت می گوییم که کامپیوتر در حالت حروف بزرگ است.
برای بازگشت به حالت حروف کوچک، کلید را مجددا فشار دهید.
تنها کلیدهای الفبایی تحت تأثیر این کلید قرار می گیرند.
5-کلید را پایین نگه دارید و را فشار دهید.
این ترکیب، خطی که مکان نما بر روی آن قرار دارد را اک می کند.(تذکر: این کلید ترکیبی را به صورت نمایش می دهیم.) خود مکان نما بر روی سمت چپ ترین ستون خط بر می گردد.
6-حروفی را تایپ کنید.
حال ,backspace> را چند بار فشار دهید.
فشار دادن این کلید در هربار سبب پاک شدن یک حرف می شود.
روش دیگر حذف یک حرف منتقل کردن مکان نما بر روی آن حرف و فشردن می باشد(Del به جای "delete" آمده است) تفاوتی بین این دو روش وجود دارد: کلید کاراکتری که در سمت چپ مکان نما قرار دارد را پاک می نماید و کلید کاراکتری که مکان نما بر روی ان قرار دارد را محو می سازد.
7-چند حرف تایپ کنید و با استفاده از کلیدهای جهت دار مناسب، مکان نما را زیر این حروف قرار دهید.
حال چند حرف دیگر تایپ نمایید.
نوجه کنید که حروف جدید در محل جاری مکان نما درج می گردند و بقیه هروف به سمت راست منتقل می شوند.
این بدان خاطر است که حالت درج فعال است.
حالت رونویسی که در آن تایپ حروف باعث نوشته شدن آنها بر روی حروف قبلی می شود، با فشردن کلید ایجاد می شود.
فشردن مجدد این کلید ضامنی سبب بازگشت دوباره به حالت درج می شود.
از اندازه مکان نما می توانید بفهمید که در چه در حالتی قرار دارید؛ مکان نمای بزرگ مشخص کننده حالت رونویسی است.
8-حروف دیگری تایپ نمایید و مکان نما را چند خانه به چپ منتقل سازید.
حال کلید را فشار دهد.مکان نما به انتهای خط منتقل می شود.
9-کلیدی که در سمت چپ کلید قرار دارد، کلید خوانده می شود.
این کلید با یک جفت فلش که یکی به چپ و دیگری به راست اشاره می کنند، علامت گذاری می شود.
در پنجره نمایش فشردن کلید Tab که دارای اثری مانند چند بار فسردن space است.
10-حداکثر تعداد کاراکترهایی که می توانند در روی یک خط صفحه جای گیرند را تایپ نمایید.
توجه کنید که سمت چپ ترین کاراکترها را از صفحه خارج می شوند تا جا برای کاراکترهای جدید باز شود.
تا 255 کاراکتر می توان در روی یک خط تایپ نمود.
برخی از برنامه ها در این کتاب دارای خطهای طولانی هستند.
11-کلید Enter برای ایجاد خط جدید در صفحه مورد استفاده قرار می گیرد.
لیکن کلید Enter باعث واگذاردن خط برای پردازش بیشتر می شود.
Qbasuc محتوی خط را مورد بررسی قرار می دهد.
اگر آن خط یک خط صحیح برنامه Qbasic نباشد، پیغامی ظاهر می شود و به خطای موجود اشاره می کند.
اگر آن خط، خط صحیحی از برنامه ، Qbasicباشد، در خط فاصله دهی های مشخص و بزرگ کردن حروف انجام می پذیرد تا خط فرم استاندارد خود را به دست آورد.
12-کلید Alt نوار منو را فعال می سازد.
سپس فشردن یکی از روف پررنگ مانند ، ، سبب انتخاب منویی می شود.
بعد از باز نمودن هر گزینه دارای یک حرف پر رنگ می باشد.
فشردن حرف پر رنگ سبب انتخاب گزینه می شود.
به عنوان نمونه فشردن A از منوی File گزینه save as را انتخاب می نماید.
در اینجا نیز انتخاب می تواند با استفاده از کلیدهای جهت دار و فشردن صورت پذیرد.
13-کلید برای بازگشت به پنجره نمایش بدون انتخاب هیچ منو، مورد استفاده قرار می گیرد.)